Γράφει:

Το βιβλίο «Πλωτές Γυναίκες».
Ο συγγραφέας Διαμαντής Αξιώτης.
Οι Εκδόσεις Κάπα Εκδοτική.

Το μυθιστόρημα του Διαμαντή Αξιώτη, «Πλωτές Γυναίκες», από τις Εκδόσεις Κάπα Εκδοτική, παρουσιάστηκε στην Κομοτηνή, στον ιδιαίτερο χώρο της κατάμεστης από πανεπιστημιακούς, φοιτητές, λογοτέχνες και φίλους του συγγραφέα, Λέσχης Κομοτηναίων. Η εκδήλωση υπήρξε πρόταση της καβαλιώτισσας κοσμήτορος της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών, καθηγήτριας κ. Ζωής Γαβριηλίδου, και συνδιοργάνωση της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του ΔΠΘ, της εφημερίδας «Παρατηρητής της Θράκης», των εκδόσεων «Κάπα εκδοτική» από τον Θοδωρή Κουλεδάκη και της εταιρείας 2K Project.

Για το βιβλίο μίλησαν η καβαλιώτισσα κοσμήτορας της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών ΔΠΘ, καθηγήτρια κ. Ζωή Γαβριηλίδου, ο Άγγελος Παληκίδης, Επίκουρος Καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας ΔΠΘ, ο Σπύρος Κιοσσές, Φιλόλογος, ΕΔΙΠ του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του ΔΠΘ ενώ αποσπάσματα διάβασε η ηθοποιός Άννα Μαχαιροπούλου και με τον συγγραφέα Διαμαντή Αξιώτη συνομίλησε ο φιλόλογος και συγγραφέας Κώστας Καβανόζης.

Στην εκδήλωση το παρών έδωσαν μεταξύ άλλων οι Καθηγητές του Τμήματος Ελληνικής φιλολογίας Μαρία Τζιάτζη, Σμαρώ Νικολαίδου, Λύδια Μίτιτς, από το Τμήμα Γλώσσας Φιλολογίας Πολιτισμού Παρευξείνιων χωρών ο Μανώλης Σέργης (λαογράφος), η βραβευμένη από την Ακαδημία Αθηνών συγγραφέας Βίκυ Τσελεπίδου, το ΕΕΠ της Νομικής Σχολής Στέφανος Γραβάνης, η Κοσμήτορας των ΤΕΦΑΑ Ελένη Δούδα, μέλη του Εργαστηρίου «+Μόρφωση», οι γονείς της κ. Γαβριηλίδου Αλέξανδρος και Κατερίνα Γαβριηλίδου, η φιλόλογος Τζένη Κατσαρή και πολλοί φίλοι του συγγραφέα.

Η παρουσίαση είχε ιδιαίτερο χαρακτήρα, καθώς κινήθηκε πολυεπίπεδα και υπήρξε στην ουσία μία πλωτή διαδρομή που κινήθηκε στο κανάλι της λογοτεχνίας, της ιστορίας, της τοπογραφίας, της ζωγραφικής με χρώματα ζωηρά και πολλές εκπλήξεις και αποκαλύψεις. Γιατί ο ίδιος ο συγγραφέας μέσα στην συγκεραστική πλαισίωση της γραφής του, που φωτίστηκε από ενδιαφέρουσες, πρωτότυπες και αιφνιδιαστικά για τον ίδιο βαθιές οπτικές, υπήρξε γενναιόδωρα αποκαλυπτικός σχετικά με τα της "κουζίνας του συγγραφέα" και το παρασκήνιο της συγγραφής. Κάτι που καθήλωσε το κοινό και πυροδότησε στο τέλος της βραδιάς μια ευρεία συζήτηση και εμφανή συγκίνηση.

Τη βραδιά άνοιξε η δημοσιογράφος Ναττάσα Βαφειάδου, η οποία καλωσόρισε το κοινό και παρουσίασε τους ομιλητές.

Η ζεστή θεατρική ανάγνωση της Άννας Μαχαιροπούλου δημιουργούσε πριν από την τοποθέτηση του εκάστοτε ομιλητή τη συναισθηματική και λογοτεχνική πλατφόρμα για την είσοδο στην ατμόσφαιρα του βιβλίου. Φάνηκε να προκύπτει έτσι μία ιδιότυπη σκυταλοδρομία ανάγνωσης και αναγνωστικών αποτυπωμάτων, καθώς οι ομιλητές φώτισαν πλευρές του βιβλίου από τη δική τους πολύτιμη οπτική έκαστος.

Η Ζωή Γαβριηλίδου, με το συναισθηματικό φορτίο της οικογενειακής σύνδεσης με το συγγραφέα από τα παιδικά της χρόνια, έφερε στο ακροατήριο τις οσμές της μνήμης της από Διαμαντή Αξιώτη και τα καπνομάγαζα της πόλης, μνήμες που ζωντανεύουν, όπως ανέφερε, στις "Πλωτές Γυναίκες". Παρουσίασε την εργογραφία του συγγραφέα (πεζογραφία και ποίηση) την οποία δήλωσε ότι παρακολουθεί ανελλιπώς με πρώτη της αναγνωστική εμπειρία την "Άννα του Κλήδονα" και στη συνέχεια σύστησε στο κοινό την υπόθεση και τους ήρωες του έργου και συνέδεσε το μυθιστόρημα με την ιστορία, δηλώνοντας ότι πρόκειται για μία μεταχείριση κατά την οποία ο συγγραφέας "χρησιμοποιεί με δεξιοτεχνία τους ήρωες για να αποκαλύψει τις υπόγειες δυνάμεις που κινούν την ιστορική διαδικασία".

Στάθηκε στα ιστορικά πρόσωπα και γεγονότα που σπονδυλώνουν το υπόβαθρο του βιβλίου και γνώρισε στο κοινό φωτογραφικά τα τοπογραφικά του σημεία. Στο βιβλίο, όπως ανέφερε "διαγράφεται η μικροϊστορία της Καβάλας ως κομμάτι της μακροϊστορίας της Ελλάδας αυτής της περιόδου, παράλληλα δεμένη με το καπνικό ζήτημα, το οποίο αποτελεί τον βασικό καμβά του βιβλίου, χαρακτηρίζοντάς το εντέλει ως μεταμοντέρνο ιστορικό μυθιστόρημα. Επικεντρώθηκε στη συνέχεια στον τρόπο με τον οποίο ο Δ. Αξιώτης αντιμετωπίζει τους ήρωές του, αλλά και στη γλώσσα του μυθιστορήματος που "ρέουσα και ευχάριστη δίνει μια αίσθηση βιωμένης πραγματικότητας που συμβάλλει στην αναπαράσταση της ατμόσφαιρας της Καβάλας την μακρά περίοδο των 75 χρόνων στην οποία διαδραματίζεται η πλοκή".

Ο Άγγελος Παλληκίδης με τη σειρά του πρόβαλε τον ιστορικό μανδύα του μυθιστορήματος και συγκεκριμένα τους σταθμούς των εβδομήντα πέντε χρόνιων που αποτελούν τον καμβά του. Ο εθνικός διχασμός, η προσφυγιά του 1922, το πολύχρωμο ψηφιδωτό της πόλης που αποδομήθηκε με τη φυγή μουσουλμάνων, των λεβαντίνων και των εβραίων της πόλης,η οικονομική κρίση του μεσοπολέμου, η βουλγαρική κατοχή κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο εμφύλιος, το κίνημα κατά των Συνταγματαρχών με την Καβάλα και Κομοτηνή να είναι οι δύο πόλεις που για δύο μέρες τρέχουνε τις εξελίξεις της ελληνικής Ιστορίας και η περίοδος κατά την οποία η Καβάλα μετατρέπεται σε μία λησμονημένη μεθόριο μέχρι πολύ πρόσφατα.

Ο Δ. Αξιώτης, σύμφωνα με τον Α. Παλληκίδη, στήνει τις ιστορίες του σε μία συνεχή διεπίδραση της τοπικής ιστορίας με την εθνική και την παγκόσμια, ειδικά στις πρώτες δεκαετίες του περασμένου αιώνα, όταν η Καβάλα αποτελεί ένα διεθνές κέντρο εμπορίου. Και η επενέργεια που έχει η μεγάλη ιστορία στους ήρωές του Δ. Αξιώτη στην ολιστική της διάσταση, τόνισε, είναι αξιοσήμαντη. Ολοκληρώνοντας την εισήγησή του εξήρε την προεργασία που χρειάστηκε να κάνει ο Δ. Αξιώτης με αναγνώσεις βιβλίων τοπικής και γενικής ιστορίας, άρθρων και αναζήτηση προφορικών μαρτυριών προκειμένου να αποδώσει ρεαλιστικά την ιστορική ατμόσφαιρα του βιβλίου. Κατέληξε ότι το μυθιστόρημα του Δ. Αξιώτη είναι μία σημαντική συμβολή, όχι μόνο στο είδος του ιστορικού μυθιστορήματος αλλά στην ιστορική μνήμη και συνείδηση της πόλης για την οποία το έγραψε.

Ο Σπύρος Κιοσσές από την πλευρά του, θεώρησε το μυθιστόρημα του Δ. Αξιώτη ένα από τα πλέον αξιόλογα της σύγχρονης πεζογραφικής παραγωγής. Διαχώρισε την ιστορία από την αφηγηματική πρόθεση του συγγραφέα, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι σε κανένα σημείο η Ιστορία δεν περνά στο αφηγηματικό προσκήνιο και τονίζοντας ότι λείπουν από το έργο μακροσκοπικά ή εξωδιηγητικά σχόλια και εκτιμήσεις, παρά το ότι η υπόθεση εκτυλίσσεται σε έναν χωροχρόνο όπου συνέβησαν όλα τα καταιγιστικά γεγονότα που σημάδεψαν τις τύχες του ελληνισμού. Ωστόσο θεώρησε ως το μεγαλύτερο επίτευγμα του συγγραφέα το ότι τα πραγματικά γεγονότα λειτουργούν βιωματικά και δομικά στο έργο με τρόπο δεξιοτεχνικό ως απαραίτητο υπόβαθρο και όχι ως απλό πρόσχημα χαρακτηρίζοντας το μυθιστόρημα έναν ιδιότυπο συγκερασμό ιστορικού μυθιστορήματος, οικογενειακής σάγκα και ψυχογραφίας.

Αντίστοιχα με τους άλλους ομιλητές αναφέρθηκε στους ήρωες και τα ιστορικά γεγονότα που φιλοξενούν το αφηγηματικό γίγνεσθαι του βιβλίου, όμως επεσήμανε από την πλευρά του "μια από τις υποδόριες έννοιες που συνέχουν την αφήγηση του Αξιώτη και που είναι αυτή του ονόματος, της συνειδητής ονοματοθεσίας ως ιδεολογικής, πολιτισμικής και συναισθηματικής διαδικασίας". Για να καταλήξει στον τίτλο: "πλωτές γυναίκες" και την διαπίστωση ότι στο μυθιστόρημα εντίθεται η ιστορία της γυναικείας ψυχοσύνθεσης, η οποία αποτελεί τον καμβά της αφήγησης, ακόμη και το νήμα της και επιχείρησε μια αναλογία της διάστασης αυτής του έργου του Δ.Αξιώτη με το μονόλογο του Τσέχωφ «Οι βλαβερές συνέπειες του καπνού».

Με την παιγνιώδη και εύστοχα "ανακριτική" διάθεση του Κώστα Καβανόζη, η βραδιά εξελίθχηκε διαδραστικά, με ερωτήσεις του ίδιου αλλά και του κοινού που σταδιακά πήρε μέρος στη συζήτηση. Ερωτήσεις προκλητικά ερεθιστικές για τον συγγραφέα, ο οποίος, παρότι διελέγετο κατά τις τοποθετήσεις των προηγούμενων ομιλητών μαζί τους, φάνηκε να απολαμβάνει την ανάκριση και απάντησε αναλυτικά και αποκαλυπτικά σε όλα τα ερωτήματα.

Σχετικά ερωτηθείς λοιπόν από τον κύριο Καβανόζη ερμήνευσε το επίθετο «πλωτές» για τις γυναίκες του, διευκρινίζοντας ότι «πλέουν οι ίδιες όμως και επιτρέπουν να πλέουν επάνω τους κάθε είδους “πλοία” και άνθρωποι», ενώ στάθμευσε με ιδιαίτερη συγκίνηση και λεπτομερειακά στο έργο του Βελάσκεθ “Las meninas”, έργο που τον καθόρισε ως εμπειρία επίσκεψης αλλά και σκέψης. Πίνακας ο οποίος συνδέθηκε και με την επιθυμία του Δ. Αξιώτη να τιτλοφορήσει το έργο του "Οι ακόλουθες", γεγονός που συνάντησε την αντίδραση της πρώτης εκδότριας του μυθιστορήματος και αείμνηστης σήμερα Κάτιας Λεμπέση, των εκδόσεων Κέδρος. Η συγγραφική σύνδεσή του με τον βασικό ήρωα του μυθιστορήματος Κωνσταντίνο Δούκα, αλλά και τα αληθινά γεγονότα που στάθηκαν αφορμές της σύλληψης του μυθιστορήματος(ένα ανάγνωσμά του από το περιοδικό «Αντί» και ένα άρθρο για πραγματικό γεγονός ομαδικής αυτοκτονίας, ένα αληθινό αεροπορικό δυστύχημα) αλλά και η σύνδεση των αναγνωστριών τόσα χρόνια με το συγκεκριμένο ήρωα μέσα από εξομολογήσεις τους προς τον ίδιο, καθώς και ο λόγος της επανέκδοσης του μυθιστορήματος, που προέκυψε ως ανάγκη σταθερής ζήτησης, αποτέλεσαν τα βασικά σημεία της συζήτησης.

Μια λογοτεχνική βραδιά ζεστή, με εμβαθύνσεις και εκ βαθέων ομολογίες που φάνηκε να ανταμείβει κοινό και συνομιλητές εντυπωσιακά. Αξίζει να σημειωθεί ότι η παρουσίαση του βιβλίου έγινε με πραγματικές "τυμπανοκρουσίες", όπως χαριεντιζόμενος σχολίασε ο Δ. Αξιώτης, μια και την έναρξη της και το ξεκίνημα της ομιλίας της Ζ. Γαβριηλίδου συνόδευε ο παρατεταμένος ήχος της καμπάνας του παρακείμενου ναού.

Εμείς να ευχηθούμε εκ νέου καλοτάξιδο!

Πλωτές γυναίκες

Το δεύτερο μυθιστόρημα του Διαμαντή Αξιώτη και ένα από τα πλέον εμπορικά του, και υποψήφιο για το Βραβείο Balkanika 2003, οι «Πλωτές γυναίκες», ήταν εδώ και καιρό εκτός κυκλοφορίας. Η πρώτη έκδοση του βιβλίου είχε γίνει το 2002 από τον Κέδρο και σήμερα, 15 χρόνια μετά, επανακυκλοφορεί από την Κάπα Εκδοτική. Στην «καρδιά» του, για μια ακόμη φορά, βρίσκεται η γενέτειρα πόλη του συγγραφέα, η Καβάλα.

Το μυθιστόρημα διανύει τα τρία τέταρτα του περασμένου αιώνα, εβδομήντα πέντε χρόνια ακριβώς: 1900-1975. Σ’ αυτό διαγράφεται η ιστορία της Ελλάδας αυτής της περιόδου. Η πορεία του καπνικού ζητήματος με όλες του τις διακυμάνσεις. Η άνοδος και η πτώση μιας οικογένειας καπνεμπόρων.

Η υπόθεση

Ο Κωνσταντίνος Δούκας αφού εγκαταλείπει την Κωνσταντινούπολη σε ηλικία 20 χρόνων, καταφεύγει στην Αλεξάνδρεια μαζί με την δεκαεξάχρονη Τουρκάλα Λαλέ, γνωρίζεται τάχιστα με την οικογένεια του μεγαλοκαπνεμπόρου Γεώργιου Ιορδάνου από την Καππαδοκία. Σ’ αυτό συντελεί η εκθαμβωτική ομορφιά και των δύο, η ευγλωττία, το θράσος και τα ασύστολα ψεύδη του Κωνσταντίνου. Εκεί, η Λαλέ βαφτίζεται χριστιανή και ονομάζεται Ευδοκία.

Όταν, μετά από δύο χρόνια, το 1920, ο Ιορδάνου τον στέλνει ως εκτιμητή καπνών στην Ελλάδα –στην Καβάλα συγκεκριμένα, από τις πρώτες καπνουπόλεις της εποχής– ο Κωνσταντίνος θα συναντήσει τον αδελφό του Γεώργιου, Ευγένιο Ιορδάνου, ισχυρό καπνέμπορο και πρώτο εκλεγμένο δήμαρχο, θα παραμείνει εκεί, προδίδοντας χωρίς καμιά τύψη τον Αλεξανδρινό ευεργέτη του. Στην Καβάλα προστατεύεται και ευεργετείται, μέσω των ίδιων προσόντων, τόσο από τον Ευγένιο όσο και από τον Αυστριακό Άντολφ Βιξ, ισχυρό οικονομικό και κοινωνικό παράγοντα.

Ο Κωνσταντίνος, σε μικρό χρονικό διάστημα, αναδεικνύεται σε έμπορο καπνού. Παρά την έντονη επιθυμία του να αποκτήσει γιο προς συνέχιση της ένδοξης οικογένειας των Δούκα, η Πλουσία γεννά, από μία κάθε χρόνο, πέντε θυγατέρες. Ο Κωνσταντίνος τις ονομάζει, διαδοχικά, Ανδρομάχη, Ανδρόκλεια, Ανδροφίλη, Ανδροθέα και Ανδρονίκη, ελπίζοντας γι’ αυτές μέσα από τα ανδρικά τους ονόματα, την μελλοντική απόκτηση δύναμης, ισχύος.

Πόλεμος, κατοχή, διακυμάνσεις του καπνικού, πτώχευση της οικογένειας και θάνατος του Κωνσταντίνου κατά την πτώση του αεροσκάφους που επιχειρεί την παρθενική του πτώση Καβάλα – Αθήναι. Στην πρώτη αεροπορική τραγωδία της χώρας. Ο Κωνσταντίνος είναι ήδη 52 ετών…

Βιογραφικό

Ο Διαμαντής Αξιώτης γεννήθηκε στην Καβάλα το 1942, όπου και ζει. Έχει εκδώσει ποιητικές συλλογές, συλλογές διηγημάτων, μυθιστορήματα και ανθολογίες ποίησης και διηγήματος. Εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές "Ιχώρ" (1966), "Ποσοστό ευθύνης" (1974), "Διαμπερές", εκδ. "Σκαπτή Ύλη" (1976), "Ύπνος μεσημβρίας", εκδ. "ΑΣΕ" (1985). Επίσης, τις ανθολογίες "Καβαλιώτες ποιητές" (1983), "Καβαλιώτες πεζογράφοι" (1985), "Διηγήματα Φώτη Πρασίνη" (1987), όλες από τις εκδόσεις της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Καβάλας. Πεζογραφική παρουσία, η συλλογή αφηγημάτων "Το μισό των Κενταύρων", εκδ. "Παρατηρητής" (1990), "Ξόβεργα με μέλι", 1η έκδοση εκδ. "Τραμ" (1994), 2η έκδοση εκδ. "Νεφέλη" (1994). Υπεύθυνος, επί σειρά ετών, των λογοτεχνικών περιοδικών "Σκαπτή Ύλη" και "Υπόστεγο", καθώς επίσης και ραδιοφωνικών εκπομπών. Κείμενά του έχουν παρουσιαστεί στο θέατρο.
Κείμενό του συμπεριλαμβάνεται στη διδακτέα ύλη των κειμένων Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στα αναγνωστικά της Β’ Γυμνασίου. Είναι μέλος της Εταιρίας Συγγραφέων.