Γράφει: Αγγελική-Ειρήνη Μήτση

Οι Περιπέτειες του Πινόκιο - Le avventure di Pinocchio του Carlo Lorenzini "Collodi", 1883 σε εκδόσεις Felice Paggi, εικονογράφηση Enrico Mazzanti.

Θέατρο Ιλίσια

Αρχικά, το πρώτο μισό του έργου ήταν μέρος μίας σειράς από το 1881 έως το 1883, στην εφημερίδα Il Giornale dei Bambiniκα. Αργότερα ολοκληρώθηκε ως βιβλίο για παιδιά τον Φεβρουάριο του 1883. Στις μικρές ιστορίες ο Πινόκιο βρίσκει φρικτό θάνατο κρεμασμένος για τα αναρίθμητα λάθη του, ενώ ο πατέρας του πεθαίνει αβοήθητος στην φυλακή. Λόγω αιτήματος του εκδότη του, ο Collodi πρόσθεσε κεφάλαια στα οποία διασώζει τον Πινόκιο και τελικά τον μεταμορφώνει σε πραγματικό αγόρι!

Διάβασα το βιβλίο ΠΙΝΟΚΙΟ από εκδόσεις Γεμεντζόπουλος σε μετάφραση Σόνιας Σαλίμπα, επιμέλεια κειμένου Αλίκης Σαλίμπα. Πόσες καινούριες -για εμένα- περιπέτειες της μικρής ξύλινης μαριονέτας έμαθα!!! Μια ωραία μετάφραση στα Ελληνικά, που κράτησε αμείωτο το ενδιαφέρον μου καθ' όλη τη διάρκεια της ανάγνωσης!

Με συντροφιά τη μικρή μαριονέτα τα παιδιά ταξιδεύουν το δρόμο της ευθύνης, της αυτογνωσίας, της μεταμέλειας, της ευγένειας! Οι επιπόλαιες επιλογές του Πινόκιο τον οδηγούν στη μεταμόρφωσή του σε γαϊδούρι! Εν τω μεταξύ, έχει νιώσει την κοροϊδία από τους συμμαθητές του, πείνα όταν φυλακίζεται ο πατέρας του, μοναξιά όταν πεθαίνει η Νεράιδα του! Στην αγνή του καρδιά όμως, χτυπάει η Αγάπη και έτσι με την τελευταία ευκαιρία που του δίνει η Νεράιδα με τα Γαλάζια Μαλλιά, και με βοηθό του τον γρύλλο τον σοφό, μεταμορφώνεται σε αγόρι σώζοντας τον γερο-Τζεπέτο τον ξυλουργό που τον δημιούργησε! Δεν την ξαναπατάει από την  παμπόνηρη Αλεπού και τον ανόητο Γάτο! Μαθαίνει ότι τα χρήματα κερδίζονται με δουλειά και ξοδεύονται με σύνεση! Αντιλαμβάνεται ότι ο μικρός γρύλλος είναι αυστηρός γιατί τον αγαπάει!

Ο Collodi δεν επέλεξε να πει την ιστορία ενός μικρού παιδιού και να μας μιλήσει για μια οικογένεια. Βάζοντας τη μαριονέτα στη θέση ενός μικρού ήρωα, είναι σα να μιλάει για όλα τα παιδιά. Πατρική φιγούρα ο ξυλουργός γερο-Τζεπέτο και μητρική η Νεράϊδα με τα Γαλάζια Μαλλιά. Έτσι ο ήρωας ξεφεύγει από το πλαίσιο της εξιστόρησης των γεγονότων στη ζωή ενός παιδιού, γίνεται σύμβολο της αγαθής αγάπης και της απλότητας που έχει ένα παιδί. Με αυτόν ταυτίστηκαν πολλλλλλλλά παιδιά στο πέρασμα των χρόνων, αλλά και πολλοί μεγάλοι, οι οποίοι -δυστυχώς- δεν ενδιαφέρονται αν η μύτη τους μεγάλωσε ή αν έγιναν γάιδαροι!

Ο Collodi, ο οποίος πέθανε το 1890, ήταν αναγνωρισμένος κατά τη διάρκεια της ζωής του, ως ταλαντούχος συγγραφέας και κοινωνικός σχολιαστής. Η φήμη του όμως, άρχισε να μεγαλώνει μετά την μετάφραση του Πινόκιο στα αγγλικά, για πρώτη φορά το 1892, από εκδόσεις Everyman’s Library το 1911. Η δημοτικότητα της ιστορίας ενισχύθηκε από τον ισχυρό φιλόσοφο-κριτικό Benedetto Croce, ο οποίος θαύμασε πολύ την ιστορία επιμένοντας: «...πρέπει να το διαβάσει όποιος θέλει να θεωρεί τον εαυτό του καλλιεργημένο άνθρωπο.»

Ταυτότητα Παράστασης

Χώρος: Θέατρο Ιλίσια - Παπαδιαμαντοπούλου 4, Αθήνα

• Συγγραφέας: Κάρλο Κολόντι, απόδοση: Δημήτρης Αδάμης
• Σκηνοθεσία: Δημήτρης Αδάμης
• Σκηνικά: Νίκος Δεντάκης
• Κοστούμια: Βέρα Αναστασάκου
• Μουσική: Δημήτρης Αδάμης
• Φωτισμοί: Γιώργος Ανεστόπουλος
• Χορογραφία: Αντιγόνη Γύρα
• Παίζουν: Δημήτρης Αγοράς, Αλέξης Βιδαλάκης, Δημήτρης Καπετανάκος, Δανάη Σδούγκου, Μαριλίζα Χρονέα, Γιάννης Φιλίππου

Παράσταση

Ο Δημήτρης Αδάμης ανέβασε τις ιστορίες του Πινόκιο στο θέατρο με μεγάλη αγάπη για τα παιδιά. Πάντα παρών στις παραγωγές που υπογράφει, συνομιλεί με το κοινό γιατί γνωρίζει πολύ καλά, ως δάσκαλος που είναι, ότι τα παιδιά διψούν να μάθουν τι γίνεται και στα παρασκήνια μιας παράστασης, πώς το όραμα ενός σκηνοθέτη καταλήγει να γίνει το θέαμα που παρακολουθούν.

Με κέφι και ζωντάνια βλέπουμε επί σκηνής περιπέτειες του αγαπημένου μας αγαθού ήρωα που δεν τις γνωρίζαμε! Οι Δημήτρης Αγοράς, Αλέξης Βιδαλάκης, Δημήτρης Καπετανάκος, Δανάη Σδούγκου, Μαριλίζα Χρονέα, Γιάννης Φιλίππου, δε σταματούν να χορεύουν, να τραγουδούν, να μεταμορφώνονται σε Πινόκιο, γερο-Τζεπέτο, γαλάζια Νεράϊδα, Γρύλλο, δικαστή, Αλεπού και Γάτο και ό,τι άλλο χρειάζεται η ιστορία για να ειπωθεί και να μας δώσει τα υπέροχα νοήματα της Αγάπης, της Μεταμέλειας, της Συγχώρεσης, της Ευθύνης των αποφάσεών μας!

Σε ένα σκηνικό που δημιούργησε ο Νίκος Δεντάκης, πολύ λειτουργικό και συνδυασμένο με το φωτισμό του Γιώργου Ανεστόπουλου, η παράσταση έδωσε μοναδικές εικόνες στους μικρούς φίλους για να βουτήξουν στις περιπέτειες της μικρής μαριονέτας και να μάθουν χωρίς να έχουν ένα δάχτυλο μπροστά στο πρόσωπό τους να κουνιέται διδακτικά, αλλά να μάθουν μέσα από το παιχνίδι και την αφήγηση της ιστορίας!

Η μουσική και τα τραγούδια της παράστασης προέρχονται όλα από τη μεγάλη Ιταλική Σχολή και τα παιδιά θα ταξιδέψουν με μελωδίες όλων των μεγάλων Ιταλών Μουσουργών (Verdi, Paganini, Bellini ,Pouccini) αλλά και παραδοσιακά τραγούδια από τη Νάπολη μέχρι και την Κάτω Ιταλία. Παρούσα στη σκηνή η σπουδαία μουσικός Άννα Λάκη με το ακορντεόν της.

Το πρόγραμμα που περιμένει μικρούς και μεγάλους για να θυμούνται την παράσταση ΠΙΝΟΚΙΟ, είναι ένα όμορφο βιβλίο από εκδόσεις Εν Πλώ με αφήγηση και μουσική! Η εξαιρετική εικονογράφηση είναι του Νίκου Κουμαριά. Οι Μαγικές Σβούρες δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους για τα μικρά παιδιά!

Μαγικές Σβούρες

Οι «Mαγικές Σβούρες» ιδρύθηκαν το Φεβρουάριο του 2002 από την ηθοποιό Δόμνα Ζαφειροπούλου και τον σκηνοθέτη Δημήτρη Αδάμη και από τότε η Αθήνα και η περιφέρεια απολαμβάνει παιδικές παραστάσεις ποιότητας!

Είναι Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρία και ο σκηνοθέτης Δημήτρης Αδάμης είναι γραμματέας του Ελληνικού Κέντρου θεάτρου για Παιδιά και Νέους. Ο άξονάς της είναι η δημιουργία ψυχαγωγικών εκδηλώσεων για παιδιά και εφήβους. Έχουν συμμετάσχει σε πολιτιστικές εκδηλώσεις και θεατρικά δρώμενα για τα παιδιά του προσωπικού Εταιρειών, Δήμων και Οργανισμών.

Είχαμε τη χαρά να μιλήσουμε με τον ιδρυτή των μαγικών σβουρών Δημήτρη Αδάμη.

Ευχαριστώ τον Ηλία Φλωράκη για την καθοδήγησή του στο αρχικό μοντάζ που έκανα και για το editing που έκανε ο ίδιος.

Carlo Lorenzini (24 Νοεμβρίου 1826- 26 Οκτωβρίου 1890) γνωστός με το καλλιτεχνικό του όνομα Carlo Collodi

Ο Collodi γεννήθηκε στην Φλωρεντία. Κατά τους Πολέμους της Ιταλικής Ανεξαρτησίας εναντίον της Αυστριακής Αυτοκρατορίας μεταξύ του 1848 και 1860, υπηρέτησε ως εθελοντής με τον στρατό της Τοσκάνης. Το ενεργό του ενδιαφέρον σε πολιτικά θέματα μπορεί να φανεί στα πρώτα έργα του αλλά και στην ίδρυση της σατιρικής εφημερίδας Il Lampione. Αυτή η εφημερίδα λογοκρίθηκε με διαταγή του Μεγάλου Δούκα της Τοσκάνης το 1849, αλλά επανεμφανίστηκε τον Μάιο του 1860.

Ο Collodi απέκτησε φήμη το 1856 με το μυθιστόρημά του In vapore και είχε αρχίσει έντονη δραστηριότητα σε άλλες πολιτικές εφημερίδες όπως στην Il Fanfulla. Την ίδια περίοδο προσλήφθηκε από την Επιτροπή Λογοκρισίας για το Θεάτρο. Αυτή την περίοδο συνέθεσε διάφορες σατιρικές παραστάσεις και ιστορίες όπως: Macchiette (1880), Occhi e nasi (1881), Storie allegre (1887).

Το 1875, εισάγεται στον τομέα της παιδικής λογοτεχνίας με το Racconti delle fate, μία μετάφραση του γαλλικού παραμυθιού του Σαρλ Περώ. Το 1876 έγραψε το Giannettino (εμπνευσμένο από το Giannetto του Alessandro Luigi Parravicini), το Minuzzolo, και το Il viaggio per l'Italia di Giannettino, μία σειρά που εξερευνά την ιταλική επανένωση μέσω των ειρωνικών στοχασμών του χαρακτήρα Giannettino.

Ο Collodi γοητεύτηκε τότε από την ιδέα να χρησιμοποιήσει έναν συμπαθή και αθεόφοβο χαρακτήρα με σκοπό να εκφράσει τις προσωπικές του πεποιθήσεις μέσω της αλληγορίας. Το 1880 ξεκίνησε να γράφει την «Ιστορία μίας μαριονέτας» -Storia di un burattino, που ονομάστηκε επίσης «Οι Περιπέτειες του Πινόκιο», που δημοσιευόταν εβδομαδιαία στην πρώτη ιταλική παιδική εφημερίδα Il Giornale dei Bambini.

Ο Collodi πέθανε το 1890 στην Φλωρεντία, αγνοώντας την αναμενόμενη φήμη και δημοτικότητα του έργου του: καθώς στην αλληγορία της ιστορίας, ο Πινόκιο τελικά ξέφυγε για να οδηγήσει την δική του ανεξάρτητη ζωή, διακριτά από αυτή του συγγραφέα.

Τάφηκε στο "San Miniato al Monte Basilica".