Γράφει: Διονύσης Λεϊμονής

Ο Στέλιος Πελασγός είναι ιστορητής/επαγγελματίας παραμυθάς, ψυχοπαιδαγωγός, παραµυθοθεραπευτής, ποιητής και σκηνοθέτης. Ξαναζωντάνεψε την τέχνη της προφορικής αφήγησης στη χώρα μας από το 1991 και ως σήμερα χιλιάδες παιδιά και ενήλικες έχουν ακούσει τα παραμύθια και τα σεμινάριά του στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η διδακτορική του έρευνα συνέδεσε τη χρήση της πολλαπλής νοημοσύνης με τη μαθητεία του παραμυθά στις παραδοσιακές κοινωνίες και το σύγχρονο σχολείο. Έχει μεγάλη αγάπη για την ειδική αγωγή και τη θεραπευτική αφήγηση, και διακονεί ευπαθείς ομάδες πληθυσμού (πρώην χρήστες ουσιών, φυλακισμένους, πρόσφυγες, παιδιά με νοητική υστέρηση, Ροµά, ηλικιωμένους, ασθενείς στο Ογκολογικό Νοσοκομείο Παίδων «Ελπίς». κ.α.). Έχει γράψει βιβλία για παιδιά και για μεγάλους, ποιήματα, θεατρικά, μελέτες και συλλογές μαρτυριών και έχει δημιουργήσει μέθοδο πρόληψης της εξάρτησης μέσω των παραμυθιών που παρακολούθησαν χιλιάδες παιδιά και νέοι στην Κύπρο. Η κρατική τηλεόραση έχει αφιερώσει τέσσερα ντοκιμαντέρ στο έργο του. Είναι αγωνιστής για την προστασία της φύσης, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την κοινωνική δικαιοσύνη.

Περισσότερα για τον Στέλιο Πελασγό:

• Ιστοσελίδα: www.storytelling.gr (εκεί μπορεί κανείς και να εγγραφεί στα newsletters του ή στα διαδικτυακά εργαστήρια του)
• Facebook: Στέλιος Πελασγός
• Κανάλι YouTube: youtube.com/user/Storytelling0
• Ιστόρημα (ηχητικό αρχείο): archive.istorima.org/interviews
• Απόσπασμα ντοκιμαντέρ: youtube.com

Αφηγητής, παραµυθοκόµος, συγγραφέας… Ποιος από αυτούς τους «ρόλους» μπορεί να επισκιάζει τους άλλους ή συνυπάρχουν αρμονικά;

Έχω κι' άλλους: Ποιητής. Θεραπευτής. Performer. Δάσκαλος, κοινωνικός αγωνιστής, σκηνοθέτης, ακτιβιστής για τη σωτηρία της φύσης, χτίστης, µπαξεβάνος, μάγειρας, σιδεράς, μάστορας. Στην ψυχολογία σήμερα μιλάμε για πολλαπλό εαυτό. Ψυχική υγεία είναι να μη διασπαστεί ο εαυτός είτε από αλαζονεία και πειρασμούς είτε από πόνο και πένθος. Θαρρώ πως καταφέρνω να συνέχω τα κομμάτια μου ακόμα κι' όταν η ζωή τα διασπά και τα σκορπά. Τα τελευταία χρόνια ο Ποιητής εμφανίζεται όλο και πιο συχνά, παραμερίζει τους άλλους και κάθεται και γράφει όπου κ'ι αν βρίσκεται. Ο ρόλος του Πατέρα δε, όταν ανασύρεται, τους βάζει όλους σούζα για να φροντίσω τα φυσικά ή τα πνευματικά μου παιδιά.

Κουβαλάμε τις αφηγήσεις και τις αναγνώσεις μας… Ποιος είναι το δικό σας «φορτίο»;

Ουουου. Οι µύθοι της Δήµητρας από την Ελευσίνια γιαγιά µου, η ελληνική µυθολογία, ο Όµηρος, ο Παπαδιαµάντης, ο Ηρόδοτος, ο Κόντογλου, η Κάρεν Μπλίξεν, ο Όλιβερ Σακς, ο Ελύτης. Ο Καραγκιόζης και οι σοφές, παράλογες, τραγικοκωμικές ιστορίες του Νασρεντίν Χότζα. Η λεβαντίνικη ρίζα μου: οι αναμνήσεις της Σμύρνης από τον παππού μου, οι ανατολίτικες ιστορίες της δασκάλας μου Katrine Zarkate και του αδελφού μου Λιβανέζου παραμυθά Zihad Darwiche. Η Καινή Διαθήκη και τα λόγια του Αγίου Πορφυρίου. Ο Τολκιν και η Ούρσουλα Λε Γκεν και βέβαια οι θρύλοι και τα λαϊκά παραμύθια όπως κυλάνε μέσα στις φλέβες μου. Την τελευταία χρονιά την έζησα αγκαλιά µε τον Ευριπίδη ετοιμάζοντας ένα σχολικό βιβλίο. Κοιμόμουν ξύπναγα µε τους στίχους του στα ερείπια της Τροίας.

Πώς αυτό μεταπλάθεται, αξιοποιείται, εντοπίζεται στην τέχνη σας;

Αυτό που χαρακτηρίζει όλους αυτούς είναι η προφορικότητα, είναι απολαυστικοί αφηγητές και αφηγήτριες που έχουν που περνά απότομα από το κουβεντιαστό στο επικό. Πάνω που νομίζεις ότι σου μιλούν προσωπικά και απλά και πας να τους απαντήσεις, η απλότητα γίνεται δωρική έκφραση και μιλούν επικά και τελετουργικά. Αυτό νομίζω είναι και το ύφος μου. Η απότομη αλλαγή από το κωμικό στο ιερό, από την ποίηση στο σχόλιο για την κοινωνική αδικία, από το μαγικό στις παιδικές κουβεντούλες, από µια γαλλική φράση στα αρχαία ελληνικά, από τα πηλιορείτικα στη γλώσσα των ευαγγελίων, από την επιστημονική ευκρίνεια στο σύνθημα. Το σύνολο δε δημιουργεί την αίσθηση της αταξίας και του χάους αλλά αντίθετα της συνέχειας του λαϊκού πολιτισμού που χωνεύει γλώσσες και θρησκείες και συνεχώς μεταλλάσσεται και μένει ολοζώντανος.

Και το γύρω περιβάλλον σας στενότερο ή ευρύτερο; Ποιο ρόλο έπαιξε ή διαδραματίζει;

Δέντρα πρέπει να βλέπω. Θάλασσα. Κουβέντες λαϊκών αυθεντικών ανθρώπων ν' ακούω. Στήνω αυτί στα τσιπουράδικα που χαλαρώνουν οι άνθρωποι, στα καφενεία που έχουν δέντρα και ήλιο, στα προαύλια των σχολείων και τις κούνιες που παίζουν τα παιδιά, στα ταβερνάκια. Έτσι θα έκανε κι ο Παπαδιαµάντης “Δεν έχουμε πατέρα στο σπίτι”, “Την αποφάσισε ο γιατρός”,  “Τ’Μπουφ του Π’λι” ή το λαϊκό παραμύθι “Ανθούσα μου, ξανθούσα μου και χρυσοµαλούσα μου ρίξε τα μαλάκια σου ν’ ανέβω να κατέβω”, “Τι κεντάς και τι χρυσώνεις/άντρα πεθαμένο παίρνεις”. Με κουβέντες της ταβέρνας και της παιδικής χαράς χτίζονται τα ποιήματα και τα παραμύθια μου.

Αγαπημένο άκουσμα (ιστορία-τραγούδι-φράση).

Η γιαγιά μου να μου διηγείται με δέος και τρυφερότητα τους τρομερούς αρβανίτικους θρύλους για τον Γκιώνη ή για τον Γαλαξία. Η Μοσχολιού να τραγουδάει “Χαράμι”. Ποιος άντρας μπορεί να αντέξει αυτή το παράπονο/κατάρα/ λαχτάρα; “Έχει ο Θεός”.

Αγαπημένη εικόνα;

Τα μάτια του παιδιού μου όταν άνοιξαν πρώτη φορά στην αγκαλιά μου την ώρα που το σκούπιζα (σιγά μην το αφήσω να το βάλει κάτω από τη βρύση η μαία).

Αν δεν αναπνέατε με οξυγόνο, τι θα σας έδινε ζωή;

Το γέλιο το κακαριστό των παιδιών.

Αν έπρεπε να στερηθείτε κάτι που αγαπάτε πολύ τι θα ήταν αυτό;

Βαριά κουβέντα. Η ζωή συνεχώς μας στερεί. Βλέπω εμπρός μου ανοιχτή την πόρτα των γερατειών και ξέρω πως πρέπει να αποχαιρετώ και να στερούμαι. Μαθαίνω να ελαφρώνω.

Αγαπημένο: Όνομα, Λουλούδι, Γεύση; Μυρωδιά;

Χρυσήλιος. Είναι όνομα κυπριακό. Για πολλά χρόνια φαντασιωνόμουν πως θα άλλαζα το Στυλιανός (του Βρεφοκρατούσου Αγίου μου που αγαπώ) με το Χρυσήλιος. Βέβαια, στους μύθους και τα παραμύθια η γνώση του “αληθινού ονόματος” δίνει εξουσία του ονομαζόμενου σε αυτόν που το προφέρει. Συχνά στα εργαστήρια μου τα μέλη αναζητούν το αληθινό τους όνομα. Το γιασεμί που ενώνει την Ελλάδα με την Ανατολή Θα γίνω μικρασιάτης Βολιώτης με τη γεύση: Το τσίπουρο με κρίταµα του θαλασσόβραχου. Δύο. Δεν μπορώ να διαλέξω. Ο αέρας της πηλιορείτικης ρεματιάς όταν ανθίζει το τρομερό αρκουδοπούρναρο, ο Σµίλαξ. Η μυρωδιά της θάλασσας του Αιγαίου (κάθε θάλασσα μυρίζει αλλιώς).

Ένας κακός εφιάλτης;

Ένα παράθυρο με κάγκελα. Ένα παράθυρο με τσιμεντένια θηρία πολυκατοικίες εμπρός. Ο εγκλεισμός δηλαδή. Πώς είναι να ζεις στη μεγαλύτερη φυλακή του πλανήτη, στη Γάζα;

Ένας επόμενος στόχος στη ζωή σας, στην πορεία σας;

Να οργανώσω σε βιβλία και σεμινάρια τη συσσωρευμένη γνώση και εμπειρία περισσότερων από 30 χρόνων χρήσης των παραμυθιών στην ψυχική θεραπεία και στην ανακούφιση του πόνου. Να γράψω περισσότερα κόμικ. Να φωνάζω περισσότερα συνθήματα στις παραστάσεις μου και στον δρόμο και να ακούγεται σαν μέρος μιας ιστορίας, σαν ένα αισιόδοξο τραγούδι ελπίδας. Να εικονογραφώ μόνος κάποιες πολύ μικρές ιστορίες μου με μολύβια, πενάκια και ακουαρέλες.

Σας δίνω πέντε λέξεις, σας παρακαλώ κάντε μου ένα µικροδιήγηµα σε 43 ακριβώς λέξεις (θα προτιμούσα αυτοβιογραφικό): όνειρο, φωτιά, ήλιος, όνειρο και ξωτικό.

Γεννήθηκε στο δάσος να βλέπει τα αόρατα. Έπειτα ήρθαν οι Άπληστοι, βάλαν φωτιά στα δέντρα και τουρίστες στη θάλασσα. Διώξαν τα ξωτικά. Μπήκαν σε βάρκες και ήρθαν πρόσφυγες. Όταν φέγγει ήλιος ζούνε μαζί σε καταυλισμό ονείρων. Τα βράδια απελευθερώνονται με τα παραμύθια του.

Σας ευχαριστώ.