Γράφει: Μίλτος Γήτας

Ο Ηπειρώτης, βραβευμένος και πολυδιαβασμένος συγγραφέας Γιάννης Καλπούζος, έδωσε αποκλειστική συνέντευξη στον ανταποκριτή του BOOKIA στην Ήπειρο, Μίλτο Γήτα, λίγες ώρες πριν την παρουσίαση του νέου του μυθιστορήματος, «Γινάτι, ο σοφός της λίμνης», από τις εκδόσεις Ψυχογιός, στην πρωτεύουσα της Ηπείρου, τα Ιωάννινα.

Ο Γιάννης Καλπούζος μέσα από τη συνέντευξη του μας μιλάει για το νέο του βιβλίο, τους ήρωες του αλλά και για τα επόμενα σχέδια του.

Tι σας οδήγησε να γράψετε το «Γινάτι, ο σοφός της λίμνης»;

Ήθελα να μιλήσω για το γινάτι ως θυμό, εκδικητικότητα, μισαλλοδοξία κι εν γένει ως δυνάστη της ζωής μας αλλά και της χώρας μας, και, εκ διαμέτρου αντίθετα, ως γόνιμο και δημιουργικό πείσμα. Επίσης, να ξεδιπλώσω τις σκέψεις μου γύρω από το ζήτημα της ταυτότητας του Έλληνα. Ποιος δικαιούται να ονομάζεται Έλληνας και τι θα έπρεπε να οραματίζεται. Έτσι ξεκίνησα, όμως στη συνέχεια γεννήθηκαν πάμπολλα άλλα θέματα. Πέραν αυτών ποθούσα να γράψω μια μυθοπλασία, να ταξιδέψω μαζί της σε αλλοτινούς καιρούς, να χαρώ την πλοκή, τους χαρακτήρες, το μυστήριο και την περιπέτεια, να οπλιστώ και να μάθω, και να τα μοιραστώ όλα με τους αναγνώστες. Νιώθω ότι γράφοντας ζω πολλές ζωές.

Τι θα διαβάσει ο αναγνώστης σε αυτό το νέο σας μυθιστόρημα;

Την πολυκύμαντη ιστορία του Ζώτου και της Χαβαή, όπου χωρούν ουκ ολίγες ραδιουργίες και απρόσμενες εξελίξεις. Παράλληλα, μέσα από τη δράση των ηρώων, για θέματα όπως: η συνύπαρξη χριστιανών και μουσουλμάνων, όταν αλλάζουν οι ρόλοι εξουσίας μετά την απελευθέρωση των Ιωαννίνων το 1913∙ οι εκφάνσεις της ψυχής που ακολουθούν τις χρωματικές εναλλαγές της λίμνης Παμβώτιδας∙ τα τραύματα ανομολόγητων βιασμών και πού μπορεί να οδηγήσουν∙ τι μας σπρώχνει στον ηρωισμό και τι στη διχόνοια∙ ο θρησκευτικός φανατισμός, η ζήλια και πολλά άλλα. Επίσης, θα διαβάσει για λογιών λογιών προδοσίες, πολλές αναλογίες εκείνης της εποχής με το σήμερα, σοφές ορμήνιες και αναλύσεις από έναν αινιγματικό βαρκάρη∙ για την αναλγησία χάριν του κέρδους, μέσω του σατανικού κομπογιαννίτη γιατρού Μαργαζή∙ για τους τυχοδιωκτισμούς του παπα-Λέρα∙ για τη ληστοκρατία στην Ήπειρο από το 1917 έως το 1929∙ για μια διαβολική και άκρως γοητευτική γυναίκα∙ για Βλάχους, Σαρακατσάνους, Εβραίους και Τουρκογιαννιώτες∙ για την εκστρατεία της Μικράς Ασίας και τα απότοκά της∙ για την προσφυγιά…ο κατάλογος είναι πολύ μακρύς. Βεβαίως, όπως σε όλα τα μυθιστορήματά μου με φόντο την Ιστορία, αναπαριστάνεται ολόκληρη εκείνη η εποχή και όλα κινούνται στη σκιά ή στο φως των μεγάλων ιστορικών γεγονότων, καθώς και των τοπικού ενδιαφέροντος.

Πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να συνδυάζετε μυθοπλασία και πραγματική ιστορία;

Απαιτείται να μεταφερθεί ο συγγραφέας στην εποχή που εξελίσσεται η μυθιστορία του και να τη ζει βήμα το βήμα. Αυτό επιτυγχάνεται με την εμβριθή έρευνα και τη δύναμη της φαντασίας του. Όταν νιώσει ότι περπατά στους δρόμους εκείνων των χρόνων, μπαίνει στα σπίτια και στα μαγαζιά, συγχρωτίζεται με ανθρώπους, έχει την ίδια πρόσληψη για τον κόσμο, διασκεδάζει με όμοιο τρόπο, συμμετέχει σε ό,τι συνθέτει την καθημερινότητα και αγωνιά για όσα συμβαίνουν ή διαφαίνονται σαν να αφορούν την πραγματική του ζωή, τότε όλα γίνονται πιο εύκολα. Είναι σαν να γράφει για το σήμερα. Η δυσκολία έγκειται στη χρονική μετάβαση και στην κατανόηση μιας εποχής που δεν υπάρχει πια.

Μέσα από την έρευνα σας, τι εικόνα αποκρυσταλλώσατε για τα Γιάννενα;

Ότι είναι η πόλη των θρύλων και της μυστηριακής γοητείας. Είχα την αίσθηση αυτή και πρωτύτερα, όμως πλέον ενδυναμώθηκε και αποκρυσταλλώθηκε.

Ποιο βιβλίο σας δυσκόλεψε πιο πολύ στη συγγραφή του μέχρι σήμερα και γιατί;

Για όλα χρειάστηκε επίπονη και μακρόχρονη έρευνα, καθώς και ατέλειωτες ώρες γραφής. Κάθε βιβλίο μού αφήνει κι ένα κουσούρι. Το «Άγιοι και δαίμονες» μου άφησε μόνιμα βουητά στο κεφάλι, το «γινάτι» μια ωραία τενοντίτιδα από τον δεξιό ώμο έως τον καρπό, το «Ιμαρέτ»…άσε, μην τα αποκαλύψουμε όλα.

Τι σας συγκινεί ως άνθρωπο;

Το άδολο του δοσίματος, οι φίλοι, ο έρωτας, μικρές στιγμές, η ώρα του λυκόφωτος, τα αγαπημένα πρόσωπα που φεύγουν…χίλια δυο. Δακρύζω συχνά παρακολουθώντας μια ταινία ή ένα θεατρικό έργο, με καθηλώνουν τα πονεμένα μάτια των παιδιών, με συνταράσει ο ανήμπορος, με μαχαιρώνει η μοναξιά των ηλικιωμένων, με συνθλίβει η αίσθηση που μου μεταδίδουν όσοι αδυνατούν να συμβαδίσουν με τη σύγχρονη εποχή επειδή γεννήθηκαν και μεγάλωσαν κάτω από συνθήκες πολύ διαφορετικές, ανασταίνομαι με τον καλό και μη προσποιητό λόγο…Πάντως, αισθάνομαι ότι όσο πιο πολύ μελαγχολώ τόσο και πιο βαθιά ζω.

Τι σημαίνει για εσάς η Ήπειρος, τόπος και της καταγωγής σας;

Το καρποφόρο δέντρο απ’ όπου πήρα τα πρώτα μπόλια και χάρη σ’ αυτά πορεύομαι μέχρι σήμερα. Άνθρωποι, εικόνες, μυρουδιές, μνήμες, ακούσματα, γεύσεις, προσδοκίες όλα παραπέμπουν στην πρώτη μήτρα. Μάνα είναι η Ήπειρος.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας; Παρουσιάσεις για το νέο μυθιστόρημα ή γράφετε και κάτι άλλο ταυτόχρονα;

Αφότου παρέδωσα το «γινάτι» στον εκδοτικό οίκο, ερευνώ για πολύ παλαιότερους χρόνους. Όμως είναι νωρίς να ανακοινώσω περισσότερα. Ενδέχεται και να αλλάξω ρότα στην πορεία. Άλλωστε στο άμεσο μέλλον σχεδόν το σύνολο του χρόνου μου θα αφιερωθεί στις παρουσιάσεις ανά την Ελλάδα και την Κύπρο. Ξεκινώ από τα Γιάννενα (22/3 στο Πνευματικό Κέντρο, 20:30) και συνεχίζω Άρτα (23/3, Σκουφάς 21:00), Αθήνα (27/3 στον Ιανό, 20:30), Βόλο (28/3 στο Αχίλλειον, 20:30), Κατερίνη (29/3, βιβλιοπωλείο ΝΕΣΤΩΡ, 20:00), Θεσσαλονίκη (30/3 Public Τσιμισκή, 19:00) κι έχει ο Θεός.