Γράφει: Διονύσης Λεϊμονής

Η Ελένη Σβορώνου είναι απόφοιτη της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ, με μεταπτυχιακή ειδίκευση στη Διαχείριση Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Πανεπιστήμιο του Birmingham. Είναι υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στο WWF Ελλάς.

Παράλληλα, γράφει για παιδιά και νέους. Πολλά από τα βιβλία της έχουν συμπεριληφθεί στις βραχείες λίστες των Κρατικών Λογοτεχνικών Βραβείων, των βραβείων κοινού Public και του λογοτεχνικού περιοδικού Διαβάζω, ενώ έργα της απέσπασαν Εύφημο Μνεία από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά καθώς και τη διεθνή διάκριση White Raven. Γράφει κριτική παιδικής λογοτεχνίας στον Αναγνώστη ενώ από το 2016 είναι μέλος της κριτικής επιτροπής του Αναγνώστη (κατηγορία: παιδική λογοτεχνία).

Διδάσκει δημιουργική γραφή σε σεμινάρια για μικρούς και μεγάλους, και εμψυχώνει παιδαγωγικά εργαστήρια για τη φύση και τον πολιτισμό. Έχει διδάξει δημιουργική γραφή για ενήλικες με θέμα το παιδικό βιβλίο στον κύκλο σεμιναρίων του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου. Της αρέσει να μοιράζεται αναγνωστικές εμπειρίες με μικρούς και μεγάλους.

Απόφοιτη Φιλολογίας, υπεύθυνη Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, εμψυχώτρια εργαστηρίων δημιουργικής γραφής, κριτικός λογοτεχνικών έργων, αρθρογράφος, συγγραφέας παιδικών-εφηβικών βιβλίων.… Ποιος από όλους αυτούς τους «ρόλους» μπορεί να επισκιάζει τους άλλους ή συνυπάρχουν αρμονικά;

Ο ένας τροφοδοτεί τον άλλον. Παίζω και μαθαίνω με τα παιδιά, μοιραζόμαστε ιστορίες για τη φύση και τον πολιτισμό και τη ζωή, γενικότερα, η δουλειά μου στο WWF με μαθαίνει μυστικά και τρόπους της φύσης και της προστασίας της, αυτά πάλι γίνονται προγράμματα, ιστορίες, επικοινωνία με μικρούς και μεγάλους. Και βέβαια το διάβασμα είναι το λίπασμα σ’ αυτό το δέντρο. Η κριτική παρουσίαση βιβλίων ένας από τους καρπούς του.

Κουβαλάμε τις αφηγήσεις και τις αναγνώσεις μας… Ποιος είναι το δικό σας «φορτίο»;

Η Ελένη μικρό παιδί: Τα αμφιβόλου αισθητικής παιδικά εικονογραφημένα βιβλία (όπως η σειρά με τη Λιλίκα, που πρόσφατα ξαναβγήκε!).

Μεγαλώνοντας: Η Άλκη Ζέη, η Ζωρζ Σαρρή, η Μαργαρίτα Καραπάνου, ο Μενέλαος Λουντέμης και τα κλασικά της εποχής (Μικρές κυρίες, Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλυν κλπ.).

Εφηβεία: Η γενιά του ’30 στην εφηβεία (Μυριβήλης, Καραγάτσης, Βενέζης, Θεοτοκάς, Ελύτης κλπ.). Και κλασική γαλλική, αγγλική και ρωσική λογοτεχνία.

Ενήλικας: Σύγχρονο κοινωνικό και ιστορικό μυθιστόρημα και διηγηματογραφία. Αγαπημένοι: Δημήτρης Σωτηρίου, Ζυράννα Ζατέλη, Ρέα Γαλανάκη, Νίκος Θέμελης, κι ύστερα αρχίζουν τα μεμονωμένα βιβλία.

Mόλις ανακάλυψα, χάρη σε μια καλή μου φίλη, την Έλενα Μαρούτσου. Σκοπεύω να διαβάσω τα άπαντά της και την παρακαλώ να συνεχίσει!

Πώς αυτό μεταπλάθεται, αξιοποιείται, εντοπίζεται στην τέχνη σας;

Είμαστε τα διαβάσματά μας, οι ήρωες με τους οποίους ταυτιστήκαμε, τα πάθη που ζήσαμε μαζί τους και μας έκαναν να ανασκαλέψουμε τα μέσα μας και τα του κόσμου τούτου. Είναι αξεχώριστος ο εαυτός μας από τους ήρωες που μας συγκίνησαν.

Ο λογοτεχνικός εαυτός είναι μεγάλος κλέφτης! Διαβάζει ξανά και ξανά μία πρόταση, μια παράγραφο, ολόκληρο κεφάλαιο για να δει πώς το έστησε ο συγγραφέας. Ούτε κατά διάνοια για να το μιμηθεί. Το αποτέλεσμα θα ήταν φτηνή απομίμηση. Αλλά για να μαθητεύσει στις δυνατές πένες. Κι ύστερα να ξεχάσει. Τώρα τι μένει από αυτό... φαντάζομαι ένα αισθητικό κριτήριο.

Και το γύρω περιβάλλον σας στενότερο ή ευρύτερο; Ποιο ρόλο έπαιξε ή διαδραματίζει;

Το περιβάλλον μας το επιλέγουμε (αν έχουμε την τύχη να μην ανήκουμε στους αναγκεμένους και δυσκολεμένους αυτού του κόσμου). Επέλεξα λοιπόν να ζήσω με ανθρώπους που αγαπούν το διάβασμα. Ο συνοδοιπόρος μου στη ζωή είναι φανατικός αναγνώστης. Με εκνευρίζει γιατί καταβροχθίζει δυο τρία πολυσέλιδα βιβλία στην καθισιά του! Εγώ είμαι αργός αναγνώστης. Συναντιόμαστε στις φωναχτές αναγνώσεις. Μεγάλη απόλαυση.

Οπότε ναι, είναι τύχη και δώρο μεγάλο να έχεις αυτή την πολυτέλεια. Να επιλέγεις το περιβάλλον σου και να μπορείς να ζεις ως αναγνώστης. Βεβαίως υπάρχουν και οι άνθρωποι με τσαγανό που κόντρα στο ρεύμα και το αντίξοο περιβάλλον τους, δημιουργούν τις συνθήκες, ανοίγουν δρόμους. Όπως η θρυλική Ματίλντα του Roald Dahl! Η πιο ωραία επανάσταση εναντίον της οικογένειας που ζει στον ρυθμό του homo televisionis ήταν της Ματίλντα!

Αγαπημένο άκουσμα (ιστορία-τραγούδι-φράση);

Words create worlds. Στα αγγλικά για να μη χαθεί το λογοπαίγνιο. Και όχι μόνον οι λογοτεχνικές λέξεις, αλλά και οι καθημερινές. Πρέπει να προσέχουμε τις λέξεις που επιλέγουμε για να επικοινωνήσουμε μεταξύ μας.

Η δεύτερη ρήση που έμαθα από καλό Βρετανό δάσκαλο: «We are guests in each other’s culture”. Είμαστε φιλοξενούμενοι ο ένας στην κουλτούρα του άλλου. Ίδιες λέξεις μπορεί να σημαίνουν τελείως διαφορετικά πράγματα για εκείνον. Θέλει να διαβάζεις ανάμεσα στις γραμμές για να δεις πώς εκλαμβάνονται οι λέξεις σου από τον άλλον.

Αγαπημένη εικόνα;

Ο κόλπος της Γέρας, του Θεόφιλου. Ένα έργο του λαϊκού ζωγράφου Θεόφιλου Χατζημιχαήλ που αποτυπώνει το φως και την ατμόσφαιρα του κόλπου της Γέρας στη Μυτιλήνη. Το φως στο νησί αυτό είναι μοναδικό. Το περιγράφει ο Ελύτης στο δοκίμιό του για τον Θεόφιλο. Δεν είμαι λάτρης του Θεόφιλου, αλλά αυτό το έργο είναι τα παιδικά καλοκαίρια μου. Η Γη της Επαγγελίας της παιδικής ηλικίας.

Αν δεν αναπνέατε με οξυγόνο, τι θα σας έδινε ζωή;

Η κίνηση. Θα έπαιρνα ενέργεια από την κίνηση, το βάδισμα. Είμαι βαδιζομανής, που έλεγε και ο Δημήτρης Σωτηρίου στα «Οπωροφόρα της Αθήνας».

Αν έπρεπε να στερηθείτε κάτι που αγαπάτε πολύ τι θα ήταν αυτό;

Μόνο για να χαρίσω ζωή σε αγαπημένο πρόσωπο θα μπορούσα να στερηθεί τη δυνατότητα να απομονώνομαι και να διαβάζω, γράφω, σκέφτομαι, ρεμβάζω, για να απλώσω τον εαυτό μου. Ο μεγαλύτερος εφιάλτης μου είναι μια ζωή χωρίς δυνατότητα απομόνωσης. Σε διαρκή συντονισμό με άλλους.

Αγαπημένο: Όνομα; Λουλούδι; Γεύση; Μυρωδιά;

Εριφύλλη, γιασεμί, κάπαρη, γιασεμί.

Ένας κακός εφιάλτης;

Ο παραπάνω! Επαναλαμβανόμενος εφιάλτης ότι εισβάλλουν άνθρωποι στο σπίτι και δεν έχω πού να αποτραβηχτώ, πού να υπάρξω.

Ένας επόμενος στόχος στη ζωή σας, στην πορεία σας;

Να παραμείνω άνθρωπος ικανός να αγαπά, να ενθουσιάζεται, να αφοσιώνεται. Να μη γίνω κυνική, γιατί αυτός ο κίνδυνος παραμονεύει καθώς μεγαλώνει κανείς και βλέπει πως ο κόσμος δεν αλλάζει προς την κατεύθυνση που θέλει!

Σας δίνω πέντε λέξεις, σας παρακαλώ κάντε μου ένα μικροδιήγημα σε 43 ακριβώς λέξεις, αυτοβιογραφικό ή μη: ζωή, φύλλο, μονοπάτι, όνειρο και φως.

Δύσκολα μας βάζετε κ. Λεϊμονή! Το λοιπόν: «Έθαψε τον Αχιλλέα κάτω από τον πλάτανο. Ανηφόρισε το μονοπάτι. Μια κολώνα φως έλουσε το δέντρο. Ένα φύλλο έπεσε στον τάφο. Μια ζωή εκείνος μασουλούσε τα βιβλία της. Το «Όνειρο στο κύμα» ήταν διάτρητο. Φυλλομετράει τώρα ο ποιμενικός τα φύλλα της ζωής του.»

Τίτλος: Επιτύμβιο. (Η 44η λέξη!)

Σας ευχαριστώ.

Κι εγώ γιατί μας χαρίζετε τα ωραία σας βιβλία και πολλές εμπειρίες γύρω από το παιδικό και όχι μόνο βιβλίο.