Γράφει: Παναγιώτης Σιδηρόπουλος

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε άλμπουμ τού Facebook.
Σχετικά με το βιβλίο «Η Οικογένεια στη Δυτική Ευρώπη και την Ελλάδα 1910-2010».
Σχετικά με τις συγγραφείς Κλειώ Πρεσβέλου και Αναστασία-Βαλεντίνη Ρήγα.

Οι εκδόσεις Πεδίο, το Λαϊκό Πανεπιστήμιο της Εταιρείας των Φίλων του Λαού, η Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών και ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ηνωμένων Εθνών, παρουσίασαν το βιβλίο τής Κλειούς Πρεσβέλου και της Αναστασίας-Βαλεντίνης Ρήγα,

«Η Οικογένεια στη Δυτική Ευρώπη και την Ελλάδα 1910-2010, Κοινωνιολογικές, Ιστορικές και Ψυχολογικές Διαδρομές»

Για το βιβλίο μίλησαν οι

• Λευτέρης Β. Τζόκας, Πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών.
• Σοφοκλής Γ. Δημητρακόπουλος, Συγγραφέας - Θεολόγος - Φιλόλογος.
• Αγνή-Μαρία Βασιλικοπούλου, διατ. Επικ. Καθηγήτρια Φιλοσοφικής Σχολής Παν/μίου Αθηνών.
• Κλεομένης Κουτσούκης, Ομ. Καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής Πάντειο Παν/μιο.

Στο οπισθόφυλλο τού βιβλίου διαβάζουμε

Τα εκατό τελευταία χρόνια της γηραιάς Ευρώπης συμπίπτουν με πρωτόγνωρες αλλαγές στη δομή και τη λειτουργία της οικογένειας. Στη μεταμοντέρνα εποχή μας το τυπικό μοντέλο της πυρηνικής οικογένειας παύει να είναι κυρίαρχο. Νέα πρωτόγνωρα οικογενειακά μορφώματα κάνουν την εμφάνισή τους, δημιουργώντας ποικίλους προβληματισμούς και θέτοντας σημαντικές προκλήσεις για την κοινωνία μας.

Η παρούσα μελέτη επιχειρεί να διερευνήσει εκατό περίπου χρόνια δομής και λειτουργίας της ευρωπαϊκής οικογένειας (1910-2010) στην Ελλάδα και στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης. Εξετάζει σε ιστορικό, κοινωνιολογικό, πολιτισμικό και ψυχολογικό πλαίσιο τα σημαντικότερα γεγονότα που σχεδόν μετέβαλαν εντελώς την κοινωνική ταυτότητα της οικογένειας στη γηραιά μας Ήπειρο κατά τον 20ό αιώνα και διαμόρφωσαν τη νέα οικογενειακή κυψέλη με όλες τις μορφές και τις πολυσύνθετες διασυνδέσεις της.

Παράλληλα αναδεικνύει τις ομοιότητες και τις διαφορές μεταξύ της ελληνικής και της δυτικοευρωπαϊκής οικογένειας ως προϊόντα των κοινωνικο-ιστορικών και διαπολιτισμικών περιστάσεων της κάθε περιόδου, και διατυπώνει ουσιαστικούς επιστημονικούς προβληματισμούς αναφορικά με το μέλλον και την ταυτότητα της ελληνικής οικογένειας.

Ένα σημαντικό συμπέρασμα που προκύπτει από τη μελέτη είναι ότι η οικογένεια παραμένει μια δυναμική δομή και ένα συνεχώς εξελισσόμενο επιστημονικό πεδίο στην κοινωνία της παγκοσμιοποίησης και της επικοινωνίας. Ο τόμος απευθύνεται σε κάθε αναγνώστη, ειδικό και μη, που θέλει να γνωρίσει σφαιρικά την κοινωνικο-ψυχολογική διάσταση και πορεία της ευρωπαϊκής και ελληνικής οικογένειας των τελευταίων χρόνων, να εμβαθύνει στη μελέτη των σημαντικών θεμάτων που την αφορούν και να αναπτύξει γόνιμο και εποικοδομητικό στοχασμό για τις νέες προκλήσεις που πρόκειται να αντιμετωπίσει η οικογένεια στην τρίτη χιλιετία.

Οι συγγραφείς αφιερώνουν τη μελέτη τους σε όλες τις οικογένειες του κόσμου και σε όλους τους νέους και τις νέες που ονειρεύονται να δημιουργήσουν οικογένεια και να μεγαλώσουν τα δικά τους παιδιά.

Ο κος Καλαμάκης Καλωσόρισε το κοινό στην, ιδιαίτερη θα έλεγα, αίθουσα τού Λαϊκού Πανεπιστημίου πίσω από την πλ. Κλαυθμώνος.

Προλόγισε το μουσικό και μαθητή τού 2ου Γυμνασίου Ιλίου, Πάνο Καρούμπαλη, ο οποίος μελετά πιάνο και ταμπουρά και έπαιξε στο πιάνο δύο κλασικά έργα. Χωρίς ιδιαίτερη παιδεία στην κλασική μουσική, τολμώ να σημειώσω τον ιδιαίτερο τρόπο με τον οποίο ο μουσικός ολοκλήρωσε τα έργα.

Το λόγο πήρε στη συνέχεια ο κος Απόστολος Νικολαΐδης, καθηγητής κοινωνιολογίας στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο, ο οποίος καλωσόρισε το κοινό και προλόγισε τις συγγραφείς, την κα Πρεσβέλου ως την πιο επιτυχημένη από στο Λαϊκό Πανεπιστήμιο και την κα Ρήγα που στηρίζει με την παρουσία της το Λαϊκό Πανεπιστήμιο διδάσκοντας σε αυτό.

«Οικογένεια, το πρώτο κύτταρο τής κοινωνίας», είπε στην αρχή τής ολιγόλεπτης παρέμβασής του και συνέχισε, «Ο κορυφαίος θεσμός τον οποίο μελετούν μέσα από το έργο τους οι δύο συγγραφείς και την εξέλιξή του τα τελευταία 100 χρόνια». Εξέφρασε δε, τον προβληματισμό του για το θεσμό και το μέλλον τού θεσμού. «Είναι το μεγάλο ζήτημα», είπε, «Με αυτό το βιβλίο και τις μελέτες που περιλαμβάνει, μπορούμε να κάνουμε συγκρίσεις και εμείς οι μη ειδικοί».

Αναφέρθηκε περιληπτικά στο βιογραφικό των συγγραφέων και έκλεισε την ομιλία του χαρακτηρίζοντας το βιβλίο «Μία θαυμάσια έκδοση από τις εκδόσεις ΠΕΔΙΟ».

Οι κύριοι ομιλητές είχαν αναλάβει να παρουσιάσουν ο καθένας ένα μέρος τού βιβλίου.

Ο κος Τζόκας μίλησε για το 1ο και 2ο μέρος που αναφέρονται στη ΔΥΤΙΚΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΟ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ (1920-1939) και στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗ ΖΟΦΕΡΗ ΚΑΙ ΠΟΛΥΤΑΡΑΧΗ ΕΞΗΚΟΝΤΑΕΤΙΑ (1880-1940).

Αρχικά εξέφρασε την τιμή που νιώθει με την παρουσία του στην παρουσίαση τού βιβλίου. «Οι συγγραφείς μοιράζονται το καρβέλι των γνώσεων» είπε και συνέχισε με την περιγραφή τής οργάνωσης τού βιβλίου και των δύο πρώτων μερών.

Σημείωσε «Τα τεκμηριωμένα στοιχεία που κερδίζουν τον αναγνώστη». Συσχέτισε την οικογένεια με το μέλλον τής κοινωνίας και μίλησε με θερμά λόγια για «Την παραστατικότητα και τη ζωντάνια των περιγραφών, το θαυμάσιο λόγο, τη χρησιμότητά του ως και σχολικό βοήθημα και την καταφανή παιδευτική διαδικασία αποτέλεσμα τής οποίας είναι αυτό το βιβλίο».

Ο κος Δημητρακόπουλος μίλησε για το 3ο και 4ο μέρος τού βιβλίου που αναφέρονται στις ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΣΤΟ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟ (1920-1940) και στη ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ (1945-1975).

«Διαβάζοντας το βιβλίο βρέθηκα σε δύσκολη θέση, δεν ήξερα τι να αφήσω απ' έξω. Περιλαμβάνει πλούσιο και ενδιαφέρον υλικό», είπε ξεκινώντας. Μίλησε για τις συνέπειες από τη μικρασιατική καταστροφή που έκανε το γάμο μία συλλογική απόφαση και την έθεσε σε φιλελεύθερη βάση, τις επιδιώξεις τής άρχουσας τάξης για τη διατήρηση τής εξουσίας μέσα από επιλεγμένους γάμους, την οικογένεια στη δυτική Ευρώπη και τη σύγχρονη οικογένεια.

«Το βιβλίο αυτό περιέχει γνήσια και όχι επιστημονικοφανή γνώση» είπε και παρότρυνε τους ιστορικούς, εκπαιδευτικούς, ψυχολόγους, δημοσιογράφους, να το διαβάζουν με προσοχή.

Η κα Βασιλικοπούλου μίλησε για το 5ο και 6ο μέρος τού βιβλίου που αναφέρονται στα ΚΑΘΟΡΙΣΤΙΚΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΑΜΦΙΣΒΗΤΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΟΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ και τη ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΣΤΗ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΕΠΟΧΗ.

Αναφέρθηκε στον πόλεμο και τις συνέπειές του, την αμφισβήτηση των αξιών τού δυτικού πολιτισμού, τις διεκδικήσεις των νέων, τον αυθορμητισμό τους, το κίνημα τού '68 και τις συνέπειες όλων αυτών στο θεσμό τής οικογένειας και πως την διαμόρφωσαν. Τον περιορισμό των γάμων, τη διακοπή των γάμων όταν χάνεται ο έρωτας, την αύξηση των διαζυγίων, την πτώση τής γεννητικότητας, στο σύμφωνο συμβίωσης, τις μονογονεϊκές οικογένειες, τη σχέση χωρίς μόνιμη συγκατοίκηση, τις κολεκτίβες και τη συλλογική ζωή.

Χαρακτηριστικά είναι τα στοιχεία για την αύξηση των γεννήσεων εκτός γάμου, «55% στη Σουηδία, 46% στην Αγγλία, 33% στη Γαλλία, 10% στην Ισπανία, 8% στην Ιταλία, και 3% στην Ελλάδα». Ολοκληρώνοντας, συνέδεσε την ελληνική οικογένεια με την Βυζαντινή κληρονομιά.

Ο κος Κουτσούκης μίλησε για τα δύο τελευταία μέρη τού βιβλίου που αναφέρονται στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΣΤΗ ΜΕΤΑΠΟΛΕΜΙΚΗ ΕΠΟΧΗ και ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ως ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ.

Σημείωση ιδιαίτερα τις επιπτώσεις από τον εμφύλιο, την άνιση ανάπτυξη που έφερε η χρήση τού σχεδίου Μάρσαλ, τις αλλαγές στο γεωργικό πληθυσμό, την αστικοποίηση των δεκαετιών '50, '60 και '70, την άνθιση τής πολιτιστικής δημιουργίας, τον καταναλωτισμό, τη ξενομανία, την επιρροή των παλινοστούντων Ελλήνων και τις επιρροές από τα δυτικά πρότυπα.

Στη συνέχεια, η ηθοποιός κα Ρήγα διάβασε χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το βιβλίο και μία ολιγόλεπτη παρέμβαση έκαναν οι δύο συγγραφείς τού βιβλίου.

Αρχικά, η κα Πρεσβέλου ευχαρίστησε τους ομιλητές για το το βάθος τής ανάγνωσης που έκαναν και που ήταν έκδηλο στις ομιλίες τους. «Είναι έργο ζωής», είπε, «Δεν απευθύνεται μόνον στα πανεπιστήμια». Ευχαρίστησε τη συνεργάτιδά της κα Ρήγα και σημείωσε χαρακτηριστικά, «Όσοι δεν ήρθαν σήμερα, κάτι έχασαν».

Η κα Ρήγα ευχαρίστησε με τη σειρά της τους ομιλητές που με τις ομιλίες τους ανέδειξαν το περιεχόμενο όλου του τόμου. Ευχαρίστησε τον πιανίστα κο Καρούμπαλη, το κοινό και τη συνεργάτιδά της κα Πρεσβέλου για την ήρεμη και αγαστή συνεργασία τους, «Δεν ξεχωρίζουμε τι έγραψε ποια από τις δυο μας, όλα είναι ένα», είπε χαρακτηριστικά για την «καλύτερη συνεργάτιδα» που είχε ποτέ. Τέλος, ευχαρίστησε τις εκδόσεις ΠΕΔΙΟ και το Λαϊκό Πανεπιστήμιο.