Γράφει: Παναγιώτης Σιδηρόπουλος

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε άλμπουμ τού Facebook.
Σχετικά με το Βιβλίο.
Σχετικά με το συγγραφέα και το έργο του.

Αριστερά μου ο Πύρος Δήμας, δεξιά μου ο Λευτέρης Παπαδόπουλος και στα δύο μέτρα ο Χρήστος Νικολόπουλος παίζει με το μπουζούκι του τη "Συνεφιασμένη Κυριακή". Όχι, δεν είναι όνειρο, αυτοί και πολλοί άλλοι σημαντικοί άνθρωποι των γραμμάτων και των τεχνών, αλλά και πολιτικοί, βρέθηκαν στην παρουσίαση τού βιβλίου "Τσιτσάνης, αιώνιος καλπασμός", τού Γιώργου Λιάνη, από τις εκδόσεις Λιβάνη.

Το βιβλίο, φυσικά αφορά τη ζωή και το έργο τού Βασίλη Τσιτσάνη και η παρουσίαση έγινε στο αμφιθέατρο τού Μουσείου τής Ακρόπολης, με συντονιστές τον Αλέξη Κωστάλα και τη Σοφία Σπυράτου. Μίλησαν πολλοί και είπαν ωραία λόγια, ευχές, μαρτυρίες και ιστορίες.

Ο κος Ηλίας Λιβάνης χαρακτήρισε "Τιμή αυτήν την έκδοση" και αναφέρθηκε στη μακροχρόνια συνεργασία τους με το Γιώργο Λιάνη. "Είναι εξαιρετικό βιβλίο, βιβλίο φωτιά", είπε για το βιβλίο και ευχαρίστησε το συγγραφέα, την Πέλλα Δικονιμάκη, την επιμελήτρια τής έκδοσης αλλά και όλους του παρευρισκόμενους.΄

Στη συνέχεια, ο κος Κωστάλας έκανε μία πριεκτική παρουσίαση της ζωής τού Τσιτσάνη, όπως παρουσιάζεται στο βιβλίο, "Αυτά δεν είναι δικά μας λόγια, από το βιβλίο τού Γιώργου Λιάνη είναι", είπε ολοκληρώνοντας την εισαγωγή. Χαιρέτησε δε, ειδικά την οικογένεια τού μεγάλου συνθέτη που ήταν στις πρώτες θέσεις στην αίθουσα, την κόρη και την εγγονή του.

Ο υπουργός πολιτισμού κος Κώστας Τασούλας, ξεκίνησε αναφερόμενος στο ομοίωμα τής Ακρόπολης που φιλοξενείται στο κτίριο και είναι κατασκευασμένο από 120.000 κομμάτια Lego. "Όταν το είδε o Φρόϋντ, δήλωσε ότι είναι ακριβής απεικόνιση, όπως τα είχε διαβάσει στα βιβλία. Έτσι και το βιβλίο τού Λιάνη είναι μία ακριβής απεικόνιση τής ζωής και του έργου τού Βασίλη Τσιτσάνη", είπε και συνέχισε για την τέχνη τού συνθέτη, "Κάθε ευγενική τέχνη είναι αποτέλεσμα δυσκολιών και όχι ευκολιών. Ο Τσιτσάνης ήταν ένας εκπληκτικός Έλληνας και αυτό φαίνεται και σε αυτό το βιβλίο".

Η Υφυπουργός πολιτισμού κα Άντζελα Γκερέκου, αναρωτήθηκε αν υπάρχει κάτι ακόμα που μπορεί να ειπωθεί για τον Τσιτσάνη και απάντησε καταφατικά. "Απόδειξη αυτό το βιβλίο το οποίο θα γίνει σημείο αναφοράς σε ότι γραφεί και ειπωθεί πλέον για το συνθέτη του οποίου οι στίχοι και η μουσική είναι γεμάτα σκέψεις, εικόνες, αισθήματα, ένα ηθογραφικό σχόλιο για την ελληνική κοινωνία. Το βιβλίο τιμά τη σχέση εμπιστοσύνης των δύο ανδρών. Ένα ακόμα αυθεντικό ενδιαφέρον τού Γιώργου Λιάνη για τον πολιτισμό, με πρώτο το Φεστιβάλ Πρεσπών."

Στη συνέχεια, εκπρόσωπος τού Αρχιεπισκόπου κου Ιερωνύμου, μετέφερε τις ευλογίες και τις ευχές τού Αρχιεπισκόπου και αναφέρθηκε στη σχέση του με το συγγραφέα και το συγκεκριμένο έργο, όσο αυτός το έγραφε. "Όταν μας διάβαζε τα κομμάτια καθώς τα έγραφε, ήταν σαν να ερχόταν από συνάντηση με τον Τσιτσάνη, πριν μόλις 5 λεπτά!", είπε χαρακτηριστικά.

Ο στρατηγός Φράγκος Φραγκούλης, μίλησε για τη σχέση του με το συγγραφέα η οποία άρχισε πριν 50 χρόνια. "Ας είναι αυτό το βιβλίο η συνέχεια τού καλπασμού των Ελλήνων" είπε, συνδέοντας σαφώς τον υπότιτλο τού βιβλίου με την κατάσταση που βιώνει η χώρα σήμερα. "Ο Γιώργος Λιάνης είναι ο πρώτος που απαντάει στο ερώτημα 'Δεν ρώτησες τόσο καιρό για μένα'", είπε κλείνοντας χρησιμοποιώντας ένα στίχο τού Βασίλη Τσιτσάνη.

Η κα Κατερίνα Παναγοπούλου, πρέσβυς της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπης για τον Αθλητισμό, την Ανοχή και το Ευ Αγωνίζεσθαι, αναφέρθηκε στη σχέση της με το συγγραφέα. "Είμαστε συνοδοιπόροι στο αθλητισμό και δουλέψαμε μαζί για μια άλλη Ελλάδα", είπε και συνέχισε για το συνθέτη, "Το τραγούδι είναι παρηγορητής. Ο Τσιτσάνης ευτύχησε να τον τραγουδάμε όλοι. Δεν έχει εξαντληθεί, τα τραγούδια του παίρνουν το χρόνο και την ιστορία με το μέρος τους. Η Συνεφιασμένη Κυριακή εκφράζει τους καημούς τού λαού μας και δεν γράφτηκε σε τυχαία στιγμή".

Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, είναι γνωστό ότι είναι άνθρωπος των ιστοριών. Μπορεί να αφηγείται ασταμάτητα ιστορίες και βιώματα από την πλούσια σε εμπειρίες ζωή του. Το απέδειξε και σήμερα. "Πριν 30 χρόνια", άρχισε να διηγείται, "ο Γιώργος Πηλιχός έγραψε ένα βιβλίο για τους σπουδαιότερους Έλληνες. Ως σπουδαιότερο ανέφερε το Βασίλη Τσιτσάνη, όχι το Σεφέρη ή κάποιον άλλο. Ήταν τρομερή η έκπληξη όλων όταν το έμαθαν και δέχθηκε μία γενική επίθεση, 'τρελάθηκε;', δεν ντρέπεται;', έλεγαν και έγραφαν εκείνη την εποχή. Μετά από 30 χρόνια όλοι μιλάνε για τον Τσιτσάνη!".

"Θυμάμαι τον Τσιτσάνη στο σπίτι του στη Γλυφάδα με τα τσουράπια. Κουραζότανε στο πάλκο και ξεκούραζε τα πόδια του για να μην πονάει. Τότε δούλευα ως αθλητικός συντάκτης στην εφημερίδα ΦΩΣ. Το βράδυ με έστελναν στο πιεστήριο για να επιβλέπω την εκτύπωση. Εκεί κοντά, ερχόταν ο Τσιτσάνης μετά τη δουλειά και έπαιζε τάβλι, μανιωδώς μέχρι τα χαράματα".

"Δεν άφηνε δευτερόλεπτο ανεκμετάλευτο. Έγραφε, συνέθετε, ηχογραφούσε. Είναι ο μεγαλύτερος Έλληνας συνθέτης, μεγαλύτερος και από τους Θοδωράκη και Χατζηδάκι".

Εκεί άρχισε να πλατιάζει μπλέκοντας στις ιστορίες του και άλλα πρόσωπα όπως το Χιώτη, ωραίες ιστορίες αλλά είχε παραβιάσει κατά πολύ το χρόνο του. Η Ζωή Λάσκαρη τού φώναξε σε μια στιγμή, "Θα μας τρελάνεις; Για τον Τσιτσάνη ήρθαμε εδώ!", με διάθεση πειράγματος βέβαια και το κοινό χειροκρότησε. "Δεν τελείωσα" είπε ο ποιητής και πρόσθεσε λίγα λόγια για το συγγραφέα Γιώργο Λιάνη. "Ο Λιάνης είναι φανατικός με ότι αγαπάει, αυτό το βιβλίο το έγραψε με την ψυχή του". Για να δείξει την αποδοχή τού Τσιτσάνη, περιέγραψε τη στιγμή τής ταφής του όπου δίπλα στο φέρετρό του ο Ανδρέας Παπανδρέου έκλαιγε.

"Έφυγε αλλά δεν έφυγε. Ζει μαζί μας για πάντα".

Ο Δημήτρης Μανιάτης, συν τοις άλλοις, είναι και ερευνητής τού ρεμπέτικου και λαϊκού τραγουδιού και έχει να επιδείξει σπουδαία δουλειά για τον Τσιτσάνη. Αναφέρθηκε στο έργο τού μεγάλου συνθέτη σημειώνοντας και όλες τις αξιοσημείωτες ερευνητικές δουλειές άλλων ερευνητών.

"Ο Τσιτσάνης είναι ένα διαρκές αίνιγμα. Από το '36 έως το '83, ιερούργησε σε αυτές τις 15.000 νύχτες. Είναι το θαύμα τού λαϊκού μας τραγουδιού συμμετέχοντας στη ροή τής ίδιας τής ζωής. Δεν είναι ο 'μεγαλύτερος λαϊκός συνθέτης', είναι ο 'μεγαλύτερος συνθέτης', χωρίς το 'λαϊκός'. Το έργο του είναι δεμένο με τη ζωή του και η ζωή του με το έργο του, αδιαίρετα".

"Μέσα από το βιβλίο παρελαύνουν οι ιστορίες των τραγουδιών και περιγράφεται η κουλτούρα τής εποχής με σκηνές όπου διανοούμενοι και εργάτες, στον ίδιο χώρο απολάμβαναν την ίδια μουσική. Παρελαύνουν και οι τραγουδιστές". "Ο Τσιτσάνης είναι σχολή για το μπουζούκι. Ακόμα και ο Χιώτης επηρεάστηκε από αυτόν".

Έκλεισε ο κος Μανιάτης με την άποψη τού Τσιτσάνη για τα τραγούδια λέγοντας, "Ένα τραγούδι για να είναι καλό πρέπει να περιέχει τον απόηχο πολλών άλλων τραγουδιών".

Ο Γιώργος Μανιώτης είναι συγγραφέας και ξεκίνησε το λόγο του αναφερόμενος σε αυτόν τον τόπο όπου "μερικά άτομα φωτίζονται. Με πίστη και πανοπλία το ταλέντο τους, παλεύουν με τις αντιξοότητες και επικρατούν. Ένας τέτοιος ήταν και ο Βασίλης Τσιτσάνης. Δεν ήθελε να είναι αρεστός, ήθελε να είναι ακριβής. Τα τραγούδια του μοιάζουν σαν να υπήρχαν ήδη και αυτός να λειτούργησε ως ο ενδιάμεσος. Στίχοι με αρχαιοελληνική ευθυβολία. Λέξεις επιλεγμένες μέχρι θανάτου. Δεν χάνει ποτέ το αίσθημα τής κοινότητας. Μία ακριβής φωτοηχητική περιγραφή".

"Ο Τσιτσάνης και το έργο του είναι μεγάλη περιουσία τού Έθνους μας. Μία βιοψία τού Ελληνικού τρόπου ζωής. Τα τραγούδια του έρχονται από το παρελθόν, πατάνε γερά στο παρόν και εκτοξεύονται στο μέλλον".

Ο κος Θεόφιλος Αναστασίου, φιλόλογος, συγγραφέας, ερευνητής - επιμελητής στα Άπαντα του Τσιτσάνη, ερευνητής για το λαϊκό τραγούδι, συνιδρυτής του Συλλόγου Φίλων Βασίλη Τσιτσάνη στα Τρίκαλα, ζει στα Τρίκαλα όπου και μελετά το "σπουδαιότερο τέκνο τής πόλης", όπως είπε λίγο αργότερα ο κος Λιάνης. Μίλησε για το βιβλίο και την επαφή του με το συγγραφέα κατά τη συγγραφή του. "Δεν είναι μυθοπλασία αλλά μία ακριβής έρευνα για το έργο τού συνθέτη, αποφεύγοντας τις σκοπέλους τής φιλολογίας. Ο Γιώργος Λιάνης ξεπέρασε τα εμπόδια και τις ανησυχίες του για το αν μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις αυτού τού βιβλίου. Το αποτέλεσμα δίνει μία αρκούντως πιστή εικόνα".

"Πολλά άγνωστα πρέπει να παραμείνουν άγνωστα", είπε και έκλεισε συγχαίροντας το συγγραφέα και την επιμελήτρια τής έκδοσης.

Ο κος Γιώργος Παπαδάκης ξεκίνησε πειράζοντας τον πρόεδρο Λευτέρη Παπαδόπουλο, "Αν κατέβαινες εσύ για πρόεδρος, όχι τους 180 δεν θα ψάχναμε αλλά 6 εκ. θα ήταν υπέρ", τού είπε.

"Είχα την ευτυχία να ζήσω σε μία εποχή όπου στις ταβέρνες δεν πηγαίναμε για το φαγητό. Μία εποχή που έβλεπες τον Τσαρούχη να χορεύει ζεϊμπέκικο", είπε και περιέγραψε την προσωπική του ιστορία από τον πρώτο γάμο του όπου τη νύχτα τού γάμου, το έσκασαν με τη νύφη για να πάνε στο Χάραμα και να απολαύσουν τον Τσιτσάνη. "Γυρνώντας το πρωί στο σπίτι, τα δύο σόγια ήταν σε κατάσταση εμφυλίου".

"Αυτό το βιβλίο είναι ένα ωραίο δώρο για τις νέες γενιές. Να ακούσουν τους ήχους τής μεταπολεμικής Ελλάδας, τις βάσεις τής λαϊκής μας μουσικής. Ο Τσιτσάνης υπάρχει και θα υπάρχει", είπε κλείνοντας την ομιλία του.

Η κα Βαλεντίνη Ρήγα είναι καθηγήτρια Κοινωνικής Κλινικής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης. Μίλησε για το μεγάλο συνθέτη από τη σκοπιά τού ερευνητή ψυχολόγου διότι με τους φοιτητές της οργάνωσε μία εκτεταμένη έρευνα, στοιχεία τής οποίας και παρουσίασε αναλυτικά. "Η μουσική είναι η αρχαιότερη μορφή τέχνης", είπε και ευχήθηκε καλοτάξιδο για το βιβλίο.

Ο κος Παύλος Τσίμας, ξεκίνησε επιθετικά, "Ο Λιάνης ρέπει στο να ερωτεύεται... τους ήρωές του, αυτό που κάνει", είπε και συνέχισε για το βιβλίο, "Αυτό το βιβλίο είναι σπουδαίο. Είναι πάνω από το μέτρο. Ο Τσιτσάνης κατά γενική ομολογία είναι ο μεγαλύτερος Έλληνας συνθέτης αλλά και το λιγότερο μελετημένο πρόσωπο".

Αφηγήθηκε την ιστορία με την επίσκεψη τού Ντίζι Γκιλέσπι στην Αθήνα, στα πλαίσια προγράμματος τής πρεσβείας, βελτίωσης της εικόνας των ΗΠΑ σε περιοχές όπου δεν ήταν δημοφιλείς. Αφού εκπλήρωσε την "υποχρέωσή" του, ο Χατζηδάκης τον πήγε να ακούσει τον Τσιτσάνη. Ξετρελάθηκε! Πήρε την τρομπέτα του και προσπαθούσε να "ακολουθήσει" το μπουζούκι τού συνθέτη. Στο εξώφυλλο στον επόμενο δίσκο του, ήταν ντυμένος σε στολή τσολιά!".

Αφηγήθηκε και την ιστορία τής Πανόνικα Ρότσιλντ, γόνο της γνωστής οικογένειας, που παράτησε την παραμυθένια ζωή της για να ακολουθήσει τον μαύρο πιανίστα τα τζαζ, Τελόνιους Μονκ, μόλις άκουσε τη μουσική του. "Μπορεί να ακούσεις ένα τραγούδι και να αλλάξει η ζωή σου;", αναρωτήθηκε ο κος Τσίμας και κλείνοντας χαιρέτησε τα ινδάλματά του που ήταν στην αίθουσα, τους Νεστορίδη, Δομάζο, Λουκανίδη και Αντωνιάδη, τους "παλαίμαχους" τού ελληνικού ποδοσφαίρου.

Ο κος Γιώργος Λιάνης, ο συγγραφέας τού βιβλίου, ξεκίνησε από εκεί που σταμάτησε ο κος Τσίμας απαντώντας στο ρητορικό του ερώτημα, "Ναι, ένα τραγούδι μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή", είπε. "Τη δική μου ζωή την άλλαξε το τραγούδι 'Μέρα Μαγιού μού μίσεψες', μόλις το άκουσα κατάλαβα ότι οι σπουδές μου στο χημικό στη Θεσσαλονίκη δεν είχαν νόημα, φαινόταν βέβαια από την αρχή". "Θα γράψω, είπα στη μάνα μου, δεν ξέρω τι, αλλά θα γράψω".

"Ότι αγαπώ είναι εδώ μέσα, σε αυτή την αίθουσα. Η μοναξιά στα 70 έχει πλάκα. Αυτό το βιβλίο είναι μία καθυστερημένη αφιέρωση στους γονείς μου. Η μητέρα μου είναι 96 ετών και όταν της τηλεφώνησα να της είπα πως ότι εκδόθηκε και ήταν αφιερωμένο σε αυτήν, ήταν η πιο τρυφερή στιγμή της. Τώρα, κάτω από την Ακρόπολη το παρουσιάζω, απίστευτο!".

"Γιατί έγραψα αυτό το βιβλίο;
- Από φιλαυτία; Σίγουρα!
- Για τα χρήματα; Εγώ και οι φίλοι δημοσιογράφοι είμαστε μόνιμα στον άσο. Απ' όταν πλούτισαν οι δημοσιογράφοι, φτώχεινε η δημοσιογραφία".

"Ζούμε μία σουρεαλιστική εποχή. Η μισή Ελλάδα μαγειρεύει και η άλλη μισή μιλάει αγγλικά και γράφει gkreeklish. Ο Τσιτσάνης κράτησε τη γλώσσα μας, έμεινε πιστός. Είναι ο εθνικός μας συνθέτης, έχουμε έναν εθνικό ποιητή, και έναν εθνικό συνθέτη. Σε αυτόν πάτησαν άλλοι μεγάλοι συνθέτες όπως ο Θεοδωράκης και ο Χατζηδάκης. Τα τραγούδια του είναι αλληγορικά και μιλάνε για την Ελλάδα".

"Δόθηκε αποκλειστικά στην τέχνη του, όπως ο Χαλεπάς που όταν τον ρώτησαν τι γνώμη έχει για το Μουσολίνι και το Χίτλερ, αφού σκέφτηκε για λίγο είπε, 'γλύπτες είναι;'".

"Τα τραγούδια του έχουν όμως και έναν μεσογειακό πρωτογονισμό, κι' ας μην με παρεξηγήσει η οικογένειά του. Για τις γυναίκες χρησιμοποιεί 300 επίθετα".

"Προτιμούσε να είναι μάγκας παρά ένδοξος".

"Στο γραφείο του ο Χριστιανόπουλος είχε δύο πίνακες, του Καβάφη και του Τσιτσάνη. 'Γιατί αυτούς τους δύο;' τον ρώτησα. 'Ισοϋψείς', μου είπε, διαφορετικοί αλλά ισοϋψείς!".

Ο κος Λιάνης ευχαρίστησε ονομαστικά όλους τους συνεργάτες και φίλους του.

Το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος ανέβασε την παράσταση "Σερσέ λα φαμ" που αφορά τη ζωή και το έργο τού Βασίλη Τσιτσάνη. Σε αυτή την παράσταση, ο Λεωνίδας Κακούρης έχει έναν μονόλογο όπου ως ο συνθέτης, αφηγείται τη ζωή του. Απολαύσαμε τον ηθοποιό σε αυτόν το μονόλογο και ήταν συγκλονιστικός, όχι έτσι για να το πούμε, πραγματικά.

Η ηθοποιός Βίκυ Παπαδοπούλου διάβασε αποσπάσματα από το βιβλίο.

Η εκδήλωση δεν μπορούσε να κλείσει με καλύτερο τρόπο, ο Χρήστος Νικολόπουλος με τη Γιώτα Νέγκα, τη Λιζέτα Νικολάου, το Γιάννη Διονυσίου και τη Χαρούλα Λαμπράκη, τραγούδησαν τη Συνεφιασμένη Κυριακή. Τα σέβη μας σε όλους!

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε άλμπουμ τού Facebook.
Σχετικά με το Βιβλίο.
Σχετικά με το συγγραφέα και το έργο του.