Γράφει: Αγγελική-Ειρήνη Μήτση

O συγγραφέας «Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης».
Ο σηνοθέτης Δημήτρης Αδάμης.
Η παράσταση.

Ο ηθογράφος της Ελλάδας Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, καταγράφει το πρόσωπο του Έλληνα της υπαίθρου, μεταλαμπαδεύει την Παράδοση της πατρίδας μας, θίγει κοινωνικά ζητήματα και πάνω απ' όλα “καυτηριάζει την ανθρώπινη ασχήμια”, όπως είπε και ο Παλαμάς.

Πολλοί εκδοτικοί οίκοι έχουν αναλάβει να μεταφέρουν τα διηγήματα του Παπαδιαμάντη στο αναγνωστικό κοινό. Τα Άπαντά του θα τα βρείτε από εκδόσεις Δόμος, με κριτική του Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλου. Διηγήματά του βρίσκουμε από εκδόσεις ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ, εκδόσεις ΚΑΡΑΚΩΤΣΟΓΛΟΥ, εκδόσεις ΝΕΦΕΛΗ, εκδόσεις ΑΡΜΟΣ, εκδόσεις ΜΑΛΛΙΑΡΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑ.

Απόδοση για παιδιά έχουμε από εκδόσεις ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ και τον Κώστα Πούλο και εικονογράφους τους: Ανδρικόπουλο Νικόλα, Σβετλίν, Παϊσίου Κατερίνα κ.α. Μια ενδιαφέρουσα σειρά για μικρά παιδιά 4-8 ετών με πραγματικά όμορφες εικονογραφήσεις. Η απόδοση του Κώστα Πούλου στα νεοελληνικά χαρίζει στα μικρά παιδιά εξαιρετικές ιστορίες για τη ζωή στα ελληνικά χωριά, για τα ήθη και έθιμα της πατρίδας μας. Θεωρώ όμως ότι ορθό είναι μετά την ηλικία των 9 ετών πλέον, το παιδί να διαβάσει τέτοια σπουδαία κείμενα στη γλώσσα που γράφτηκαν και όχι “μεταφρασμένα”. Η αρμονία και η μουσικότητα του Παπαδιαμάντη δημιουργούν μια έλξη στον αναγνώστη και αν δεν αφήσουμε το παιδί να μυηθεί σε αυτή, θα ακυρώσουμε το αναγνωστικό του μέλλον.

Τα διηγήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη έχουν ως πρωταγωνιστές απλούς ανθρώπους με τα διλήμματα και τους φόβους, τις χαρές και τις λύπες της καθημερινότητας.  Διαβάζοντας ο αναγνώστης γεμίζει Ελλάδα, θάλασσα και συναισθήματα!

Ο Παπαδιαμάντης προίκισε την υπέροχη γλώσσα μας με τη δική του λαλιά. Περιγράφει πάντα με θρησκευτική ευλάβεια τα τοπία του. Εξαιρετικό το απόσπασμα από “Το Μοιρολόγι της φώκιας” (1908):

“Κάτω ἀπὸ τὸν κρημνόν, ὁποὺ βρέχουν τὰ κύματα, ὅπου κατέρχεται τὸ μονοπάτι, τὸ ἀρχίζον ἀπὸ τὸν ἀνεμόμυλον τοῦ Μαμογιάννη, ὁποὺ ἀντικρύζει τὰ Μνημούρια, καὶ δυτικῶς, δίπλα εἰς τὴν χαμηλὴν προεξοχὴν τοῦ γιαλοῦ, τὴν ὁποίαν τὰ μαγκόπαιδα τοῦ χωρίου, ὁποὺ δὲν παύουν ἀπὸ πρωίας μέχρις ἑσπέρας, ὅλον τὸ θέρος, νὰ κολυμβοῦν ἐκεῖ τριγύρω, ὀνομάζουν τὸ Κοχύλι ―φαίνεται νὰ ἔχῃ τοιοῦτον σχῆμα― κατέβαινε τὸ βράδυ-βράδυ ἡ γρια-Λούκαινα, μία χαροκαμένη πτωχὴ γραῖα, κρατοῦσα ὑπὸ τὴν μασχάλην μίαν ἀβασταγήν, διὰ νὰ πλύνῃ τὰ μάλλινα σινδόνια της εἰς τὸ κῦμα τὸ ἁλμυρόν, εἶτα νὰ τὰ ξεγλυκάνῃ εἰς τὴν μικρὰν βρύσιν, τὸ Γλυφονέρι, ὁποὺ δακρύζει ἀπὸ τὸν βράχον τοῦ σχιστολίθου, καὶ χύνεται ἠρέμα εἰς τὰ κύματα.”

Μια ιστορία για την κοινωνική αντιμετώπιση ενός ορφανού παρουσιάζεται στο διήγημα “Πατέρα στο σπίτι” (1895):

― Μπάρμπα, βάλε μου λίγο λαδάκι μὲς στὸ γυαλί, εἶπε ἡ μάννα μου, γιατὶ δὲν ἔχουμε πατέρα στὸ σπίτι.
― Χωρὶς πεντάρα;
― Ναί.
― Καὶ τί ἔγινε ὁ πατέρας σου;
― Νά, πάει νὰ βρῇ ἄλλη γυναῖκα.

Ἦτο πενταετὲς παιδίον, ζωηρόν, μὲ λαμπροὺς μεγάλους ὀφθαλμούς, ρακένδυτον. Καὶ μὲ παιδικὴν χάριν, μὲ σπαρακτικὸν ἐν τῇ ἀθῳότητι μειδίαμα, ἐπρόφερεν ἑκάστοτε τὴν φράσιν ταύτην, τῆς ὁποίας ὅλον τὸ βάθος δὲν ἦτο ἱκανὸν νὰ κατανοήσῃ, τόσον ὥστε οἱ ἄνθρωποι οἱ μὴ ἔχοντες νὰ κάμουν τίποτε, καθὼς ἐγώ, πολλάκις τὸ ἐκάλουν, καὶ ἀπέτεινον αὐτῷ τὴν ἄνω ἐρώτησιν τοῦ μικροῦ παντοπώλου τῆς γειτονιᾶς, μόνον καὶ μόνον διὰ ν᾽ ἀκούσωσιν ἀπὸ τὸ στόμα του τὴν ἀπόκρισιν.

Τρεις γυναίκες, ένα μυστικό και ένας μοναχικός άντρας μιλούν με σκιαθιώτικους ιδιωματισμούς στο διήγημα “Ο Αλιβάνιστος” (1903):

Ἀφοῦ ἐβάδισαν ἐπί τινα ὥραν, ἀνὰ τὴν βαθεῖαν σύνδενδρον κοιλάδα, ἡ θεια-Μολώτα, κ᾽ ἡ Φωλιὼ τῆς Πέρδικας, κ᾽ ἡ Ἀφέντρα τῆς Σταματηρίζαινας, τέλος ἔφθασαν εἰς τὸ Δασκαλειό. Αἱ τελευταῖαι ἀκτῖνες τοῦ ἡλίου ἐχρύσωναν ἀκόμη τὰς δύο ράχεις, ἔνθεν καὶ ἔνθεν τῆς κοιλάδος. Κάτω, εἰς τὸ δάσος τὸ πυκνόν, βαθεῖα σκιὰ ἡπλοῦτο. Κορμοὶ κισσοστεφεῖς καὶ κλῶνες χιαστοὶ ἐσχημάτιζον ἀνήλια συμπλέγματα, ὅπου μεταξὺ τῶν φύλλων ἠκούοντο ἀτελείωτοι ψιθυρισμοὶ ἐρώτων.

Η θάλασσα ζωντανεύει στο διήγημα “Τ' Αγνάντεμα”, με την ευχή «Σύρε, πουλί μου στὸ καλὸ – καὶ στὴν καλὴ τὴν ὥρα».“Τ' Αγνάντεμα” (1899):

Ἡ νυκτερινὴ αὔρα ἐσύριζεν εἰς τὰ δένδρα, καὶ οἱ λογισμοὶ τῶν γυναικῶν ἐπετοῦσαν μαζί της, κ᾿ ἔστελλαν πολλὰς εὐχὰς εἰς τὰ κατάρτια, εἰς τὰ πανιὰ καὶ εἰς τὰ ἐξάρτια τῶν καραβιῶν. Καὶ βαθιά, εἰς τὴν σιωπὴν τῆς νυκτός, τίποτε ἄλλο δὲν ἠκούσθη εἰμὴ τὸ λάλημα τοῦ νυκτερινοῦ πουλιοῦ, καὶ τὸ ᾆσμα μιᾶς τελευταίας συντροφιᾶς ναυτικῶν, μελλόντων ν᾿ ἀναχωρήσωσιν αὔριον. «Σύρε, πουλί μου στὸ καλὸ - καὶ στὴν καλὴ τὴν ὥρα».

Οι αναμνήσεις της εφηβείας ενός άντρα που έγινε δικηγόρος μακριά από το χωριό του παρουσιάζονται στο “Όνειρο στο κύμα”. Στην πόλη, σε μια ανούσια ζωή, η θύμηση της νεαρής Μοσχούλας ήταν για εκείνον βάλσαμο! “Όνειρο στο κύμα” (1900):

Ἔβλεπα τὴν ἀμαυρὰν καὶ ὅμως χρυσίζουσαν ἀμυδρῶς κόμην της, τὸν τράχηλόν της τὸν εὔγραμμον, τὰς λευκὰς ὡς γάλα ὠμοπλάτας, τοὺς βραχίονας τοὺς τορνευτούς, ὅλα συγχεόμενα, μελιχρὰ καὶ ὀνειρώδη εἰς τὸ φέγγος τῆς σελήνης. Κι έβλεπα τὴν ὀσφύν της τὴν εὐλύγιστον, τὰ ἰσχία της, τὰς κνήμας, τοὺς πόδας της, μεταξὺ σκιᾶς καὶ φωτός, βαπτιζόμενα εἰς τὸ κῦμα. Ἐμάντευα τὸ στέρνον της, τοὺς κόλπους της, γλαφυρούς, προέχοντας, δεχομένους ὅλας τῆς αὔρας τὰς ριπᾶς καὶ τῆς θαλάσσης τὸ θεῖον ἄρωμα. Ἦτο πνοή, ἴνδαλμα ἀφάνταστον, ὄνειρον ἐπιπλέον εἰς τὸ κῦμα· ἦτον νηρηίς, σειρήν, πλέουσα, ὡς πλέει ναῦς μαγική, ἡ ναῦς τῶν ὀνείρων...

Το γνωστό σε όλους διήγημα του Παπαδιαμάντη “Φόνισσα” μας δίνει την γυναικεία ψυχολογία της εποχής. “Φόνισσα” (1903):

Ἡ Χαδούλα, ἡ λεγομένη Φράγκισσα, ἢ ἄλλως Φραγκογιαννού, ἦτο γυνὴ σχεδὸν ἑξηκοντοῦτις, καλοκαμωμένη, μὲ ἁδροὺς χαρακτῆρας, μὲ ἦθος ἀνδρικόν, καὶ μὲ δύο μικρὰς ἄκρας μύστακος ἄνω τῶν χειλέων της. Εἰς τοὺς λογισμούς της, συγκεφαλαιοῦσα ὅλην τὴν ζωήν της, ἔβλεπεν ὅτι ποτὲ δὲν εἶχε κάμει ἄλλο τίποτε εἰμὴ νὰ ὑπηρετῇ τοὺς ἄλλους. Ὅταν ἦτο παιδίσκη, ὑπηρέτει τοὺς γονεῖς της. Ὅταν ὑπανδρεύθη, ἔγινε σκλάβα τοῦ συζύγου της ― καὶ ὅμως, ὡς ἐκ τοῦ χαρακτῆρός της καὶ τῆς ἀδυναμίας ἐκείνου, ἦτο συγχρόνως καὶ κηδεμὼν αὐτοῦ· ὅταν ἀπέκτησε τέκνα, ἔγινε δούλα τῶν τέκνων της· ὅταν τὰ τέκνα της ἀπέκτησαν τέκνα, ἔγινε πάλιν δουλεύτρια τῶν ἐγγόνων της.

O “Άγιος των ελληνικών γραμμάτων”, o Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης με την εκπληκτική γλώσσα του με λόγια και λαϊκά στοιχεία ζωντανεύει την πατρίδα μας στα διηγήματά του! Η δημοτική γλώσσα και οι ιδιωματισμοί  της Σκιάθου εμφανίζονται κυρίως στους διαλόγους, ενώ μια καθαρεύουσα προσιτή στον αναγνώστη, και γεμάτη λυρισμό, χρησιμοποιείται στην αφήγηση. Με ύφος λιτό, αλλά και με ρυθμό ποιητικό, γλαφυρό και πλούσιο σε εικόνες και συναισθήματα, ο Παπαδιαμάντης καταγράφει τους Έλληνες!

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, το τρίτο από τα έξι παιδιά της οικογένειας, γεννήθηκε στις 4 Μαρτίου του 1851 στη Σκιάθο, όπου και πέθανε στις 2 Ιανουαρίου του 1911. Πατέρας του ήταν ο ιερέας Αδαμάντιος Εμμανουήλ, από ναυτική οικογένεια του νησιού, και μητέρα του η Γκιουλώ (Αγγελική) Μωραΐτη, από αρχοντική οικογένεια του Μιστρά που εγκαταστάθηκε στη Σκιάθο στο τέλος του 18ου αιώνα.

Ο ίδιος σε ένα σύντομο αυτοβιογραφικό σημείωμα ιστορεί τη ζωή του:

Ἐγεννήθην ἐν Σκιάθῳ, τῇ 4 Μαρτίου 1851. Ἐβγήκα ἀπὸ τὸ Ἑλληνικὸν Σχολεῖον εἰς τὰ 1863, ἀλλὰ μόνον τῷ 1867 ἐστάλην εἰς τὸ Γυμνάσιον Χαλκίδος, ὅπου ἤκουσα τὴν Α΄ καὶ Β΄ τάξιν. Τὴν Γ΄ ἐμαθήτευσα εἰς Πειραιᾶ, εἴτα διέκοψα τὰς σπουδάς μου καὶ ἔμεινα εἰς τὴν πατρίδα. Κατὰ Ἰούλιον τοῦ 1872 ὑπήγα εἰς τὸ Ἅγιον Ὅρος χάριν προσκυνήσεως, ὅπου ἔμεινα ὀλίγους μῆνας. Τῷ 1873 ἤλθα εἰς Ἀθήνας καί ἐφοίτησα εἰς τὴν Δ΄ τοῦ Βαρβακείου. Τῷ 1874 ἐνεγράφην εἰς τὴν Φιλοσοφικὴν Σχολήν, ὅπου ἤκουα κατ' ἐκλογὴν ὀλίγα μαθήματα φιλολογικά, κατ' ἰδίαν δὲ ἠσχολούμην εἰς τὰ ξένας γλώσσας. Μικρὸς ἐζωγράφιζα Ἁγίους, εἴτα ἔγραφα στίχους, καί ἐδοκίμαζα να συντάξω κωμῳδίας. Τῷ 1868 ἐπεχείρησα νὰ γράψω μυθιστόρημα. Τῷ 1879 ἐδημοσιεύθη Ἡ Μετανάστις ἔργον μου εἰς τὸ περιοδικὸν Σωτήρα. Τῷ 1882 ἐδημοσιεύθη Οἱ ἔμποροι τῶν Ἐθνῶν εἰς τὸ Μὴ χάνεσαι. Ἀργότερα ἔγραψα περὶ τὰ ἑκατὸν διηγήματα, δημοσιευθέντα εἰς διάφορα περιοδικὰ καί ἐφημερίδας.

Έμαθε μόνος του αγγλικά και γαλλικά και μελέτησε ξένη λογοτεχνία. Μέσω του εξαδέλφου του Αλέξανδρου Μωραϊτίδη γνωρίστηκε με λογοτεχνικούς και δημοσιογραφικούς κύκλους και άρχισε να δημοσιεύει έργα του σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής (Ραμπαγάς, Νεολόγος της Κωνσταντινούπολης, Μη χάνεσαι, Ακρόπολις, Εφημερίς). Παράλληλα συνεργάζεται με διάφορα έντυπα ως δημοσιογράφος και μεταφραστής λογοτεχνικών έργων (των Ντοστογιέφσκι, Τουργκένιεφ, Μωπασσάν κ.ά.).

Η ζωή του είναι αρκετά ιδιόρρυθμη και μοναχική (γι’ αυτό και χαρακτηρίστηκε κοσμοκαλόγηρος), μοιρασμένη ανάμεσα στο συγγραφικό και μεταφραστικό έργο του, στις συχνές επισκέψεις του στο μπακάλικο του Καχριμάνη στου Ψυρρή και στις αγρυπνίες που γίνονταν στον Άγιο Ελισσαίο στο Μοναστηράκι, όπου εκτελούσε και χρέη δεξιού ψάλτη. Η εντατική εργασία, το ποτό και το τσιγάρο κλόνισαν την υγεία του.

Το Μάρτιο του 1908, λίγο πριν εγκαταλείψει την πρωτεύουσα, οργανώνεται στο φιλολογικό σύλλογο «Παρνασσός» γιορτή για την 25χρονη παρουσία του στα γράμματα, στην οποία ο ίδιος αρνείται να παρευρεθεί. Λίγες μέρες αργότερα, φεύγει οριστικά από την Αθήνα, για να επιστρέψει στην αγαπημένη του Σκιάθο, όπου και πεθαίνει από πνευμονία μετά από τρία χρόνια.

Η παράσταση

Ο Δημήτρης Αδάμης με την παράσταση “Αγαπητέ Κυρ-Αλέξανδρε” ολοκλήρωσε τη θεατρική του τριλογία. Ξεκινώντας από την “Ερωφίλη” του Χορτάτση και τον “Ερωτόκριτο” του Κορνάρου, κατέληξε στον Παπαδιαμάντη. Επέλεξε τα κείμενα “Το Μοιρολόγι της φώκιας” (1908), “Πατέρα στο σπίτι” (1895), “Ο Αλιβάνιστος” (1903), “Τ' Αγνάντεμα” (1899), “Όνειρο στο κύμα” (1900)  και αποσπάσματα από το διήγημα “Φόνισσα” (1903)! Τα αποσπάσματα από την “Φόνισσα” ένωναν τις υπόλοιπες διηγήσεις, σε μια κατανυκτική ατμόσφαιρα. Η παράσταση ξεκίνησε με ήχους της πόλης και τους ηθοποιούς να αποδίδουν τη στάση που είχε ο συγγραφέας στη ζωή του: Αναμονή, Παρατήρηση, Καταγραφή. Αμέσως ο θεατής αντιλαμβάνεται ότι θα γίνει μέτοχος μιας άλλης εποχής και αντίληψης για τη ζωή!

Το κάθε κείμενο ζωντανεύει και από τους τρεις ηθοποιούς. Είτε αφήγηση, είτε  ερμηνεία, οι Έλενα Αρβανίτη, Δόμνα Ζαφειροπούλου και Τάσος Ράπτης μέσα από το σωματικό θέατρο -όπου οι κινήσεις τους έχουν πάντα ένα νόημα- έδωσαν παλμό στα διηγήματα!  Η Χαδούλα ή Φραγκογιαννού από το διήγημα “Φόνισσα”, η θεια-Μολώτα, κι η Φωλιὼ της Πέρδικας, κ᾽ η Αφέντρα της Σταματηρίζαινας, ο Σταμάτης το Τρυγονάκι, ο μπαρμπα-Κόλιας, από το “Ο Αλιβάνιστος”, η γρια-Λούκαινα από το “Το Μοιρολόγι της φώκιας”, το μικρό ορφανό από το “Πατέρα στο σπίτι”, η Μοσχούλα και ο άντρας που θυμάται την εφηβεία του από το “Όνειρο στο κύμα”, ξεπηδούν στη σκηνή και κοινωνούν τη γλώσσα του Παπαδιαμάντη στους θεατές.

Το λιτό σκηνικό του Νίκου Δεντάκη με τους φωτισμούς του Γιώργου Ανεστόπουλου απέδωσε τον κόσμο του Παπαδιαμάντη εξαίρετα! Το μεγάλο λευκό ελληνικό τραπέζι με τις λευκές καρέκλες έδωσε το στίγμα της ελληνικότητας. Όταν αυτό σπάει σε τρία τραπέζια-καφενείου ξεκινάει η εξιστόρηση. Στο ένα τραπέζι η Γη, αμμουδιά, η στεριά! Στο δεύτερο το Νερό, η θάλασσα που τόσο αγάπησε ο Παπαδιαμάντης και στο τρίτο το Λιβάνι, η θρησκευτικότητα που έφερε επάνω του ο Κοσμοκαλόγερος. Το λευκό κυρίαρχο στο θεατρικό! Λευκό της καθαρότητας, της αρμονίας! Μέσα σε αυτό το σκηνικό ο ψυχισμός των ηρώων και ο λόγος του Παπαδιαμάντη αναδύθηκαν από μια άλλη διάσταση!

Η μουσική έχει την υπογραφή του Χρήστου Θηβαίου, και γεμίζει την ατμόσφαιρα με ήχους άλλοτε κατανυκτικούς και άλλοτε δυναμικούς, καταφέρνοντας να γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της παράστασης.

Οι ηθοποιοί Έλενα Αρβανίτη, Δόμνα Ζαφειροπούλου και Τάσος Ράπτης, ήταν γεμάτοι ενέργεια καθ' όλη την παράσταση και με ερμηνείες απαιτήσεων, με καθαρό λόγο και δραματουργική ένταση, μας καθήλωσαν!

Είναι μια παράσταση που πρέπει να τη δουν οι μαθητές της Πέμπτης και Έκτης Δημοτικού και Γυμνασίου-Λυκείου για να μυηθούν στη γλώσσα τους, στη γλώσσα μας! Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Αδάμης και ο βοηθός του Κωνσταντίνος Παππάς έδωσαν πνοή στον Παπαδιαμάντη, και οι νέοι σε όλη την Ελλάδα πρέπει να νιώσουν την αύρα του ισχυρού λόγου του!

Ταυτότητα παράστασης

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Αδάμης
Μουσική: Χρήστος Θηβαίος
Σκηνικό: Νίκος Δεντάκης
Φωτισμοί: Γιώργος Ανεστόπουλος
Ενορχήστρωση- Σχεδιασμός ήχων: Μάξιμος Δράκος
Βοηθός σκηνοθέτη: Κωνσταντίνος Παππάς
Επεξεργασία κειμένου: Ο θίασος & ο σκηνοθέτης

Παίζουν οι ηθοποιοί: Έλενα Αρβανίτη, Δόμνα Ζαφειροπούλου και Τάσος Ράπτης,

Παραγωγή: μαγικές σβούρες

Συνέντευξη με το σκηνοθέτη, Δημήτρη Αδάμη

E: Ποια είναι η σχέση σας με το βιβλίο, αλλά και ποια διαδικασία περνάτε κατά την ανάγνωση ενός βιβλίου; (πρόταση ενός βιβλίου)

A: Από μικρός θεωρούσα το βιβλίο μια αγαπημένη συνήθεια… Είχα μια εξαιρετική δασκάλα στο Δημοτικό που μας προέτρεπε να διαβάζουμε ολόκληρα τα βιβλία των οποίων το Ανθολόγιό μας είχε κάποια αποσπάσματα .Έτσι σαν παιχνίδι στην αρχή, μετά όλα τα δώρα που με ρωτούσαν τι θα ήθελα να μου κάνουν ήταν ή βιβλία ή δίσκοι κι επειδή τα βιβλία ήταν συνήθως πιο φτηνά όλοι μου έφερναν σε γιορτές και γενέθλια βιβλία ….Μετά η μυρωδιά των βιβλιοπωλείων με τρέλαινε και με τρελαίνει ακόμη …όπως διαβάζετε το βιβλίο για μένα είναι όλες οι αισθήσεις μαζί !!! Τα τελευταία χρόνια διαβάζω πολλές βιογραφίες και φυσικά τα μυθιστορήματα που πρόκειται να ανεβάσω στο θέατρο ως διασκευές για παιδιά, σε πολλές μεταφράσεις και εκδόσεις.

Ε: Τι ήταν αυτό που σας οδήγησε στην επιλογή κειμένων του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη για θεατρική παράσταση;

Α: Η γλώσσα, αυτή η μαγική υπέροχη, γεμάτη μυστικά και φανερά σπουδαία γλώσσα του Παπαδιαμάντη. Έπειτα όλοι αυτοί οι ήρωες, που παρελαύνουν ο ένας μετά τον άλλο και πολλές φορές εμπλέκονται με τέτοια συνέπεια που σε ανατριχιάζει…Και τέλος ,μετά τις προτάσεις μου για το εφηβικό κοινό, “Ερωφίλη” του Χορτάτση και “Ερωτόκριτος” του Κορνάρου, ο Παπαδιαμάντης ήταν η συνέχεια μιας δικής μου τριλογίας.

Ε: Πώς αγκάλιασε αυτή την παράσταση το κοινό;

Α: Με ιδιαίτερο ενθουσιασμό πράγμα που μας έκανε εντύπωση…. Δεν σας κρύβω ότι είχα κάποιες ανησυχίες ως προς το σύγχρονο ανέβασμα των διηγημάτων του Παπαδιαμάντη …αν δηλαδή το κοινό, οι νέοι αλλά και οι μεγαλύτεροι που θα έβλεπαν την παράσταση θα μπορούσαν να συνδυάσουν στη σκέψη τους, την ώρα της θέασης, το λόγο του Παπαδιαμάντη με τον σύγχρονο τρόπο σωματικού θεάτρου. Τελικά νομίζω πως δικαιωθήκαμε …

Ε: Ποια είναι η θέση του παιδιού στην σημερινή ελληνική κοινωνία;

Α:Είναι ο πιο αδύναμος κρίκος της και ταυτόχρονα η κινητήριος δύναμη για την εξέλιξη …η Παιδεία των παιδιών μας θα έπρεπε να είναι το πρώτο μέλημα μιας πολιτείας και είναι το τελευταίο …ο Πολιτισμός το ίδιο ..και τα παιδιά μεγαλώνουν μέσα στη θλίψη των μεγάλων …γι' αυτό τα παραμύθια, το βιβλίο, το θέατρο, η μουσική είναι μικροί παράδεισοι απόδρασης !

Ε: Πώς πιστεύετε ότι λειτουργεί το Εκπαιδευτικό Σύστημα στην Ελλάδα; Τι είναι αυτό που του λείπει;

Α: Λειτουργεί από μόνο του …Με κεκτημένη ταχύτητα …με κάποιους εκπαιδευτικούς που αγαπούν αυτό που κάνουν και λειτουργούν με αυτοθυσία ….και με τους άλλους! Που απλά υπάρχουν μες στην αίθουσα… Κρίμα δεν είναι; λείπει η έμπνευση, η φαντασία, το καινούριο …Και όχι αυτά δεν χρειάζονται χρήματα …Υποστήριξη χρειάζονται οι καλοί εκπαιδευτικοί …και συμμάχους τους γονείς…Το κράτος απλά θα έπρεπε να θέτει τα πλαίσια …τώρα όλοι τα περιμένουν από αυτό …Χάος !

Ε: Πώς μπορεί ένας καλλιτέχνης να βοηθήσει στη δημιουργία ελπίδας, για ένα φωτεινότερο μέλλον, αλλά και στην πραγματοποίηση τελικά, ενός φωτεινότερου μέλλοντος;

Α: Κάνοντας όνειρα που να προσπαθεί να πραγματοποιήσει …με όποιο τίμημα !

Ε: Ποια είναι τα σχέδιά σας για το μέλλον;

Α: Είμαι στην εποχή ακριβώς που σχεδιάζω τις επόμενες κινήσεις μου καλλιτεχνικά και γι' αυτό δεν μπορώ να τις αποκαλύψω …Σίγουρα όμως θα συνεχίσω να εμπνέομαι από τα παιδιά …και για αυτά θα προσπαθώ να δημιουργώ παραστάσεις που να τους αρέσουν και να τα οδηγούν και σε άλλες μορφές τέχνης.