Γράφει: Πόπη Ξοφάκη

Η Ελένη Βαηνά γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Αποφοίτησε από το Οικονομικό Τμήμα του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και από τη Νομική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Είναι ιδιοκτήτρια του γραφείου συμβούλων εργασίας Plus+ που ειδικεύεται στην εύρεση οικιακού προσωπικού, επάγγελμα ιδιαίτερα απαιτητικό, που ωστόσο αγαπάει πολύ. Ζει στο Μαρούσι και είναι μητέρα δυο παιδιών, του Ορέστη και της Δανάης.

Την ευχαριστούμε για αυτή την ενδιαφέρουσα συζήτηση για κρίσιμα κοινωνικά και οικογενειακά ζητήματα, με αφορμή το μυθιστόρημά της, «Ολέθρια σχέση», από τις εκδόσεις Διόπτρα.

Μετά από πτυχίο Οικονομικών, πτυχίο Νομικής, κοινωνιολογίας, ψυχολογίας, ιστορίας, πως προέκυψε το γραφείο συμβούλων εργασίας και όχι κάτι σχετικό με αυτά;

Καταρχήν έχω αποφοιτήσει από το οικονομικό τμήμα του Αριστοτελείου πανεπιστημίου και τη νομική του Δημοκρίτειου πανεπιστημίου Θράκης, σπουδές που σίγουρα με ωφέλησαν και με έκαναν να έχω ένα τρόπο σκέψης πολυσύνθετο και ανήσυχο. Η κοινωνιολογία και η ιστορία ήταν πάντα αγαπημένα πεδία μελέτης. Πτυχίο ψυχολογίας δεν έχω αλλά έχω σπουδάσει μάλλον άθελα μου μετερχόμενη έναν έντονο βίο, πλούσιο σε εμπειρίες και βιώματα ασυνήθιστα ίσως, πάντως δύσκολα.

Αυτήν την εμπειρία σήμερα εκμεταλλεύομαι όχι μόνο για να γράφω τα βιβλία μου αλλά και για να βιοπορίζομαι από ένα επάγγελμα αρκετά ασυνήθιστο που περικλείει όμως όλα όσα σπούδασα και έζησα. Εργάστηκα ως λογίστρια και μετά το πέρας των σπουδών και της άσκησης μου ως δικηγόρος. Στη συνέχεια πέρασα με μεγάλη άνεση στη διαμεσολάβηση ως μεσίτης και όταν τα ακίνητα έπαψαν να έχουν ενδιαφέρον σκέφτηκα και έβαλα μπροστά τη καινούργια αυτή δραστηριότητα.

Κλείνω τώρα οκτώ χρόνια και είμαι απόλυτα ευχαριστημένη από το αποτέλεσμα. Αντιμετωπίζω τη ζωή ως μια συνεχή πρόκληση, στη κρίση η δική μου απάντηση ήταν και παραμένει δυναμική. Τώρα που πλησιάζω το μισό αιώνα ζωής ίσως βάλω μπροστά και ένα ακόμη πτυχίο, αυτό της ψυχολογίας για να έχω πλέον και την πιστοποίηση σε αυτό που κάνω εμπειρικά. Δεν σταματώ ποτέ να εξελίσσομαι, αγαπάω τη μάθηση, τις προκλήσεις και παραμένω ως χαρακτήρας αισιόδοξη και δυναμική.

Στο βιβλίο σας «Ολέθρια σχέση» οι συμβουλές και οι προτάσεις για την αποφυγή βιαστικών αποφάσεων και λανθασμένων κινήσεων που δίνετε, είναι εξαιρετικά τεκμηριωμένες. Σκεφτήκατε ποτέ την ιδιότητα της Ψυχολόγου- Συμβούλου γάμου;

Αυτό είναι κάτι που σκέφτομαι πολύ τακτικά το τελευταίο διάστημα. Λόγω επαγγέλματος έχω καθημερινή επαφή με γυναίκες που μόλις έχουν γίνει μητέρες ή μεγαλύτερες που πλέον έχουν να φροντίσουν εγγόνια, γονείς υπερήλικες κλπ. Μέσα στη ροή της δουλειάς καταλήγω να γίνομαι ο εξομολόγος τους, ακούω τα προβλήματα τους και δεν είναι λίγες οι φορές που καλοπροαίρετα δίνω συμβουλές.

Λίγο πριν το καλοκαίρι εξυπηρετούσα μια μητέρα δυο παιδιών που μόλις είχε μάθει ότι ο σύζυγος της είχε παράλληλη σχέση και βρέθηκα να τη συμβουλεύω πώς να κρατήσει το γάμο της. Η γυναίκα πριν φύγει με φίλησε σταυρωτά. Βέβαια δεν θα έκανα κάτι χωρίς να έχω το αντίστοιχο πτυχίο και τελευταία με τριγυρίζει η σκέψη να ξανακάτσω στα θρανία. Αυτό δεν θα το κάνω από οικονομική ανάγκη αλλά καθαρά από ψυχική.

Είναι ένα γνωστικό αντικείμενο που με γοητεύει και για αυτό ίσως προέκυψε αυτό το βιβλίο με τις τόσο τεκμηριωμένες τοποθετήσεις, δεν είναι τυχαίο, πέραν της εμπειρίας μελέτησα και πάρα πολύ. Αν τελικά βρω το χρόνο να σπουδάσω ψυχολογία θα είναι κάτι που θα με χαροποιήσει και σίγουρα θα σας ενημερώσω.

Ένα από τα ερωτήματα που δημιουργεί η ιστορία σας είναι «γιατί οι ανθρώπινες σχέσεις είναι τόσο περίπλοκες» ενώ ο ήρωας σας διερωτάται, «Τι στο καλό χρειάζεται για να γίνει ένας άνθρωπος ευτυχισμένος;» Τι είναι αυτό τελικά; Τέχνη; Τύχη; Τόλμη; Τεχνική; Ψυχή; Θάρρος; Μυαλό;

Σε κάποια σελίδα του βιβλίου μου τοποθέτησα αυτήν την ερώτηση και μετά από πολύ σκέψη αλλά και έρευνα η απάντησα που έδωσα είναι η εξής «Κυρίως τέχνη, η ευτυχία αποτελεί μια επιλογή που θέλει να εργαστεί κανείς προς αυτή την κατεύθυνση με μαεστρία, σαν το μουσικό που βάζει τις νότες στο πεντάγραμμο έτσι που το σύνολο τους να έχει ένα θεσπέσιο μουσικό αποτέλεσμα. Οπωσδήποτε και γνώση, έμπνευση ίσως αλλά τίποτα από μόνο του δεν φτάνει. Και σαν να μην φτάνουν όλα χρειάζεται  ρίσκο, δεν μπορείς να ευτυχίσεις αν φοβάσαι να ρισκάρεις.

Αν ο φόβος ριζώσει μέσα σου ακόμη και αναίτια δεν μπορείς να αρπάξεις κάθε φορά την ευκαιρία που θα αλλάξει τη ζωή σου προς το καλύτερο.» Ουσιαστικά αυτό το ερώτημα ήταν που γύρευα να απαντήσω γράφοντας αυτό το βιβλίο και ο προσωπικός μου προβληματισμός ξεδιπλώθηκε στις σελίδες του.

Σε άλλο σημείο οι ήρωες μου μιλάνε εξαντλητικά για το θέμα αυτό, «προφανώς επιβιώσατε γιατί σας βλέπω μια χαρά, ευτυχήσατε όμως;» «αγαπητή μου είναι άλλο πράγμα η επιβίωση και άλλο η ευτυχία. Δυστυχώς οι άνθρωποι μπερδεύονται και πιστεύουν ότι όταν θα καταξιωθούν επαγγελματικά, οικονομικά και κοινωνικά, τότε θα ευτυχίσουν οπωσδήποτε. Όμως η επίτευξη της ευτυχίας  έχει άλλους κανόνες που δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ να μάθουν» «μαθαίνονται αυτοί οι κανόνες με κάποιο τρόπο;» «σίγουρα… όπως όλα στη ζωή, έτσι και η ευτυχία διδάσκεται».

Ναι λοιπόν, αυτή είναι η άποψη που καταθέτω, η ευτυχία είναι τέχνη και όπως κάθε άλλη τέχνη διδάσκεται, χρειάζεται όμως συγκέντρωση, πειθαρχία, υπομονή, ενδιαφέρον υπέρτατο για να μάθει τα μυστικά της τέχνης, η τύχη και η τόλμη δεν επαρκούν.

Πόσο επηρεάζει μια δεσποτική μητέρα τη ζωή του παιδιού της, ιδιαίτερα αν είναι αγόρι;

Μια δεσποτική μητέρα είναι καταστροφική ως προς το χαρακτήρα των παιδιών της. Ο ρόλος της είναι να τα βοηθήσει να αυτονομηθούν, να μπορέσουν να πετάξουν με τα δικά τους φτερά. Να είναι υποστηρικτική, τρυφερή, παρούσα, να τα συμβουλεύει αλλά να μην κατέχει ρόλο πρωταγωνιστικό, να μην παίρνει αποφασίσεις για λογαριασμό τους, να μην ορίζει κάθε λεπτομέρεια που αφορά τη δική τους ζωή, να μην αποτρέπει την πρωτοβουλία τους, τον αυθορμητισμό τους.

Τέλος, να μη ζει τη δική της ζωή μέσα από τη ζωή τη δική τους, να μη παριστάνει το θύμα καθιστώντας τα παιδιά της ομήρους για όλη τους τη ζωή. Η μεγαλύτερη της ικανότητα ως μητέρα είναι να αυτοκαταργηθεί έτσι ώστε τα παιδιά της να μην τη χρειάζονται, να είναι ικανά να ζήσουν μόνα τους.  Νομίζω ότι η μάστιγα των σημερινών χρόνων είναι η λάθος διαπαιδαγώγηση των παιδιών, η ελληνική οικογένεια με τον υπερπροστατευτισμό της καθιστά ανάπηρη την επόμενη γενιά.

Στα περισσότερα κρούσματα διαζυγίων με ένα ή περισσότερα παιδιά, κατά κανόνα αποκαλύπτεται ο εκδικητικός χαρακτήρας του ενός εκ των δυο συζύγων ή και των δυο. Υπερισχύει ο εγωισμός με άσχημες συνέπειες για το παιδί ή τα παιδιά. Ποια είναι η γνώμη σας για αυτή τη συμπεριφορά;

Η γνώμη μου αποκαλύπτεται σε όλες τις σελίδες του βιβλίου μου. Υποστηρίζω με πάθος ότι οι γονείς ακόμη και όταν αποφασίσουν να χωρίσουν δεν πρέπει να βάλουν για κανένα λόγο τα παιδιά τους στο μέσο μιας πολεμικής σύρραξης. Είναι ήδη ένα μεγάλο τραύμα που καλούνται να διαχειριστούν γιατί μην ξεχνάτε ότι κανένα παιδί δεν θέλει να χωρίσουν οι γονείς του, ταυτόχρονα αλλάζει η ζωή τους, κάποιες φορές αλλάζουν σπίτι, γειτονιά, σχολείο, καλούνται να ζήσουν με καινούργιους συντρόφους των γονιών τους και σαν να μην φτάνουν όλα αυτά έχουν και τον ανελέητο πόλεμο μεταξύ των δυο γεννητόρων τους. Έλεος!

Για αυτό τα περισσότερα παιδιά με χωρισμένους γονείς είναι με προβληματική συμπεριφορά, φταίνε χωρίς καμία αμφιβολία οι γονείς τους. Το επίπεδο και η παιδεία των ανθρώπων δεν φαίνεται όταν όλα είναι μέλι γάλα αλλά κυρίως όταν διαλύεται ο γάμος, εκεί χρειάζεται η καλοπροαίρετη συμπεριφορά και ο σεβασμός του ενός για τον άλλο, ο σεβασμός κυρίως όμως απέναντι στους ανθρώπους που εμείς φέραμε στη ζωή.  Όποια και αν είναι η αιτία, όποιος και να είναι υπεύθυνος δεν έχει καμία σημασία, το διαζύγιο είναι μια δυσάρεστη εξέλιξη αλλά για κανένα λόγο δεν θα πρέπει να καταστρέψει τις ζωές ανήλικων και ευαίσθητων πλασμάτων.

Ποια πιστεύετε ότι είναι η κύρια αιτία ενός διαζυγίου; Οι δυσκολίες ή οι λάθος επιλογές;

Κυρίως η βιασύνη που οδηγεί σε λάθος επιλογές. Οι δυσκολίες κατά την άποψη μου δεν αποτελούν αιτία διαζυγίου, το αντίθετο αν το ζευγάρι είναι ώριμο και ταιριαστό βγαίνει πιο δυνατό από αυτές. Αυτό που συμβαίνει στις δυσκολίες όμως είναι να ορθώνονται αμείλικτες οι λάθος επιλογές που κάναμε. Για αυτό χρειάζεται μακρύς χρόνος τριβής πριν αποφασίσουμε να κάνουμε οικογένεια με κάποιον. Να δούμε αν πραγματικά ταιριάζουμε, όχι μόνο στο κρεβάτι που και αυτό είναι σπουδαίο αλλά στη καθημερινότητα. Σε αυτά που μας αρέσουν και που τα θεωρούμε σημαντικά στη ζωή μας.

Δεν μπορούν να μακροημερέψουν δυο άνθρωποι που δεν μοιράζονται τα μικρά καθημερινά πράγματα που  δίνουν χαρά και στους δυο. Επίσης όσο και αν φαίνεται μικρής σημασίας φτάνω στο συμπέρασμα ότι δεν είναι τελικά, το μορφωτικό επίπεδο και οι καταβολές από την οικογένεια πρέπει να μην έχουν μεγάλες ανισότητες.

Σκεφτόμουν τις προάλλες πόσο δύσκολο θα ήταν μια γυναίκα σπουδαγμένη, π.χ. γιατρός, να κάνει ευτυχισμένο γάμο κάποιον που δεν διαθέτει κάποια κατάρτιση και κάνει ευκαιριακά επαγγέλματα, αυτό δεν το λέω από ρατσισμό αλλά γιατί αυτό έχει δείξει η ζωή. Οι αταίριαστοι γάμοι συνήθως ναυαγούν, μόλις περάσει ο πρώτος έρωτας βλέπουμε τον άλλον να υστερεί και γυρίζουν τα μάτια μας.

Αυτό που λέω στα παιδιά μου είναι το εξής, αν ερωτευτείτε αφήστε να κατακάτσει ο έρωτας και δείτε ψύχραιμα τον άλλον, ζυγίστε τον, τεστάρετε τον στη δυσκολία, μετρήστε τα υπέρ και τα κατά του χαρακτήρα του γιατί ότι θα δείτε τη πρώτη στιγμή μην έχετε τη ψευδαίσθηση ότι θα αλλάξει, τέλος δείτε τον τρόπο που φέρεται όχι μόνο σε εσάς αλλά σε όλους τους ανθρώπους. Και το κυριότερο πρέπει να ανήκετε στον ίδιο κόσμο, δυο άνθρωποι που ανήκουν σε δυο διαφορετικούς κόσμους, θρησκείες, ιδεολογίες και γενικά υπάρχει ένα χάος πολιτισμικό ανάμεσα τους πολύ δύσκολο να ευτυχήσουν.

Πιστεύετε ότι το μυθιστόρημα σας θα βοηθήσει κάποιους να δουν διαφορετικά τη σχέση τους;

Ναι το πιστεύω, για αυτό το έγραψα άλλωστε. Και ευτυχώς ήρθε η επιβεβαίωση από μηνύματα και μέιλ που έλαβα. Ότι αποτυπώνεται στο χαρτί αυτό το νόημα δεν έχει; Να διδάξει κάτι, να φυτέψει ένα σπόρο προβληματισμού, ένα λιθαράκι στην πανανθρώπινη γνώση. Η μυθιστοριογραφία μπορεί να γίνει λογοτεχνία όταν εξυπηρετεί έναν σκοπό, που πέρα από το λυρισμό και τις ωραίες περιγραφές είναι η γνώση της αλήθειας, του σωστού, του καλού.

Με αυτό το μπούσουλα έγραψα αυτήν την ιστορία και ελπίζω να κατάφερα έστω να προσεγγίσω αυτό που για μένα είναι στόχος ζωής, να γίνομαι εγώ καλύτερη και ταυτόχρονα όσοι συντυχαίνουν μαζί μου.

Η ιστορία που γράψατε είναι αληθινή. Πως ένιωσε ο πραγματικός ήρωας όταν διάβασε το βιβλίο; Πως έχει εξελιχθεί η σχέση του με τη πρώην γυναίκα και το παιδί του;

Με τον πραγματικό ήρωα αυτής της ιστορίας μιλάμε ακόμη και τώρα. Υπήρχαν πολλές αμήχανες στιγμές αλλά και άλλες που ήταν εμφανής η επιθυμία του να γραφτεί αυτό το βιβλίο. Σε κάποια σημεία με παρακάλεσε να κάνω αλλαγές και άλλα να τα αφαιρέσω εντελώς. Δεν ξέρω αν λειτούργησε λυτρωτικά αλλά σίγουρα τον βοήθησε να προχωρήσει παρακάτω. Ίσως γιατί δέχτηκε βοήθεια από κάποιον ειδικό αλλά και από μένα συζητώντας ατέλειωτες ώρες ,στη προσπάθεια μου να αποδώσω την προσωπική του περιπέτεια όσο γινόταν καλύτερα. Ήταν κάτι σαν ένας απολογισμός ζωής και καινούργια εκκίνηση ταυτόχρονα.

Ξεπέρασε τη κατάθλιψη του, ξαναέφτιαξε τη ζωή του, εξακολουθεί η προσπάθεια του να ισορροπήσει η σχέση με τη κόρη του. Η πρώην γυναίκα του δυστυχώς ποτέ δεν παραδέχτηκε αλλά ούτε και πρόλαβε να αλλάξει κάτι στην αδιανόητη συμπεριφορά της. Η ζημιά που έγινε ήταν τέτοια που ακόμη και μετά από χρόνια είναι εμφανής στο χαρακτήρα και τη συμπεριφορά του παιδιού που σήμερα περνάει μια ταραγμένη εφηβεία. Ίσως αυτό να είναι ένα επόμενο θέμα για βιβλίο. Γιατί παιδιά που έχουν τα πάντα καταλήγουν να καταστρέφουν τις ζωές τους. Τα όρια που οι γονείς πρέπει να βάζουν στα βλαστάρια τους, η σωστή διαπαιδαγώγηση και άλλα συναφή ζητήματα.

Πως πιστεύετε ότι το ΒΟΟΚΙΑ μπορεί να ενισχύσει τη φιλαναγνωσία;

Το ΒΟΟΚΙΑ κάνει μια εξαιρετική προσπάθεια προβολής συγγραφέων και βιβλίων και αξίζει συγχαρητηρίων. Η επιλογή δημιουργίας μιας τέτοιας δουλειάς σίγουρα πηγάζει από την αγάπη στο αντικείμενο και αυτό είναι εμφανές. Θα ήταν σημαντικό να βγει λίγο πιο έξω από τα στενά όρια των συγγραφικών κύκλων, κυρίως όμως να προωθηθεί σε μαθητικές κοινότητες.

Το διάβασμα ξεκινάει από τα μαθητικά χρόνια και από τα σχολεία, εκεί να βάλετε το σπόρο σας. Ίσως η διεξαγωγή κάποιου διαγωνισμού με ένα ελάχιστο έπαθλο, η προσέγγιση σε δασκάλους και φιλολόγους, διαφήμιση στους μαθητικούς και φοιτητικούς κύκλους. Μέχρι στιγμής απευθύνεστε σε ανθρώπους που διαβάζουν ήδη, ίσως να προσεγγίζατε από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και όσους απέχουν από τα εξωσχολικά βιβλία. Είμαι σίγουρη όμως ότι επεξεργάζεστε όλα τα σενάρια με μεγάλο κέφι.

Στέφανος Κιοσέογλου ήταν ένας από τους πιο περιζήτητους εργένηδες της Αθήνας. Αυτοδημιούργητος, πρώτης γενιάς πλοιοκτήτης, κατακτητής κι εραστής του ωραίου φύλου, είχε ζήσει μια ζωή υπέροχη, κατά πως την ήθελε, κι είχε αποκτήσει όσα είχε ονειρευτεί, και ακόμη περισσότερα.

Πενηντάρης πια, κουρασμένος από το σύρε κι έλα με γυναίκες όλων των κατηγοριών και κυβικών, ένιωσε μέσα του την επιθυμία να φτιάξει οικογένεια και να γίνει πατέρας. Και τότε έπεσε πάνω στην Όλγα.

Το πάθος του για εκείνη και η απρόσμενη εγκυμοσύνη της τους οδήγησαν στα σκαλιά της εκκλησίας. Πολύ γρήγορα, όμως, η συντροφική σχέση μεταλλάχθηκε σε ψυχολογικό θρίλερ και η οικογενειακή εστία σε πεδίο μάχης. Το διαζύγιο ήταν αναπόφευκτο και όλα θα τελείωναν απλά, αν δεν είχαν αποκτήσει στο μεταξύ μια κόρη που διεκδικούσαν και οι δύο.

Πού θα τους οδηγούσε αυτή η λυσσαλέα διαμάχη; Και το κυριότερο, τι θα γινόταν με αυτό το παιδί που βρέθηκε στο επίκεντρο μιας ανίερης αναμέτρησης; Με ποιον τρόπο θα μπορούσαν να χωρίσουν, παραμένοντας όμως γονείς; Θα πρυτάνευε η λογική, που θα έβαζε πάνω απ’ όλα το καλό του παιδιού;

Πλήθος ερωτημάτων εν μέσω αντεγκλήσεων, φιλονικιών, δικαστικών αγώνων, χτυπημάτων κάτω από τη ζώνη, μηχανορραφιών και όλων όσων αποτελούν το σκηνικό μιας πραγματικής ιστορίας, τόσο πραγματικής όσο η ίδια η ζωή.

Αλλά η ζωή δίνει πάντα τη λύση, συχνά με δραματικό τρόπο και ανατροπές, κι έτσι ο Στέφανος Κιοσέογλου βρέθηκε αντιμέτωπος με τις επιλογές του και τους ανοιχτούς λογαριασμούς του από το παρελθόν.