Σύνδεση Τώρα Σύνδεση στη Βιβλιοθήκη μου   ·   Όλες οι Βιβλιοθήκες στο Bookia
Τι είναι το Bookia;   ·   Blog   ·                     ·   Επικοινωνία  
Πως γράφω κριτική; Είμαι Συγγραφέας Είμαι Εκδότης Είμαι Βιβλιοπώλης Live streaming / Video
%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BB%CF%8E%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82%20%CE%BC%CE%B5%20%CF%84%CE%BF%CE%BD%20%CE%9A.%20%CE%A0.%20%CE%9A%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CF%86%CE%B7
  1. Dimitris Fileles

    14/12/2018 21:28

     ΣΥΝΟΜΙΛΩΝΤΑΣ ΜΕ ΤΟΝ Κ. Π. ΚΑΒΑΦΗ

     

    Τύχη αγαθή με αξιώνει να μοιραστώ τις σκέψεις μου για τον μεγάλο Αλεξανδρινό ποιητή Κωνσταντίνο Καβάφη, για τον Έλληνα Κωνσταντίνο Καβάφη. Η πανθομολογούμενη αξία της ποιητικής του γραφής είναι κάτι που όλοι γνωρίζουμε και δεν υπάρχει λόγος ν’ αναφερθούμε σ’ αυτή. Ο χρόνος τον έχει ήδη δικαιώσει και τον έχει κατατάξει στους ποιητές παγκόσμιας εμβέλειας.

    Σε τι όμως οφείλεται αυτό , πέρα και μακριά από κάθε λογής διάκριση, όπως έχει συμβεί με άλλους ποιητές μας;

    Όπως γράφει ο Κώστας Βάρναλης, ο Καβάφης είναι «μοναδικός, ανομοίαστος και ανεπανάληπτος». Και ακόμη «... είναι από τους ποιητές, που δεν τους διαβάζεις μια φορά κι ύστερα τους αφήνεις. Τουναντίον, πάντα ξαναγυρίζεις σ’ αυτούς και πάντα τους βρίσκεις καλύτερους και πάντα επίκαιρους σε κάθε περίσταση. Γιατί ο λόγος του έχει πολύ βάθος και μιλάει πολύ άμεσα σ’ όλες τις ψυχές».

    Πώς κατορθώνει ο Καβάφης να στέκεται όρθιος στην αναμέτρησή του με τον πανίσχυρο δημοτικισμό της εποχής του και, εν τέλει, να γίνεται αποδεκτός, να του εκχωρείται ζωτικός χώρος;

    Όπως σημειώνει ο Άρης Δικταίος, ο Καβάφης είναι «ο μέγας Αυθάδης -  ναι, όταν αποδώσουμε στη λέξη την αρχική της αξία, που σημαίνει αυτόν που του αρέσει ο εαυτός του, τον αλαζόνα, αυτόν που κάνει ό,τι θέλει, χωρίς να ζητά την άδεια από κανέναν, γιατί δεν υπολογίζει καμιάν Αυθεντία, αυτόν που έχει πρωτοβουλία και, πιο πέρ' ακόμη, τον πρωτότυπο».

    Αυτή η ευαίσθητη μοναχική παρουσία με την ευγένεια ψυχής, το θλιμμένο βλέμμα, τον διαπεραστικό ειρωνικό λόγο και τον δωρικό, πλήρη γνώσεων και νοήματος, στίχο μας κερδίζει από την πρώτη επαφή.

    Γιατί όπως αναφέρει η Γαλάτεια Καζαντζάκη «Πολλά μελέτησε, φαίνεται, ο κ. Καβάφης. Τα αισθήματα μήνες πολλούς και χρόνια μένουν μέσα του και σιγοσταλάζουν στο νου του κι αποκρυσταλλώνονται σε μια σκέψη. Έτσι τα ποιήματα του κ. Καβάφη , αργά και σταλαχτά μας έρχουνται και σαν σταλαχτίτες του υπομονετικού καιρού φαντάζουν. Ιδίως, συναισθήματα του λογισμού και του κορμιού τραντάγματα,  που σε πολυσέλιδους λυρισμούς θα μας ξέχυνε κάποιος άλλος ποιητής, θορυβώδης και πληβείος,  σεμνά κι αριστοκρατικά μας δείχνει ο κ. Καβάφης».

    Ο Καβάφης μας είναι πάντα οικείος. Είναι ο συν-άνθρωπος, ο συν-Έλληνας που όλοι θα επιθυμούσαμε, σε κάθε εποχή, να είναι ο γνωστός μας, ο συνομιλητής μας, ο φίλος μας, που θα θέλαμε να έχουμε την αίσθηση της διακριτικής παρουσίας του. Γιατί, όπως σημειώνει η Ελένη Λαδιά «οι λέξεις ελληνικά, Ελλάδα, ελληνικός, είναι έτσι τοποθετημένες στα ποιήματα του Καβάφη που ξεχωρίζουν, μοιάζουν σαν χρυσοί σφραγιδόλιθοι. Κι η Ελλάδα του Καβάφη διακρίνεται μέσα στους άλλους πολιτισμούς που κυοφόρησε η μακεδονική κατάκτηση. Δεν είναι η ναρκισσευόμενη Ελλάδα του 6ου και του 5ου αιώνα∙ είναι μέλη της Ελλάδας, ποσότητες αίματος που μεταγγίζονται στις μεγάλες φλέβες των ασιατικών χωρών. Μια Ελλάδα που διαρκώς παλεύει και συγκρίνεται, ο σπόρος που τελικά γονιμοποιεί ξένες τέχνες και εμπειρίες. Λερναία Ύδρα με πάμπολλα  κεφάλια στην Αίγυπτο, Συρία και Ινδίες και Βακτριανή».

    Όσο περισσότερο διαβάζουμε τα ποιήματα του Καβάφη, τόσο περισσότερο μας δημιουργείται η σαφής αίσθηση ότι δεν προσεγγίζουμε εμείς τα ποιήματα, άλλα ότι τα ποιήματα και ο ίδιος ο ποιητής μας προσεγγίζουν. Πώς όμως και γιατί συμβαίνει αυτό; Ο Ευάγγελος Παπανούτσος γράφει χαρακτηριστικά : «Από τα ζωντανά και τ’ άψυχα δεν παραδειγματίζεται. Σκύβει σε παλιά, σκονισμένα βιβλία, βυθίζεται στη μελέτη της ανθρώπινης ιστορίας, και μέσα στη φαντασία του ανασταίνει μικρούς και μεγάλους (ιδίως τους μικρούς και τους ανώνυμους). Διαβάζει το δράμα τους, ακούει τους καημούς τους, και ανακαλύπτει ότι μέσα στο μωσαϊκό των τόπων και το κύλημα των χρόνων ένας και μόνο ένας είναι ο μύθος που ξετυλίγεται, έρχεται και ξανάρχεται ίδιος κι απαράλλαχτος -  ο δραματικός μύθος του ανθρώπου, η τραγωδία και η κωμωδία η ανθρώπινη. Απ' αυτήν θα πάρει τους τύπους του και θα τους κάμει σύμβολα».

    Ο Καβάφης ασκητεύει μέσα στην ποίηση. Το σύνολο των ποιημάτων του αντικατοπτρίζουν ένα αξιακό σύστημα· το αξιακό σύστημα μέσα στο οποίο κινείται με κάθε ειλικρίνεια όλη η ζωή του ποιητή. Είναι πέρα για πέρα αληθινός και γι’ αυτό και ως άνθρωπος αξιαγάπητος και αξιοθαύμαστος. Ιδιαίτερη σημασία αποκτούν αυτά τα αισθήματα  όταν δηλώνονται κυρίως από τους σύγχρονους ομότεχνούς του.

    Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος, πριν καν γνωρίσει προσωπικά τον Καβάφη, έχοντας διαβάσει ελάχιστα σκόρπια ποιήματά του σε διάστημα δώδεκα ετών, παρατηρεί : «Τα χρόνια περνούσαν, και καθένα κάτι επρόσθετεν εις την μικράν αυτήν και σκόρπιαν συλλογήν∙ αλλά συγχρόνως κάτι επρόσθετεν και μέσα μου. Σιγά-σιγά η προσοχή μου μετεβλήθη εις εκτίμησιν∙ κ’ έξαφνα, μίαν ημέραν, παρετήρησα μ’ έκπληξιν, με φόβον, ότι η εκτίμησις είχε φθάση τα επικίνδυνα όρια του θαυμασμού».

    Και ο Νίκος Καζαντζάκης, όταν τον συναντά, δεν κρύβει τον θαυμασμό του και τον δημοσιοποιεί στην εφημερίδα «Ελεύθερος Λόγος» στα 1927 : «Να ένας άνθρωπος μπροστά μου, άρτιος, που τελεί τον άθλο της τέχνης με υπερηφάνεια και σιωπή, αρχηγός ερημίτης, κ’ υποτάσσει την περιέργεια, τη φιλοδοξία και τη φιληδονία στον αυστηρό ρυθμό μιας επικούρειας αισθητικής».

    Ακόμη και άρρωστος με απώλεια φωνής, εντυπωσιάζει τον Πέτρο Χάρη που τον επισκέπτεται στο νοσοκομείο και υποκλίνεται στη μεγαλοσύνη του, γράφοντας : «Ο συζητητής (κοζέρ) που έχασε προσωρινώς τη φωνή του εξακολουθεί να αιχμαλωτίζει τον επισκέπτη του. Και τι δεν σας λέει με τον τρόπο που σας κοιτάζει! Ίσως μάλιστα να σας λέει περισσότερα τώρα. Σας γράφει στο σημειωματάριο μια φράση, την συνοδεύει με μια ματιά του και σας αφήνει να τη συμπληρώσετε, όπως ο πεζογράφος που φροντίζει να μην τα πει όλα στον αναγνώστη του για να τον αναγκάσει να εργασθεί διανοητικώς».

     

    Εμείς οι νεότεροι, που ευτυχήσαμε να διαβάζουμε και ν’ αγαπάμε τον ποιητή, έχουμε το προνόμιο να γευόμαστε τη γενναιοδωρία της ποίησής του και ν’ ανακαλύπτουμε καθένας κομμάτια του εαυτού μας μέσα από την ποίησή του και, κυρίως, να αποδεχόμαστε και να υπηρετούμε το μερίδιο της ευθύνης που μας αναλογεί. Επειδή…

     

    Σε μερικούς ανθρώπους έρχεται μια μέρα

    που πρέπει το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο το Όχι

    να πούνε. Φανερώνεται αμέσως όποιος το ‘χει

    έτοιμο μέσα του το Ναι, και λέγοντάς το πέρα

     

    πηγαίνει στην τιμή και στην πεποίθησί του.

    Ο αρνηθείς δεν μετανιώνει. Αν ρωτιούνταν πάλι,

    όχι θα ξαναέλεγε. Κι όμως τον καταβάλλει

    εκείνο τ’ όχι — το σωστό —  εις όλην την ζωή του.

     

    Δημήτρης Φιλελές

     

    Συνομιλώντας με τον Κ. Π. Καβάφη Η σελίδα τού βιβλίου
    1. Μου αρέσει
    2. Κοινοποίηση
  1. Το σχόλιό μου
``

Θέλετε να λαμβάνετε ενημέρωση από το Bookia;

Πηγή δεδομένων βιβλίων



Χορηγοί επικοινωνίας






Κοινωνικά δίκτυα