Γράφει: Αγγελική-Ειρήνη Μήτση

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε άλμπουμ τού Facebook.
Το βιβλίο «Εκστρατείες και φανταστικές περιπέτειες του βαρώνου Μυνχάουζεν στη στεριά και στη θάλασσα».
H σηνοθέτις Άνδρη Θεοδότου.
Το Θέατρο Τέχνης.
Η παράσταση.

Σε αυτό το άρθρο δεν θα ασχοληθούμε με ένα βιβλίο αλλά με έναν ήρωα! Ο αθεράπευτα υπερβολικός άνθρωπος που ονομάζεται Κάρολος Φρειδερίκος Ιερώνυμος φον Μινχάουζεν Hieronymus Karl Friedrich, Freiherr von Münchhausen διηγείται τις απίστευτες ιστορίες του, τις οποίες και θα τις βρείτε σε διάφορες εκδόσεις:

Το βιβλίο “Εκστρατείες και φανταστικές περιπέτειες του βαρώνου Μυνχάουζεν στη στεριά και στη θάλασσα” του Gottfried August Bürger, από τις εκδόσεις Ύψιλον, σε εικονογράφηση του Gustave Dore και μετάφραση από τον Ζήση Σαρίκα, ενέπνευσε την Άνδρη Θεοδότου να κάνει τη θεατρική μεταφορά. Υπάρχουν επίσης: “Οι αλλόκοτες περιπέτειες του βαρώνου Μυνχάουζεν” του Rudolf Erich Raspe, σε μετάφραση  Κ. Τρικογλίδη, από εκδόσεις Ηριδανός. “Οι περιπέτειες του Βαρόνου Μυγχάουζεν” Rudolf Erich Raspe, σε μετάφραση Δ.Π. Κωστελένος, από εκδόσεις Ζουμπουλάκης. “Οι περιπέτειες του βαρόνου Μινχάουζεν” του  Gottfried August Bürger, σε μετάφραση Ελένης Καλογιάννη, εικονογράφηση Gustave Dore, επιμέλεια σειράς από τον Δημήτρη Παπακώστα, εκδόσεις Ωκεανίδα. “Οι περιπέτειες του Βαρώνου Μυνχάουζεν” Gottfried August Bürger - Rudolf Erich Raspe, σε διασκευή για παιδιά της Μαρίας Αγγελίδου, εικονογράφηση από τον εξαιρετικό Σβετλίν, από εκδόσεις Παπαδόπουλος.

Οι φανταστικές αυτές περιπέτειες ενέπνευσαν τον κινηματογράφο: το 1911 ο George Melies δημιούργησε την ταινία μικρού μήκους “Les aventures de baron de Munchausen”, η οποία όμως βγήκε στις αίθουσες μόλις το 1943, όταν βγήκε και η ταινία “Münchhausen” του Josef von Báky. Το 1961 το “The fabulous Baron Munchausen” σκηνοθέτησε ο Karel Zeman, και βέβαια το 1988 το “The adventures of Baron Munchausen” σκηνοθέτησε ο Terry Gilliam.

“Σ' αυτόν τον κόσμο, ο καθένας πρέπει να είναι βοηθός του εαυτού του”, μας λέει ο βαρώνος, όμως έχει συντροφιά και τους τέσσερις καλύτερους φίλους του! Τον δυνατότερο άνθρωπο στη Γη, ο οποίος μετακινεί μακρυά τα εμπόδια που εμφανίζονται στις περιπέτειές τους, τον γρηγορότερο άνθρωπο στη Γη, ο οποίος τρέχει σαν αστραπή, τον άνθρωπο με την καλύτερη όραση στον κόσμο, ο οποίος μπορεί να βλέπει μακρύτερα και από ένα τηλεσκόπιο, και τον άνθρωπο με την πιο δυνατή ανάσα, ο οποίος μπορεί να φυσά δυνατότερα και από έναν σίφουνα. Ο ακούραστος βαρώνος τους δίνει πάντα αυτοπεποίθηση και έτσι κατατροπώνουν τον τουρκικό στρατό!

Οι ξακουστές αυτές ιστορίες ξεκίνησαν από τις απίθανες διηγήσεις του πραγματικού βαρώνου Karl Friedrich Hieronymous Freiherr von Münchhausen, γεννημένου στο Ανόβερο της Γερμανίας στις 11 Μαΐου του 1720, ο οποίος ταξίδεψε πολύ και συμμετείχε ως μισθοφόρος στο ιππικό του ρωσικού στρατού, κατά τη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πόλεμου (1735-1739). Μετά την αποστρατεία του το 1760, συνήθιζε να διηγείται σε φίλους και γνωστούς στα αριστοκρατικά σαλόνια τα κατορθώματά του, με λίγο ... υπερβολικό τρόπο!

Τις διηγήσεις του Münchhausen κατέγραψε ένας οικογενειακός φίλος, ο Rudolf Erich Raspe  Ρούντολφ Έριχ Ράσπε (1736-1794) στην Αγγλία, όπου είχε διαφύγει για να μη φυλακιστεί για εξαπάτηση! Τις έγραψε στα γερμανικά, τις εμπλούτισε, τις μετέφρασε στα αγγλικά και τις εξέδωσε ανώνυμα το 1785! Οι ιστορίες αυτές όμως έγιναν παγκοσμίως γνωστές από την υπέροχη διασκευή τους στα γερμανικά, από τον ποιητή Gottfried August Bürger Γκότφριντ Άουγκουστ Μπύργκερ (1747-1794). 

Ο Münchhausen  έχασε την πρώτη του γυναίκα, την Jacobine von Dunten  το 1790. Στα 1794 παντρεύτηκε μια πολύ νεότερη του, την Bernardine von Brunn η οποία δεν του έμεινε πιστή. Ο βαρώνος της περιπέτειας πέθανε στις 22 Φεβρουαρίου 1797 ξοδεύοντας τα τελευταία χρόνια της ζωής του σε διαδικασίες διαζυγίου! 

“Ποτέ δεν πίστεψα στα μάγια. Στηριζόμουν πάντα στις πέντε αισθήσεις μου”. Ο ήρωας αυτός πετάει από το ένα πεδίο της μάχης στο άλλο πάνω σε μια μπάλα κανονιού, σκαρφαλώνει ως το Φεγγάρι, αφήνει το άλογό του κρεμασμένο σε ένα καμπαναριό, μπαίνει μέσα σε ένα ηφαίστειο, παλεύει με κροκόδειλους και αρκούδες! Ιστορίες παράξενες, που μαγεύουν το μυαλό των μικρών αναγνωστών γιατί ακριβώς δεν ανήκουν στον πραγματικό κόσμο! Ανήκουν στον κόσμο της παιδικότητας! 

Πόσες φανταστικές δικαιολογίες σκαρφίζονται τα παιδιά για να αποφύγουν τον κόσμο των μεγάλων ! Αισθάνονται ότι έχουν υπερδυνάμεις -όπως αφηγείται και ο βαρώνος Münchhausen- που τους γεμίζουν αυτοπεποίθηση και ασφάλεια. Με την κοινωνικοποίησή τους, μετά τα τέσσερα χρόνια τους (και πιο νωρίς στις σύγχρονες κοινωνίες μας) βρίσκονται αντιμέτωπα με τους κανόνες των δύο πόλων: Καλό-Κακό, Αλήθεια-Ψέμα! Κι όμως ακούνε τους γονείς να χρησιμοποιούν το ψέμα -γιατί υπάρχουν στιγμές που η μαμά ή ο μπαμπάς αποκρύπτουν την αλήθεια, άρα λένε ψέμα- ενώ από τα ίδια ζητάνε να λένε μόνο την αλήθεια! Και αυτή η γραμμή ανάμεσα στο ψέμα και την μη-αλήθεια είναι τόσο λεπτή! Αν εμείς οι “μεγάλοι” χτίσουμε σε σωστές βάσεις τον κόσμο, τότε τα παιδιά δεν θα ψάχνουν να διακρίνουν την αλήθεια, αλλά θα τη ζουν.

Ο βαρώνος  Münchhausen, το όνομά του οποίου χρησιμοποίησαν για το σύνδρομο του ψέματος, είχε πει ότι διηγούνταν τις ιστορίες του όχι για να εξαπατήσει, αλλά για να γελοιοποιήσει καταστάσεις που έζησε. Θυμόταν τις αναμνήσεις του μέσα από τις απεριόριστες δυνάμεις ενός παραμυθιού!

Η παράσταση 

Το Θέατρο Τέχνης μας καλεί στην φαντασία! Η Άνδρη Θεοδότου υπογράφει τη θεατρική απόδοση των περιπετειών του βαρώνου Μυνχάουζεν με πολύ διάθεση και φρεσκάδα. Ο Δημήτρης Δεγαΐτης σκηνοθετεί την παράσταση λιτά και καλαίσθητα! Οι εξαιρετικοί φωτισμοί της Στέλλας Κάλτσου δημιούργησαν υπέροχη ατμόσφαιρα, με τα σκηνικά και τα κοστούμια του Πάρι Μέξη και της Μαντώς Ψυχουντάκη. Μας ταξίδεψαν πίσω στο χρόνο και δημιούργησαν αξέχαστες εικόνες μπροστά στα μάτια των μικρών (και μεγάλων) θεατών. Πήγαμε στα αριστοκρατικά σαλόνια της Γερμανίας και ακούσαμε τις περιπέτειες του βαρώνου από τα ίδια του τα χείλη! Ο Μενέλαος Χαζαράκης μεταμορφώθηκε σε βαρώνο Μυνχάουζεν και μας ταξίδεψε στην τόλμη, τη συντροφικότητα, στην αγάπη, στο όνειρο!

Ο Δημοσθένης Φίλιππος ως Μπλαμπλάς (ο άνθρωπος με την καλύτερη όραση στον κόσμο), ο Ορέστης Καρύδας ως Ακούεφ (ο άνθρωπος με την καλύτερη ακοή στον κόσμο), ο Αυγουστίνος Κούμουλος ως Ήφαιστος (ο πιο δυνατός άνθρωπος στον κόσμο), ο Κωνσταντίνος Ευστρατίου ως Μπέμπης (ο πιο γρήγορος άνθρωπος στον κόσμο), συντρόφευσαν τον βαρώνο κι εμάς στο παραμυθένιο ταξίδι! Με τη μουσική του Νίκου Τσέκου οι ηθοποιοί τραγούδησαν και χόρεψαν τις απίστευτες ιστορίες του βαρώνου! Μεταμορφώθηκαν και σε μέλισσες, σουλτάνους, στρατιώτες και ό,τι άλλο απαιτούσε η παράσταση μαζί με τις Δώρα Xουρσανίδου και Χρυσαλένα Χριστοπούλου για να αγγίξουμε κι εμείς για λίγο το Φεγγάρι!

Κάθε Κυριακή στις 11.00 & στις 15.00 στο Θέατρο Τέχνης, (Φρυνίχου 14, Πλάκα) μια θεατρική παράσταση για παιδιά, ξεδιπλώνει το τεράστιο πανί της φαντασίας, καλύπτοντας το μαύρο σύννεφο της καθημερινότητας.

Ταυτότητα παράστασης

Οι φανταστικές περιπέτειες του Βαρώνου Μυνχάουζεν
«Δεν υπάρχει τίποτε χειρότερο από το ψέμμα»

Η Άνδρη Θεοδότου, μετά τις παραστάσεις του Θεάτρου Τέχνης: «Το Φάντασμα του Κάντερβιλ», «Χανς Κρίστιαν Άντερσεν – μια Ζωή σαν Παραμύθι», «Πινόκιο», «Αλαντίν» και «Ο Μολυβένιος Στρατιώτης», υπογράφει και φέτος την καινούργια θεατρική διασκευή που βασίζεται στο διάσημο βιβλίο του ποιητή Gottfried August Bürger, εμπνευσμένο από την αρχική αγγλική έκδοση του 1785 του Rudolf Erich Raspe.

Οι ξακουστές ιστορίες ξεκίνησαν από τις απίθανες διηγήσεις του πραγματικού Βαρώνου Κάρλ Μυνχάουζεν, γεννημένου στη Γερμανία το 1720. Ο ίδιος έκανε πολλά ταξίδια, ακόμα και ως μισθοφόρος στο ιππικό του Ρώσικου στρατού. Ταξίδια από τα οποία εμπνεύστηκε τις αφηγήσεις του που είναι γεμάτες υπερβολές και αχαλίνωτη φαντασία. Πάντως ο ίδιος ισχυρίζεται πως όλα τα μεγάλα κατορθώματά του είναι πέρα για πέρα αληθινά!…

Η παράσταση, με πρωτότυπη μουσική του Νίκου Τσέκου, έχει  ζωντανό τραγούδι.

Θεατρική διασκευή: Άνδρη Θεοδότου
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Δεγαΐτης
Σκηνικά – Κοστούμια: Πάρις Μέξης & Μαντω Ψυχουντάκη
Μουσική: Νίκος Τσέκος
Κίνηση: Μαρίζα Τσίγκα
Φωτισμοί: Στέλλα Κάλτσου
Παίζουν: Μενέλαος Χαζαράκης, Δημοσθένης Φίλιππος, Ορέστης Καρύδας, Αυγουστίνος Κούμουλος, Κωνσταντίνος Ευστρατίου, Δώρα Xουρσανίδου και Χρυσαλένα Χριστοπούλου.

1 Νοεμβρίου 2015 έως 24 Απριλίου 2016

Παραστάσεις για το κοινό κάθε Κυριακή στις 11.00 & στις 15.00
Καθημερινές παραστάσεις το πρωί για σχολεία
Γενική Είσοδος Κυριακής 10 € | Καθημερινές για σχολεία 6 € | Τιμή εργαστηρίου 3 ευρώ|
Τιμή εισιτηρίου με παρακολούθηση εργαστηρίου 12 €
Για σχολεία, πληροφορίες και κρατήσεις: Εύα Στυλάντερ & Βασίλης Μιχαήλ στα τηλέφωνα: 210-8665144, 210-874657, 697 -2053334 , theatropol@otenet.gr Θέατρο Τέχνης Καρολου Κουν - Φρυνίχου 14, Πλάκα (χάρτης)τηλέφωνα ταμείου: 2103222464 & 2103236732 

H συνέντευξη

Μιλήσαμε με την Άνδρη Θεοδότου που υπογράφει την θεατρική μεταφορά!

E: Ποια είναι η σχέση σας με το βιβλίο, αλλά και ποια διαδικασία περνάτε κατά την ανάγνωση ενός βιβλίου;  (πρόταση ενός βιβλίου)

Λατρεύω τα βιβλία. Αγοράζω μανιωδώς ακόμα και αν γνωρίζω πως θα περιμένουν υπομονετικά σε κάποιο ράφι για πολύ καιρό μέχρι να τα διαβάσω. Την αγάπη μου αυτή οφείλω πρώτα στον μπαμπά μου, που με μύησε στον κόσμο της ανάγνωσης και μετά σε όσους φίλους και γνωστούς που μου έφερναν δώρο βιβλία. 

Τώρα, η διαδικασία της ανάγνωσης ποτέ δεν είναι ίδια. Αυτό αν συνέβαινε θα ήταν βαρετό. Αν λατρέψω τις πρώτες 10-15 σελίδες συνήθως κολλάω και θέλω ηρεμία να απολαύσω κάθε λέξη. Άλλες φορές βασανίζομαι να φεύγει από πάνω μου η.... ανάγνωση. Έχω ως αρχή να μην παρατάω π ο τ ε ένα βιβλίο. Θέλω να το τελειώσω. Μόνο 2 φορές έχω αφήσει κάτι ατέλειωτο για να επιστρέψω όταν θα είμαι έτοιμη. Δύο πολύ ωραία βιβλία που κύλησαν ευχάριστα τώρα τελευταία ήταν της Ξένιας Καλογεροπούλου το “Γράμμα στον Κωστή” και “Η ομολογία ενός δολοφόνου” του Joseph Roth. Απλή, πυκνή γραφή και στα δύο . 

Ε: Τι ήταν αυτό που σας τράβηξε το ενδιαφέρον στις περιπέτειες του βαρόνου Μινχάουζεν για να το μεταφέρετε στο θέατρο;

Οι περιπέτειες του βαρόνου Μυνχάουζεν είναι μια ιστορία των παιδικών μου χρόνων που την θυμάμαι πάντα με πολύ ένταση. Με μάγευε. Μου είχαν κάνει τόση εντύπωση τα ταξίδια και οι υπερβολές τούτου του βαρόνου που έλεγα μέσα μου “Δεν μπορεί, για να τα διηγείται τόσο τέλεια θα τα έχει ζήσει....”. Λοιπόν, όταν αρχίσαμε να ψάχνουμε έργα με τον Δημήτρη Δεγαΐτη για να δώσουμε μια πρόταση στο Θέατρο Τέχνης Κάρολου Κουν, μια από τις ιδέες που είχαμε ήταν και αυτή. Μόνο που θέλαμε να μην κάνουμε ένα “κλασσικό” ανέβασμα. Και έτσι γεννήθηκε η ιδέα όλοι οι σκηνικοί χώροι και τα αντικείμενα να δημιουργούνται από ένα τεράστιο ύφασμα. 

Ε: Πρωτότυπη μουσική έγραψε ο Νίκος Τσέκος. Τι ρόλο πιστεύετε ότι παίζει η μουσική σε μια παιδική θεατρική παράσταση;

Η καλή και προσεγμένη μουσική θεωρώ ότι είναι συν για μια παράσταση, πόσο μάλλον για μια παράσταση που απευθύνεται σε παιδιά. Για άλλη μια χρονιά ο Νίκος Τσέκος έγραψε πρωτότυπη μουσική για να ντύσει τον Μυνχάουζεν αφού ήταν παρών σε πολλές πρόβες και μελέτησε προσεκτικά το ύφος και την δομή της συγκεκριμένης παράστασης. όλοι οι ηθοποιοί τραγουδούν ζωντανά επί σκηνής. 

Ε: Εκτός από τη θεατρική απόδοση είχατε συμμετοχή και στα υπόλοιπα κομμάτια της δημιουργίας αυτής της παράστασης; 

Εκτός από την διασκευή έχω γράψει τους στίχους των τραγουδιών και βοήθησα ελάχιστα τον Δημήτρη στην ερευνά του για την δημιουργία των σκηνικών χώρων και των αντικείμενων με ύφασμα που φτιάχνουν οι ηθοποιοί κατά την διάρκεια της παράστασης .

Ε: Ο Δημήτρης Δεγαΐτης που υπογράφει τη σκηνοθεσία είναι σύζυγός σας. Είναι δύσκολη η καλλιτεχνική συνεργασία ανάμεσα σε ένα ζευγάρι;

Τον θαυμάζω και τον αγαπώ απεριόριστα για την ψυχή του, το μυαλό του και την υπομονή του. Έχουμε κοινούς στόχους και αγαπάμε πολύ τα παιδιά. Δημιουργούμε μαζί, μεγαλώνουμε μαζί και έχουμε βρει τους 'κώδικες' μας. Υπάρχουν βέβαια διαφωνίες και εντάσεις, δεν είναι όλα ρόδινα, αλλά πάντα υπάρχουν και γέλια με αγκαλιές. Η γιαγιά μου λέει “Ένας ίσον κανένας, δύο ίσον δύναμη”. Μου αρέσει να το επαναλαμβάνω .

Ε: Ποια είναι η θέση του παιδιού στη σημερινή ελληνική κοινωνία;

Αυτή είναι μεγάλη συζήτηση. Το ευοίωνο είναι ότι τα σημερινά παιδιά διαθέτουν μια ευστροφία και μια εσωτερική δύναμη που δεν την είχε τόσο έντονα η δικιά μου γενιά. Με χαροποιεί αυτό γιατί ελπίζω. Είμαι μητέρα και θέλω να ελπίζω για το παιδί μου. Ειδικά στις μέρες τις δύσκολες που περνάμε όλοι...

Ε: Στις δύσκολες μέρες που περνάει η νεολαία μας, πώς μπορεί ένας καλλιτέχνης να βοηθήσει στη δημιουργία ελπίδας, για ένα φωτεινότερο μέλλον, αλλά και στην πραγματοποίηση τελικά, ενός φωτεινότερου μέλλοντος;

Πιστεύω πως πρέπει να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους στα παιδιά. Με αγάπη. Έχει νόημα η αλήθεια. Ζουν την καθημερινότητα και βλέπουν τους ανθρώπους να ψάχνουν σκουπίδια, βλέπουν τους πρόσφυγες στην Βικτώρια, βλέπουν τα παιδιά που τα παίρνει η θάλασσα.... Βρες τρόπο να τους πεις το παλιό για να καταλάβουν το καινούργιο. Μέσα από την τέχνη, μέσα από την ιστορία, μέσα από σένα. Έτσι γεννιέται ξανά φως. 

Ε: Ποια είναι τα καλλιτεχνικά σας σχέδια;

Τώρα κάνω διασκευή ενός παραμυθιού ελληνικού, μια παραλλαγή κυπριακή, με κύπριους καλλιτέχνες.... είναι η πρώτη φορά που φτιάχνω κάτι για το νησί μου και έχω μεγάλη αγωνία....σαν να πρόκειται να δώσω εξετάσεις.