Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Το βιβλίο «Σε παρελθόντα χρόνο».
Ο συγγραφέας Αλέκος Φλωράκης.
Οι Εκδόσεις Γαβριηλίδης.

Στο cafe-βιβλιοπωλείο «Αντίλαλος», στη Χώρα της Τήνου, έγινε η παρουσίαση του βιβλίου του Αλέκου Φλωράκη, «Σε παρελθόντα χρόνο», από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδης.

Ο ποιητής της γενιάς του '70, λαογράφος και συγγραφέας, Αλέκος Φλωράκης, πολυγραφότατος ερευνητής, έρχεται μετά τα «Παλιά λατομεία και σχιστήρια της Τήνου», έκδοση του Πολιτιστικού Ομίλου Πειραιώς με ένα πολύ όμορφο αφήγημα, για να ξυπνήσει τη μνήμη και να γνωρίσει στους νεότερους εκείνα τα χρόνια που δεν είχαν ούτε κινητά, ούτε όλη τη σύγχρονη τεχνολογία αλλά είχαν ζωή. Γεμάτη ζωή. Οι Εκδόσεις Γαβριηλίδη δημιούργησαν ένα πολύ όμορφο βιβλίο, με το πολυτονικό σύστημα και με ένα όμορφο εξώφυλλο που μας γυρνά σε παρελθόντα χρόνο, Αφηγήματα μη αναγνώσιμα, με μαθητές στα ξύλινα θρανία, με ποδιά, άσπρο γιακαδάκι και ραμμένο το σήμα του σχολείου.

«Αυτό τό βιβλίο δε γράφτηκε για να διαβαστεί. Γράφτηκε απλώς για νά γραφτεί• για να δώσει υπόσταση σε καιρούς και τοπία που εγκαταβιώνουν μέσα μου. Απευθύνεται όχι στούς άλλους, όπως συνήθως, αλλά σ’ εμένα τον ἴδιο. Μήπως όμως ἐμεῖς δεν είμαστε οι άλλοι και οι άλλοι ἐμεῖς; Γι’ αὐτό και παραλλάσσοντας, με την προσθήκη ενός δεν, τη γνωστή προσημείωση τῶν παλιών βιβλίων, δηλώνω ευθαρσώς: «Πάσα ομοιότης με υπαρκτά πρόσωπα δεν είναι συμπτωματική»

Τον συντονισμό της παρουσίασης είχε ο φιλόλογος και συγγραφέας Γιώργος Αλβέρτης ο οποίος έχει ξεχωρίσει με τις παρουσιάσεις του και πραγματικά αν μπορούσαν οι διοργανωτές να τις μιμηθούν, θα ήταν γεμάτες οι αίθουσες.

Όση ώρα προσωπικές φωτογραφίες του συγγραφέα, εμπλουτισμένες με μουσική, διαδέχονταν η μια με την άλλη στον προντζέκτορα, είπε για αυτό το άξιο λόγου βιβλίο, «Όταν διάβασα το "Σε παρελθόντα χρόνο" ένιωσα πόσο πολύ ευγενής με όλους όσους γνώρισες στη ζωή σου υπήρξες Αλέκο Φλωράκη. Πόσο πολύ τη ζωή αγάπησες και σ’ αγάπησε κι αυτή, πόσο πολύ τη σεβάστηκες και σε σεβάστηκε κι αυτή. Όλα μαζί τα διηγήματα τού νέου του βιβλίου σου θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα ενιαίο αυτοβιογραφικό κείμενο, ίσως ένα μυθιστόρημα εάν δεν υπήρχαν οι ενδιάμεσοι τίτλοι, αλλά προτίμησες να χωρίσεις τα γεγονότα τού παρελθόντος, προσδίδοντας σε κάθε ένα απ’ αυτά, πέρα από τον τίτλο και μια θεματική διάσταση. Έτσι παρελαύνουν στο βιβλίο σου όλα τα βασικά ανθρώπινα θέματα και ερωτήματα στα οποία όλοι μας καλούμαστε να απαντήσουμε ανάλογα με τη σειρά που βιώνουμε ορισμένα γεγονότα. Κανένα θέμα δεν είναι περιττό, ούτε οι εικόνες του σπιτιού όπου έζησες, ούτε ο κήπος, ούτε ο θόρυβος των κυμάτων, οι παιδικές και εφηβικές ανησυχίες σου και εμπειρίες, η φιλία, τα ταξίδια, ο έρωτας, η Τήνος και η μυρωδιά των πραγμάτων, των λουλουδιών και το σφύριγμα του ανέμου ανάμεσα στα φύλλα. Αγάπησες ό,τι σου έδωσε η ζωή, πόνεσες με ό,τι σου αφαίρεσε, πάλεψες με τα δύσκολα, έδωσες ζωή, αγάπησες, πορεύτηκες, έβαλες τάξη στη ζωή σου, έζησες με έκπληξη, διάβασες για να μάθεις και ως ανήσυχος πρόσκοπος περιπατητής κοίταξες, είδες, ένιωσες, βίωσες και δημιούργησες ένα τεράστιο έργο που τιμά το νησί μας, ίσως περισσότερο απ' ότι σε τίμησε αυτό. Σε θεωρώ ευτυχισμένο άνθρωπο γιατί δεν βάζεις τελείες στις αναζητήσεις σου, ναι για το παρελθόν μίλησες σ' αυτό το βιβλίο, αλλά σε παρόντα χρόνο κι είναι ο δικός σου τρόπος να μάς πεις πως συνεχίζεις να γράφεις, να ερευνάς, είναι το δικό σου καθήκον απέναντι στον τόπο μας, απέναντι στη χώρα μας, απέναντι στη ζωή. Ο πολιτισμός μας έχει ανάγκη από ανθρώπους σαν και σένα Αλέκο Φλωράκη για να μάς θυμίζουν πως το ήθος, η ευπρέπεια, η ευγένεια, η ανιδιοτέλεια είναι αρετές που οφείλει η κοινωνία να προωθεί και όχι το χρήμα κι η αχαριστία. Με μια λέξη θα έλεγα πως με το βιβλίο σου αυτό Αλέκο μάς καλείς να επιστρέψουμε στην αναζήτηση της πραγματικής ευτυχίας που βρίσκεται στα λίγα υλικά αλλά στα πολλά πνευματικά και αυτό είναι το πιο όμορφο savoir vivre... Σε ευχαριστώ για όσα σε μένα έμαθες όλα αυτά τα χρόνια που είμαστε συνοδοιπόροι στον κόσμο των γραμμάτων».

Ακολούθησε η αναγνώστρια Γαρυφαλλιά Πλυτά η οποία αφού ανέγνωσε αποσπάσματα του βιβλίου, πήρε μια μικρή συνέντευξη από τον συγγραφέα προκειμένου να μάθει το κοινό μικρά μυστικά της ζωής του που αναφέρονται στο εν λόγω βιβλίο, αλλά και να είναι πιο ευχάριστη και ζωντανή η παρουσίαση. Ερωτήσεις όπως, αν ήταν πολύ σκανταλιάρικο παιδί, αν είχε σκεφτεί να γίνει παπάς και γιατί δεν έγινε, ποια η σχέση του με τον αδελφό του, και τι απέγινε; Ποια η αλήθεια και ποιό το ψέμα στην αυτοβιογραφία; Ποια ήταν η ιδιαίτερη σχέση με τον Φοίβο που αναφέρεται στο βιβλίο. Ποια η σημασία του προσκοπισμού για τη ζωή του και για τον πρώτο του έρωτα που ποτέ δεν ξεχνιέται.

Συνέχισε ο Παντελής Απέργης, κριτικός λογοτεχνίας, ο οποίος είπε για τον Αλέκο Φλωράκη, «Ο Αλέκος Φλωράκης είναι γνωστός ως ένας εξαίσιος Τηνιογράφος που ασχολείται με όλες τις πτυχές του κοινωνικού πολιτισμού στη Τήνο, όπου ζει. Εκτός όμως τις επιστημονικές του μελέτες από λαογραφική και ανθρωπολογική κυρίως σκοπιά, είναι παράλληλα ο ποιητής, ο σκεπτόμενος άνθρωπος που μελετά τα καθέκαστα του καθημερινού βίου, μέσα από μια ιστορική οπτική και μέσα από την αρχετυπική τους διάσταση άλλοτε με τρόπο ρητό και άλλοτε μεταγλωσσικό. Τα στοιχεία αυτά συναντώνται και στον αφηγηματικό του λόγο, και μέσα σ’ αυτά τα αφηγήματα της μαθητικής και νεανικής του ζωής όπου πίσω από τον σχολιασμό της περιόδου της ζωής του Αλέκου και της εποχής εν γένει, αναδεικνύονται αδρά και με στοιχεία ανάγλυφα όλα τα χρώματα και μάλλον τα χρωματοτραύματα των εμπειριών-βιωμάτων του συγγραφέα. Πρόκειται για μια σημαντική περίοδο έναρξης βιωμάτων τα οποία φανερώνουν και εξηγούν ότι έγινε τις προηγούμενες δεκαετίες. Μεθοδικός, παρατηρητικός, επικοινωνιακός, προβλεπτικός, συνθετικός, ανοικτός, προσεχτικός, σκεπτόμενος, λυρικός, και διανοητικός μαζί και με ένα τρόπο ώστε όλα αυτά να συνδυάζονται, να εναλλάσσονται, να αξιοποιούνται και να καρποφορούν».

Μετά τις ομιλίες, τη παρουσίαση έκλεισε ο ίδιος ο συγγραφέας, ο οποίος συγκινημένος από τους προηγούμενους λόγους αλλά και την ανάγνωση της κ. Πλυτά, υπέγραψε τα αντίτυπα των βιβλίων και δέχτηκε τις ευχές των αναγνωστών.

Για να κλείσω το ρεπορτάζ δανείζομαι μια παράγραφο από τη δική μου γνώμη στο Bookia, Καλοτάξιδο κύριε Φλωράκη! Μπορεί να γράφτηκε απλά για να γραφεί. Μα εμένα μου άρεσε πολύ που το μοιράστηκα μαζί σας, που χαλάρωσα με τη ρέουσα γραφή του, που νοστάλγησα όσα πρόλαβα, που έμαθα όσα δεν ήξερα. Έχετε δίκιο. Τότε τα χρόνια έτρεχαν αργά, είχαν διάρκεια, ο κόσμος έκανε όνειρα, διασκέδαζε, γελούσε μέσα στη φτώχια του. Ήταν όλοι μαζί. Και πιστεύω πώς μέσα από το βιβλίο σας θέλετε να περάσετε κι αυτό το μήνυμα.