Γράφει: Παναγιώτης Σιδηρόπουλος

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε Facebook άλμπουμ.
Το βιβλίο «Ιστορία και λογοτεχνία σε διάλογο Ή περί μυθικής και ιστορικής μεθόδου».
H συγγραφέας Αφροδίτη Αθανασοπούλου.
Οι εκδόσεις Επίκεντρο.

Οι εκδόσεις Επίκεντρο παρουσίασαν το βιβλίο της Αφροδίτης Αθανασοπούλου

• «Ιστορία και λογοτεχνία σε διάλογο
  Ή περί μυθικής και ιστορικής μεθόδου»

Το βιβλίο παρουσίασαν:

• Παντελής Μπουκάλας, συγγραφέας - δημοσιογράφος
• Γιάννης Παπαθεοδώρου, αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας, Παν/μίου Ιωαννίνων
• Αφροδίτη Αθανασοπούλου, επ. καθηγήτρια τμ. Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Κύπρου

Τη συζήτηση συντόνισε η Έλλη Φιλοκύπρου, αν. καθηγήτρια νεοελληνικής φιλολογίας τμ. Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε., Ε.Κ.Π.Α.. 

Η κα Έλλη Φιλοκύπρου καλωσόρισε του παρευρισκόμενους και ευχαρίστησε τη συγγραφέα και τον εκδότη για την πρόσκληση. Παρουσίασε του ομιλητές αναφερόμενη στη σχέση τους με τα γράμματα και την εκπαιδευτική διαδικασία, χαρακτήρισε το βιβλίο ως ένα πολύ ενδιαφέρον μελέτημα και έδωσε το λόγο στον κο Παντελή Μπουκάλα.

Ο κος Παντελής Μπουκάλας χαρακτήρισε ως «συγκεντρώσεις χαράς» τέτοιες εκδηλώσεις όπου παρουσιάζεται το αποτέλεσμα της δουλειάς των συγγραφέων, «και απολύτως χρήσιμες» συμπλήρωσε, σχολιάζοντας την κατάσταση στον εκδοτικό χώρο, «Όχι μόνον με οικονομικούς όρους αλλά με την έννοια της μετατροπής του βιβλίου ως αξεσουάρ των καλοκαιρινών διακοπών».

Μίλησε για τη συγγραφέα που τυχαίνει να είναι και δασκάλα του όταν έκανε το διδακτορικό του στη φιλοσοφική Κύπρου και ήταν «το πιο εύκολο μάθημά» του.

Είχε την ευκαιρία να διαβάσει το βιβλίο πριν την έκδοσή του όπου ήρθε σε «κόντρα» με τη συγγραφέα για θέματα σύνταξης, «αφορά τον..» ή «αφορά στον..»; Μία «κόντρα» από την οποία βγήκε ηττημένος!

«Η ίδια η ιστορία μπορεί να παράγει ποιήματα», σχολίασε για τη σχέση Ιστορίας και Λογοτεχνίας, «Το θέμα είναι τεράστιο, το κληρονομήσαμε από την αρχαιότητα και θα το κληροδοτήσουμε στις επόμενες γενιές».

«Η συγγραφέας επιμένει ιδιαίτερα στην πανουργία του Καβάφη, αναδεικνύει ένα ποιητή καθόλου πρακτικό... Υπάρχουν ποιητές που δεν ενδιαφέρονται για αυτό που τους προκύπτει και δεν μελετούν ό,τι κάνουν οι ομότεχνοί τους... Υπάρχουν όμως λίγοι λογοτέχνες που τους καίει αυτό που κάνουν.», είπε ο ομιλητής και συμπλήρωσε, «Όλο το βιβλίο είναι Καβάφης».

«Την πανουργία του Καβάφη τη συγκρίνει η συγγραφέας με το Σεφέρη και ένα από τα χαρακτηριστικά του βιβλίου είναι η συνεξέταση των Κυπρίων ποιητών οι οποίοι μετέχουν του ελληνικού κανόνα. Μέσα από παραδείγματα προσπαθεί η συγγραφέας να δείξει τις διαφορές των δημιουργών», σχολίασε ο κος Μπουκάλας και ανέφερε στίχους αναλύοντάς τους.

Ο κος Γιάννης Παπαθεοδώρου αναφέρθηκε στην ομορφιά του να γνωρίζεις πρώτα τα γραπτά των ανθρώπων και μετά του ίδιους και αναφέρθηκε στη σχέση του με τη συγγραφέα, «Έχω βρει στο πρόσωπο της Αφροδίτης έναν συνομιλητή για τα θέματα του ενδιαφέροντός μου», είπε χαρακτηριστικά.

«Η διαφορά της Αφροδίτης ήταν ότι παρακολουθούσε μία παράλληλη συζήτηση στα χωράφια ιστορικών, πατώντας σε δύο βάρκες, κάτι αρκετά παραγωγικό για το αντικείμενό της. Αυτό δίνει τη δυνατότητα μίας πιο πλούσιας διεπιστημονικής προσέγγισης των αντικειμένων και έχουμε και δούμε πολλά περισσότερα», είπε ο κος Παπαθεοδώρου για το έργο της συγγραφέως και την ιδιαιτερότητά του.

Ο διάλογος ιστορίας και λογοτεχνίας ξεκινάει από την ώρα που ο Οδυσσέας ακούει και μαθαίνει την ιστορία του αφηγημένη από κάποιους άλλους.

«Ο διάλογος ιστορίας και λογοτεχνίας ξεκίνησε από την ώρα που ο Οδυσσέας ακούει και μαθαίνει την ιστορία του αφηγημένη από κάποιους άλλους», σχολίασε ο ομιλητής για να δώσει το βάθος χρόνου της σχέσης ιστορίας και λογοτεχνίας, και συνέχισε αναφερόμενος και σε άλλα ιστορικά πρόσωπα που επιβεβαιώνουν ότι το πρόβλημα έχει τεθεί ήδη από την αρχαιότητα, Ηρόδοτος, Αριστοτέλης...

«Μπορούμε να θεωρήσουμε ότι ένα τόσο παλαιό πρόβλημα έχει κάποια ιδιαιτερότητα στον 20ο αιώνα;», αναρωτήθηκε και απάντησε καταφατικά, διότι μέσα στον 20ο αιώνα διαμορφώνονται νέες συνειδητοποιήσεις που αφορούν την αφηγηματική συνθήκη των δύο μερών, τονίζοντας την αντικειμενικότητα της ιστορίας και παράλληλα συνειδητοποιείται η ιστορικά των λογοτεχνικών κειμένων, «Έχουμε νέα εργαλεία στην προσέγγιση ιστορίας και λογοτεχνίας, νέα είδη λογοτεχνίας όπου τα ιστορικά γεγονότα γίνονται το κύριο θέμα τους και συνεπώς η ιστορική τεκμηρίωσή τους, οι λογοτέχνες αναλαμβάνουν και το ρόλο του ιστορικού».

Ο κος Παπαθεοδώρου περιέγραψε το σχέδιο, τη δομή του βιβλίου, αναφέρθηκε σε κάθε κεφάλαιο χωριστά, το «Ρομαντικό ιστορισμό», τον «Ιστορικό Καβάφη», το «Κυπριακό ζήτημα στη λογοτεχνία», την «Αντι-ιστορία του ποιητή Κώστα Μόντη». Αναφέρθηκε σε παραδείγματα λογοτεχνικών έργων και το πως αποδίδουν την ιστορία, τα ερωτήματα που θέτουν και τους τρόπους που χρησιμοποιούν για να λύσουν «ιστορικά προβλήματα».

«Υπάρχει συνέχεια από το ρομαντισμό στο μοντερνισμό στον τρόπο ενσωμάτωσης της λογοτεχνίας;», «Είναι το καβαφικό παράδειγμα τομή;», «Επηρεάζει ο Καβάφης και πως, τους άλλους λογοτέχνες;», είναι μερικά από τα ερωτήματα που έθεσε ο ομιλητής ως ερεθίσματα για «διάλογο που πρέπει να συνεχιστεί», είπε καταλήγοντας και εξήρε τη συμβολή του βιβλίου της συγγραφέως σε αυτή την κατεύθυνση.

Ακολούθησε συζήτηση με το κοινό όπου κατατέθηκαν απόψεις και τέθηκαν ερωτήματα στα οποία οι ομιλητές είχαν την ευκαιρία να αναπτύξουν επιπλέον πλευρές της σχέσης ιστορίας και λογοτεχνίας, αναφερόμενοι σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα και την απόδοσή τους από τη λογοτεχνία.

Η ποίηση παράγει ιστορία την ώρα που γράφεται.

Με την ευκαιρία ερώτηση, παρενέβη η συγγραφέας Αφροδίτη Αθανασοπούλου μιλώντας για τον Καβάφη, «Για την εξέλιξη που διαπιστώνει ή καλύτερα τις δοκιμές, τη μετάβαση από τον πρώτο Καβάφη στον ιστορικό, μία πορεία που δοκιμάζει πολλούς δρόμους, τι γίνεται στα μυθολογικά του ποιήματα, στα ποιήματα που βλέπουμε ταυτόχρονα το παρελθόν με το παρόν, τις συστοιχίες ποιημάτων, τις Αλεξανδρινές μέρες σε διάλογο με τις μέρες του 1800 ή του 1903».

Για να μιλήσει κανείς τελεσίδικα πρέπει να δει όλο το corpus.

Ενδιαφέρουσα συζήτηση που αξίζει να παρακολουθήσετε στο βίντεο που συνοδεύει το ρεπορτάζ, από τις συζητήσεις που προκαλούν εμάς με μέση γνώση των πραγμάτων, σε ένα επίπεδο ψηλότερα, και πάντα με απλό λόγο και χιούμορ.