Γράφει: Διονύσης Λεϊμονής

Ο Θοδωρής Κούκιας γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Γιάννενα. Σπούδασε οικονομικά στην Ελλάδα και στην Αγγλία. Συνέχισε τις σπουδές του στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο αποφοιτώντας από τη σχολή Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας. Έχει εργαστεί ως τραπεζικός υπάλληλος, ως σύμβουλος νεανικής επιχειρηματικότητας της Γενικής Γραμματείας Νέας Γενιάς, ενώ υπήρξε και εργαστηριακός συνεργάτης του Τ.Ε.Ι. Ηπείρου.

Τα τελευταία χρόνια εργάζεται ως εκπαιδευτικός στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Παράλληλα συμμετέχει σε ομάδες συγγραφής εκπαιδευτικών εγχειριδίων του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Έχει τιμηθεί δύο φορές με το βραβείο Αριστείας και Καινοτομίας από το Υπουργείο Παιδείας για τη συνεισφορά του στην εκπαίδευση.

Το πρώτο του βιβλίο, με τίτλο Το νεκρό ψάρι (εκδόσεις Πηγή, 2014), βραβεύτηκε στον λογοτεχνικό διαγωνισμό «Σικελιανά 2014» και κέρδισε έπαινο στον πρώτο λογοτεχνικό διαγωνισμό της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Χίου «Κοραής». Από τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφορούν τα βιβλία του Το μουσείο των αποξηραμένων συναισθημάτων (2016), Ο πυροβάτης των αστεριών (2018) και Τετράγωνα κύματα, ιπτάμενες μέδουσες (2022).

Οικονομολόγος, καθηγητής ξένων γλωσσών, μεταφραστής, εκπαιδευτικός, συγγραφέας… Ποιος από όλους αυτούς τους «ρόλους» μπορεί να επισκιάζει τους άλλους ή συνυπάρχουν αρμονικά;

Η βασική μου απασχόληση είναι εκπαιδευτικός της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτό σημαίνει ότι προέχει πάντα το εκπαιδευτικό έργο, τελικοί αποδέκτες του οποίου είναι πάντα οι μαθητές/τριες. Υπάρχουν κατά συνέπεια επαγγελματικοί και χρονικοί περιορισμοί που δε μου επιτρέπουν να γράφω στην ταχύτητα ή στις ώρες που θα ήθελα. Έλα όμως που το ένα δε γίνεται να υπάρξει χωρίς το άλλο. Εννοώ ότι δε θα ασχολούμουν ποτέ με τη λογοτεχνία, αν δεν είχα παρατήσει τη δουλειά μου στην τράπεζα για να γίνω εκπαιδευτικός. Όλα αυτά για τα οποία γράφω είναι οι εμπειρίες μου από τον χώρο της εκπαίδευσης, η τριβή μου με τις κοινωνίες από τις οποίες έχω περάσει, οι ατέρμονες συζητήσεις και η ανταλλαγή προβληματισμών με τους μαθητές και τις μαθήτριες, εντός και εκτός τάξης. Είχα την τύχη και την τιμή να θητεύσω σε σχολεία σε πολλά και διαφορετικά μέρη της χώρας. Άλλες οι προσλαμβάνουσες στα παραμεθόρια νησιά, αλλιώτικες συμπεριφορές στα ορεινά, εντελώς άλλο τοπίο στα αστικά κέντρα. Ωστόσο, ένα στοιχείο παραμένει κοινό σε κάθε περιοχή: η ανάγκη των παιδιών να ακουστούν και να επικοινωνήσουν τους προβληματισμούς τους. Με οποιονδήποτε τρόπο. Πώς να σταθείς στείρα δημοσιοϋπαλληλικά απέναντι σε αυτό; Πώς να μην καταφύγεις στη λογοτεχνία για να βρεις απαντήσεις ή και να ανοίξεις έναν ακόμη δίαυλο επικοινωνίας;

Κουβαλάμε τις αφηγήσεις και τις αναγνώσεις μας… Ποιο είναι το δικό σας «φορτίο»;

Όπως προανέφερα το δικό μου «φορτίο» έχει σχηματιστεί και συνεχίζει να σχηματίζεται μέσα από τους πολιτισμικούς κώδικες των κοινωνιών στις οποίες ανήκω και συμμετέχω για μικρό ή μεγάλο χρονικό διάστημα. Αναφορικά με τα δικά μου αγαπημένα αναγνώσματα, τα οποία σε έναν βαθμό έχουν επηρεάσει και τον τρόπο γραφής μου, θα έλεγα ότι κινούνται ανάμεσα στον μαγικό ρεαλισμό των λατινοαμερικανών λογοτεχνών και στο αλληγορικό χιούμορ του Τομ Ρόμπινς. Γενικά πάντα μου άρεσε να διαβάζω. Στο γυμνάσιο, όποτε τύχαινε και τελειώναμε νωρίτερα, θυμάμαι επισκεπτόμουν σταθερά τη Ζωσιμαία βιβλιοθήκη και εντόπιζα κάποιο βιβλίο να μου κρατήσει συντροφιά μέχρι να περάσει το λεωφορείο για το χωριό. Και δεν περιοριζόμουν μόνο σε αναγνώσματα της ηλικίας μου. Μου άρεσε να δανείζομαι και να διαβάζω λογοτεχνία ενηλίκων και ας μην μπορούσα να την κατανοήσω πλήρως. Πρώτη γυμνασίου, λοιπόν, είχα ήδη διαβάσει τα «Σήκωσε τα κόκκινα φανάρια» και «Έρωτας στα χρόνια της χολέρας», των οποίων οι τίτλοι (και αργότερα το περιεχόμενο) με είχαν αγκιστρώσει σαν το ψάρι και δεν έλεγαν να με αφήσουν ήσυχο.

Πώς αυτό μεταπλάθεται, αξιοποιείται, εντοπίζεται στην τέχνη σας;

Δεν είμαι σίγουρος, μάλλον λειτουργεί σαν ένα νοερό, υπερχωροχρονικό πατ πατ στον ώμο από τους αγαπημένους μου συγγραφείς. Εννοώ μπορώ σήμερα να γράφω ένα δυστοπικό βιβλίο για μια ψηφιακή δικτατορία γιατί κάποτε ο Όργουελ και ο Χάξλεϋ μου επέτρεψαν να επιβιβαστώ στο φαντασιακό τους άρμα και να περιηγηθούμε όλοι μαζί σε κοινωνίες που ελέγχονται από απάνθρωπα και ισοπεδωτικά καθεστώτα, ή όταν γράφω μια παράγραφο όπου περιγράφω τη σκέψη ενός ήρωα με εξουθενωτική λεπτομέρεια και η οποία μπορεί να καταλαμβάνει μία ολόκληρη σελίδα χωρίς τελεία, αντί να σκεφτώ «πο-πό θα απελπιστεί ο αναγνώστης», λέω «ΟΚ μπορώ να το κάνω, μου έχει δώσει το δικαίωμα ο Τομ Ρόμπινς και μπορώ να το κάνω αυτό…».

Και το γύρω περιβάλλον σας στενότερο ή ευρύτερο; Ποιο ρόλο έπαιξε ή διαδραματίζει;

Είναι αυτό που ανέφερα προηγουμένως. Αν δεν είχα γίνει εκπαιδευτικός και δεν είχα βιώσει με τα μάτια μου πόση αγάπη και πόσα όνειρα, αλλά ταυτόχρονα πόσος φόβος και πόση αγανάκτηση μπορούν να συνυπάρχουν σε ένα σχολικό προαύλιο, τίποτα απ’ όλα όσα γνωρίζετε σήμερα δε θα είχαν συμβεί.  

Αγαπημένο άκουσμα (ιστορία-τραγούδι-φράση);

Από ελληνικά τραγούδια ξεχωρίζω τον στίχο του Πλιάτσικα: «Αν θα μπορούσα τον κόσμο να άλλαζα, θα ξαναέβαφα γαλάζια τη θάλασσα».

Από ξένα τραγούδια μου αρέσει πολύ ο στίχος από το τραγούδι του Μπομπ Μάρλεϊ «Get up, stand up, stand up for your right, Get up, stand up, don't give up the fight».

Αγαπημένη εικόνα;

Είναι πάρα πολλές και οι περισσότερες σχετίζονται με περιοχές όπου έχω διδάξει. Αυτή τη στιγμή μου έρχονται στο μυαλό εικόνες από το Μαντούκι της Κέρκυρας, ο πεζόδρομος που διέσχιζα καθημερινά για να φτάσω στο σχολείο μου. Ένας πεζόδρομος μιας φτωχογειτονιάς της Κέρκυρας, ο οποίος ωστόσο διαθέτει ένα υπερβατικό στοιχείο, μιας και μπορεί να σε κάνει να πιστέψεις ότι κινείσαι μέσα σε κάποια νουβέλα του Θεοτόκη. 

Αν δεν αναπνέατε με οξυγόνο, τι θα σας έδινε ζωή;

Πιθανότατα κάποιο καύσιμο από καφέ, μιας και καταναλώνω πολλούς μέσα στην ημέρα.

Αν έπρεπε να στερηθείτε κάτι που αγαπάτε πολύ τι θα ήταν αυτό;

Τους καφέδες. Ίσως και κάποια από τα αγαπημένα μου βιβλία (μόνο σε φυσική μορφή), αφού πλέον έχουν αποτυπωθεί στη σκληρή μνήμη του εγκεφάλου μου. Σίγουρα δε θα μπορούσα να στερηθώ ανθρώπους που αγαπώ και ιδέες που πρεσβεύω.

Αγαπημένο: Όνομα; Λουλούδι; Γεύση; Μυρωδιά;

Μου αρέσει πολύ το μυθικό όνομα Ιώ αλλά και το χιώτικο επίθετο Λω. Θα μπορούσα να φανταστώ μια ηρωίδα σε κάποιο μυθιστόρημά μου, που να ονομάζεται Ιώ Λω. Θα ήταν μια ανεξάρτητη έφηβη, πειραχτήρι, γενικότερα η χαρά της ζωής, την οποία οι φίλοι της θα τη φώναζαν Γιόλο.

Λουλούδι: Η μπουκαμβίλια στα αγαπημένα μου νησιά.

Γεύση: Παγωτό γιαούρτι/ρόδι

Μυρωδιά: Το χώμα μετά τη βροχή.

Ένας κακός εφιάλτης;

Να μη μου λένε οι μαθητές/τριες μου καλημέρα.

Ένας επόμενος στόχος στη ζωή σας, στην πορεία σας;

Να γράφω βιβλία που θα διαβάζουν οι νέοι σε σαράντα χρόνια από σήμερα και θα παίρνουν μια γεύση για τον κόσμο μας.

Σας δίνω πέντε λέξεις, σας παρακαλώ κάντε μου ένα μικροδιήγημα σε 43 ακριβώς λέξεις (θα προτιμούσα αυτοβιογραφικό): αστέρι, βυθός, ζωή, κύκλος και πόλεμος.

Βούτηξα στον βυθό των σκέψεών μου και συνάντησα κύματα οργισμένα και θορύβους από πόλεμο μολυβένιων στρατιωτών. Πριν χαθώ, μια γοργόνα με μάτια στο χρώμα της ελπίδας, φύσηξε μέσα μου λίγη ζωή. Στα αστέρια μόνο να πατάς, όχι στα είδωλά τους, είπε και εξαφανίστηκε.

Σας ευχαριστώ.