Γράφει: Λεύκη Σαραντινού

Η Ζοέλ Λοπινό γεννήθηκε στην Γκρενόμπλ της Γαλλίας. Έχει ελληνικές ρίζες από την πλευρά της μητέρας της και η Kρητική γιαγιά της καλλιέργησε τη μεγάλη αγάπη της για την Ελλάδα.

Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Γκρενόμπλ και, ερχόμενη στα είκοσί της στην Ελλάδα, συνέχισε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Στη συνέχεια εργάστηκε για είκοσι χρόνια ως εκπαιδευτικός στο δικό της φροντιστήριο ξένων γλωσσών. Από το 1996, μετά την τεράστια επιτυχία του πρώτου της μυθιστορήματος Η αγριλιά που διηγείται τη συγκλονιστική ιστορία των Ελλήνων παππούδων της, αφιερώθηκε αποκλειστικά στη συγγραφή μυθιστορημάτων που ήταν το όνειρό της από παιδί.

Έχει γράψει, επίσης, παραμύθια και σενάρια για μικρές θεατρικές παραστάσεις με μαριονέτες.

Είναι ιδιαίτερα ευαίσθητη και μαχητική στα θέματα του ρατσισμού, της ισότητας των δύο φύλων και της κακοποίησης παιδιών και γυναικών.

Έχει τέσσερα παιδιά και ζει πλέον στα Χανιά περικυκλωμένη από τα ζώα της, βαδίζοντας προς την ψυχική γαλήνη.

Από τις εκδόσεις Εμπειρία Εκδοτική έχουν κυκλοφορήσει τα βιβλία της: Η αγριλιά, Μια στάλα δηλητήριο, Mια στάλα μέλι, Πιάσε τ’ άστρα της ζωής, Το χάδι του ανέμου, Τι ήθελα και παντρεύτηκα!, Η γέφυρα της αγάπης, Το μεγάλο όνειρο, Χάρτινος έρωτας.

Από τις εκδόσεις Καστανιώτη κυκλοφορούν τα βιβλία της: Αυτό το σπίτι είσαι εσύ (2012), Η αγριλιά (2012), Η Ελένη και το τέρας (2014), Μυστικό άρωμα (2015), Το διαμαντένιο σώμα (2016), Πιάσε τ’ άστρα της ζωής (2017), Χάρτινος έρωτας (2018), Η χρυσαλλίδα (2020).

Από τις εκδόσεις Μίνωας κυκλοφορούν τα βιβλία της: Το Νετλέτι  (2023), Η αρχόντισσα του Ακρωτηρίου (2024) και η επανέκδοση της Ελένη και με τέρας με τίτλο Αν δεν είχα γεννηθεί (2025)

Το τελευταίο της πόνημα τιτλοφορείται «Πέρα από τη σιωπή» και αφορά το μείζον θέμα της κακοποίησης των γυναικών που τόσο μεγάλη  διάσταση έχει πάρει στις μέρες μας. Μας μίλησε, λοιπόν, στο Bookia για αυτό.

Να μαντέψω ότι αυτό το βιβλίο ήταν κάτι που πάντα θέλατε να γράψετε; Ένας φόρος τιμής για όλες τις γυναίκες που κακοποιούνται καθημερινά ανά την υφήλιο;

Σαφώς! Η κακοποίηση επανέρχεται συχνά σαν θέμα μες στα βιβλία μου άλλωστε. Αυτή τη φορά ωστόσο, όλο το βιβλίο αφιερώνεται σε τρεις κακοποιημένες γυναίκες. Πρόκειται για αληθινές ιστορίες και αυτό το κάνει πολύ δυνατό και ίσως ικανό να βοηθήσει κάποιες κοπέλες που ζουν δύσκολες καταστάσεις. Μιλά για τον φόβο τους, την δυσκολία τους να αντιδράσουν και να φύγουν από τον θύτη τους, λόγω του παιδικού τραύματος που έχουν υποστεί και τις διαμόρφωσε. Μιλά για τη μοναξιά τους απέναντι στη βία, είτε λεκτική είτε σωματική, απέναντι σε μια κοινωνία που συχνά κλείνει τα μάτια και δεν τις υπερασπίζεται, για την άγνωστη (σε πολύ κόσμο) δύναμη ψυχής που έχουν, για την βαθιά ενσυναίσθησή τους, για τον καθημερινό τους αγώνα επιβίωσης.

Επέλεξα να το γράψω τώρα επειδή νιώθω έτοιμη να μαρτυρήσω αυτά που βίωσα κι εγώ κάποτε, αλλά κι επειδή τα πράγματα έχουν ξεφύγει παντελώς στις μέρες μας. Στην χώρα μας, αντικρίζουμε αυτή τη στιγμή μια κατάσταση εκτός ελέγχου, με αυξανόμενες γυναικοκτονίες και άλλους διάφορους εκβιασμούς νέων κοριτσιών δια μέσου διαδικτύου εναντίων που τα οδηγεί στην αυτοκτονία. Εγώ λοιπόν θέλησα με αυτό το βιβλίο, αποκαλύπτοντας τα πρώτα σημάδια τριών ειδών κακοποιών, αλλά και τα χαρακτηριστικά των θυμάτων επίσης, να αφυπνίσω τις γυναίκες ώστε να αποφασίσουν να κάνουν τα πρώτο τους βήματα προς την απελευθέρωσή τους. Το «Πέρα από τη σιωπή» έχει σαν στόχο να φέρει την ελπίδα και την ψυχική στήριξη σε όσες το έχουν ανάγκη. Οι τρεις ιστορίες που περιγράφω, ελπίζω να τους δώσουν δύναμη ψυχής και μαχητικότητα.

Που τελειώνει ο μύθος και πού αρχίζει  η αλήθεια στις ιστορίες σας; Μας φαίνεται πραγματικά απίστευτο το ότι τέτοιες ιστορίες έχουν συμβεί στ’ αλήθεια… Πιστεύετε ότι υπάρχουν και αληθινές ιστορίες κακοποίησης ακόμη πιο άσχημες από αυτές που δημοσιεύσατε στο βιβλίο σας;

Κι όμως είναι άκρως αυθεντικές! Το μόνο που πείραξα —από διακριτικότητα για να μην τις εκθέσω— ήταν ότι άλλαξα τα ονόματά τους, τα επαγγέλματά τους και τον τόπο όπου διαδραματίστηκαν τα γεγονότα. Φυσικά και υπάρχουν πολύ χειρότερες καταστάσεις που δεν φαντάζεται ο νους μας. Η τοξικότητα κάποιων ανθρώπων δεν έχει όρια! Τα θύματά τους βουλιάζουν στην κατάθλιψη, αρρωσταίνουν βαριά, αυτοκτονούν ή δέρνονται μέχρι που θα γίνει το μοιραίο. Ο αριθμός των κακοποιημένων γυναικών είναι πολύ μεγάλος και αυξανόμενος δυστυχώς. Πολλές δεν καταλαβαίνουν καν το πόσο κακοποιημένες είναι ή η ανάγκη τους για λίγη αγάπη κι ενδιαφέρον είναι τόση που προτιμούν να εθελοτυφλούν. Το γεγονός ότι σας φαίνεται απίστευτο η Ελένη, η Μανταλένα κι η Ελοντί να έχουν ζήσει τέτοιες καταστάσεις είναι ο λόγος για τον οποίον αυτές οι γυναίκες δεν μιλούν τις περισσότερες φορές. Επειδή τα όσα αναφέρουν φαίνονται υπερβολικά και δεν γίνονται πιστευτές. Ιδιαίτερα με τους νάρκισσους οι οποίοι μπροστά στον κόσμο παίζουν τον ρόλο του ιδανικού άνδρα! 

Για ποιον λόγο το φαινόμενο  της κακοποίησης των γυναικών έχει πάρει τέτοιες διαστάσεις στις μέρες μας;  Η θέση της γυναίκας δεν έχει βελτιωθεί σε σχέση με τις παλαιότερες εποχές, τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο; Πώς γίνεται τα φαινόμενα κακοποίησης να πληθαίνουν αντί να λιγοστεύουν;

Νομίζω πως στις μέρες μας οι άνδρες έχουν αποσταθεροποιηθεί και κλονιστεί οι ίδιοι με τη νέα θέση της γυναίκας. Δεν ξέρουν πλέον ποιος είναι ο νέος ρόλος τους. Νιώθουν συχνά λίγοι κοντά της και αυτό γεννά μεγάλη ένταση μέσα τους, ίσως και θυμό. Η σύζυγος πολλές φορές κερδίζει περισσότερα χρήματα απ’ αυτούς και νιώθουν μειωμένοι. Μην ξεχνάμε επίσης ότι πριν από χρόνια η γυναίκα δεν έβγαινε από το σπίτι της, άρα δεν ήταν τόσο εκτεθειμένη στον “πειρασμό”, δεν είχε ούτε οικονομική αυτονομία για να φύγει από έναν κακό γάμο, ενώ σήμερα εργάζεται και είναι ανεξάρτητη. Ωστόσο όπως εξηγώ στο βιβλίο μου οι κακοποιητικοί άνδρες έχουν βιώσει και αυτοί ένα σοβαρό τραύμα στην παιδική τους ηλικία που τους δημιούργησε πολλές ανασφάλειες. Ανασφάλειες τις οποίες βγάζουν επιθετικά. Δυστυχώς, κουβαλάμε όλοι λίγο πολύ τις πληγές που γέννησαν τις ψυχικές αδυναμίες μας…  Αυτές πρέπει να δουλευτούν.  

Μιλήστε μας για το φαινόμενο του gaslighting για τους αναγνώστες που δεν γνωρίζουν τι είναι. Θύμα του gaslighting πέφτει η Ρουμάνα Μανταλένα στο βιβλίο σας, σωστά;

Είναι μια μορφή πολύ ύπουλου χειρισμού που χρησιμοποιείται κατά κόρον από τον χειριστικό νάρκισσο. Πρόκειται για ψυχική κακοποίηση όπου ο θύτης αλλάζει την αλήθεια, την παρουσιάζει διαφορετική απ’ ότι είναι, ψεύδεται και "ξεχνά" επίτηδες κάποια σημαντικά στοιχεία με στόχο την αποσταθεροποίηση του θύματος. Σε απλά λόγια, εκείνη φτάνει στο σημείο να αμφιβάλλει συνέχεια για το τι θυμάται, τι αισθάνεται και σιγά σιγά για τα πάντα. "Μήπως δεν κατάλαβα καλά; Μήπως δεν ερμήνευσα καλά;" "Μήπως δεν θυμάμαι καλά;" "Μήπως φέρομαι πολύ δύσπιστα;".

Ο κακοποιητής την πείθει με το πέραμα του χρόνου ότι δεν ζει αυτό που ζει, αλλά αυτό που της λέει εκείνος ότι ζει. Την καταστρέφει σιωπηλά. Εκείνη νομίζει ότι τρελαίνεται, κι ότι ό,τι νιώθει είναι παράλογο και άδικο. Ο θύτης δεν χτυπά δυνατά, όμως χτυπά συνεχώς για πολύ καιρό. Την εξαντλεί με ανούσιους καυγάδες, με αποτέλεσμα κάποια στιγμή, το θύμα παύει να αντιδρά και να διεκδικεί το αυτονόητο. Κλείνεται στον εαυτό της και δύσκολα θα ζητήσει βοήθεια διότι ο έξω κόσμος της φαίνεται πλέον ξένος και πιστεύει ότι δεν θα την καταλάβει κανείς. Τότε, σ’ αυτό το συναισθηματικό κενό που έχει δημιουργήσει, εκείνος εξουσιάζει παντελώς το μυαλό της πλέον. Για να σωθεί αυτή η γυναίκα πρέπει να ξανακούσει τα συναισθήματά της, να ξαναπιστέψει στον εαυτό της, σ’ αυτά που νιώθει, να βρει της αυτόνομη κρίση της.  Αυτή ήταν η ζωή της Μανταλένας επί σειρά ετών δυστυχώς. Όμως τα κατάφερε και βγήκε απ’ αυτή την εξοντωτική σχέση!

Το κοινό στις ιστορίες κακοποίησης των τριών γυναικών στο βιβλίο σας είναι το ότι και οι τρεις πέρασαν τα παιδικά τους χρόνια δίχως αγάπη, δίχως να υπάρχει ένα σταθερό οικογενειακό περιβάλλον αγάπης και υποστήριξης για αυτές. Πιστεύετε ότι σε κάθε γυναίκα μπορεί να τύχει ένας τέτοιος κακοποιητικός σύζυγος ή μόνο σε αυτές που βίωσαν δύσκολα παιδικά χρόνια;

Σύμφωνα με τις μελέτες που διάβασα, τα δύσκολα παιδικά χρόνια είναι το κοινό στοιχείο όλων των κακοποιημένων. Όποιος έχει ζήσει σε μια τοξική οικογένεια έχει πάρα πολλές πιθανότητες να επιλέξει ένα τοξικό άτομα αργότερα. Και είναι απόλυτα λογικό διότι ξέρουμε όλοι πλέον ότι οι επιλογές μας —του συντρόφου ή του συζύγου μας— δεν είναι τυχαίες. Μας τραβούν οι άνθρωποι που μας θυμίζουν τις παιδικές μας καταστάσεις, τον μπαμπά μας ή τη μαμά μας, συνεπώς διαιωνίζουμε τα τραύματα μας. Το άλλο κοινό στοιχείο είναι ότι —παρά το μορφωτικό επίπεδο αυτών των γυναικών (που είναι συχνά πολύ υψηλό)  και ενίοτε την επαγγελματική επιτυχία τους—, στο συναισθηματικό κομμάτι παρουσιάζουν μια αδυναμία λόγω έλλειψης αγάπης. Έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση επειδή απορρίφθηκαν, δεν αγαπούν τον εαυτό τους και νομίζουν ότι το χάλι που ζουν τους αξίζει.

Μια γυναίκα που έχει μεγαλώσει μες στην αγάπη και την αποδοχή των γονέων της, δεν θα κάτσει σε μια τοξική σχέση, γιατί γνωρίζει ότι αξίζει την αγάπη και μια καλή συμπεριφορά.

Από τις τρεις ιστορίες του βιβλίου σας, εκείνη της Μανταλένας και του Σταύρου, της Ελοντί και του Μάρκου και της Ελένης και του Χρήστου, ποια θεωρείτε ποιο τραγική από όλες;

Για μένα, και οι τρεις ιστορίες είναι  εξίσου τραγικές. Οι αναγνώστριες που θα ταυτιστούν με κάποια απ’ αυτές, θα την θεωρούν πιο συγκλονιστική επειδή τη βίωσαν ή την βιώνουν. Οι απειλές, ο φόβος, η ταπείνωση, όποια μορφή κι αν πάρουν, δεν μας αξίζουν. Αξίζει σε όλους και όλες μας η αγάπη. Όμως για να την συναντήσουμε στο δρόμο μας, πρέπει πρώτα να συνειδητοποιήσουμε τις αδυναμίες μας και να τις δουλέψουμε. Έπειτα να μάθουμε να αποδεχόμαστε αυτό που είμαστε, να μας σεβόμαστε πρώτα εμείς και να δώσουμε εμείς αγάπη στον εαυτό μας για να μην περιμένουμε από τους άλλους να γεμίσουμε το κενό μας. Αυτές οι τραγικές ιστορίες έχουν ένα πράγμα να μας διδάξουν: να σεβόμαστε πρώτα εμείς τον εαυτό μας, να τον τιμούμε και να παύουμε να γινόμαστε θυσία για τους άλλους περιμένοντας να μας αγαπήσουν.  

Το βιβλίο αυτό σας δυσκόλεψε περισσότερο από άλλα μυθιστορήματα κατά τη συγγραφή λόγω της θεματολογίας του;

Ναι, η συγγραφή αυτού του βιβλίου με ρήμαξε κυριολεκτικά. Έζησα έναν ολόκληρο χρόνο (τόσο μου πήρε για να το γράψω) τις δύσκολες καταστάσεις των ηρωίδων μου, έντονα άσχημα συναισθήματα κι αρρώστησα, βαριά μάλιστα. Για να γράφει κανείς με ειλικρίνεια, πρέπει να ανασύρει δικές του αναμνήσεις και οι δικές μου δεν ήταν εύκολες. Τις μετουσίωσα σε φως ωστόσο. Αυτό το βιβλίο αποτελεί τη δική μου προσφορά στη χώρα μας ώστε να προχωρήσουμε προς μια πιο υγιή κοινωνία, με λιγότερη βία και περισσότερη κατανόηση και ενσυναίσθηση.

Με ποιον τρόπο φιλοδοξείτε το «Πέρα από τη σιωπή» να συμβάλλει στην αφύπνιση των γυναικών και στην αποτροπή τέτοιων φαινομένων κακοποίησης από εδώ και μπρος;

Το βιβλίο αυτό γράφτηκε για να βάλει φως σ’ ένα δύσκολο κοινωνικό πρόβλημα. Στόχος μου ήταν να πληροφορηθούν οι νέες κοπέλες και οι γυναίκες όλων των ηλικιών για το πως μπορούν να εντοπίσουν τοξικά στοιχεία. Χάραξα ένα πολύ κατατοπιστικό προφίλ για τον κάθε θύτη.  Η γνώση, κατά τη γνώμη μου, είναι ένα δυνατό όπλο. Επίσης, ίσως κάποιες γυναίκες να συνειδητοποιήσουν μετά από την ανάγνωση του βιβλίου αυτού ότι είναι θύματα. Δεν το καταλαβαίνεις εύκολα αυτό από μόνη σου. Το βιβλίο μου ελπίζω να παίξει αυτό τον ρόλο, του φακού.

Και οι τρεις Ηρωίδες μου (το γράφω με Η κεφαλαίο διότι τους αξίζει!) βρήκαν το σθένος, την ψυχική δύναμη να βγουν από τον εφιάλτη τους.  Εύχομαι ολόψυχα να σωθούν και άλλες με την εκστρατεία κατά της βίας που σκοπεύω να κάνω σε όλη την Ελλάδα. Και ζητώ την βοήθεια όλων σας να ενώσουμε τις φωνές μας ώστε να πάψει η σιωπή!

Σας ευχαριστώ θερμά!

Αγαπημένη μου Λεύκη σε ευχαριστώ  πάρα πολύ για τις στοχευμένες σου ερωτήσεις. Να είσαι πολύ καλά!