Γράφει: Παναγιώτης Σιδηρόπουλος

Γράφω ύμνους σε ό,τι με εμπνέει
Έμπρακτος ύμνος στους ανθρώπους με προβλήματα όρασης η μεταφορά της πρώτης μου ποιητικής συλλογής στη γραφή Braille.

Από πολύ μικρή ηλικία άρχισε να ασχολείται με την ποίηση. Το ένστικτό της που πήγαζε από το έμφυτο ταλέντο της, την οδήγησε να  μελετήσει την αρχαία ελληνική γραμματεία, να μάθει σωστά ελληνικά και να γνωρίσει την κουλτούρα της φυλής μας όπως διαμορφώθηκε ανά τους αιώνες. Πνεύμα ανήσυχο αλλά και ρομαντικό με βαθειά αγάπη στον άνθρωπο, δεν άργησε να γίνει γνωστή στους λογοτεχνικούς κύκλους με τα ποιήματα που παρουσίαζε κατά καιρούς σε αξιόλογα περιοδικά κι εφημερίδες. Πρόσφατα... πάντρεψε την ποίηση με την ανθρωπιά αποφασίζοντας να εκδώσει την πρώτη της ποιητική συλλογή και στη γραφή Braille και σε νοηματική γλώσσα, ώστε να αποκτήσουν ελεύθερη πρόσβαση σε λογοτεχνικά έμμετρα κείμενα και οι άνθρωποι με προβλήματα όρασης και ακοής.

Μιλάμε φυσικά για τη Σοφία Δευτερίγου, την πρώτη παγκοσμίως ποιήτρια που σκέφθηκε ότι η ποίηση, η λογοτεχνία κλπ δεν είναι προνόμιο των πολλών, εκείνων που είναι αρτιμελείς, που βλέπουν να διαβάσουν, αλλά όλων. Γιατί οι άνθρωποι που δε βλέπουν έχουν κι αυτοί δικαίωμα στην προσβασιμότητα στον έμμετρο λόγο και είναι αδιανόητο να αποκλείονται από μια δεξαμενή ευαισθησίας και υψηλών νοημάτων, όπως η λογοτεχνία, επειδή έχασαν το φως τους ή γεννήθηκαν χωρίς αυτό.

Γι αυτό η πρωτοβουλία της Σοφίας Δευτερίγου έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από την Πολιτεία, την Εκκλησία και την Κοινωνία και θεωρείται σίγουρο ότι θα βρει πολλούς μιμητές στο μέλλον.

Με την κ. Δευτερίγου είχαμε μια ενδιαφέρουσα συζήτηση στην οποία προσπαθήσαμε να αποτυπώσουμε το κίνητρο που την οδήγησε στην πρωτοβουλία της αυτή, αλλά και τις συνθήκες που το διαμόρφωσαν.

Από την πρώτη στιγμή που αποφάσισα να εκδώσω την πρώτη μου ποιητική συλλογή, τόνισε απαντώντας σε σχετική μας ερώτηση, σκέφτηκα ότι όλοι οι άνθρωποι  θα πρέπει να έχουν το δικαίωμα της ανάγνωσης. Και φυσικά οι τυφλοί, εκείνοι που έχουν μόνο έναν τρόπο για να διαβάσουν, που διαβάζουν ψηλαφίζοντας. Γι αυτό ξεκίνησα τις επαφές με φορείς, για να μάθω πως μπορεί να γίνει κάτι τέτοιο. Γιατί η προσαρμογή ενός ποιήματος στη γραφή Braille, δεν είναι μια απλή μετάφραση, είναι μια δύσκολη και πολύ σοβαρή διαδικασία που απαιτεί εξειδικευμένους ανθρώπους και συστηματική δουλειά.

Στο ερώτημα γιατί επέλεξε τον δύσκολο δρόμο της μεταφοράς της συλλογής της στο σύστημα Braille και δεν περιορίστηκε σε μια ηχογραφημένη  απαγγελία των ποιημάτων της η κ. Δευτερίγου απάντησε ότι αυτή θα ήταν η εύκολη λύση αλλά δε θα ήταν η ιδανική Γιατί, όπως είπε, η ποίηση είναι ιδιωτική στιγμή, είναι ανάγνωση, είναι αίσθηση. Το να διαβάζει κανείς με το χέρι είναι κάτι μαγικό. Αυτή τη μαγεία, αυτή την αίσθηση δε θα μπορούσε, όπως είπε, να τη στερήσει από ανθρώπους που έχουν τόσα προβλήματα λόγω της κατάστασής τους.

Αναφερόμενη στον τίτλο της συλλογής της η κ. Δευτερίγου υπογράμμισε ότι το «Εκ Βακχείας Μονογένεση» είναι τίτλος μουσικός που συνδέει τη μεταμόρφωση της διονυσιακής Βακχείας με τη μονογένεση που αλλάζει και προσφέρει. Έχει σημειολογικό αλλά και ρεαλιστικό χαρακτήρα που μόνο η σωστή ελληνική γλώσσα, η οποία βασίζεται και πηγάζει από την αρχαία ελληνική, μπορεί να αποδώσει. Ως δημιουργός δε θα μετάνιωνα ποτέ για τον τίτλο αυτό, σημείωσε η ποιήτρια. Για το πως ασχολήθηκε με τα αρχαία Ελληνικά, τόνισε ότι θαύμαζε αυτή τη γλώσσα  και της άρεσε από νωρίς να διαβάζει, λεξικά, αρχαίους συγγραφείς και κυρίως διαλόγους, να εντρυφεί στην αρχαία ελληνική γραμματεία και να ανακαλύπτει συνέχεια τον απίστευτο κόσμο της διανόησης των προγόνων μας. Αλλά η γλώσσα είναι τριβή, μπορεί με τον καιρό να αλλάξει, υπογράμμισε η ποιήτρια, ωστόσο, πρόσθεσε, πως  αυτή η γλώσσα δε σταματά ποτέ σε μυαλά που έχουν αντίληψη.

Στην ερώτηση για τη διαδικασία που ακολουθήθηκε για να μεταφερθεί η συλλογή των ποιημάτων της στη γραφή Braille και για πρώτη φορά στη νοηματική γλώσσα και σε διεθνή νοήματα, η κ. Δευτερίγου είπε ότι είχε την αμέριστη βοήθεια και συμπαράσταση του Φάρου Τυφλών και διαπιστευμένων διερμηνέων της νοηματικής γλώσσας που της διέθεσαν καθηγητές για τη δουλειά αυτή αλλά και για την επιλογή των ποιημάτων που μεταφέρθηκαν. Μάλιστα, υπογράμμισε, η αντιπρόεδρος του Φάρου την τίμησε αφού παρέστη στην παρουσίαση της ποιητικής της συλλογής στο Μύρτιλο, απαγγέλλοντας ποίηση από braille, στην οποία παρέστησαν ακόμα η υπουργός εργασίας Δόμνα Μιχαηλίδου, ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής συνέλευσης του συμβουλίου Ευρώπης Θεόδωρος Ρουσόπουλος, ο πρωτοσύγκελος Αρχιμανδρίτης Νεκτάριος Δαρδανός, συγγραφείς, καθηγητές, καλλιτέχνες και πλήθος κόσμου. Η παρουσία εκπροσώπων της Πολιτείας, της Εκκλησίας, φορέων των Τυφλών και Κωφών, καλλιτεχνών, ανθρώπων των γραμμάτων κλπ, κατέληξε η κ. Δευτερίγου δείχνει την αποδοχή που είχε η πρωτοβουλία αυτή για καθολική συμπερίληψη, πόσο σωστή και χρήσιμη είναι και πόσο σημαντικά μηνύματα αλτρουισμού και αλληλεγγύης στέλνει σε μια κοινωνία που οι έννοιες αυτές είναι περίπου ανύπαρκτες.

Αναφερόμενη δε στους παριστάμενους, στην εκδήλωση, τόνισε ότι δε γνώριζε σχεδόν κανέναν, ούτε έκανε ποτέ δημόσιες σχέσεις αλλά όλοι πήγαν αυτοβούλως, ακριβώς για να στηρίξουν την πρωτοποριακή αυτή προσπάθεια.

Στην ερώτηση αν θα ήθελε να βρει μιμητές η πρωτοβουλία της, η κ. Δευτερίγου τόνισε ότι όχι μόνο θα το ήθελε αλλά και θα το επεδίωκε. Αυτό όμως, είπε, προϋποθέτει οργάνωση από τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους και κυρίως από τους γονείς και κηδεμόνες. Για να έχουν τα παιδιά καλύτερη εκπαίδευση και παιδεία.

Στο τέλος ρωτήσαμε τη Σοφία Δευτερίγου για το αν ετοιμάζει και δεύτερη ποιητική συλλογή. Και απάντησε ότι σαφώς και ετοιμάζει αφού την εμπνέει ο θαυμασμός. Και αισθάνεται την ανάγκη να υμνήσει τους σύγχρονους ήρωες, που έζησαν η ζουν ανάμεσά μας και τους οποίους αφήνουμε να περνούν απαρατήρητοι. Το επόμενο ποίημα της, όπως μας αποκάλυψε θα είναι ένας «ύμνος» και αφιερώνεται στην Κυρά της Ρω. Ύμνος γεμάτος θαυμασμό για μια πραγματική Ελληνίδα. Άλλωστε, όπως είπε, ο θαυμασμός δε διχάζει. Και φυσικά αυτό το είδος ποίησης συνάδει με τα θέλω της, αφού, σύμφωνα με την ίδια, από την αρχή έγραφε όταν ήθελε να δοξάσει κάτι. Και της άρεσε η λυρική, η θρησκευτική και η ρομαντική ποίηση.

Γιατί τον ύμνο μπορεί να τον καταλαβαίνουν λίγοι αλλά τον νοιώθουν όλοι, όπως τον ύμνο εις την ελευθερία που έγινε και ο εθνικός μας ύμνος...