Γράφει: Δημήτρης Μπουζάρας

Η Βικτώρια Γ. Σαμπετάι γεννήθηκε και μεγάλωσε στον Βόλο και ζει μόνιμα στο Βέλγιο. Έχει πάθος με τις ξένες γλώσσες και μιλάει πιστοποιημένα επτά.

Το νέο σας βιβλίο έχει τίτλο "Σνάιπερ"  και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις 24 γράμματα. Πώς προέκυψε στη ζωή σας η συγγραφή;

Η συγγραφή με χτύπησε σαν  έρωτας· κεραυνοβόλος. Αλύπητα, με πάθος και ένταση. Ήταν το δικό μου, προσωπικό Big Bang, αποτέλεσμα  μιας εκκολαπτικής μηχανής ιδεών που ξαφνικά έσκασε μπροστά μου σαν γλυκός πειρασμός. Το να ενδώσω στάθηκε αναπόφευκτο. 

Για ποιους λόγους επιλέχθηκε αυτό το λογοτεχνικό είδος;

Άραγε υφίσταται η ελεύθερη βούληση; Είμαστε εμείς οι ίδιοι που επιλέγουμε για τον εαυτό μας ή έχουμε απλώς την ψευδαίσθηση ότι το κάνουμε, πράγμα που καθησυχάζει τη συνείδησή μας; Νομίζω πως το συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος με διάλεξε, δεν το διάλεξα. Ίσως η απάντηση να είναι πολύ απλή. Έγραψα το βιβλίο που πάντα ήθελα να διαβάσω.  

Πώς προέκυψε η ιδέα του "Σνάιπερ";

Όλα άρχισαν με κάποιες σκόρπιες ιδέες τις οποίες έβαλα σε τάξη· έτσι νόμιζα, δηλαδή. Διότι τα δεδομένα διαρκώς άλλαζαν. Ο αρχικός πρόλογος τοποθετήθηκε πολύ αργότερα, αφού είχα γράψει το τέλος. Έπειτα άρχισα να συμπληρώνω,  να προσθέτω, να αφαιρώ και να αλλάζω συχνά τη σειρά των πάντων. Η ιδέα του επίσημου τίτλου του βιβλίου εμφανίστηκε στο μυαλό μου με τη μορφή του γλόμπου από τα κινούμενα σχέδια. "Σνάιπερ", μου ψιθύρισε και παραδόθηκα. 

Η πρώτη σας συγγραφική απόπειρα έγινε με μια συλλογή διηγημάτων, αν μπορούσατε να συγκρίνετε τον βαθμό δυσκολίας των δύο ειδών -διήγημα, αστυνομικό-, ποιο κατά τη γνώμη σας είναι δυσκολότερο και για ποιους λόγους;

Το καθένα έχει τον δικό του βαθμό δυσκολίας αλλά στη ζωή δεν είναι τα εύκολα που προσφέρουν προκλήσεις. Αν κάτι δεν είναι ικανό να μας προκαλέσει να αλλάξουμε, να αναπτυχθούμε, να γίνουμε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας τότε θα παραμείνουμε στάσιμοι στην απατηλή ασφάλεια της ευκολίας. Η δυσκολία του διηγήματος, κυρίως η μικρή φόρμα, προϋποθέτει να τα πεις όλα με πολύ λίγες λέξεις. Από την άλλη, το αστυνομικό μυθιστόρημα απαιτεί σταθερή δομή, λογική συνοχή των πάντων, διαχείριση των χαρακτήρων, ενδιαφέρουσα πλοκή, ανατροπές και κυρίως την ικανότητα του συγγραφέα να μεταδώσει στον αναγνώστη την επιθυμία να εισχωρήσει μέσα στην ιστορία προσπαθώντας ο ίδιος να λύσει το μυστήριο. 

Υπήρξε ενδεχομένως κάποιου είδους έρευνα πριν τη συγγραφή, αν ναι, τι αφορούσε; 

Αρχικά κατέγραψα κάποιες σκέψεις μου στο χαρτί. Ξεκαθάρισα το «ποιος», το «πού», το «γιατί». Το «πώς» το άφησα για αργότερα. Αφού έγινε αυτό, τότε επιδόθηκα σε ενδελεχή έρευνα. Έψαξα, ρώτησα, διάβασα, μελέτησα και μετατράπηκα σε ντετέκτιβ, σε ιατροδικαστή, σε θύτη, σε θύμα, σε θεατή στον κινηματογράφο. Ενδιαφέρθηκα για την Εγκληματολογία, την Ψυχολογία ακόμα και  τη Βιολογική Ωκεανογραφία. Παρότι ήξερα ποιος είναι ο δολοφόνος, ανακάλυπτα σιγά σιγά τον ιστό της υπόθεσης να ξεδιπλώνεται και να μπερδεύεται πάλι όπως συμβαίνει και στην πραγματικότητα. Ναι μεν πρόκειται για μυθοπλασία όμως το "Σνάιπερ" περιέχει πολλά στοιχεία στα οποία οι αναγνώστες θα συναντήσουν γνώριμες συμπεριφορές και καταστάσεις.  

Ποιος ενδεχομένως από τους χαρακτήρες σας δυσκόλεψε περισσότερο και για ποιους λόγους;

Στα δικά μου συγγραφικά μάτια όλοι οι χαρακτήρες έχουν τον ίδιο βαθμό δυσκολίας. Άρχισα να παρατηρώ τον κόσμο γύρω μου μιλώντας λιγότερο και ακούγοντας περισσότερο. Η εστίαση, η προσεκτική συγκέντρωση, με βοήθησε  να ανακαλύψω λόγια που κρύβονται πίσω από σιωπές και σιωπές θαμμένες πίσω από τη φλυαρία. Στο "Σνάιπερ" αρκέστηκα στο να περιγράψω τους διάφορους χαρακτήρες αποφεύγοντας ετικέτες όπως «καλός» ή «κακός». Το αναγνωστικό κοινό είναι αυτό που θα τους τοποθετήσει στη θέση που τους αρμόζει σύμφωνα πάντα με τις προσωπικές πεποιθήσεις και τα δικά του βιώματα. 

Παρατήρησα μια διαφορετική δομή στο μυθιστόρημα, η οποία όντως, λειτούργησε θετικά και βοηθά τον αναγνώστη να εισέλθει καλύτερα στο χαρακτήρα των ηρώων. Πώς σας ήρθε η ιδέα αυτή;

Δεν είχα κάποια συγκεκριμένη ιδέα. Όλα λειτούργησαν απολύτως φυσιολογικά. Όταν γράφω δεν προσπαθώ να κάνω τίποτα. Η αβίαστη γραφή και οι περιγραφές προκαλούν από μόνες τους συναισθήματα και εικόνες. Δε βγάζω συμπεράσματα εκ μέρους του αναγνώστη. Πιστεύω στην εξυπνάδα  και στην ικανότητά του να κρίνει και να διακρίνει. Δε σκοπεύω να καθοδηγήσω ούτε να εξηγήσω «τι θέλει να πει ο ποιητής». Ας μην ξεχνάμε πως ένα βιβλίο που θα διαβαστεί από χίλιους διαφορετικούς ανθρώπους είναι σαν χίλια διαφορετικά βιβλία είτε πρόκειται για διήγημα είτε για μυθιστόρημα, αρκεί φυσικά να είναι καλογραμμένο. 

Συνήθως δε δίνουμε βάρος στη χρήση ενός δευτεραγωνιστή. Εδώ βλέπουμε πως μια σωστή χρήση είναι ικανή να εκτινάξει  το κείμενο σε άλλο επίπεδο και να προχωρήσει αβίαστα την πλοκή. Θεωρείτε εξίσου σημαντική τη θέση των δευτεραγωνιστών στο κείμενο και για ποιους λόγους; 

Μήπως δεν είμαστε όλοι πρωταγωνιστές της δικής μας ζωής και συγχρόνως κομπάρσοι στις ζωές των άλλων; Συμφωνώ απόλυτα μαζί σας. Η σωστή χρήση ενός ή και περισσότερων δευτεραγωνιστών είναι ικανή να εκτινάξει  το κείμενο σε άλλο επίπεδο. Για να είμαι ειλικρινής αυτό δεν έγινε εσκεμμένα. Μου φάνηκε απολύτως φυσιολογικό να δώσω βάρος στους «κομπάρσους» οι οποίοι αποτελούν σημαντικό κομμάτι του όλου σκηνικού.  

Κατά τη γνώμη σας, η αστυνομική λογοτεχνία έχει τη θέση που της αξίζει στη χώρα μας; Αν όχι για ποιους λόγους; 

Στη χώρα μας, ο  αναγνώστης  αγαπάει τα αστυνομικά βιβλία αλλά προς το παρόν  διαβάζει σχεδόν αποκλειστικά ξένους συγγραφείς. Γιατί συμβαίνει αυτό;  Δεν είναι η φαντασία που λείπει από τον Έλληνα λογοτέχνη. Είναι η αυτοπεποίθηση πως μπορεί να σταθεί ισάξιος αν όχι ανώτερος από τους καταξιωμένους ξένους συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας. Ίσως το λογοτεχνικό αυτό είδος να χρειάζεται  καλύτερο μάρκετινγκ και προώθηση από τους ίδιους τους ελληνικούς εκδοτικούς οίκους οι οποίοι προτιμούν την οικονομική σιγουριά  μεταφράζοντας ξένους συγγραφείς από την αβεβαιότητα της  φρέσκιας εγχώριας φαντασίας.  Με αυτό τον τρόπο η αστυνομική λογοτεχνία στη χώρα μας θα λάβει τη θέση που της αξίζει. 

Τι θεωρείτε πως συντελεί τα μέγιστα στην επιτυχία ενός μυθιστορήματος μια πλοκή πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα ή ένας σωστά δομημένος χαρακτήρας; 

Το πρώτο και κυριότερο συστατικό που συντελεί τα μέγιστα στην επιτυχία ενός μυθιστορήματος είναι να πιστεύει ο ίδιος ο συγγραφέας στο έργο του και να είναι απόλυτα ευχαριστημένος με το αποτέλεσμα. Δεν υπάρχει χώρος για ημίμετρα και προχειρότητες. Έπειτα έρχεται η πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα πλοκή  η οποία θα πρέπει να είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με σωστά δομημένους χαρακτήρες. Με αυτό τον τρόπο το ενδιαφέρον του αναγνώστη θα διατηρηθεί αμείωτο από την πρώτη έως και την τελευταία σελίδα. 

Ποια τα μυστικά ενός επιτυχημένου αστυνομικού μυθιστορήματος; 

Δεν υπάρχει κάποια μυστική συνταγή επιτυχίας αλλά οι παλιοί καλοί κανόνες που ισχύουν όταν  επιθυμούμε να διαπρέψουμε: σκληρή δουλειά, υπομονή και συνεχής μελέτη, στην περίπτωση του αστυνομικού μυθιστορήματος, εντατική έρευνα.  

Θα ρωτήσω κάτι από το βιβλίο. "Τι σπρώχνει τελικά κάποιον σε ένα έγκλημα;"

Θα απαντήσω παραθέτοντας ένα απόσπασμα όχι από το "Σνάιπερ" αλλά από το «Άλμα πίστης», το πρώτο μου βιβλίο:

«Είμαι εχθρός της ευτυχίας των άλλων.  Μια ευτυχία που πονάει, που πιέζει σαν βαριά ταφόπλακα στο στήθος ενός θαμμένου ζωντανού. Εγώ, την άξιζα περισσότερο από εκείνους». 

Τι είδους αναγνώστρια είστε;

Είμαι πολλά διαφορετικά είδη αναγνώστριας ταυτόχρονα.  Πρώτα απ' όλα δίνω μεγάλη σημασία στη διαδικασία. Το πώς θα φτάσει ένα βιβλίο στα χέρια μου. Από τη μία υπάρχουν τα βιβλία που λες και με περιμένουν στο ράφι του βιβλιοπωλείου να τα ανακαλύψω και να τα εντάξω στη ζωή μου. Από την άλλη βρίσκονται αυτά που θέλω οπωσδήποτε να αποκτήσω είτε λόγω περιεχομένου είτε λόγω συγγραφέα. Οι αισθήσεις μου σε εγρήγορση. Η γραμματοσειρά, το εξώφυλλο, το οπισθόφυλλο, ένα ξεφύλλισμα και μια καινούργια ιστορία αγάπης αρχίζει. Ανάλογα, λοιπόν, με το είδος του βιβλίου, άλλα θα διαβάσω σαν να κρατώ στα χέρια μου κάποιο εύθραυστο, πολύτιμο αντικείμενο και άλλα θα ταλαιπωρηθούν σαν να έχουν επιζήσει από ανεμοστρόβιλο! Υπογραμμίζω, βάζω θαυμαστικά, ένα, δύο ή περισσότερα και φυσικά δεν λείπει το αλησμόνητο Ν.Β. που μας έμαθε ο καθηγητής των φιλολογικών μαθημάτων στο Λύκειο. Όμως δεν δανείζω, δε δανείζομαι, δεν τσακίζω σελίδες· κανόνας απαράβατος. Επίσης, πολύ σπάνια, θα αγοράσω μεταχειρισμένο βιβλίο αποκλειστικά και μόνο  αν η έκδοση έχει εξαντληθεί. Τέλος, σαν αναγνώστρια που σέβεται τον εαυτό της, στη βιβλιοθήκη μου υπάρχει ένας όχι αμελητέος  αριθμός αδιάβαστων βιβλίων που περιμένουν υπομονετικά τη σειρά τους. 

Τι ετοιμάζετε για το μέλλον;

Το μόνο σίγουρο είναι ότι κάτι ετοιμάζω. Δε θα μαρτυρήσω περί τίνος πρόκειται αλλά σας διαβεβαιώ ότι θα δώσω για ακόμα μια φορά ό,τι καλύτερο διαθέτω μέσα μου  ώστε το αποτέλεσμα να ικανοποιήσει απόλυτα και εμένα και  το αναγνωστικό κοινό που αγαπάει την πένα μου.