Γράφει: Λεύκη Σαραντινού

Ο Γιώργος Μελίτος γεννήθηκε το 1992. Ζει στην Ξάνθη σχεδιάζοντας φωτοβολταϊκά, παίζοντας μουσική και γράφοντας. Στα τριάντα του εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο «Χρακ!». Τον συναντήσαμε στο Bookia και μας μίλησε για αυτό.

Το βιβλίο σας μιλάει για αρχιτεκτονική, μηχανική και κτίσιμο κτιρίων μέσα από τα μάτια ενός νεαρού αρχιτέκτονα, ο οποίος έρχεται αντιμέτωπος με μια υπόθεση διαφθοράς μέσα από ανάθεση δημοσίου έργου. Πιστεύετε πως αυτές οι… «λαμογιές», όπως τις αποκαλείτε στο βιβλίο σας, είναι κάτι που συμβαίνει συχνά στη χώρα μας πρωτίστως, ή και σε άλλες χώρες;

Δεν είμαι σίγουρος πως έχει σημασία τι πιστεύω εγώ για τον τρόπο που γίνεται η ανάθεση των δημόσιων (ή των μεγάλων ιδιωτικών) έργων, εδώ ή αλλού. Αυτό που σίγουρα έχει σημασία, είναι πως αν πιστεύουμε συλλογικά ότι όλες σχεδόν οι μεγάλες επιλογές που γίνονται τριγύρω μας είναι αποτέλεσμα κοινωνικής μηχανικής χωρίς αξιοκρατικά κριτήρια, τότε χάνεται η εμπιστοσύνη μας στο σύνολο των θεσμών. Εκεί υπάρχει πρόβλημα. «Γιατί να παίξω εγώ το παιχνίδι με τους κανόνες, αφού πρώτοι οι νικητές και οι υπεύθυνοι τήρησης των κανόνων δεν τους σέβονται;» Κάτι τέτοιο συμβαίνει σε πολλά επίπεδα, σε σημείο να μην έχει καν σημασία πλέον η πηγή και το μέγεθος της πραγματικής διάβρωσης.

Εσείς σπουδάσατε στο Πολυτεχνείο; Πείτε μας, πρώτα απ’ όλα για ποιον λόγο επιλέξατε τη συγκεκριμένη κατεύθυνση σπουδών και γιατί  στο βιβλίο σας «Προτείνω σε όποιον δεν ξέρει τι θέλει να γίνει όταν μεγαλώσει, να σπουδάσει αρχιτεκτονική».

Σπούδασα δίπλα σε αρχιτέκτονες στην Ξάνθη και δούλεψα μαζί με ορισμένους όταν βγήκα στο επάγγελμα του μηχανικού (στο οποίο βρέθηκα από σπόντα). Η σχέση μου με αυτή την υπέροχη επιστήμη είναι μάλλον φιλική. Δεν έχω το ακαδημαϊκό υπόβαθρο να τη μελετήσω σε βάθος, μοιράζομαι όμως πολλούς θεωρητικούς προβληματισμούς της. Η πρόταση αυτή έπαιζε κάποτε σαν φοιτητικό αστείο, πως «η αρχιτεκτονική είναι μία εξαιρετική κατεύθυνση σπουδών για να ασχοληθείς με τελείως διαφορετικά πράγματα αργότερα»(είχαν υποθέτω κατά νου τους PinkFloyd). Δεν νιώθω πάντως πως το βιβλίο εμβαθύνει πραγματικά σε αυτήν, ούτε πως απευθύνεται σε αρχιτέκτονες. Αποτέλεσε απλώς ένα ευχάριστα ευρύ γήπεδο αλληγορίας για να ειπωθεί η συγκεκριμένη ιστορία.

Τελικά η αρχιτεκτονική είναι τέχνη ή επιστήμη; Ή μήπως και τα δύο συγχρόνως; Μήπως είναι η αρχιτεκτονική είναι η θεωρητικότερη από τις θετικές επιστήμες, όπως και η Ιστορία, αντίστοιχα, είναι η θετικότερη από τις θεωρητικές επιστήμες;

Αυτά τα ερωτήματα είναι ίσως πιο χρήσιμα από τις απαντήσεις τους. Στο δικό μου μυαλό δεν υπάρχει κανένας διαχωρισμός. Τέχνη, επιστήμη, μαστοριά και θεωρία είναι απλώς διαφορετικά άκρα ενός ενιαίου σώματος. Οι διχοτομήσεις αυτές μου φαίνονται κάπως ύποπτες, αφού συνήθως συνοδεύονται από κρυφές αξιακές κρίσεις – σαν να ψάχνουμε τι είναι καλύτερο κι όχι τι είναι πιο χρήσιμο για κάθε περίσταση, ή τι πρέπει να κοστίζει περισσότερα και όχι τι χρειάζεται εδώ και τώρα. Προτιμώ να μένουν ενωμένα κι ας είναι πιο χαοτικά.

«Χρακ!» είναι ένα επιφώνημα που εμφανίζεται συχνά στις σελίδες του βιβλίου σας καθώς και ο τίτλος του. Πείτε μας πως ακριβώς καταλήξατε να τον υιοθετήσετε.

Δεν το έχω καταλάβει ακόμη, αλλά πρόκειται για έναν ήχο που ακούω συνέχεια. Έχω γράψει περισσότερα γι’ αυτόν κάποια στιγμή, όμως εξακολουθεί να μην έχει ξεκαθαριστεί. Μου μοιάζει με τον ήχο των οριακών στιγμών: της κόψης του ξυραφιού, της αποφασιστικής υπογραφής και του απότομου σκισίματος. Μου είχε φανεί πως έχει κάτι τελεσίδικο και μου άρεσε, άρχισε έτσι να εμφανίζεται στο γραπτό ξανά και ξανά, μέχρι που έγινε (με το έτσι θέλω) τίτλος. Παραμένει η πιο επίμονη υπενθύμιση πως πάντα, κάτι, κάπως αλλάζει.

Σε ποιον βαθμό το βιβλίο σας περιέχει αυτοβιογραφικά στοιχεία;

Σίγουρα κανένας δε γράφει αποκομμένος από τον κόσμο και τα βιώματα του. Η ανασφάλεια ενός ανθρώπου που πρέπει να δείξει αποφασιστικότητα, τα αιώνια αναπάντητα δίπολα (βλ. τέχνη-επιστήμη), οι σχέσεις με τους κοντινούς ανθρώπους και το πλαίσιο της σύγχρονης ζωής ασφαλώς με απασχολούν σημαντικά. Κάπου εκεί όμως ξεκινάει η μυθοπλασία. Σκιαγραφούνται οι χαρακτήρες που εκφράζουν διαφορετικά επιχειρήματα και οπτικές, στήνονται ιστορίες αμαλγαμάτων και η πραγματικότητα τεντώνεται για να γίνει πιο ενδιαφέρουσα. Τίποτα μέσα στο «Χρακ!» δεν έχει γίνει πραγματικά, αλλά αυτό δεν το εμποδίζει απ’ το να έχει την αλήθεια του.

Στο βιβλίο σας ξεκινάτε με μία αναφορά στην αρχέγονη διαμάχη γραμματικών-μηχανικών στη Μεσοποταμία. Τι έχετε να μας πείτε για αυτήν; Αληθεύει ότι οι θεωρητικές επιστήμες είναι κάπως «άχρηστες» στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων σε σχέση με την προσφορά των θετικών επιστημών; Συμφωνείτε επίσης με την άποψη ότι οι θετικές επιστήμες είναι πιο δύσκολες στη σπουδή και την κατανόησή τους;     

Ευτυχώς η ευκολία εκμάθησης δε μετριέται με μονάδες, κι έτσι δεν μπορούμε να γνωρίζουμε. Δεν είμαι και κανένας ακαδημαϊκός, αλλά έτυχε κατά καιρούς να έχω ζοριστεί αρκετά και με τις δύο όψεις του νομίσματος. Τις σέβομαι λοιπόν εξίσου, κι έχω τις επιφυλάξεις μου σχετικά με αυτές τις συγκρίσεις. Το μόνο σίγουρο είναι πως όσο επιβάλλουμε αυτούς τους αυθαίρετους διαχωρισμούς, οι γραμματικοί κι οι μάστορες δε θα συμφιλιωθούν ποτέ πραγματικά. Και μονιασμένοι είναι που κάνουν θαύματα.

Έχετε κατά νου κάποιο δεύτερο συγγραφικό πόνημα; Αν ναι, με τι θα σχετίζεται;

Έχω, αλλά φοβάμαι πως άμα το πω, δε θα το κάνω.

Κύριε Μελίτο σας ευχαριστώ θερμά!