Γράφει: Διονύσης Λεϊμονής

Ο Χάρης Βλαβιανός γεννήθηκε στη Ρώμη το 1957. Σπούδασε Οικονομικά και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ και Πολιτική Θεωρία και Ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης.

Έχει εκδώσει δώδεκα ποιητικές συλλογές με πιο πρόσφατες τις «Διακοπές στην πραγματικότητα (2009-Βραβείο του περιοδικού «Διαβάζω») και «Σονέτα της συμφοράς» (2011) και τέσσερις συλλογές δοκιμίων, «Ο άλλος τόπος» (1994), «Ποιον αφορά η Ποίηση»-σκέψεις για μια τέχνη περιττή (2007), «Το διπλό όνειρο της γραφής (2010 από κοινού με τον Χρήστο Χρυσόπουλο) και «Γιατί γράφω ποίηση (2015).

Το 2015 εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο: «Το αίμα νερό». Και έναν χρόνο αργότερα «Το κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ». Η τελευταία του ποιητική συλλογή «Η αυτοπροσωπογραφία του λευκού» τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο της ακαδημίας Αθηνών, με το Βραβείο Ποίησης του Αναγνώστη» και με το Βραβείο Ποίησης στα Βραβεία αναγνωστών Public.

Έχει μεταφράσει έργα κορυφαίων Αμερικανών και Ευρωπαίων ποιητών, όπως των Walt Whitman, Ezra Pound, William Blake, John Ashbery, Zbigniew Herbert, Fernardo Pessoa e.e. cummings, Michael Longley, Wallace Stevens και Anne Carson. Το 2013 κυκλοφόρησε η μετάφρασή του των «Τεσσάρων Κουαρτέτων» του T.S. Elliot (δίγλωσση έκδοση), σύνθεσης εμβληματικής στην ιστορία της λογοτεχνίας.

Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε πολλές ευρωπαϊκές γλώσσες και έργα του έχουν εκδοθεί στην Αγγλία, στη Γαλλία, στη Γερμανία, στην Ιρλανδία και στην Ισπανία. Διευθύνει το περιοδικό Ποιητική. Διδάσκει Ιστορία και Πολιτική Θεωρία στο αμερικανικό Κολλέγιο Ελλάδος και είναι υπεύθυνος εκδόσεων στις Εκδόσεις Πατάκη.

Ποιητής, μεταφραστής, διευθυντικός περιοδικού Ποίησης, πατέρας, ιδιότητες και ρόλοι στη ζωή με ιδιαίτερο βάρος ο καθένας. Ποιος μπορεί να επισκιάζει τους άλλους ή συνυπάρχουν αρμονικά;

Συνυπάρχουν δύσκολα. Υπάρχουν φορές που η ποίηση, το γράψιμο γενικώς, παίρνει το πάνω χέρι, κι άλλες που οι καθημερινές ευθύνες σε αποσυντονίζουν πλήρως. Το γράψιμο προϋποθέτει μια ειδική συνθήκη (απομόνωση, ψυχική ηρεμία, αυτοσυγκέντρωση) που δεν είναι πάντοτε εύκολο να την εξασφαλίσεις, κι όταν την εξασφαλίζεις νιώθεις ότι «κλέβεις» κάτι από τους ανθρώπους που αγαπάς, εξ ου και συνήθως οι συγγραφείς κατηγορούνται για εγωπάθεια, ή και ναρκισσισμό ακόμη. Ωστόσο, δεν μπορεί να βρίσκεται κανείς σε «δημιουργική εγρήγορση» διαρκώς. Οι άλλες ιδιότητες που αναφέρετε, με τις πολύ ευτυχισμένες ή δυσάρεστες στιγμές τους – χαίρομαι πολύ, για παράδειγμα, που είμαι πατέρας, και απολαμβάνω τον χρόνο που περνάω με τα παιδιά μου, αλλά νιώθω και μεγάλη αγωνία όταν βρίσκονται μακριά μου – είναι αυτές που μας τροφοδοτούν. Επομένως, ακόμη και οι πληκτικές και ανούσιες εμπειρίες μπορούν να αποτελέσουν το θέμα ενός ποιήματος. Μια παλαιότερη συλλογή μου τιτλοφορείται, Διακοπές στην πραγματικότητα, όχι «από» την πραγματικότητα, όπως κάποιοι λανθασμένα υπέθεσαν. Αυτό το «στην» περιέχει όλα όσα αναφέρατε. Μέσα στην πραγματικότητα, κι όχι δραπετεύοντας από αυτήν, δημιουργούμε. Ακόμη και η συνθήκη που ανέφερα δεν είναι ποτέ ιδανική. Ένα τηλεφώνημα, μια κακή είδηση, μια ξαφνική αρρώστια σε προσγειώνουν, πολλές φορές απότομα, στην πραγματικότητα και σου θυμίζουν πόσο εύθραυστο είναι το νήμα που ονομάζουμε ζωή.

Κουβαλάμε τις αφηγήσεις και τις αναγνώσεις μας… Ποιος είναι το δικό σας «φορτίο»;

Το δικό μου «φορτίο» το αποτυπώνω στη δουλειά μου. Στο Αίμα νερό, για παράδειγμα, πραγματεύομαι το «φορτίο» που ονομάζουμε «γονείς». Όσο για τις «αναγνώσεις» κι αυτές βρίσκονται σε πολλά μου ποιήματα ή έργα (όπως για παράδειγμα, Το κρυφό ημερολόγιο του Χίτλερ, που αντλεί από τις σπουδές που έκανα στην Ιστορία στην Οξφόρδη), αλλά και στις μεταφράσεις μου, οι οποίες φανερώνουν και τις εκλεκτικές μου συγγένειες.

Πώς αυτό μεταπλάθεται, αξιοποιείται, εντοπίζεται στην τέχνη σας;

Μεταπλάθεται, όπως σωστά λέτε, με τη μορφή που επιλέγει κάθε φορά ο ποιητής. Μη ξεχνάμε ότι πολύ μικρό μέρος αυτού που αποκαλούμε «εμπειρία» διασώζεται στο χαρτί. Μεγάλο μέρος της εκτοπίζεται από την ίδια τη γλώσσα. Η γλώσσα ασκεί τρομακτική βία πάνω στην εμπειρία. Οι λέξεις που βλέπουμε στο χαρτί, είναι αυτές που κατάφεραν να βγουν στο φως, αυτές που κατάφερε να διασώσει ο συγγραφέας.

Και το γύρω περιβάλλον σας στενότερο ή ευρύτερο; Ποιο ρόλο έπαιξε ή διαδραματίζει;

«Κανένας άνθρωπος δεν είναι νησί», έγραψε ο ποιητής Τζων Νταν. Όλοι μας έχουμε οφειλές. Κανείς δεν φτάνει στην κορυφή μόνος του. Τις δικές μου οφειλές τις αναφέρω στα βιβλία μου. Πάντως πρέπει να ομολογήσω πως στάθηκα τυχερός. Στην αρχή της συγγραφικής μου πορείας αρκετοί ήταν αυτοί που πίστεψαν σε μένα και με βοήθησαν – όπως ο Γκάτσος, η Βακαλό, ο Αναγνωστάκης, ο Καρούζος, ο Λεοντάρης, κ.α.

Αγαπημένο άκουσμα (ιστορία- τραγούδι-φράση);

Πολλά. Ανάλογα τη στιγμή, τη διάθεση, την εποχή του χρόνου.

Αγαπημένη εικόνα;

Πολλές. Δεν ιεραρχούνται.

Αν δεν αναπνέατε με οξυγόνο, τι θα σας έδινε ζωή;

Το πάθος να γνωρίσω, να κατακτήσω κάτι που κρύβει μέσα του ομορφιά.

Αν έπρεπε να στερηθείτε κάτι που αγαπάτε πολύ τι θα ήταν αυτό;

Όχι συγγενή ή φίλο πάντως.

Αγαπημένο: Όνομα; Λουλούδι; Γεύση; Μυρωδιά;

Αλέξανδρος/Ειρήνη/Κατερίνα/Ροδάμη/Μάρω

Χρυσάνθεμα/Τριαντάφυλλα/Μπουκαμβίλιες/

Κεράσι/Λεμόνι/Κόκκινο κρασί

Νυχτολούλουδο/Καφές/Νοτισμένο χώμα.

Ένας κακός εφιάλτης;

Να δω να πεθαίνει κάποιος δικός μου άνθρωπος.

Ένας επόμενος στόχος στη ζωή σας, στην πορεία σας;

Να ολοκληρώσω το βιβλίο που γράφω για τον Σέλλεϋ.

Σας δίνω τις παρακάτω λέξεις και σας παρακαλώ κάντε μου ένα μικροδιήγημα σε 43 ακριβώς λέξεις, αυτοβιογραφικό ή μη: άγγελος, τόπος, όνειρο και θαύμα.

Ο άγγελος της ιστορίας δεν κάνει θαύματα. Δεν κατοικεί σε τόπο ονειρικό. Μια δύναμη τον σπρώχνει προς το μέλλον, αλλά εκείνος, όπως γράφει ο Μπένγιαμιν, καθώς πετάει προς αυτό, έχει το βλέμμα του στραμμένο στο παρελθόν, κοιτάζει τα ερείπια που σωρεύει ο χρόνος στα πόδια του.

Σας ευχαριστώ.