Γράφει: Παναγιώτης Σιδηρόπουλος

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε Facebook άλμπουμ.
Το βιβλίο «Τι είναι το κράτος;».
Ο συγγραφέας Δημήτρης Καλτσώνης.
Οι εκδόσεις Τόπος.

Τι είναι το κράτος; (Στιγμιότυπα) - Καλτσώνης Δημήτρης από ibdb.gr.

Οι εκδόσεις Τόπος παρουσίασαν το βιβλίο του Δημήτρη Καλτσώνη, «Τι είναι το κράτος; Τι δημοκρατία χρειαζόμαστε;», ένα δοκίμιο πάνω στα ερωτήματα του τίτλου, για μια αληθινή δημοκρατία με ουσιαστική συμμετοχή όλων στις αποφάσεις της.

Για το βιβλίο μίλησαν:

• Γιώργος Κασιμάτης, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου
• Γιώργος Μανιάτης, καθηγητής Πολιτικής Φιλοσοφίας
• Σπύρος Σακελλαρόπουλος, αν. καθηγητής κράτους & πολιτικής θεωρίας
• Δημήτρης Καλτσώνης, ο συγγραφέας

O Βασίλης Χατζηιακώβου, εκ μέρους του Polis Art Cafe καλωσόρισε του παρευρισκόμενους, «Σε μία ακόμη ενδιαφέρουσα παρουσίαση βιβλίου και συζήτηση από τις εκδόσεις Τόπος», όπως είπε. Σχολίασε το συγκεκριμένο βιβλίο ως άμεσα ενδιαφέρον για όλους.

Ο συγγραφέας του βιβλίου Δημήτρης Καλτσώνης ευχαρίστησε όλους για την τιμή της παρουσίας τους και ιδιαίτερα «Το δάσκαλό του», καθηγητή κο Γιώργο Κασιμάτη για τη συμμετοχή του στο πάνελ, «τον εκλεκτό συνάδελφο» όπως τον χαρακτήρισε, Γιώργο Μανιάτη, «τον αγαπημένο φίλο και συνάδελφο» Σπύρο Σακελλαρόπουλο. Ευχαρίστησε επίσης προσωπικά τον πρέσβη της δημοκρατίας της Βενεζουέλας, Φαρούκ Φερνάντες, και «τον αγωνιστή, τέως δήμαρχο Ελληνικού-Αργυρούπολης», Χρήστο Κορτζίδη.

Διάβασε στη συνέχεια επιστολή του ηθοποιού Κώστα Καζάκου ο οποίος λόγω έκτακτου εμποδίου δεν μπόρεσε να παραβρεθεί συμμετέχοντας στο πάνελ, όπως ήταν προγραμματισμένο. Δια μέσου της επιστολής εξέφρασε τη λύπη του για την ανατροπή του προγράμματος, υποσχέθηκε να παραβρεθεί στην επόμενη εκδήλωση και εξέφρασε τη σιγουριά του για την επιτυχία της συγκεκριμένης παρουσίασης κρίνοντας, όπως είπε, από τους «σπουδαίους επιστήμονες» που επρόκειτο να μιλήσουν.

«Έξοχο και εκλαϊκευμένο» χαρακτήρισε το βιβλίο ο κος Καζάκος και συνέχισε, «Χωρίς μειώσεις, επιστημονικά τεκμηριωμένο, λιτό, σαφές, ωραία γραμμένο και πολύ χρήσιμο, ιδιαίτερα για τους αμύητους, εύχρηστο εγχειρίδιο για καθημερινή χρήση». 150 χρόνια μετά, «αλάνθαστες» χαρακτήρισε τις σκέψεις και εκτιμήσεις των Μάρξ και Ένγκελς, «οι αλήθειες των οποίων φανερώνονται μέσα από το εν λόγω βιβλίο».

150 χρόνια μετά, «αλάνθαστες» χαρακτήρισε τις σκέψεις και εκτιμήσεις των Μάρξ και Ένγκελς.

Ο καθηγητής κος Γιώργος Κασιμάτης μπήκε απευθείας στο θέμα, «Αυτό που συναντά ο άνθρωπος καθημερινά στο κάθε του βήμα, είναι το Κράτος!», είπε και διαμόρφωσε την αντίφαση λέγοντας, «Και είναι το μόνο πράγμα που δεν έχει γνωρίσει ακόμα».

Αυτό λοιπόν «το άπιαστο» καταφέρνει ο Δημήτρης Καλτσώνης κατά τον κο Κασιμάτη, να το δώσει με μία σαφήνεια και απλότητα λόγου, ξεπερνώντας τα όρια του ειδικού στην κατανόηση. Αυτή η ικανότητα, το «προσόν» του Δημήτρη Καλτσώνη, δεν είναι «έλλειμμα επιστημοσύνης» αλλά αντίθετα, δείχνει ότι ο συγγραφέας έχει εμπεδώσει σε βάθος το αντικείμενο που εκλαϊκεύει.

Ο συγγραφέας έχει εμπεδώσει σε βάθος το αντικείμενο που εκλαϊκεύει.

Το κύρος του βιβλίου ενισχύεται από τη μέθοδο που ακολούθησε ο συγγραφέας στην οποία ο κος Κασιμάτης εντοπίζει δύο βασικά χαρακτηριστικά, α) Είναι διεπιστημονική, δεν μένει στα στενά όρια ενός κλάδου, β) Όλα τίθενται κάτω από το φακό της κριτικής σκέψης, δεν πρόκειται για παραδοσιακές απόψεις αλλά για μία κριτική αντιμετώπιση του θέματος, γ) Στηρίζεται στις σημαντικότερες μορφές της ιστορίας του κρατικού φαινομένου, στο αστικό κράτος και στο σοσιαλιστικό κράτος.

Ο κος Κασιμάτης συνέχισε με τα βασικά ερωτήματα που έθεσε ήδη το αστικό κράτος.

Την πορεία της αστικής δημοκρατίας, η οποία άρχισε με την αστική επανάσταση κατά το 18ο αιώνα, από ανθρώπους κυνηγημένους από την επικρατούσα δουλοπαροικεία που κατέφυγαν στις πόλεις επιβιώνοντας ως ανεξάρτητοι επαγγελματίες, διαμορφώνοντας έτσι την επερχόμενη νέα αστική κοινωνική τάξη. Αυτή η νέα τάξη ήθελε ελευθερία στην οικονομική δραστηριότητα και στην απόκτηση περιουσίας δημιουργώντας τον καπιταλισμό που απέκτησε «το σημερινό απάνθρωπο πρόσωπο», που «εξαφανίζει όχι μόνον ζωές ανθρώπων αλλά γενιές ανθρώπων».

«Φτάνοντας στο γήρας του αυτό το σύστημα, όπως συμβαίνει με κάθε σύστημα», συνέχισε ο κος Κασιμάτης, «αρχίζει η μετάβαση, όπως συνέβη και με τη φεουδαρχία». Διευκρίνισε ότι αυτή η μετάβαση από το ένα σύστημα στο άλλο διαρκεί πολύ ώσπου τελικά το προηγούμενο να «υποκύψει στις ασθένειές του», όπως η φεουδαρχία η οποία διήρκεσε για 15 αιώνες και τελικώς ανατράπηκε. Ως «ασθένειες» όλων των συστημάτων όρισε την «εξουσία πάνω στον άνθρωπο».

Ως «ασθένειες» όλων των συστημάτων όρισε την «εξουσία πάνω στον άνθρωπο».

«Αυτός ο προβληματισμός της μετάβασης αναδύεται από το βιβλίο του Δημήτρη Καλτσώνη, για μία νέα μορφή κράτους και για μία νέα δημοκρατία», είπε ο κος Κασιμάτης και υιοθέτησε την άποψη ότι βρισκόμαστε σήμερα στην αρχή αυτής της μετάβασης, διαμορφώνονται οι συνθήκες, οι βάσεις που θα διαμορφώσουν το επόμενο σύστημα, «Το οποίο εμείς δεν θα ζήσουμε», σημείωσε, διότι «Οι μεταβάσεις είναι μακρές».

Αναφέρθηκε στις δυσκολίες να προβλεφθούν οι εξελίξεις και σημείωσε τη σοφία του συγγραφέα να αποφύγει να γίνει προφήτης διότι «ο βασικός παράγοντας του νέου συστήματος είναι η εξέλιξη της τεχνολογίας, όπως συνέβη με τον καπιταλισμό».

Το σοσιαλιστικό κράτος που δημιουργήθηκε είχε την πορεία που γνωρίζουμε και κατέρρευσε, «χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κατέρρευσε η σοσιαλιστική ιδέα, το αντίθετο», διευκρίνισε ο κος Κασιμάτης.

Το σοσιαλιστικό κράτος κατέρρευσε χωρίς αυτό να σημαίνει ότι κατέρρευσε η σοσιαλιστική ιδέα.

Αυτές οι δύο μορφές κράτους, το αστικό και το σοσιαλιστικό, μας μαθαίνουν την πορεία της μετάβασης, όχι το ίδιο το μέλλον!

Συνέχισε ο καθηγητής αναφερόμενος στα βασικά ζητήματα που έθεσε η σοσιαλιστική θεωρία του μαρξισμού, α) το ζήτημα της επανάστασης, β) το ζήτημα της ταξικής πάλης, γ) το ζήτημα της δικτατορίας του προλεταριάτου ως μεταβατικής φάσης προς το σοσιαλισμό.

«Και τα τρία ερωτήματα ερμηνεύονται λάθος», ισχυρίστηκε ο ομιλητής διότι, όπως είπε, έχουν απομακρυνθεί από τη βασική αρχή της σοφίας του Μαρξ, «Συνεχώς πρέπει να παρακολουθούμε στο ιστορικό γίγνεσθαι, να βλέπουμε την ιστορική πραγματικότητα και όχι να δημιουργούμε θρησκευτικά δόγματα», «Όταν ο Μαρξ μιλούσε για επανάσταση την εννοούσε με τα τότε μέσα, όχι με τα σημερινά».

«Σωστά αλλά άκαιρα συνέλαβε ο Μαρξ τη θεωρία της σοσιαλιστικής επανάστασης», σημείωσε ο κος Κασιμάτης και συνέχισε, «Το κοινωνικό σύστημα του καπιταλισμού που αναπτυσσόταν ήταν πολύ ισχυρό για να πολεμηθεί και να νικηθεί, είχε ήδη κυριαρχήσει πάνω στη φεουδαρχία και έκανε τα πρώτα του βήματα». «Αυτό όμως το βλέπουμε σήμερα», συμπλήρωσε.

Σωστά αλλά άκαιρα συνέλαβε ο Μαρξ τη θεωρία της σοσιαλιστικής επανάστασης.

«Το προλεταριάτο θεωρήθηκε ως τάξη ενώ δεν ήταν, δεν είχε ωριμάσει ακόμα», συνέχισε ο καθηγητής συγκρίνοντας την περίοδο ωρίμανσής της με την αντίστοιχη περίοδο ωρίμανσης της αστικής τάξης που διήρκεσε αρκετούς αιώνες, «Το προλεταριάτο ήταν ένα θύμα της εποχής, θύμα της απληστίας του ξεκινήματος του καπιταλισμού και δεν μπορούσε να κάνει την επανάστασή του μη έχοντας την κοινωνική δύναμη. Για αυτό και η πρώτη επανάσταση δεν έγινε σε μία ανεπτυγμένη βιομηχανική-καπιταλιστική χώρα αλλά σε μία φεουδαρχική και μετά από πάρα πολλά χρόνια, σε λάθος τόπο και χρόνο».

«Δεν υπάρχει ιστορικό δεδομένο για τη δικτατορία του προλεταριάτου και έτσι μετατράπηκε απλώς σε μία ταμπέλα της στυγνής δικτατορίας προσώπων», σχολίασε ο καθηγητής το τρίτο θέμα που έθεσε και συμπλήρωσε, «Στη σοσιαλιστική επανάσταση δεν υπήρχε προλεταριάτο».

«Αυτά όλα τα ερωτήματα βγαίνουν από το βιβλίο, με έναν ατελείωτο προβληματισμό», σχολίασε ο καθηγητής κλείνοντας την ομιλία του και συμπλήρωσε, «Αυτά υπάρχουν στη σκέψη του συγγραφέα και είναι τα ερωτήματα που προκύπτουν από την ίδια την ιστορία των μορφών κράτους που ζήσαμε και αυτό πρέπει να είναι το μάθημά μας, σήμερα που βρισκόμαστε σε μία μεταβατική περίοδο απαλλαγής από μία σκληρή μορφή δικτατορίας, αυταρχισμού, αγνόησης του ανθρώπου, όχι για να πάμε σε ένα άλλου τύπου δικτατορικό σύστημα, να δούμε τον πραγματικό εχθρό και να μη μείνουμε στα παλαιά δόγματα».

Βρισκόμαστε σε μία μεταβατική περίοδο απαλλαγής από μία σκληρή μορφή δικτατορίας, αυταρχισμού, αγνόησης του ανθρώπου, όχι για να πάμε σε ένα άλλου τύπου δικτατορικό σύστημα, να δούμε τον πραγματικό εχθρό και να μη μείνουμε στα παλαιά δόγματα.

Ο κος Γιώργος Μανιάτης ευχαρίστησε τις εκδόσεις Τόπος και το συγγραφέα για την τιμή να μιλήσει για ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο και σημείωσε τη χαρά που πρέπει να έχει ο συγγραφέας επαληθεύοντας κάτι που ο ίδιος γράφει στο βιβλίο του, «Αν το βιβλίο αυτό προσέθεσε έστω και λίγο στην περιπέτεια της γνώσης, τότε ο συγγραφέας του μπορεί να είναι αληθινά χαρούμενος», εκφράζοντας την πεποίθησή του ότι πράγματι προσέφερε και μάλιστα πολλά, στην περιπέτεια της γνώσης.

Ως αρετές του βιβλίου ξεχώρισε τον επαγωγικό, διδακτικό και ουσιαστικά εκλαϊκευτικό τρόπο με τον οποίο παρουσιάζει τα επιχειρήματά του ο συγγραφέας, κάτι πολύ σημαντικό μιας και συνήθως στους ακαδημαϊκούς κύκλους ταυτίζεται το επιστημονικό με το ασαφές, «Μιλάει καθαρά, με σαφήνεια, ξέρει το αντικείμενο, έχει πολιτική άποψη, είναι ενεργό πολιτικό υποκείμενο πέρα από δάσκαλος», συμπλήρωσε.

Μιλάει καθαρά, με σαφήνεια, ξέρει το αντικείμενο, έχει πολιτική άποψη, είναι ενεργό πολιτικό υποκείμενο πέρα από δάσκαλος.

«Ιδιαιτέρως τεκμηριωμένα» χαρακτήρισε τα επιχειρήματα του συγγραφέα, «από τον πλούτο των κλασικών του μαρξισμού, καθιστώντας το έργο του ιδιαιτέρως χρήσιμο και χρηστικό», προσθέτοντας ότι είναι «πολύτιμο βοήθημα γνώσης και αυτογνωσίας, κριτικού αναστοχασμού και δημιουργικής αναζήτησης», και για τους στρατευμένους στον κομμουνισμό.

«Δεν αναφέρεται μόνον στη θεωρητική θεμελίωση της μαρξιστικής θεωρίας για το κράτος αλλά τολμά την ανατομία του πρώτου σοσιαλιστικού πειράματος και ξεχωρίζει λόγω της ψυχραιμίας, της νηφαλιότητας και της κριτικής αποστασιοποίησης από το ζήτημα, παίρνει θέση αλλά όχι τη θέση ενός εμπαθούς. Αναζητά τις αδυναμίες ενός συστήματος που γεννήθηκε, ουδέποτε ολοκληρώθηκε, σταμάτησε στη διαδικασία εξέλιξής και πισωγύρισε».

«Δραματικά» χαρακτήρισε τα ερωτήματα που θέτει ο συγγραφέας στο βιβλίο του και αναφέρθηκε σε σημεία του διαβάζοντας σχετικά αποσπάσματα για τη σχέση της εργατικής τάξης με τις επαναστάσεις, τη σχέση του κράτους με την εργατική τάξη και το λαό και πως αυτό εκφραζόταν, «Συμπυκνώνει την άποψή με τη φράση», είπε, «Μια επανάσταση, ένα σοσιαλιστικό κράτος και μία σοσιαλιστική οικονομία δεν μπορούν να οικοδομηθούν κατ' εντολή του λαού αλλά μόνον από τον ίδιο το λαό».

Μια επανάσταση, ένα σοσιαλιστικό κράτος και μία σοσιαλιστική οικονομία δεν μπορούν να οικοδομηθούν κατ' εντολή του λαού αλλά μόνον από τον ίδιο το λαό

Ως αιτίες αποτυχίας του πειράματος (σ.σ. του σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ένωση και στα άλλα σοσιαλιστικά κράτη) παρέθεσε την αδυναμία του κομμουνιστικού κόμματος να αναπτύξει την εσωτερική δημοκρατική δυναμική του και τη σταδιακή αποστασιοποίησή του από τις εμπειρίες του εργαζόμενου λαού.

Συνέχισε ο κος Μανιάτης αναφέροντας πως αυτά τα στοιχεία απαντώνται στη λειτουργία συνολικά των κομμουνιστικών κομμάτων που λειτουργούσαν τότε και λειτουργούν και σήμερα, σε μία προσπάθεια να τα εντοπίσει ως χαρακτηριστικά τους, άσχετα εάν βρίσκονται ή όχι στην εξουσία, «Μεταφέρουν στην εξουσία αυτή την κουλτούρα την οποία χρησιμοποιούν ως άλλοθι στις συνθήκες παρανομίας στις οποίες βρίσκονται προεπαναστατικά», είπε και κατέθεσε την προσωπική του εμπειρία από την παραμονή του σε σοσιαλιστικές χώρες πριν την κατάρρευσή τους.

Ως τρίτο στοιχείο της αποτυχίας του πειράματος σημείωσε τη γραφειοκρατία και τη διόγκωσή της σε «εκμεταλλευτική ταξική οντότητα», κάτι που επισήμανε και ο Λένιν από την αρχή της επανάστασης ως επικίνδυνο ενδεχόμενο.

Ιδιαίτερα στάθηκε ο καθηγητής στις προτάσεις του συγγραφέα για το είδος της δημοκρατίας που χρειαζόμαστε χαρακτηρίζοντας το σχετικό κεφάλαιο στο βιβλίο ως «προγραμματικό» κεφάλαιο. «Διαμορφώνεται ένα κράτος πάνω από τα κράτη το οποίο ξεπερνάει όλες τις θεσμικές διαδικασίες λειτουργίας των αστικών δημοκρατιών, τις παρακάμπτει εισάγοντας θεσμούς χωρίς καμία λαϊκή και συνταγματική νομιμοποίηση, ως εκδηλώσεις νεοφιλελεύθερης βαρβαρότητας», είπε και συνέχισε, «Σε αυτό το πλαίσιο είναι αναγκαία η συγκρότηση μίας ρεαλιστικής επαναστατικής πολιτικής που θα απαντά στις σημερινές λαϊκές ανάγκες και θα ανοίγει τη δυνατότητα κομμουνιστικής χειραφέτησης», διαβάζοντας στο τέλος σχετικό απόσπασμα από το βιβλίο με αναφορές και στο σχέδιο Συντάγματος του Ρήγα Φεραίου, συνδέοντας έτσι τις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες με την παράδοση του διαφωτισμού.

Σε αυτό το πλαίσιο είναι αναγκαία η συγκρότηση μίας ρεαλιστικής επαναστατικής πολιτικής που θα απαντά στις σημερινές λαϊκές ανάγκες και θα ανοίγει τη δυνατότητα κομμουνιστικής χειραφέτησης

Ως άξονες των προτάσεων του συγγραφέα ξεχώρισε την Εθνική ανεξαρτησία, την εμβάθυνση της δημοκρατίας, τον έλεγχο των Μέσω Μαζικής Ενημέρωσης, τον εκδημοκρατισμό του κρατικού μηχανισμού και της δικαιοσύνης και την αλλαγή της γραφειοκρατική δομής των συνδικαλιστικών πρακτικών. «Όλες οι προτάσεις του συγγραφέα», είπε, «τείνουν στην αναγκαιότητα συγκρότησης ενός ριζοσπαστικού πολιτικού μετώπου σε αριστερή αντικαπιταλιστική κατεύθυνση με στόχο το σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της κοινωνίας» και κατέληξε σε αυτό ως το δικό του πολιτικό συμπέρασμα από το βιβλίο, «Τι πρέπει να κάνουμε, το τι η ιστορία μας αναγκάζει να κάνουμε στις σημερινές συνθήκες».

Ο κος Σπύρος Σακελλαρόπουλος ευχαρίστησε το «συνάδελφο και σύντροφο» Δημήτρη Καλτσώνη για την τιμή να συμμετάσχει στην παρουσίαση αυτού του «σημαντικού» βιβλίου και εξέφρασε την εκτίμησή του για το συγγραφέα για το ήθος, την αγωνιστικότητα, την ευρυμάθειά του, «για τον τρόπο με τον οποίο προσπαθεί κάθε φορά να βελτιώνεται και να υπερβαίνει τα εσκαμμένα» και ως δείγμα αυτών του των χαρακτηριστικών είναι η προσέλευση στην παρουσίαση ιδιαίτερα των μαθητών του, «Βγάζει τον προβληματισμό του φοιτητή, του ανοίγει τους ορίζοντες χωρίς να το ποδηγετεί», είπε χαρακτηριστικά.

«Σύντομο αλλά εύληπτο» χαρακτήρισε το βιβλίο του συγγραφέα, «Καρπό βαθιάς γνώσης και πολυετούς μελέτης των κλασικών του μαρξισμού γύρω από το κράτος».

«Τι ρόλο παίζει το κράτος και η δημοκρατία», όρισε ως το βασικό ερώτημα του βιβλίου και στο πρώτο σημείο στο οποίο στάθηκε είναι το ότι «δεν υπήρχε πάντα κράτος, δεν υπήρχε κράτος στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορικής εξέλιξης του ανθρώπου, τη διάρκεια της πρωτόγονης κομμουνιστικής κοινωνίας».

Δεν υπήρχε πάντα κράτος, δεν υπήρχε κράτος στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορικής εξέλιξης του ανθρώπου, στη διάρκεια της πρωτόγονης κομμουνιστικής κοινωνίας.

«Το κράτος έχει πάντα ταξικό πρόσημο αντίστοιχο του τρόπου παραγωγής στον οποίο εντάσσεται», είπε ο κος Σακελλαρόπουλος και συνέχισε αναφερόμενος στις πρώτες μορφές κράτους, τις «πόλεις κράτη που βασίζονταν στο δουλοκτητικό τρόπο παραγωγής», με κύριο σκοπό την αναπαραγωγή αυτών των κυρίαρχων σχέσεων, δηλαδή την αναπαραγωγή της δουλείας.

Με ανάλογο τρόπο προχώρησε η ιστορία βασιζόμενη πάντα σε σχέσεις επιβολής κοινωνικών ομάδων πάνω σε άλλες φτάνοντας στα σύγχρονα καπιταλιστικά κράτη τα οποία συγκροτήθηκαν με σκοπό την αναπαραγωγή των κυρίαρχων σχέσεων, «την εκμετάλλευση της μεγάλης πλειοψηφίας των εργαζομένων από τη μικρή μειοψηφία του κεφαλαίου».

«Δεν είναι ουδέτερο το κράτος, ούτε ήταν ποτέ, ούτε θα είναι», είπε ο καθηγητής τονίζοντας την ταξικότητά του. Ως εύλογη ένσταση κατέθεσε τον τρόπο λειτουργίας των σύγχρονων δυτικών κρατών όπου οι πολίτες φαίνεται να έχουν την ελευθερία να ψηφίζουν, να επηρεάζουν τις εξελίξεις και τη συγκρότηση της πολιτικής εξουσίας. «Και αυτό όμως είναι αποτέλεσμα της ταξικής πάλης», σημείωσε ο ομιλητής διότι, όπως εξήγησε, η συμμετοχή των πολιτών στο νέο σύστημα δεν ήταν δεδομένη εξ αρχής, «Κατά το 18ο αιώνα στα κοινά συμμετείχαν μόνον οι ιδιοκτήτες ενώ οι γυναίκες στερούνταν πολιτικά δικαιώματα και όλο τον 19ο αιώνα» και λόγω αυτού, «Το καπιταλιστικό κράτος δεν είναι αυτό που θα ήθελε η αστική τάξη».

Δεν είναι ουδέτερο το κράτος, ούτε ήταν ποτέ, ούτε θα είναι.

Αυτή τη δημοκρατία στα σύγχρονα δυτικά κράτη, ακόμα και στην πιο θετική της εκδοχή, τη χαρακτήρισε ως «μία εκδοχή της δικτατορίας της αστικής τάξης» διότι, όπως είπε, «Δεν παύει η βασική παράμετρος που είναι η εκμετάλλευση της εργατικής τάξης από την αστική, η οποία προσπαθεί με διάφορους τρόπους και μηχανισμούς να ελέγχει την πολιτική εξουσία και άρα μιλάμε για μία μορφή ελεγχόμενης δημοκρατίας».

Η αστική τάξη προσπαθεί με διάφορους τρόπους και μηχανισμούς να ελέγχει την πολιτική εξουσία και άρα μιλάμε για μία μορφή ελεγχόμενης δημοκρατίας.

Ο καθηγητής συνέχισε την επιχειρηματολογία του εισαγάγοντας την έννοια «ανισότητα στην επιρροή», εννοώντας ότι δεν μπορούν όλοι να συμμετέχουν με τον ίδιο τρόπο, «Είναι άλλο πράγμα να έχει κάποιος ένα τηλεοπτικό κανάλι και άλλο να είναι κλητήρας σε ένα υπουργείο», είπε, «Είναι άλλο να είσαι επιχειρηματίας και να δίνεις διαφήμιση στα κανάλια και άλλο να είσαι απλός εργαζόμενος στην ίδια την επιχείρηση, είναι άλλο να είσαι τράπεζα που "κρατάς" τα κανάλια με τα δάνεια και άλλο να είσαι ένας απλός εργαζόμενος σε αυτή την τράπεζα».

«Η ψήφος είναι μία στιγμιαία ισότητα σε μία διαδικασία προγενέστερης αλλά και μεταγενέστερης ανισότητας», συμπλήρωσε ο κος Σακελλαρόπουλος και συνέχισε αναφέροντας και άλλους παράγοντες στα πλαίσια της ελεγχόμενης δημοκρατίας, όπως τα εκλογικά νοθευτικά συστήματα που δεν επιτρέπουν την απευθείας έκφραση της βούλησης των λαών.

Η ψήφος είναι μία στιγμιαία ισότητα σε μία διαδικασία προγενέστερης αλλά και μεταγενέστερης ανισότητας.

Αναφέρθηκε επίσης στις συνθήκες που επηρεάζουν την παρέμβαση των πολιτών, «Όταν έχεις την "τύχη" να εργάζεσαι και να εργάζεσαι 10-15 ώρες την ημέρα, είναι πάρα πολύ δύσκολο να έχεις καθαρό μυαλό να καταλάβεις τι γίνεται γύρω σου και να ενεργοποιηθείς», είπε και συμπλήρωσε ότι από την άλλη πλευρά υπάρχουν επαγγελματικά επιτελεία που προβάλουν τη δική τους ταξική αλήθεια και ταξικά συμφέροντα.

«Το κράτος όμως ταυτόχρονα έχει και αυτοτέλεια απέναντι στην άρχουσα τάξη και στην οικονομία», κάτι το οποίο υπογραμμίζει και ο συγγραφέας στο βιβλίο του, αυτοτέλεια η οποία προκύπτει και λόγω της σύγκρουσης συμφερόντων μέσα στην άρχουσα τάξη, «Π.χ. οι τραπεζίτες θα θέλανε να δανείζουν με 30% επιτόκιο αλλά αυτό στερούσε από τους βιομήχανους τα δάνεια και συνεπώς τις επενδύσεις και τα κέρδη, ή, οι εργοδότες θα ήθελαν να δουλεύουν οι εργαζόμενοι 18 ώρες την ημέρα και να μην παίρνουν τίποτα, δεν θα μπορούσαν και να καταναλώσουν. Εκεί παρεμβαίνει το κράτος ως συμβιβαστικός παράγοντας».

Ο κος Σακελλαρόπουλος συνέχισε με τις αναφορές του συγγραφέα στον τρόπο οργάνωσης του σοσιαλιστικού κράτους σημειώνοντας ως κύρια χαρακτηριστικά την έντονη συμμετοχή των πολιτών, τους δημοκρατικούς θεσμούς με αιρετότητα και ανακλητότητα όλων των οργάνων, την κατάργηση του μόνιμου στρατού και τη χρήση πολιτοφυλακής ώστε ο ίδιος ο λαός να είναι υπεύθυνος και όχι ένα ξεκομμένο σώμα, το διαχωρισμό της νομοθετικής από την εκτελεστική εξουσία, απόλυτη ελευθερία του συνέρχεσθαι, αναβάθμιση του ρόλου του συνδικαλισμού, «Αλλιώς κινδυνεύουμε να συνδεθούμε με τις αποτυχίες του παρελθόντος που δεν συγκέντρωναν αυτά τα χαρακτηριστικά», είπε καταλήγοντας.

Ο συγγραφέας του βιβλίου κος Δημήτρης Καλτσώνης διηγήθηκε μία ιστορία, «Το ημερολόγιο ενός τρελού» του Λου Σιουν, που δημοσιεύτηκε το 1918 στη Κίνα, σε ένα περιοδικό με το «εμβληματικό» όνομα «Νέα νεολαία», ως ένα λιθαράκι στις αναζητήσεις ενός μεγάλου λαού για να βγει από τη σκοτεινή εποχή στην οποία βρισκόταν.

Στην ιστορία αυτή, ο ήρωας διάβαζε ένα ημερολόγιο και σε κάθε σελίδα έβρισκε τις λέξεις αξία, ηθική, πίστη και κόντευε να τρελαθεί έως ότου παρατήρησε ανάμεσα στις γραμμές γραμμένη τη φράση «Φάε τον άνθρωπο», από πάνω «ηθική» και από κάτω «φάε τον άνθρωπο».

«Με έναν ανάλογο τρόπο βομβαρδιζόμαστε από παρόμοια κείμενα», είπε ο συγγραφέας διευκρινίζοντας ότι αναφέρεται στα πολιτικά, δημοσιογραφικά, επιστημονικά κείμενα, από τον καθημερινό κυρίαρχο λόγο που μιλάει για μνημόνια, για δάνεια, για αποτελεσματικότητα και ανάμεσα στις γραμμές υπάρχει το «φάε έναν άνθρωπο».

Ως προσωπική του φιλοδοξία έθεσε το να συμβάλει αυτό το βιβλίο στο ελάχιστο στον κοινό προβληματισμό μήπως ανοίξει μία χαραμάδα, ένα παράθυρο ελπίδας για το αύριο. Με την πεποίθηση ότι χρειάζονται πολλά να γίνουν, στο τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου γράφει για την ανάγκη οικοδόμησης μέσα από τους λαϊκούς αγώνες μιας καινούργιας δημοκρατίας, όχι απλώς περισσότερη, αλλά καλύτερη, ανώτερη απ' ότι άλλο γνώρισε μέχρι σήμερα ο άνθρωπος και στη δική μας περίπτωση πρέπει να ξεκινά από την κατάκτηση της εθνικής μας ανεξαρτησίας σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο.

Αυτή η δημοκρατία μπορεί να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την απελευθέρωση του ανθρώπου από την εκμετάλλευση και την ταπείνωση. Για αυτή την εκμετάλλευση και ταπείνωση έχει ιδία πείρα λόγω της ιδιότητάς του, γνωρίζοντας αυτό που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές του αποφοιτώντας.

Συνέχισε αναφερόμενος στην οργάνωση του βιβλίου και στο πως χώρισε τα θέματα, α) στο πως έβλεπαν οι θεμελιωτές του μαρξισμού το ζήτημα τους κράτους και της δημοκρατίας, β) στο πως έβλεπαν το σοσιαλιστικό κράτος, γ) στην αποτίμηση των επαναστάσεων του 20ου αιώνα και τέλος, δ) στις προτάσεις για να βγούμε από το σημερινό τέλμα.

«Η ιδέα του βιβλίου προέκυψε από μία διάλεξη με τίτλο Εργατική ή Αστική δημοκρατία;" μετά την οποία με παρότρυναν στη συγγραφή ενός ανάλογου βιβλίου», είπε ο συγγραφέας και χαρακτήρισε το βιβλίο «καρπό συλλογικής προσπάθειας» με αναπάντεχο τρόπο, με την έννοια ότι όλα είναι καρπός της ανταλλαγής απόψεων, αντιρρήσεων, αγωνιών, ονείρων και προσδοκιών, πράγματα που συμβαίνουν οπουδήποτε, αλλά και με την έννοια ότι όσοι το διαβάζουν ανατροφοδοτούν το συγγραφέα για να συνεχίσει την πορεία του.

«Ένα βιβλίο είναι συλλογικό στο βαθμό που θα μπορέσει να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη πράξης και ζωής, ελπίζω οι λέξεις σε αυτό το βιβλίο να υπερέχουν της σιωπής», είπε ο συγγραφέας κλείνοντας την ομιλία και ευχαριστώντας «από καρδιάς».