Η ανάγκη του ανθρώπου, από αρχαιοτάτων χρόνων, να επικοινωνήσει με το θείον, στην αρχή αυτοσχέδια και ιδιωτικά, και βαθμηδόν συλλογικά, αποκτά συγκεκριμένο περιεχόμενο και τύπο πρώτα στη εβραϊκή συναγωγή κι έπειτα στην πρώτη Εκκλησία, όπου με τη συμβολή και του Μοναχισμού "οικοδομούνται" μέσω της "ευχής" οι λειτουργικές ευκαιρίες προσευχής.

Ο άνθρωπος αναζητά με την προσευχή να βρει την ησυχία, τη γαλήνη, την καθαρότητα του νου και της καρδιάς, τη νίψη της ψυχής. Αυτές οι ευκαιρίες προσευχής συγκρότησαν σταδιακά τις "ακολουθίες του νυχθημέρου" με πρώτη την ακολουθία του Εσπερινού. Στον Εσπερινό συνδυάζονται με τον χρόνο τα πνευματικά μέσα για την ανάταση της ψυχής, την κατάνυξη, τη δέηση, τη δοξολογία. Όλα συνεργούν, με τον πιο γλυκύθυμο τρόπο, για να εκφράσουν την αγαλλίαση της ψυχής και να ενώσουν τα διεστώτα, τα επίγεια με τα ουράνια.

Ο ορθόδοξος τύπος που ξεδιπλώνεται στις "ακολουθίες του νυχθυμέρου" σχηματοποιεί την ευταξία και την ευσχημοσύνη, που είναι ευρύτερες έννοιες και σχετίζονται όχι μόνο με την ουράνια τάξη και αρμονία, αλλά και με όλες τις πτυχές της ζωής των πιστών.