Σύνδεση Τώρα Σύνδεση στη Βιβλιοθήκη μου   ·   Όλες οι Βιβλιοθήκες στο Bookia
Τι είναι το Bookia;   ·   Blog   ·                     ·   Επικοινωνία  
Πως γράφω κριτική; Είμαι Συγγραφέας Είμαι Εκδότης Είμαι Βιβλιοπώλης Live streaming / Video
 

Το Bookia αναζητά μόνιμους συνεργάτες σε κάθε πόλη τής χώρας για την ανάδειξη τής τοπικής δραστηριότητας σχετικά με το βιβλίο.

Γίνε συνεργάτης τού Bookia στη δημοσίευση...

- Ρεπορτάζ.
- Ειδήσεις.
- Αρθρογραφία.
- Κριτικές.
- Προτάσεις.

Επικοινωνήστε με το Bookia για τις λεπτομέρειες.
Γιώργος Χ. Θεοχάρης, μιλάει στη Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη για τη «Δίφορη μνήμη»
Διαφ.

Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Τον ποιητή Γιώργο Χ. Θεοχάρη τον γνωρίζω λογοτεχνικά από το 1988 που εξέδωσε το λογοτεχνικό περιοδικό «Εμβόλιμον» στα Άσπρα Σπίτια Βοιωτίας. Και μου είχε κάνει τότε μεγάλη εντύπωση πως καταφέρνει να εκδίδει ένα τόσο καλό λογοτεχνικό περιοδικό στην περιφέρεια.

Ο Γιώργος Χ. Θεοχάρης έχει εκδώσει πέντε ποιητικές συλλογές, έχει συμμετάσχει σε συλλογικά έργα ενώ έχει επιμεληθεί εφτά ανθολογίες. Η «Δίφορη μνήμη» είναι πεζογράφημα, το τελευταίο του έργο από τις εκδόσεις Πόλις και η ευκαιρία να μιλήσω μαζί του γι αυτό το τόσο όμορφο βιβλίο που με γοήτευσε η γραφή του.

Κύριε Γιώργο Χ. Θεοχάρη ευχαριστώ για τον χρόνο που διαθέτετε για την κουβέντα μας για λογαριασμό του Bookia. Γιατί είναι δίφορη η μνήμη;

Είναι δίφορη γιατί βρίσκεται σε διαρκή παραγωγική διαδικασία, όπως τα δέντρα που καρποφορούν δύο φορές το χρόνο. Η μνήμη που είναι τροφοδοτημένη με τόσα γεγονότα βιωμένα και διαμεσολαβημένα, ευτυχή και δυστυχή, τραγικά και δημιουργικά, πικρά και γλυκά, δεν μπορεί παρά να ανατροφοδοτεί την καθημερινότητα του ανθρώπου, να προσδιορίζει την ίδια του τη ζωή αλλά και να πλουτίζει τη γραφή του, αν πρόκειται για συγγραφέα.

Το σεντούκι των αναμνήσεων σας σίγουρα έχει πολλές ακόμη θαμμένες μέσα του που θέλουν να δουν το φως. Θα το επιχειρήσετε;

Όντως έτσι είναι. Ήδη θα δημοσιευτούν σε επόμενο τεύχος του περιοδικού Καρυοθραύστις «Συμπληρώματα» της «Δίφορης μνήμης». Υπάρχει πολύ υλικό μα ακόμη δεν είμαι σίγουρος αν θα πάρει τη θέση του σε αντίστοιχης μορφής αφήγημα και βιβλίο ή απλώς θα μπολιάσει την ποίησή μου, κάτι που συμβαίνει έτσι κι αλλιώς χρόνια τώρα στην ποιητική μου παραγωγή.

Πιστεύετε πως το παρελθόν, η ιστορία αυτού του τόπου είναι ο πρώτος κρίκος της αλυσίδας, πού αν σπάσει, δεν θα μπορούμε να πορευτούμε στο μέλλον;

Είναι ο συνδετικός κρίκος της αλυσίδας το παρελθόν μας. Εάν σπάσει θα μείνουμε δίχως μνήμη που σημαίνει δίχως την ευεργετική επίδραση του μεγάλου τραύματος, δίχως την ευγένεια που μας προσδίδει στο παρόν η συνειδητοποίηση του τραύματος της Ιστορίας στο συλλογικό μας σώμα.

Στη σελίδα 42 γράφετε «Θα μολύναμε τα πόδια των εθνικοφρόνων που θα περπατούσαν απάνω στο κομμουνιστικό χαλίκι». Πιστεύετε πως αυτές οι μνήμες έχουν κάποιο νόημα στις νεότερες γενιές; Ισχύει για τις παλιότερες πολιτικοποιημένες γενιές «Ξεχνώ αλλά δεν συγχωρώ»;

Για τους ανθρώπους που έζησαν τους ποικίλους διωγμούς, την πίεση, το στρίμωγμα της κυρίαρχης εξουσίας που εγκαθίδρυσαν οι νικητές του Εμφυλίου, η απώθηση της μνήμης των διωγμών ταυτόχρονα με τη μη συγχώρηση είχε νόημα επιβίωσης διατηρώντας την αξιοπρέπειά τους. Για τις νεότερες γενιές πιστεύω ότι η μετοχή στη συλλογική μνήμη είναι απαραίτητο να αναζητηθεί από τους ίδιους τους νέους, γιατί αυτό θα αποτελέσει το αναγκαίο έρμα που θα ισορροπήσει την πορεία τους στη ζωή και σκευή πολύτιμη προκειμένου να διαμορφώσουν τις πολιτικές τους επιλογές και τη στάση τους στη διαμόρφωση των όρων ζωής των ίδιων και των παιδιών τους.

Γιατί έχετε ονομάσει τα υποκεφάλαια με μάρκες των φωτογραφικών μηχανών; Είναι γεννήματα οικογενειακών φωτογραφιών;

Είναι μάρκες μηχανών ασπρόμαυρων φωτογραφιών. Έχω αγάπη στην ασπρόμαυρη φωτογραφία, εκτίμηση στις δυνατότητές της να προσδιορίζει με ένταση το γεγονός και νιώθω ότι το προσδιορίζει και με στοιχεία πέρα από την ίδια την απεικόνιση, στοιχεία ψυχικά των ανθρώπων, κάτι που το έγχρωμο δεν καταφέρνει.  Επίσης ασπρόμαυρου φιλμ ήταν και η πρώτη μου φωτογραφική μηχανή, το 1958, όταν ήμουν επτά ετών, δώρο της αδελφής του πατέρα μου που ζούσε στην Αμερική.

Δάνεια από το 1897 μέχρι σήμερα. Θα τολμούσα να πω από το 1821. «Ο τρόμος του φτωχού μήπως αμφισβητηθεί η εξόφλησή του και βρεθεί να είναι χρεωμένος». Μόνο που αυτά τα δάνεια θα τα πληρώνουν μέχρι τα δισέγγονά μας. Τελικά η ευθύνη είναι του λαού ή των κυβερνήσεων που φτάσαμε σ’ αυτή την κατάσταση;

Αναφέρεστε στην διατήρηση των εξοφλητικών αποδείξεων που κράτησε ο παππούς μου για την αγορά μιας ραπτομηχανής Singer από το 1902 και έφτασαν μέχρις εμένα. Πράγματι όχι απλά φόβος μα τρόμος συνέχει τον φτωχό μην τυχόν και του αμφισβητηθεί ότι δεν χρωστάει. Όσο για την ευθύνη αυτή βαραίνει τον ίδιο το λαό για την επιλογή εκείνων στους οποίους αναθέτει διαχρονικά την κυβερνητική εξουσία αλλά και τις κυβερνήσεις που διαμορφώνουν έτσι τους εκλογικούς νόμους ώστε να φαλκιδεύεται η αξία της ψήφου των πολιτών.

Δίστομο, μαρτυρικός τόπος. Μόνο που την ιστορία τη γράφουν οι νικητές και ουδέποτε παραδέχτηκαν ότι οι δοσίλογοι πήραν τα λύτρα της προδοσίας ως σύνταξη, όπως γράφετε και μου άρεσε πολύ αυτή η πρόταση. Ακούσαμε όμως ότι στο Δίστομο ψήφισαν τους απόγονους των ναζί. Πώς μπορούμε να ξεχνούμε τα εγκλήματα σ’ αυτόν τον τόπο και να τους εκλέγουμε στη Βουλή;

Στο Δίστομο ο ναζισμός έδειξε το πιο αποτρόπαιο πρόσωπό του. Και, ναι, οι δοσίλογοι ποτέ δεν πλήρωσαν αλλά αντίθετα πληρώθηκαν για την προδοσία τους με πολλούς τρόπους από την κυρίαρχη τάξη μετά τον Εμφύλιο, με άδειες εμπορίας ειδών Μονοπωλείου, με άδειες περιπτέρων, με συντάξεις, με, με, με… όσο για την ψήφο των Διστομιτών, εδώ υπάρχει μια άδικη σύγχυση. Με την Καλλικρατική σύνθεση του Δήμου Διστόμου – Αράχωβας – Αντίκυρας αθροίζονται στα εκλογικά αποτελέσματα οι ψήφοι του Διστόμου, της Παραλίας Διστόμου (Άσπρα Σπίτια), της Αντίκυρας, της Αράχωβας, του Στειρίου, καθώς και των μοναχών της Μονής Οσίου Λουκά.

Συνεπώς οι ψήφοι στη Χρυσή Αυγή σαν άθροισμα ήταν διάσπαρτοι στους οικισμούς που συνθέτουν το Δήμο. Έχω να σας καταθέσω μάλιστα πως εκείνη την περίοδο, στις 17 Νοέμβρη, βρέθηκα με πρόσκληση του τοπικού Γυμνασίου Διστόμου στο Σχολείο προκειμένου να μιλήσω στα παιδιά για το νόημα της ημέρας και να αναφερθώ στον συμμαθητή μου από το Δίστομο Γιάννη Καΐλη φοιτητή της ΑΣΚΤ που βρέθηκε νεκρός πεταμένος σε ένα σωρό αμμοχάλικο ανεγειρόμενης οικοδομής στα Εξάρχεια, τον Φεβρουάριο 1974, βασανισμένος και σκοτωμένος από την Χούντα Ιωαννίδη. Ήταν εκείνος που έγραψε στις κολώνες της Πύλης του Πολυτεχνείου τα συνθήματα «Έξω αι ΗΠΑ», «Έξω το ΝΑΤΟ». Φτάνοντας, λοιπόν, το πρωί βρήκαμε την πόρτα της εισόδου στην αυλή συγκολλημένη με ηλεκτρόδια και φέραμε τεχνίτη με τροχό να μας ανοίξει, οι τοίχοι δε του σχολείου είχαν γεμίσει με εμετικά συνθήματα και απειλές με μαύρο σπρέϊ.

Στην εκδήλωση μνήμης μου δόθηκε η αφορμή και μίλησα στα παιδιά για τα αίσχη του ολοκληρωτισμού και την ανάγκη να αντιταχθούμε τελεσίδικα στην ύπαρξη μορφωμάτων που ευαγγελίζονται την παλινόρθωση των πιο μαύρων πρακτικών της Ιστορίας του 20ου αιώνα. Το Δίστομο, τα νιάτα του Διστόμου βρίσκονται απέναντι στον Ναζισμό και στη ντόπια έκφρασή του. 

Μέσα στο βιβλίο σας παραθέσατε αποσπάσματα από εφημερίδες της εποχής. Θέλατε να οξύνετε τη μνήμη;

Ήθελα να συγχρονίσω το παρελθόν με το αφηγηματικό παρόν. Πιστεύω πως η παράθεση ειδήσεων από τη διαχρονία συμβάντων στο χωριό μου δείχνει ότι οι συμπεριφορές των ανθρώπων που το κατοίκησαν δεν διαφέρουν σημαντικά στην πορεία των χρόνων, κάτι που διαφοροποιήθηκε δραματικά σε θετική, εν πολλοίς,  κατεύθυνση από τη δεκαετία του 1980 όταν άλλαξε η καλλιεργητική πραγματικότητα στην ελληνική ύπαιθρο και οι συγχωριανοί μου έγιναν κατ’ αρχήν αγροτοεργάτες κι εν τέλει βιομηχανικοί εργάτες, στην πλειονότητά τους ή αστικοποιήθηκαν στις γύρω μεγαλουπόλεις.

Σελίδα 134: «Τσουλάει πατέρα η ζωή μονάχα με μπιρίμπα». Κι όμως εκείνα τα χρόνια, αν και φτωχά υπήρχε το μαζί. Σήμερα που τα έχουμε όλα, γίναμε το εγώ. Τα παιδιά μας ίσως δεν τα αγγίζουν γιατί έζησαν καλά. Κι αν έρθει πάλι η εποχή της μπιρίμπας;

Πράγματι μέσα στη πτωχεία έλαμψε η συλλογικότητα κι η αλληλεγγύη. Συγγενικές οικογένειες καλλιεργούσαν μαζί τα χωράφια τους μοιράζοντας το βάρος του κόπου, θρηνούσαν μαζί τους νεκρούς τους, στήριζαν τους βαρυπενθούντες με την «παρηγοριά» που σήμαινε απαλλαγή, τις πρώτες 40 ημέρες, της χαροκαμένης οικογένειας από τη φροντίδα του μαγειρέματος και φαγητό σε κοινό τραπέζι συμπαράστασης ή ακόμη και στην έμπρακτη υποστήριξη της κοινότητας σ’ εκείνον που έχτιζε σπίτι. Εκείνο το «αλλήλων τα βάρη βαστάζετε» του Απόστολου Παύλου, βάρη σωματικά κι ιδίως ψυχικά, είχε την εφαρμογή του σε πολλές στιγμές της κοινοτικής ζωής του χωριού μου.

Τα παιδιά μας είναι αλήθεια ότι μεγάλωσαν σε περίοδο σχετικής οικονομικής ευχαίρειας αλλά ήρθαν καιροί στενοί και ζουν τις στερήσεις και το στρίμωγμα τώρα. Αν έρθει τελικά εκείνη η εποχή είμαι σίγουρος ότι οι νέοι θα αντισταθούν. Πάντα έτσι γινόταν έτσι θα γίνει και τώρα.

Ανήκετε στην ποιητική γενιά του 70, στη τρίτη μεταπολεμική γενιά, τη γενιά της αμφισβήτησης και της άρνησης, όπως έχει οριστεί. Η σημερινή γενιά πού ανήκει και αν πιστεύετε πως θα αποτελέσει η ποίηση της χνάρια στους επόμενους

Η ποίηση που γράφεται σήμερα από τους ποιητές του νέου αιώνα είναι αξιανάγνωστη και σημαντική. Οι νέοι ποιητές, σε αντίθεση με τη Γενιά μου, είναι σπουδαγμένοι, πολύγλωσσοι, μπορούν να είναι σε επαφή με την ξένη ποίηση στο πρωτότυπο, και μέσα από αναζητήσεις στον παγκόσμιο ιστό του διαδικτύου, κάτι που πλουτίζει τις δυνατότητές τους και η ποιητική τους αφήνει ήδη ευδιάκριτο χνάρι.

Σήμερα στην εκδοτική αγορά πιστεύετε πως υπερισχύει η ποιότητα ή η διαφήμιση;

Σήμερα υπάρχει υπερπληθώρα τίτλων λογοτεχνίας με αποτέλεσμα να εμφιλοχωρεί και πολλή σαβούρα. Η ευκολία να φτάσει κανένας στην έκδοση υπονομεύει την ποιότητα του λογοτεχνικού προϊόντος και εν τέλει πολλά βιβλία δεν ξεφυλλίζονται καν.

Παλιότερα για να εκδώσεις ένα βιβλίο ήταν πολύ δύσκολο. Σήμερα, στην τόση μεγάλη πληθώρα των εκδόσεων, ποιητικών και πεζών αλλά και των εκδοτικών οίκων, πιστεύετε πως χάνονται τα μαργαριτάρια;

Όχι, τα μαργαριτάρια λάμπουν και θα λάμπουν πάντα. Ο επαρκής αναγνώστης θα τα αναγνωρίζει εσαεί και θα τα ανασύρει από τον σωρό.

Ποιητής, πεζογράφος ή εκδότης; Ποια ιδιότητα μιλά στην καρδιά του Γιώργου Θεοχάρη;

Όλες ταυτόχρονα. Είμαι, λογοτεχνικά, όλα αυτά μαζί αξεχώριστα. Εκείνο που ίσως αποτελεί ξεχωριστό χαρακτηριστικό στην υπόστασή μου είναι η εμμονή με τη μνήμη και στην ποίησή μου και στην πεζογραφία μου. Άλλωστε τιμήθηκε με Κρατικό βραβείο ένα μου πόνημα σχετικά με τη Σφαγή στο Δίστομο από τους Ναζί, που δεν είναι άλλο από σπονδή στη μνήμη των σφαγιασθέντων και παρακαταθήκη μνήμης για τους νεότερους ανθρώπους.

«Εμβόλιμον». Ένα μεγάλο κεφάλαιο στη δημιουργική σας πορεία. Παρά την οικονομική κρίση, αντέχει γιατί έχει φίλους που το στηρίζουν εδώ και πολλά χρόνια. Για πείτε μας τα μελλοντικά σας σχέδια για τη συνέχεια του.

Το «Εμβόλιμον» αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση στον περιοδικό λογοτεχνικό Τύπο. Δημιουργήθηκε από εργαζομένους στη βαριά βιομηχανία που κάτι έγραφαν. Στην πορεία των χρόνων διέγραψε και διαγράφει πορεία αξιοπρόσεκτη και πλέον αναγνωρίζεται ως ένα από τα σημαντικότερα λογοτεχνικά περιοδικά εκτός των τειχών. Η εταιρεία παραγωγής αλουμινίου στον τόπο που εκδίδεται το περιοδικό, η εταιρεία «Μυτιληναίος», στα πλαίσια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης στηρίζει ποικιλοτρόπως την έκδοση και τη λειτουργία του εντευκτηρίου του έχοντας εκφρασμένη τη θέση της ότι το «Εμβόλιμον» και το εντευκτήριο, όπου παρουσιάζονται βιβλία και έρχονται συγγραφείς, αποτελούν στοιχεία της πολιτισμικής ταυτότητας της πόλης των Άσπρων Σπιτιών. οδεύουμε προς το 100ο τεύχος μετά από 34 χρόνια εκδοτικής διακονίας στη δυτική ακρώρεια του Νομού Βοιωτίας.

Γράφοντας αυτά τα υπέροχα κομμάτια των αναμνήσεων, ζωντανεύοντας τους προγόνους σας, πιστεύετε πως κλείνετε τις προσωπικές σας πληγές, απαντάτε σε τυχόν ερωτήματά σας που υπέβοσκαν μέσα σας;

Οι πληγές ποτέ δεν κλείνουν, ίσως μονάχα γητεύονται ώστε να μην κακοφορμίσουν. Έδωσα τον λόγο, σε πρώτο πρόσωπο, στους γεννήτορές μου, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να πουν αυτά που δεν μπόρεσαν ή δεν τόλμησαν να πουν εν ζωή και που με την παιδική και ενήλικη ψυχή μου ένιωθα ότι ποθούσαν να τα πουν. Κι ακόμη αυτό το βιβλίο είναι ένα άγγιγμα στη μνήμη της μάνας μου που είναι εκείνη στην οποία οφείλω τη διαμεσολάβηση της μνήμης για όσα δεν ήταν δυνατό να ξέρω πριν γεννηθώ από τα συμβάντα στο χωριό. Την ηχογραφούσα για χρόνια ενώ μου διηγιόταν ό,τι θεωρούσε πως θα με ενδιέφερε κι αληθινά με ενδιέφεραν πολλά.

Ποια είναι η γνώμη σας για το Bookia, όσον αφορά την προβολή των συγγραφέων και των έργων τους;

Κάθε ιστολόγιο που αναφέρεται στο βιβλίο είναι πολλαπλώς χρήσιμο. Το bookia επιπλέον έχει σχεδιαστεί έτσι που διευκολύνεται ο χρήστης στην αναζήτησή του και βρίσκει συγκεντρωμένες πλούσιες καταχωρήσεις και πληροφορίες για τα βιβλία.

Ποια είναι τα άμεσα συγγραφικά σας σχέδια;

Υπάρχουν στα συρτάρια μου δύο ποιητικές συλλογές έτοιμες για έκδοση, αλλά υπολογίζω να πάρουν τον εκδοτικό δρόμο μέχρι το 2025, μιας και κρατώ απόσταση 6 έως 10 ετών από συλλογή σε συλλογή.  Ακόμη δουλεύω μια μελλοντική έκδοση σχετική με τον εξαιρετικό ποιητή και διανοούμενο, σοσιαλιστή με σημαντική κοινωνική αρθρογραφία, Πέτρο Ζητουνιάτη (1875-1909) που γεννήθηκε στην κοντινή μου Λιβαδειά και έζησε στο Παρίσι κι εκεί συνεργάστηκε με γαλλικές εφημερίδες και ήρθε σε επαφή με τον Ψυχάρη και τον Ζαν Μορεάς. Τέλος, παλεύω με τη συνέχεια της «Δίφορης μνήμης» κι ελπίζω να είναι ανοιχτή η αγκαλιά του εκδότη μου Νίκου Γκιώνη των εκδόσεων Πόλις, που έδωσε την εκδοτική δυνατότητα στο βιβλίο με αφορμή την έκδοση του οποίου μου δώσατε τη δυνατότητα αυτής της συνομιλίας, για την οποία σας ευχαριστώ θερμά.

Σας ευχαριστώ πολύ κύριε Θεοχάρη για την όμορφη κουβέντα μας και σας εύχομαι να είναι καλοτάξιδη η «Δίφορη μνήμη».

Θα κλείσω με στίχους από το ποίημα Foto lux:

Σ’ εκείνες τις μικρές ασπρόμαυρες φωτογραφίες θα υπάρξουμε.
Ίσως γιατί τα κατσαρά δοντάκια τους στο περιθώριο
έχουν τη δύναμη να ροκανίζουν τη φθορά.

 
 
``

Θέλετε να λαμβάνετε ενημέρωση από το Bookia;

Πηγή δεδομένων βιβλίων



Χορηγοί επικοινωνίας






Κοινωνικά δίκτυα