…είναι αυτή η ανθρώπινη αίσθηση της ματαίωσης, της μοναξιάς, του ανολοκλήρωτου, που καθιστά τα κείμενα στο “Ψωμί” τόσο γοητευτικά…

Κωνσταντία Σωτηρίου

Δεκατέσσερις ιστορίες σε μια ενιαία σκηνή, όπου το αδιέξοδο συναντάει την ελπίδα και η μακαβριότητα συναντάει τη δίψα για ζωή…

Για όποιον θέλει να σπάσει το περίγραμμα και να βρει την ψίχα του ψωμιού και κομματάκι-κομματάκι να την προσφέρει με αγάπη…

Δεκατέσσερα μεταφυσικά διηγήματα επιστημονικής φαντασίας, αυτόνομα, με κρυφές συνδέσεις, στα οποία εναλλάσσονται όλες οι αφηγήσεις. Ποικιλία στη θεματική τους, τρομοκρατία/απολυταρχία, βία, αδικία, μοναχικότητα, γραφειοκρατία, επανάσταση, αγάπη, η έννοια του χρόνου, το κρατικό σύστημα, το προσφυγικό ζήτημα, τα πλοκάμια της τεχνολογίας, στέγη, ψωμί… Παρουσιασμένα με ευαισθησία και διορατικότητα, ξέχειλα από συμβολισμούς και αλληγορίες που αφήνει στο χαρτί η σαρκαστική και κοφτερή πένα του Χρίστου Τσιαήλη, σαν να θέλει να χωθεί από μια χαραμάδα στο πολιτικό, οικονομικό, πνευματικό και καλλιτεχνικό έρεβος γύρω μας.

Σε προβλημάτισαν πολύ στο εύρος της ζωής σου όλα εκείνα που δεν κατάφερες να κρατήσεις στα χέρια όταν ήσουνα μικρός… Το άδικο αυτής της συνεχούς άρνησης το ένιωθες να σε πλακώνει, και δεν ήξερες τι να κάνεις. Τα χέρια σου ήθελαν να αρπάζουν και να περιεργάζονται πράγματα. Ήταν το φυσικότερο ένστικτο. Και σου το στερούσαν…

Συγκρούσεις βουτηγμένες σε απόγνωση και αγωνία, δυστοπικές αλήθειες βουτηγμένες σε σουρεαλισμό, σαν εσωτερικός μονόλογος του συγγραφέα ή του πρωταγωνιστή. Καθημερινοί ήρωες σε έναν ρυθμό που τρέχει να προλάβει την απωλεσθείσα ελπίδα, την αναγκαία αλλαγή και τον τελικό στόχο που αχνοφαίνεται… Μάχες με ψεύτικες ανάγκες, εμμονικές ψυχώσεις κι απουσίες.

…είναι ο σπαραγμός που απορρέει από το αναπόφευκτο τέλος που σου αφήνει αυτή την αίσθηση γροθιάς στο στομάχι που σε στοιχειώνει. Και, τέλος, είναι η ανάγκη να επιστρέψεις στην ανάγνωση της συλλογής, όχι τόσο για να κατανοήσεις κάποιους ίσως δυσνόητους όρους όσο για να χωνέψεις την απελπισία και τη σκοτεινιά που ο κόσμος βαθιά μέσα στο Ψωμί εκπέμπει…

Κωνσταντία Σωτηρίου

Τι να “ζυμώσει” καθημερινά ο ανθρώπινος εγκέφαλος για να επιβιώσει μες στον φόβο και το άγχος; Αφού η πραγματικότητα είναι φαντασία κι η φαντασία πραγματικότητα…

Απόλαυση ή απογοήτευση; Ποια κερδίζει τελικά;

Οι ήρωες κι οι αντι-ήρωες στο βιβλίο ΨΩΜΙ εφιστούν ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΑ ΑΚΟΛΟΥΘΑ: -το μολύβι ξύζεται μόνο από ειδικό εργαλείο – Αν δείτε σακούλι να αιωρείται απέναντι σας, παγιδευτείτε για ένα δευτερόλεπτο, σκεφτείτε τα χωριά, τη φύση, τον παππού.– Αν δείτε πιθάρι, μην επιμένετε να μπείτε, η θέση είναι πιασμένη.– Προσοχή στους μαγνήτες, κολλάνε εκεί που δεν τους περιμένεις…– Η υπομονή για να βρεις πάρκιγκ, καθώς και η πληρωμή των τριών ευρώ, μπορεί να αποβεί σωτήρια.– Μην κολλάτε σε ατάκες τύπου “πόσο θες να ζήσεις;”– η φυλακή είναι μέσα μας και το κλειδί επίσης.– Αν δεις πάσσαλο μην κοντεύεις με παρέα…– Προσοχή στις επίμονες ανακοινώσεις του Ραδιοφώνου…

Ο πίνακας ‘Memoirs’ της ζωγράφου Ευρυδίκης-Μαρίας Βεντούρη κοσμεί το εξώφυλλο του βιβλίου ΨΩΜΙ και ο πίνακας ‘Χοροχώρος‘ στις εσωτερικές σελίδες συνοδεύει το ομώνυμο διήγημα.

Ο Χρίστος Τσιαήλης θεωρεί πως το βέλτιστον είναι πάντα χαμηλά να περπατάμε και να δουλεύουμε την τέχνη μας ασταμάτητα… Το “ψηλά” είναι μια χουφτιά μπαλόνια που κρατάμε με χρώματα σαν σηματοδότες. Εύκολα φουσκώνουν, εύκολα σκάνε. Το έργο του δεν χρειάζεται περγαμηνές και οι Θεματοφύλακες του εύχονται τα σύνορά του να είναι ο ουρανός…

Ψωμί, εκ του ψωω =τρίβω, ψωμος =κομματάκια.Κομμάτι κομμάτι ξεδιπλώνονται οι σπονδυλωτες ιστορίες στο βιβλίο του Χρίστου Τσιαηλη, προσφέροντάς μας τη βάση της τροφής στο τραπέζι της αναζήτησης. Μιας αναζήτησης διαφορετικής για τον καθένα, συγκρουσιακης ενίοτε, εμμονικης κατά βάσει, μοναχικής πάντα. Ελπιδοφορας άραγε;Οι πρωταγωνιστές του βιβλίου είναι-θεωρητικά- άνθρωποι που παίζουν δεύτερους και τρίτους ρόλους στο σανίδι της ζωής και στο έργο του σύμπαντος. Κάθε αφήγηση μοιάζει με μονόπρακτο. Πλεγμενες μαζί δημιουργούν αυτόν τον φανταστικό, αλλόκοτο κόσμο που μπαινοβγαίνει στον Χρόνο οδηγώντας σ ένα ασαφές μέλλον.Οι πρωταγωνιστές του βιβλίου είναι οι σύγχρονοι Ελεύθεροι Πολιορκημένοι που επιχειρούν, έκαστος με τον τρόπο του, την δική τους ηρωική έξοδο από ό,τι τους καταδιώκει. Εκείνους τους φόβους τους τους νικητές και εκείνους τους εαυτούς τους τους ηττημένους. Με τον μεγαλύτερό τους φόβο να παραμένει εκείνος του ίδιου τους του εαυτού.

Τα διηγήματα, ήταν μια ευχαριστη έκπληξη, αρκετή για να με ταρακουνήσει, ικανή για να με οδηγεί με συγγραφική λαγνεία στο επόμενο, κάθε φορά που τελείωνα το προηγούμενο. Με μια γραφή χαρακτηριστική, ανεπιτήδευτη, μέσα σ' ένα κόσμο που ο συγγραφέας πλάθει και αναπλάθει, απο το πραγματικό στο φανταστικό κι απο το ρεαλισμό στο μαγικό ρεαλισμό, και πάλι πίσω, σ' ενα κλωθογύρισμα λέξεων, εννοιών, εικόνων, πραγμάτων. Οι κόσμοι που φτιάχνει ο Τσιαήλης, είναι οι κόσμοι που αγαπήσαμε, οι κόσμοι που μισήσαμε, οι κόσμοι που ποθήσαμε ή νοσταλγήσαμε, εν τέλει ίσως να είναι και οι κόσμοι που ποτέ δεν τολμήσαμε.

Η συλλογή του Τσιαήλη με ξάφνιασε ευχάριστα. Πρωτότυπη και πολυεπίπεδη τόσο θεματικά όσο και αφηγηματικά. Στις ιστορίες αυτού του βιβλίου υπάρχει ένας κρυφός πυρήνας που καλεί τον αναγνώστη να τον προσεγγίσει μέσα από μια οπτική γωνία που κινείται απ` τον ρεαλισμό μέχρι το φανταστικό. Ο συγγραφέας έχει όραμα για το παρόν και για το μέλλον του κόσμου, έχει ανησυχίες και φροντίζει να στρέψει τον καθρέφτη της προβληματικής του και προς εμάς, μας καλεί να γίνουμε ενεργά μέλη μιας προσπάθειας για αλλαγή. Για μια αλλαγή που θα συμβεί με ή χωρίς εμάς. Μιας αλλαγής που καλπάζει και δεν συγχωρεί καθυστερήσεις από κανέναν. Απ` την πραγματικότητα στη δυστοπία και απ` το όνειρο στον εφιάλτη. Οι γραμμές στα διηγήματα του Τσιαήλη δεν είναι πάντα εμφανείς, το χέρι της ελπίδας έρχεται συχνά-πυκνά να τις τονίσει αλλά και να τις σβήσει, όποτε αυτό κρίνεται απαραίτητο. Το ''ΨΩΜΙ'' λοιπόν βρίσκεται παντού και πουθενά. Από εμάς εξαρτάται εάν θα το βρούμε και εάν θα το φάμε μόνοι ή με τους γύρω μας. Εσείς τι θα κάνατε;

Ως αναγνώστης πάντα δείχνω προτίμηση σε διηγήματα παρά σε βιβλία, είτε λόγω χρονικής διάρκειας που χρειάζεται να το ολοκληρώσει κάποιος είτε επειδή ως διήγημα σου αφήνει ανοικτό το χώρο να ερμηνεύσεις καταστάσεις και εξελίξεις με την δική σου λογική. Και το Ψωμί έμοιαζε ιδανική επιλογή. Ρεαλιστικές ιστορίες γεμάτες σουρεαλιστικές πινελιές, οι οποίες έχουν μεταξύ τους μικρούς συνδετικούς ιστούς και προσπαθούν να σου δώσουν μεμονωμένες ιστορίες, οι οποίες ξεκινούν συνήθως στην μέση της ιστορίας και εσύ προσπαθείς να κατανοήσεις τον κόσμο που σε μπάζει μέσα ο συγγραφέας. Έτσι οι μικρές συνδέσεις από τα προηγούμενα κείμενα σου επιτρέπουν να έχεις μια καλύτερη εικόνα από τον κόσμο που θέλει να δώσει ο δημιουργός. Εξαιρετικό το ομώνυμο διήγημα Ψωμί, ευφάνταστο το Φρούτο και με ιδιαιτερότητες η Μαγιονέζα αλλά προσωπικά ξεχωρίζει στα μάτια μου Το Φίλτρο, το οποίο φαντάζει μεν το πιο ρεαλιστικό από όλα, αλλά βγάζει μια σπουδαία ιδιαιτερότητα για την άποψη του χρόνου και το πως την εκλαμβάνει κανείς.

Ένα στοιχείο που με κερδίζει επίσης ως αναγνώστη είναι ο εσωτερικός μονόλογος που βγάζει ένας χαρακτήρας, ο οποίος σε καθοδηγεί πάνω από όλα στην ιστορία αλλά μπορεί επίσης να σε αναγκάσει να μπεις για τα καλά στα παπούτσια του πρωταγωνιστή.

Πάντα βρίσκω πιο ενδιαφέρον το πρώτο πρόσωπο αν και σίγουρα το γεγονός ότι προσπαθεί με τρεις διαφορετικές προσεγγίσεις να δώσει τις ιστορίες, πρώτο, δεύτερο και τρίτο πρόσωπο, δημιουργεί την απαραίτητη διαφορετικότητα για να μην κουράσει τον αναγνώστη με μια μορφή επανάληψης, η οποία φυσικά συνήθως είναι απαραίτητη αν θέλει να περάσει κάποιος ένα συγκεκριμένο μήνυμα. Επίσης υπάρχει και ένας ασταμάτητος καταιγισμός από ιδέες για το θέμα που διαπραγματεύεται, οι οποίες όμως στον αληθινό κόσμο μένουν στα χαρτιά.

Τέλος για το γεγονός ότι οι ιστορίες συνδέονται, με έκανε προσωπικά να θέλω την συνέχεια της ιστορίας για να ενώσω μικρά κομμάτια από τις πληροφορίες που έδινε σε επόμενα διηγήματα.

*πρωτοδημοσιεύτηκε στο περιοδικό Fractal

ΣΕΛΙΔΑ 127 ΚΑΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΚΛΕΙΝΕΙ.ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΔΥΟ ΑΝΤΙΤΥΠΑ ΕΠΕΛΕΞΑ ΑΥΤΟ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΤΟ ΓΝΩΡΙΖΩ..

ΧΡΩΜΑΤΑ ΚΑΙ ΛΗΣΜΟΝΗΜΕΝΑ ΣΚΟΤΑΔΙΑ ΑΦΥΠΝΙΣΤΗΚΑΝ.ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑ ΚΑΙ ΜΙΣΗΣΑ ΑΠΟΤΥΠΩΘΗΚΑΝ ΣΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ.ΑΥΛΟΙ ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΙ ΠΗΡΑΝ ΜΟΡΦΗ ΚΑΙ ΣΚΛΗΡΕΣ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΠΟΥ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ ΑΛΛΑ ΕΠΙΛΕΓΟΥΝ ΝΑ ΑΓΝΟΟΥΝ ΔΙΝΟΥΝ ΕΝΑ ΗΧΗΡΟ ΧΑΣΤΟΥΚΙ ΣΤΗΝ ΑΔΙΑΦΟΡΙΑ ΜΑΣ.ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΑ ΤΟ ΨΩΜΙ;ΙΣΩΣ ΕΙΝΑΙ Η ΦΘΑΡΜΕΝΗ ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΜΑΣ ΣΤΟΝ ΚΑΘΡΕΦΤΗ,Η ΖΩΗ ,ΤΟ ΠΑΘΟΣ,Η ΑΓΑΠΗ,ΤΟ ΜΙΣΟΣ,Η ΣΥΓΧΩΡΕΣΗ,Η ΠΑΡΑΜΟΡΦΩΣΗ,ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ Η Ο ΕΦΙΑΛΤΗΣ.ΙΣΩΣ ΤΙΠΟΤΑ ΑΠΟ ΟΛΑ ΑΥΤΑ.ΓΙΑ ΕΝΑ ΜΟΝΟ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΕΙΜΑΙ ΣΙΓΟΥΡΗ.ΠΩΣ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ,ΣΤΙΣ ΤΕΛΕΙΕΣ,ΤΙΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥΣ ΚΑΠΟΥ ΕΚΕΙ ΜΕΣΑ ΥΠΗΡΞΑ -ΥΠΑΡΧΩ ΚΑΙ ΕΓΩ.