Γράφει: Πόπη Ξοφάκη

Η Μαρία Κοκκίνου είναι η εκδότρια των Εκδόσεων Πορφύρα. Μίλησε στο Bookia με την ευκαιρία της κυκλοφορίας του βιβλίου της Karyl Mv Bride, «Υπάρχει χώρος για μένα; Οι περιπέτειες του ναρκισσισμού στην εποχή μας μέσα από τις σχέσεις μάνας-κόρης», το οποίο ήταν και θέμα στον κύκλο ομιλιών του Ιδρύματος Θεοχαράκη. Διαβάζουμε στο σχετικό δελτίο τύπου:

Στη σχέση μεταξύ ναρκισσιστικού γονιού και παιδιού εστιάζει ο φετινός κύκλος ομιλιών, που διοργανώνουν γι’ ακόμη μια χρονιά τον Φεβρουάριο οι εκδόσεις Πορφύρα στο Ίδρυμα Θεοχαράκη. Η ψυχολόγος, συγγραφέας και καθηγήτρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο Φωτεινή Τσαλίκογλου έχει αναλάβει την ευθύνη της παρούσας διοργάνωσης και ενός θέματος με πολλές προεκτάσεις που παραμένει-δυστυχώς-πάντα επίκαιρο. Αφορμή γι’ αυτές τις συναντήσεις, η ελληνική έκδοση του best seller βιβλίου της ερευνήτριας, ψυχολόγου και οικογενειακής συμβούλου, Karyl Mc Bride «Υπάρχει χώρος για μένα; Οι περιπέτειες του ναρκισσισμού στην εποχή μας μέσα από τις σχέσεις μάνας-κόρης». Στα τριάντα και πλέον χρόνια της ως θεραπεύτριας, η Mc Bride έχει διαπιστώσει πως ο ναρκισσισμός, μια διαταραχή προσωπικότητας που ξεπερνά τον απλό εγωισμό και τη ματαιοδοξία, είναι μια από τις κυρίαρχες αιτίες οικογενειακών προβλημάτων. Σύμφωνα με την ειδικό, ο νάρκισσος απαιτεί όλοι οι προβολείς της προσοχής να πέφτουν πάνω του. Συχνά, υπερεκτιμά τις ικανότητές του, μειώνοντας τους πάντες γύρω του. Ακόμη κι αν πρόκειται για το ίδιο του το παιδί. Η σχέση εξάρτησης που δημιουργείται, η τοξική αγάπη, η χειραγώγηση έχει πολύ σοβαρές συνέπειες στην εξέλιξη και-τελικά-στην ευτυχία της κόρης: Διαρκείς συναισθηματικές ματαιώσεις, ενοχές, διατάραξη της ηρεμίας, διαστρέβλωση προσδοκιών κ.ά. Στον κύκλο ομιλιών θα φωτιστούν όλες οι πλευρές της σχέσης ναρκίσσου-μητέρας και κόρης, σε μια προσπάθεια αναγνώρισης αλλά και επίλυσης αυτού του τόσο προβληματικού μοτίβου σχέσης.

Πρόσφατα κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Πορφύρα το βιβλίο της Karyl Mv Bride «Υπάρχει χώρος για μένα; Οι περιπέτειες του ναρκισσισμού στην εποχή μας μέσα από τις σχέσεις μάνας-κόρης». Μιλήστε μας λίγο για την απόφασή σας να εκδώσετε το συγκεκριμένο βιβλίο.

Ζούμε στην εποχή που η «συνειδητότητα», το να γνωρίζουμε όσο το δυνατόν περισσότερο ποιοι πραγματικά είμαστε, όχι μόνο το πώς αλλά και το γιατί της ύπαρξής μας είναι το ζητούμενο, έτσι δεν είναι; Μέσα από αυτή την αναζήτηση, βγήκε στην επιφάνεια η αγάπη για τις επιστήμες που μας βοηθάνε να βαδίσουμε με εμπιστοσύνη σε αυτή τη ζωή, αποδεχόμενοι και έτσι αποδυναμώνοντας την καθηλωτική ισχύ που έχουν τα πιο σκοτεινά μέρη του εαυτού μας. Το βιβλίο αυτό μιλάει για μία μεγάλη πληγή και μία μεγάλη νίκη. Την πληγή που φέρει ο άνθρωπος που δεν αγαπήθηκε όπως θα το επιθυμούσε και την επιτυχία να ξεφύγει από τον φαύλο κύκλο του μίσους και της ανεπάρκειας στον οποίο κανένας μας δεν είναι καταδικασμένος να ζήσει. Το βιβλίο διαβάζεται «μονορούφι», ακουμπάει με αγάπη και απαλύνει τις πιο πονεμένες μας πλευρές. Όταν μας το σύστησε ο ψυχολόγος Σπύρος Κασιμάτης δεν μπορούσαμε παρά να προχωρήσουμε με την έκδοσή του.

Υπάρχει κάποια φράση στο βιβλίο που συμπυκνώνει τη φιλοσοφία του και τον σκοπό του και την οποία εσείς ξεχωρίζετε;

Νομίζω ο τίτλος του βιβλίου πραγματικά επιτυγχάνει αυτή την συμπύκνωση νοήματος που λέτε. Τον συνελαβε η κα Φωτεινή Τσαλίκογλου που έχει γράψει και την εισαγωγή στο βιβλίο και δεν είναι τυχαίο: η κα Τσαλίκογλου εκτός από ψυχολόγος είναι και σημαντική λογοτέχνης, το προσέγγισε με διπλό οπλοστάσιο ευαισθησίας…

Το βιβλίο απευθύνεται στην επιστημονική κοινότητα ή αποτελεί περισσότερο ένα εγχειρίδιο αυτοβοήθειας τόσο για μια μητέρα, όσο και για μια κόρη;

Οι Αμερικάνοι συγγραφείς έχουν το προσόν της αμεσότητας, ίσως λίγο περισσότερο από εμάς του «παλιού κόσμου». Μέχρι τώρα το βιβλίο έχει εκτιμηθεί πολύ από ειδικούς του χώρου της ψυχικής υγείας, όπως οι επιστήμονες που στήριξαν τον κύκλο ομιλιών που έγινε τον Φεβρουάριο στο Ίδρυμα Θεοχαράκη (Φωτεινή Τσαλίκογλου, επιτ. Καθ. Πάντειο, Δημήτρης Κυριαζής, Ψυχίατρος-ψυχαναλυτής, Τζένη Σουμάκη, ψυχίατρος παιδιών και εφήβων, Στέλιος Στυλιανίδης, ψυχίατρος-ψυχαναλυτής καθηγ. Πάντειο). Παράλληλα φαίνεται να έχει αγγίξει λεπτές χορδές στην ψυχή και πολλών αναγνωστών. Προσωπικά ως μητέρα και κόρη, νομίζω ότι με έχει βοηθήσει να δω πτυχές και των δύο αυτών ιδιοτήτων μου. Να καταλάβω και να αποδεχθώ πράγματα που μου συνέβησαν και ανήκουν πλέον στο παρελθόν, να δω με άλλο μάτι και να προσπαθήσω να ελέγξω συμπεριφορές μου ως μητέρα. Ναι, νομίζω ότι είναι ένα «εγχειρίδιο αυτοβοήθειας» από τη άποψη ότι βοηθάει στην προσωπική κινητοποίηση. Θα πρόσθετα και εγχειρίδιο αυτογνωσίας.

Πόσο λεπτή είναι η γραμμή που διαχωρίζει μια μητέρα υπερπροστατευτική από μια μητέρα νάρκισσο;

Παρακολουθώντας τις εισηγήσεις που έγιναν στο Ίδρυμα Θεοχαράκη αλλά και διαβάζοντας το βιβλίο, κατάλαβα ότι η γραμμή αυτή είναι πολύ λεπτή, ακόμη και ανύπαρκτη θα έλεγα. Η αγάπη μας για τον άλλο δεν μπορεί να διαχωρίζεται από την εμπιστοσύνη μας προς αυτόν και την ελευθερία του. Είναι ένας καθημερινός αγώνας να αφήσουμε χώρο στο παιδί μας, αλλά και στους ανθρώπους που μας συντροφεύουν στο καθημερινό ταξίδι, να υπάρξουν διαφορετικοί από εμάς. Κάτι που δεν σημαίνει ασυδοσία ή έλλειψη ορίων αλλά σεβασμό στην διαφορετικότητα και εμπιστοσύνη στις επιλογές τους.

Η εποχή με τους φρενήρεις ρυθμούς, την ανάπτυξη της τεχνολογίας, την αποξένωση ευνοεί την ανάπτυξη ναρκισσιστικών συμπεριφορών; Δεν έχω τις γνώσεις για να το συνδέσω. Ίσως κάποιος από τους ειδικούς μπορεί να απαντήσει εδώ.

Θεωρείτε πως η γενικευμένη κρίση- οικονομική και κοινωνική, έχει συμβάλει στην έξαρση αυτού του φαινομένου;

Νομίζω ότι ο καθένας μας όταν πιέζεται, και αυτό συμβαίνει με την κρίση που περνάμε, δυσκολεύεται περισσότερο να ανοιχθεί σε κάτι νέο, όπως είναι ο κόσμος ενός άλλου ανθρώπου. Όμως οι σημερινές συνθήκες, πολύ πιεστικές πράγματι για όλους μας, δεν είναι και μία πρόκληση; Να παραμείνουμε ευτυχείς και ανοιχτοί ακόμη και όταν η πραγματικότητα δεν είναι αυτή που αξίζουμε ή που περιμένουμε. Όχι παθητικά αλλά ενεργητικά, να επιλέξουμε δηλαδή μία θετική στάση που δεν θα διαγράφει αλλά θα περιλαμβάνει και την δυσκολία μας. Ίσως αυτή η «μάχη» είναι ένα πρώτο βήμα απεξάρτησης από τον ναρκισσισμό μας.

Εκτός από το θεωρητικό πλαίσιο, υπάρχουν στο βιβλίο πρακτικές συμβουλές προκειμένου να επέλθει η ισορροπία στις σχέσεις μητέρας με ναρκισσιστική διαταραχή και κόρης;

Ναι, και αυτό είναι μία συνήθης «αμερικανιά». Πρακτικές συμβουλές και βήματα για να ξεκινήσει κανείς το ταξίδι της «απεξάρτησης» όπως θα το έλεγα. Μερικές φορές ο μπούσουλας αυτός μπορεί να βοηθήσει. Άλλες, να μας οδηγήσει σε μία κενή εσωτερικού νοήματος αλλά τυπικά ορθή συμπεριφορά. Ας τον δούμε με προσοχή, χωρίς να χάνουμε την συνεχή επαφή με την ψυχή μας.