Γράφει: Παναγιώτης Σιδηρόπουλος

Το φωτορεπορτάζ.
Το βιβλίο «Υπόθεση Κατίν».
Ο συγγραφέας Χρήστος Κεφαλής.
Οι Εκδόσεις Επίκεντρο.

Οι Εκδόσεις Επίκεντρο παρουσίασαν το ιστορικό δοκίμιο του Χρήστου Κεφαλή, «Υπόθεση Κατίν».

Για το βιβλίο και το θέμα του μίλησαν:

• Βλάσης Αγτζίδης, ιστορικός
• Δημήτρης Τριανταφυλλίδης, δημοσιογράφος, συγγραφέας

Τη συζήτηση συντόνισε ο εκδότης του Επίκεντρου, Πέτρος Παπασαραντόπουλος ο οποίος, αφού καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους, αναφέρθηκε στην πρώτη επαφή του με το κείμενο του συγγραφέα και στην έρευνα που έκανε για το θέμα του διαπιστώνοντας ότι υπάρχουν «334 βιβλία στη διεθνή βιβλιογραφία αλλά κανένα στην Ελληνική». «Αυτό είναι το πρώτο βιβλίο για το Κατίν στα λληνικά», είπε χαρακτηριστικά και σημείωσε τη συνεισφορά του συγγραφέα σε ένα θέμα το οποίο «η αριστερά δεν επιθυμεί να ακουμπήσει».

Σχολίασε την «επιμονή του συγγραφέα στη λεπτομέρεια» για ένα θέμα το οποίο ήρθε στην Ελληνική επικαιρότητα με την σχετική ταινία του Αντρέι Βάιντα (φόρο τιμής στον πατέρα του, ενός από τους δολοφονημένους του Κατίν) η οποία ταινία προκάλεσε αντιδράσεις και δημοσιεύματα στον Ριζοσπάστη αμφισβητώντας τις σταλινικές ευθύνες.

Αναφέρθηκε στο περιεχόμενο της «υπόθεσης Κατίν» λέγοντας ότι αφορά την εκτέλεση περίπου 22.000 πολωνών αιχμαλώτων πολέμου που είχε συλλάβει ο σοβιετικός στρατός κατά την εισβολή του στην Πολωνία τον Απρίλιο-Μάιο του 1939 και με το έργο του ο συγγραφέας αποκαλύπτει τις ευθύνες του Στάλιν παραθέτοντας επιχειρηματολογία και έγγραφα από τα αρχεία της Σοβιετικής Ένωσης τα οποία αμφισβητούνται και στο εσωτερικό αλλά και στη σημερινή Ρωσία, υποστηρίζοντας ότι οι μαζικές δολοφονίες έγιναν από τους ναζί.

Ο Δημήτρης Τριανταφυλλίδης σχολίασε αρχικά ότι για να προχωρήσουμε μπροστά πρέπει να συγχωρέσουμε, «όχι όμως να λησμονήσουμε, με εντιμότητα απέναντι στην αλήθεια», όπως σημείωσε και υπό αυτή την έννοια, αναφέρθηκε στην ερευνητική αξία του έργου του συγγραφέα.

Σημαντική πηγή για την υπόθεση Κατίν θεωρεί το αρχείο χιλιάδων φακέλων της πρώην Σοβιετικής Ένωσης στους οποίους αναφέρονται λεπτομέρειες για την υπόθεση και ειδικά στο φάκελο με τίτλο «ειδικός φάκελος Νο1» ο οποίος περιέχει έγγραφο το οποίο και διάβασε ο κος Τριανταφυλλίδης, με αναφορές σε λεπτομέρειες της υπόθεσης, την προετοιμασία, τα κριτήρια και την καταδίκη.

Συνέχισε αναφερόμενος σε λεπτομέρειες και άλλων εγγράφων, περιστατικών, προσώπων, αναφορών, την αυθεντικότητα των οποίων υποστήριξε απέναντι στην αμφισβήτησή τους και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό.

Ο ιστορικός κος Βλάσης Αγτζίδης συνεχάρη τις εκδόσεις Επίκεντρο για την έκδοση αυτού του βιβλίου, το θέμα του οποίου βρίσκεται «στη σκοτεινή πλευρά της ιστορίας» όπως είπε, της διεθνούς αλλά και της Ελληνικής. Το χαρακτήρισε «χρήσιμη απάντηση στη μυθολογία του νεοσταλινικού ΚΚΕ» και αναφέρθηκε στην προσπάθεια του συγγραφέα ο οποίος με υπομονή μυρμηγκιού αποδομεί αυτή μυθολογία.

Υποστήριξε ότι είναι χρήσιμο επίσης να ξεκαθαρίσουμε βασικές έννοιες, αριστερά, δεξιά, κομμουνισμός, ναζισμός, σταλινισμός... οι οποίες αποκτούν ένα νέο περιεχόμενο και να θέσουμε νέες βάσεις στην προσέγγιση της ιστορίας. «Αριστερής παραγωγής» χαρακτήρισε το βιβλίο, κάτι το οποίο σώζει την τιμή της αριστεράς.

30 χρόνια μελετά ο κος Αγτζίδης το θέμα των διώξεων των Ελλήνων από το Στάλιν και την εμπειρία του από τη επαφή του με τον Παύλο Κερμενελίδη (τέλη 1970) ο οποίος έζησε πολλά χρόνια σε στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Σιβηρία, λόγω της ιδιότητάς του ως Έλληνας.

Αναφέρθηκε στην πολυπληθή Ελληνική παροικία στη Σοβιετική Ένωση οι οποία συμμετείχε στα ιστορικά, πολιτικά και κοινωνικά γεγονότα της εποχής, δημιουργώντας μία «Σοβιετική Ελλάδα» μέσα στη Σοβιετική Ένωση, τέσσερις Ελληνικές περιοχές με έκρηξη πολιτισμού και γραμμάτων, ένα μοναδικό φαινόμενο διεθνώς η ανάπτυξη της οποίας διεκόπη με τις εθνικές επιχειρήσεις κατά τον μειονοτήτων.

Εντείνοντας το ενδιαφέρον, ο ομιλητής συνέχισε αναφερόμενος σε περισσότερα γεγονότα και πρόσωπα του Ελληνισμού της Σοβιετικής Ένωσης και την πορεία του στη δίνη των γεγονότων και των διώξεων της εποχής.

Ο συγγραφέας Χρήστος Κεφαλής ευχαρίστησε τις εκδόσεις Επίκεντρο για την έκδοση του βιβλίου, τους ομιλητές για τα καλά τους λόγια και τους παρευρισκόμενους. «Ορθόδοξο μαρξιστή» χαρακτήρισε τον εαυτό του αλλά με κριτική στάση και πραγματιστή, στηριζόμενο στα πραγματικά γεγονότα, «διαφορετικά γινόμαστε φανατικοί», είπε χαρακτηριστικά.

«Τεκμηριωμένα» χαρακτήρισε τα γεγονότα για την πολυτάραχη δεκαετία του 1930, μετά το άνοιγμα των αρχείων της Σοβιετικής Ένωσης, μετατοπίσεις, διώξεις, εκκαθαρίσεις πληθυσμών... Αναφέρθηκε σε δημοσιεύματα στον τύπο αρνητών των γεγονότων, ειδικά της υπόθεσης Κατίν αλλά και άλλων που σχετίζονται με διώξεις Ελλήνων και άλλων εθνικών μειονοτήτων από τη Σοβιετική Ένωση.

Παρέθεσε σειρά στοιχείων για να αντικρούσει την επιχειρηματολογία των διαφωνούντων για τους υπαίτιους της υπόθεσης Κατίν αλλά και άλλων γεγονότων στη Σοβιετική Ένωση και εξέφρασε την αντίρρησή του για το εάν αυτά τα γεγονότα είναι αποτέλεσμα των αρχών της Οκτωβριανής Επανάστασης και του σοσιαλισμού, συζήτηση την οποία μετέθεσε σε άλλο χρόνο ως ένα τεράστιο θέμα.

Ακολούθησαν ερωτήσεις από το κοινό τις οποίες απάντησαν όλοι οι εισηγητές.

Η «Υπόθεση Κατίν» θυμίζει μια εφιαλτική έκδοση του παιχνιδιού "Νύχτα στο Παλέρμο". Μερικοί φίλοι κάθονται γύρω από ένα τραπέζι, κλείνουν τα μάτια, εμφανίζονται δυο δολοφόνοι, ο Χίτλερ και ο Στάλιν, ένας από τους δυο σκοτώνει τους μισούς και οι υπόλοιποι ανοίγουν τα μάτια και ψάχνουν να βρουν ποιος το έκανε. Μόνο που εδώ οι σκοτωμένοι είναι περίπου 22.000 πολωνοί αξιωματικοί, αιχμαλωτισμένοι από το σοβιετικό στρατό μετά την είσοδό του στην Πολωνία το Σεπτέμβριο του 1939, και εκείνοι που προσπαθούν να ανακαλύψουν τον ένοχο είμαστε εμείς.

Σήμερα είναι γενικά αποδεκτό ότι οι πολωνοί αξιωματικοί δολοφονήθηκαν τον Απρίλιο-Μάιο του 1940 στο Κατίν και σε μερικές ακόμη ρωσικές και ουκρανικές περιοχές από τις σταλινικές μυστικές υπηρεσίες. Το αμφισβητούν μόνο μερικοί ανυπόληπτοι υπερεθνικιστές και νεοφασίστες ρώσοι ιστορικοί και μια σειρά δημοσιολόγοι και στελέχη του ΚΚΕ, που στην πλούσια αρθρογραφία τους για το θέμα στο Ριζοσπάστη, επαναλαμβάνουν με θορυβώδη τρόπο τους ισχυρισμούς τους.

Στο παρόν βιβλίο ο Χρήστος Κεφαλής παρουσιάζει εκτενώς τα στοιχεία που μας υποχρεώνουν να δεχτούμε ότι το Κατίν είναι όντως ένα σταλινικό έγκλημα. Ανασκευάζει τα απίστευτα ψεύδη και τις παραχαράξεις στους ισχυρισμούς της σταλινικής πλευράς. Δείχνει την αντιδραστική, αντισοσιαλιστική φύση του σταλινισμού, με την οποία συνδέονται τα εγκλήματα και τα ψεύδη του, και εξάγει τα διδάγματα της τραγωδίας του Κατίν για το μέλλον του σοσιαλιστικού κινήματος.

Ο Χρήστος Κεφαλής γεννήθηκε το 1963. Είναι απόφοιτος του Χημικού Τμήματος του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στα φοιτητικά του χρόνια συμμετείχε ενεργά στο φοιτητικό κίνημα από τις γραμμές της ΚΝΕ και του ΚΚΕ. Άρθρα του για ποικίλα πολιτικά, ιδεολογικά και επιστημονικά θέματα έχουν εμφανιστεί κατά καιρούς σε αριστερές εφημερίδες (Αυγή, Εποχή) και περιοδικά (Πολίτης, Δαίμων της Οικολογίας, Σπάρτακος, κ.ά.). δημοσίευσε δύο δοκίμια για τους Τρότσκι και Λούκατς με μεταφράσεις κειμένων τους (εκδ. Παρασκήνιο), καθώς και δικές του μελέτες, όπως "Οι διαλεκτικοί σης συμφοράς και οι συμφορές της διαλεκτικής" (εκδ. Κορφή, 2000), μια κριτική των παραχαράξεων της διαλεκτικής, κ.ά.

Ασχολήθηκε επίσης με το σκάκι, συστηματικά από το 1978, όταν εντάχθηκε στον ΣΟ Παγκρατίου, με τον οποίο αγωνιζόταν για μια 15ετία, πρώτα στις εφηβικές και μετά στις αντρικές σκακιέρες. Έχει τον τίτλο του "Υποψηφίου Μετρ". Συμμετείχε στα τελικά του Πρωταθλήματος Νέων το 1981 και στα ημιτελικά Αντρών το 1990. Έχει εργαστεί ως δάσκαλος σκακιού στο Αρσάκειο Ψυχικού και ως μεταφραστής. Σκακιστικά άρθρα του έχουν φιλοξενηθεί κατά καιρούς στο περιοδικό "Σαχ" και στις εφημερίδες "Αυγή" και "Χανιώτικα Νέα". Είναι υπεύθυνος του σκακιστικού τμήματος της ΑΕΠ Μελισσίων και μέλος του ΔΣ της ΕΣΟ (Ελληνικής Σκακιστικής Ομοσπονδίας).