Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

«Δυο γυναίκες, δυο ιστορίες που πλέκονται και εκτυλίσσονται σε επιστολές και περγαμηνές από και προς την Κιβωτό του Νώε. Η ιστορία μιας νεαρής γυναίκας σε ηλικία αναπαραγωγής που διασώθηκε από τον Κατακλυσμό, επειδή επιλέχτηκε από τον Νώε για να συλλάβει το γιο του, ώστε το σπέρμα του να διαιωνίσει τον πατριαρχικό κόσμο.Και η ιστορία της εγκαταλειμμένης πάνω σε ένα δέντρο συζύγου του, που όμως θα διασωθεί μαζί με τέσσερις άλλες ιέρειες της Μεγάλης Μητέρας σε μια πορεία προς τη συνειδητότητα και την αυτογνωσία. Αλλά και με μια πρόταση για ένα διαφορετικό κόσμο, έναν κόσμο ισοτιμίας, τρυφερής δύναμης και γυναικείας αλληλεγγύης.»

Αυτά διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο του νέου όμορφου αλλά και ανατρεπτικού κατ’ εμέ βιβλίου της Χλόης Κουτσουμπέλη από τις ξεχωριστές εκδόσεις Θίνες που κάθε βιβλίο τους είναι φιλοτεχνημένο ως στολίδι και άρτια επιμελημένο, ώστε ο αναγνώστης/αναγνώστρια που αναζητά το κάτι παραπάνω στις αναγνώσεις του, θα το απολαύσει. Συγχαρητήρια για την εικονογράφηση του όμορφου εξωφύλλου στην Ντανιέλα Σταματιάδη. 

Μετά από δέκα χρόνια από το «Ιερό δοχείο», πάλι από τις ίδιες εκδόσεις, η Χλόη Κουτσουμπέλη επανέρχεται με την «Ταχυδρομική θυρίδα: Κιβωτός». Μια επιστολική νουβέλα που ανατρέπει με τη δική της ματιά η Χλόη Κουτσουμπέλη, όλα όσα μάθαμε στο σχολείο και μας οδηγεί σε άλλα συμπεράσματα και ερωτήματα. Προτίμησα να την αναζητήσω την κυρία Κουτσουμπέλη να μας πει το γιατί επανήρθε με την Κιβωτό και πολλά άλλα.

Κυρία Κουτσουμπέλη ευχαριστώ για τον χρόνο σας. Γιατί μετά από δέκα χρόνια επιστρέφετε στον Νώε; Τι φρέσκο φέρνει αυτό το βιβλίο; 

Πριν από δέκα χρόνια είχα γράψει το θεατρικό επιστολικό μονόπρακτο «Ιερό δοχείο» που παίχτηκε στον χώρο της Αγγελίνας Ρωμανού στο Μεταξουργείο, σε σκηνοθεσία της Μαρίας Κυριάκη, με την Κορνηλία Κυριάκη στον ρόλο της Σιγκάλ, της νεαρής κοπέλας που κακοποιείται από τον Νώε στο πλαίσιο του μύθου που καλλιεργεί ο ίδιος για τον πατριαρχικό Θεό του. Δέκα χρόνια μετά όμως ένιωσα ότι έπρεπε με κάποιο τρόπο να δικαιώσω τη Σιγκάλ αλλά και την Εμζάρα, τη γυναίκα του Νώε που αυτός άφησε να πνιγεί πάνω σε ένα δέντρο γιατί δεν μπορούσε πια να τεκνοποιήσει, και να του χαρίσει τον διάδοχο στον Νέο Κόσμο, σκοπό που θα εκπλήρωνε η νέα γυναίκα που θα έπαιρνε μαζί του στην Κιβωτό. Έτσι προέκυψε αυτή η επιστολική νουβέλα όπου ναι μεν η Σιγκάλ γράφει στην Εμζάρα περγαμηνές αλλά και η Εμζάρα γράφει στον αγαπημένο της γιο Ιάφεθ και αφήνει μία παρακαταθήκη ιερότητας για το θηλυκό φύλο. Στη βία και στη στυγνή κυριαρχία και εξουσία του αρσενικού φύλου και Θεού προτείνει την ισοτιμία, την αλληλεγγύη και την αγάπη του θηλυκού φύλου και της Μητέρας Θεάς. Δεν είναι η συνέχεια του Ιερού Δοχείου, είναι η εμβάθυνση, η διεύρυνση και η διαπλάτυνση του θέματος ώστε η καταγγελία της κακοποίησης να μετατραπεί σε ένα μήνυμα αισιοδοξίας και ελπίδας για το μέλλον του γυναικείου φύλου. 

Η κιβωτός στη λογοτεχνία χρησιμοποιείται για να δηλώσει την ελπίδα ή τη σωτηρία μέσα σε έναν κόσμο που καταρρέει – είτε αυτός είναι φυσικός, είτε ηθικός, είτε ψυχολογικός. Μα πού είναι ο νέος κόσμος αφού η γυναίκα ήταν, είναι και θα είναι πάντα η παραγωγική μηχανή και όχι ισότιμη με τον άντρα;

Το μήνυμα που θέλω να δώσω με αυτό το βιβλίο είναι ότι μέσα από την αλληλεγγύη και τη συνειδητοποίηση της αληθινής ουσίας και δύναμης που έχουν οι γυναίκες μπορεί να κτιστεί μία κοινωνία ισοτιμίας και αγάπης, όπου κανένα φύλο δε θα καταδυναστεύει το άλλο και οι γυναίκες θα έχουν πλήρη εξουσία πάνω στο σώμα τους και στις επιλογές τους. 

«Μου είπαν να μπω. Να φέρω μήτρα και υπομονή. Μα εγώ έμεινα στο δέντρο. Να βλέπω τον κατακλυσμό σαν κάθαρση. Όχι σαν απειλή.» 

Ένας καινούριος κόσμος πρέπει να είναι κόσμος αγάπης και όχι μίσους. Μήπως χρειαζόμαστε πάλι έναν κατακλυσμό ώστε να πάρουμε τη ζωή όπως ονειρευόμαστε;

Η καταστροφή και η βία ήταν στοιχεία του πατριαρχικού κόσμου. Οι γυναίκες γνωρίζουν πως να κτίζουν, να γεφυρώνουν, να δένουν, να ενώνουν. Αυτό που χρειάζεται είναι να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας σθεναρά και σταθερά, ενωμένες και πιστές στους στόχους μας. Δυναμικές και όχι παθητικές, γιατί η σοφή δύναμη είναι το χαρακτηριστικό του φύλου μας διαχρονικά.  

Ο Θεός στις βιβλικές αφηγήσεις είναι πάντα «Αυτός». Τι σημαίνει για σας η αρσενικότητα του Θείου;

Απλούστατα δεν την αποδέχομαι. Αν ο Θεός έχει φύλο, για μένα είναι πάντα Γυναίκα. Γέννησε εξάλλου έναν ολόκληρο κόσμο, πως θα μπορούσε να είναι άνδρας; 

Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο να είσαι «δοχείο» και στο να είσαι «πηγή»;

Το «δοχείο» όπως ήταν αρχικά η νεαρή κοπέλα στη νουβέλα είναι ένα απρόσωπο σκεύος αναπαραγωγής, χωρίς συγκεκριμένη ταυτότητα, που απλώς επιλέγεται για να εκπληρώσει έναν συγκεκριμένο σκοπό. Η πηγή όμως είναι η αφετηρία της ενεργητικής δύναμης που διαχέεται και στοχεύει στο να αλλάξει τον κόσμο, όπως είναι ο Λόγος της Εμζάρα και των τεσσάρων άλλων γυναικών που ήταν ιέρειες της Μητέρας Θεάς, όπως θα διασωθεί μέσα από το γραπτό κείμενο που στέλνει στον Ιάφεθ.  

Η κιβωτός συνδέεται με τον κατακλυσμό, μια πράξη θεϊκής δικαιοσύνης απέναντι στη διαφθορά του κόσμου. Αλλά ποια δικαιοσύνη αφού ο νέος κόσμος δεν άλλαξε κάτι αφού δημιουργήθηκε από τα αρσενικά;

Ο νέος κόσμος δεν έχει δημιουργηθεί ακόμα, δυστυχώς ζούμε ακόμα στον Παλιό. Οι άντρες μπορούν να μας κακοποιούν, να μας βιάζουν, να μας στερούν την ελευθερία επιλογής μας, την ίδια μας την ταυτότητα, πολλές φορές ατιμώρητα. Όμως τα πράγματα αλλάζουν, κρίνοντας από την κόρη μου και τις φίλες της οι νέες γυναίκες είναι περισσότερο δυναμικές, περισσότερο αδιάλλακτες, υπερήφανες και ακέραιες, δε δέχονται συμβιβασμούς. Αυτές και οι κόρες τους και ίσως οι εγγονές τους θα δομήσουν τον Νέο Κόσμο. 

Σε ποιους απευθύνεται σήμερα η Κιβωτός; Ποιοι «χωρούν» και ποιοι «μένουν απέξω»; 

Χωρούν όλοι όσοι, όσες και όσα πιστεύουν στην απόλυτη ισοτιμία και στον σεβασμό της ανθρώπινης υπόστασης ανεξαρτήτως φύλου και στην αγάπη ως συγκολλητική ουσία του Κόσμου.  

Η Κιβωτός έχει περιγραφεί και ως «μήτρα» συνέχειας και δημιουργίας του νέου κόσμου. Πώς νιώθετε για την παρομοίωση αυτή από φεμινιστική σκοπιά; 

Είναι μία μήτρα από την οποία όμως πρέπει να δημιουργηθεί ένας νέος κόσμος στον οποίο δεν θα υφίστανται οι πατριαρχικές δομές του Παλιού. Μία μήτρα που θα γεννήσει το καινούργιο και το διαφορετικό. 

Ποια είναι τα δικά σας «νερά του κατακλυσμού»; Τι προσπαθείτε να διασώσετε μέσα απ’ αυτά; 

Τα δικά μου νερά είναι τα τρικυμισμένα νερά της γραφής. Προσπαθώ να τα ημερέψω και να τα διοχετεύσω στη γραφή, πρώτα πρώτα για να διασώσω τη δική μου ψυχική μου ισορροπία και δεύτερον για να μοιραστώ τη δική μου χάρτινη Κιβωτό με τους αναγνώστες και τις αναγνώστριες/ 

Τι σας ώθησε να επιλέξετε την επιστολική φόρμα για αυτή τη νουβέλα; Πιστεύετε ότι ο αναγνώστης/αναγνώστρια προσεγγίζει διαφορετικά την αφήγηση όταν «εισβάλλει» στην ιδιωτικότητα μιας επιστολής;

Μου αρέσει πολύ η επιστολική φόρμα στη λογοτεχνία γιατί πραγματικά ο αναγνώστης/αναγνώστρια αισθάνεται λαθραναγνώστης και λαθραναγνώστρια ενός πολύ προσωπικού κειμένου και αυτό κάνει το κείμενο πολύ πιο γοητευτικό κατά τη γνώμη μου.

Γράφετε στο οπισθόφυλλο πως η νεαρή γυναίκα επιλέχτηκε από τον Νώε για να συλλάβει τον γιο του, ώστε το σπέρμα του να διαιωνίσει τον πατριαρχικό κόσμο. Κι αν γεννούσε κορίτσι; Υπάρχει συνέχεια της ζωής χωρίς θηλυκά; 

Αν γεννούσε κορίτσι, μπορεί και να το πετούσαν στη θάλασσα. Τους έχω ικανούς. Ήθελα να γεννηθεί αγόρι για να είναι πιο φανερή η συνέχεια της πατριαρχίας ή η λύση αυτής της συνέχειας από τις γυναίκες, και αυτές που ήταν στην Κιβωτό και αυτές που θα έφθαναν μέσα από τον υπόγειο δρόμο στο ίδιο σημείο που θα έφθανε η Κιβωτός από τον δρόμο του νερού. Φυσικά δεν υπάρχει συνέχεια της ζωής χωρίς τα θηλυκά. 

Καλοτάξιδο να είναι το νέο σας βιβλίο κυρία Κουτσουμπέλη. Ένα βιβλίο που πρέπει να το διαβάσουν οι άντρες με πατριαρχικές καταβολές αλλά και οι γυναίκες που πιστεύουν ακόμη ότι γεννήθηκαν για ένα μόνο σκοπό: να φέρνουν τη νέα ζωή στον κόσμο.

«Ο Θεός δεν την προόρισε ούτε να φαντάζεται ούτε να σκέφτεται πολύ» λέει, «αυτό είναι δουλειά του άντρα, η γυναίκα είναι πλασμένη για να κυοφορήσει τη νέα ζωή, αυτό είναι το αξιοθαύμαστο έργο που έχει να επιτελέσει σ’ αυτή τη γη.»