Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Το φωτορεπορτάζ.
Το βιβλίο «Το κουμπί και άλλες ιστορίες».
Η συγγραφέας Τασούλα Τσιλιμένη
Οι εκδόσεις Καστανιώτη.

Η αγαπημένη συγγραφέας Τασούλα Τσιλιμένη από τα παιδικά της βιβλία έρχεται ξανά στα εκδοτικά δρώμενα με τα 33 διηγήματα της με τίτλο «Το κουμπί και άλλες ιστορίες» από τις εκδόσεις Καστανιώτη. Το απόγευμα της 30^ης Νοεμβρίου παρουσίασε το νέο της βιβλίο στο γεμάτο πατάρι του βιβλιοπωλείου Νέστωρ από φίλους της συγγραφέως, συναδέλφους αφού υπήρξε σχολικός σύμβουλος του Νομού Πιερίας και σε αναγνώστες που ή έχουν διδαχθεί μαθήματα δημιουργικής γραφής από την συγγραφέα ή την έχουν γνωρίσει από προηγούμενα βιβλία της.

Η Δέσποινα Νέστωρα, υπεύθυνη του βιβλιοπωλείου καλωσόρισε το αναγνωστικό κοινό καθώς και τον συγγραφέα, φιλόλογο-ποιητή Αντώνη Κάλφα, τον ιστορικό Τέχνης και σχολικό σύμβουλο Νίκο Γραίκο και τον ηθοποιό-σκηνοθέτη Χάρη Αμανατίδη που διάβασε αποσπάσματα του βιβλίου…

Δεκατρία αυτοβιογραφικά διηγήματα καλύπτουν το μεγαλύτερο κομμάτι του βιβλίου της. Εμπνευσμένα και τραβηγμένα από το σεντούκι των παιδικών αναμνήσεων, από την ζωή των απλών γυναικών, ηρωίδων θα έλεγα, από τα δύσκολα παιδικά χρόνια, από την φτώχεια και την ανέχεια, τα κάλαντα, την κατοχική περίοδο και επεκτείνεται στην δεκαετία του 1960, τα χρόνια της εσωτερικής μετανάστευσης. Δεν απουσιάζουν από την συλλογή αυτή των διηγημάτων ιστορίες τρομακτικές που αποδίδουν τόσο περίτεχνα τη βία, τον καταναγκασμό και την σεξουαλική κακοποίηση.

Ο Αντώνης Κάλφας μίλησε για τον τόπο δράσης όλων σχεδόν των διηγημάτων που είναι ο γενέθλιος χώρος (καθοριστικά γόνιμος όπως αποδεικνύεται) και η πέριξ αυτού θετταλομακεδονική παγκαρπία: Καλλιπεύκη, Γόννοι, Μακρυχώρι, Συκούριο, Ευαγγελισμός, χωριά του Ολύμπου, Λιτόχωρο, Αγιά, Λάρισα, Λίμνη Πλαστήρα. Ακόμη ότι η Τσιλιμένη στο «Κουμπί» επιλέγει να μας πει τις ιστορίες της σε γλώσσα δραστική και κινηματογραφική, γι΄αυτό και χρησιμοποιεί μικροπερίοδο λόγο, ρυθμικό, παίζοντας ταυτόχρονα έξυπνα και με τον λαϊκό, δημώδη κόσμο των ηρώων της όπως η πληθώρα των ιδιωματικών λέξεων φανερώνει (κάτσαρο, η Γκρίζαινα, η Παρασκευώ, γαριασμένη, ντάμι) ή με τον παροιμιακό εκφραστικό πλούτο των σχημάτων της τοπικής παράδοσης («μια ξερνούσε, μια τσιρλίζονταν»).

Σχολίασε επίσης το κάθε κεφάλαιο του βιβλίου. Είπε μεταξύ άλλων: «Η Τασούλα Τσιλιμένη, με το καλοραμμένο κουμπί στο ταγιέρ των διηγημάτων της δεν είναι απλή θιασώτης του μικρού γενικώς, δεν χειρονομεί απλώς ούτε ναρκισσεύεται. Η πεζογραφία της, η διηγηματική της τέχνη και τεχνική, παραφράζοντας κάπως την άποψη του Κώστα Κατσουλάρη, είναι μεγάλη στη στόχευσή της, στη φιλοδοξία της, στην αντίληψή της για τη λογοτεχνία και τον ρόλο της στον δύσκολο, αντιφατικό, σύγχρονο κόσμο».

Συνέχισε ο ιστορικός Τέχνης Νίκος Γραίκος, μίλησε για την γνωριμία του με την συγγραφέα, ανέλυσε τα διηγήματα της από την δική του οπτική και μεταξύ άλλων σημείωσε: «[…] το περιεχόμενο του μαγικού ρεαλισμού της συγγραφέως είναι πρωτίστως γυναικεία υπόθεση. Η θέση του μικρού κοριτσιού, της έφηβης, της ώριμης και της ηλικιωμένης γυναίκας στις παραδοσιακές κοινωνίες, αλλά και στις μεταιχμιακές καταστάσεις των δεκαετιών του ΄50, του ΄60 και του ΄70, όταν «τα χωριά τάιζαν με μεγάλες μπουκιές την πόλη» (σελ. 10), συνυφαίνεται με προσωπικά βιώματα, που τραυμάτισαν και πόνεσαν. Η φτώχια και η ορφάνια, ο γάμος σε νεαρή ηλικία, η παιδεραστία ως αποσιωπημένη ετεροτοπία σε κοινωνίες με καλά κρυμμένα μυστικά, τα σχολικά χρόνια και οι συμμαθήτριες... Πάνω από όλα η μνήμη της μάνας που μεγαλώνει με αυστηρότητα και κόπο τα παιδιά της ή τα χάνει από αρρώστιες, που συμπαραστέκεται, αλλά και που λυγίζει, αρρωσταίνει και πεθαίνει. Η συγγραφέας σκιαγραφεί το ψυχογράφημα της γυναίκας στη νεοελληνική κοινωνία, που ζει στο χωριό ή αστικοποιείται στις μεγάλες πόλεις, όταν μεταναστεύει αναγκαστικά. Επικεντρώνεται στις προσωπικές μικρές γυναικείες ιστορίες κι όχι σε ευρύτερα κοινωνικά προβλήματα και φεμινιστικά ζητήματα».

Η συγγραφέας υπέγραψε τα αντίτυπα και άκουσε τις ευχές για να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο της.