Σύνδεση Τώρα Σύνδεση στη Βιβλιοθήκη μου   ·   Όλες οι Βιβλιοθήκες στο Bookia
Τι είναι το Bookia;   ·   Blog   ·                     ·   Επικοινωνία  
Πως γράφω κριτική; Είμαι Συγγραφέας Είμαι Εκδότης Είμαι Βιβλιοπώλης Live streaming / Video
 

Το Bookia αναζητά μόνιμους συνεργάτες σε κάθε πόλη τής χώρας για την ανάδειξη τής τοπικής δραστηριότητας σχετικά με το βιβλίο.

Γίνε συνεργάτης τού Bookia στη δημοσίευση...

- Ρεπορτάζ.
- Ειδήσεις.
- Αρθρογραφία.
- Κριτικές.
- Προτάσεις.

Επικοινωνήστε με το Bookia για τις λεπτομέρειες.
Αφροδίτη Βακάλη, μιλάει στην Μάγδα Παπαδημητρίου για «Χαρακιές πάνω στον χρόνο»
Διαφ.

Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

«Από το τίποτε ερχόμαστε και στο τίποτε πάμε. Ολόκληρη η ζωή μας μια χαρακιά πάνω στο χρόνο».

Προβληματισμοί και πολλά ερωτηματικά γεννήθηκαν διαβάζοντας το νέο βιβλίο της Αφροδίτης Βακάλη. Μου άρεσε το βιβλίο της «Χαρακιές πάνω στον χρόνο» και την αναζήτησα για μια κουβέντα….

 

Πέρασαν πέντε χρόνια από τότε που εκδόθηκε το βιβλίο σας  «219 ημέρες βροχής». Τη στιγμή που ανησύχησα μήπως δεν θα σας ξαναδιαβάσω. Ευθύνεται η έμπνευση ή ο ρόλος του εκπαιδευτικού που σας «έχασαν» οι φίλοι σας αναγνώστες;

Ως εκπαιδευτικός, η δουλειά μου είναι πράγματι  απαιτητική και χρονοβόρα, πράγμα που συνετέλεσε στο να μεσολαβήσει ένα τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα μεταξύ του προηγούμενου βιβλίου μου, «219 ημέρες βροχής», και του «Χαρακιές πάνω στον χρόνο» που κυκλοφόρησε πριν από ένα μήνα. Για να είμαι όμως απόλυτα ειλικρινής, αυτό το βιβλίο με βασάνισε πολύ. Οι ήρωες ατίθασοι, ανυπάκουοι, έπαιρναν συχνά τον δικό τους δρόμο, αναγκάζοντάς με να αλλάξω τη ροή της ιστορίας για να τους ακολουθήσω. Κάποιες φορές με οδήγησαν σε αδιέξοδα που χρειάστηκα αρκετό χρόνο για να τα διαχειριστώ, κι άλλες πάλι με υποχρέωσαν να σβήσω ολόκληρα κεφάλαια και να τα ξαναγράψω. Παρόλα αυτά, απόλαυσα το «ταξίδι» μου μαζί τους κι ελπίζω, διαβάζοντάς το, να το απολαύσει και ο αναγνώστης και να νιώσει ότι άξιζε η αναμονή.

Μένετε στη Μύκονο πολλά χρόνια. Θα περίμενα να διαβάσω ένα μυθιστόρημα από σας για την «άλλη» Μύκονο που δεν γνωρίζει ο κόσμος. Κι όμως μας ταξιδεύετε σε ένα δάσος. Τελικά γράφουμε γι αυτό που μας λείπει ή έτυχε;

Έχω ήδη γράψει ένα βιβλίο για την «άλλη» Μύκονο, το «Και γύρω τους η θάλασσα». Κι ίσως κάποια στιγμή επιστρέψω συγγραφικά στο νησί όπου ζω και αγαπώ, αυτή τη φορά όμως προτίμησα να ακολουθήσω την έμπνευσή μου. Οι «Χαρακιές πάνω στον χρόνο» διαδραματίζονται σε μια αγροτική κοινωνία της ηπειρωτικής Ελλάδας, πράγμα που ούτε «έτυχε», ούτε προέκυψε από την ανάγκη μου να περιγράψω ένα διαφορετικό τοπίο. Οι ήρωες που έπλασα ταίριαζαν καλύτερα σε ένα τέτοιο χώρο, σε μια τέτοια ατμόσφαιρα, και οτιδήποτε άλλο μου φαινόταν άστοχο κι αταίριαστο.

Πάνω σε ποιους άξονες «χτίστηκαν» οι χαρακιές πάνω στο χρόνο; Ποια μηνύματα θέλετε να περάσετε στους αναγνώστες μέσα από τις χαρακιές;

Τόσο στις «Χαρακιές» όσο και στα προηγούμενα βιβλία μου, περνούν στο κείμενο οι σκέψεις, οι προσωπικές μου αγωνίες κι αναζητήσεις. Δεν προσπαθώ συνειδητά να περάσω κάποια μηνύματα, αλλά να μοιραστώ τους προβληματισμούς μου, τα «πιστεύω» μου και τις προσδοκίες μου. Άλλωστε, θεωρώ ότι η λογοτεχνία πρέπει να δίνει στον αναγνώστη την ελευθερία να ερμηνεύσει τα συμβάντα με τον δικό του τρόπο, να σταματήσει σε ότι τον αγγίζει προσωπικά και να προβληματιστεί. Ο ρόλος της δεν είναι να διδάξει ή να περάσει συγκεκριμένα μηνύματα αλλά να πυροδοτήσει τη σκέψη και να την πάει πάρα πέρα.

Πιστεύετε πώς η Φανουρία με τις επιλογές της, προκάλεσε τη μοίρα της; Όχι μόνο τη δική της αλλά και του γιου της;

Ασφαλώς! Προσκολλημένη στο παρελθόν και στον νεκρό σύζυγό της, δεν κατάφερε ποτέ να εξελιχθεί ως άτομο, να ωριμάσει και να προχωρήσει. Διάλεξε να βυθιστεί στις αναμνήσεις της, να απαρνηθεί την ίδια τη ζωή κι ως εκ τούτου, μου φαίνεται απόλυτα λογικό το να υποστεί τις συνέπειες. Άλλωστε, πιστεύω ακράδαντα ότι οι επιλογές μας καθορίζουν τη ζωή μας και όχι μια «τυφλή μοίρα». Το ίδιο ισχύει και για τον γιο της, παρόλο που σε αυτόν θα μπορούσα να δώσω κάποια ελαφρυντικά, όπως τον τρόπο που τον μεγάλωσε η μάνα του και τη νοσηρή ατμόσφαιρα του σπιτιού τους.

Ο χαρακτήρας του Βάκη γεννήθηκε μέσα στις σχολικές αίθουσες;  Όπως το διάβαζα τον είδα ως θύμα του bullying.

Ναι, σίγουρα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ο Βάκης ως θύμα οικογενειακού εκφοβισμού, καθώς τα μεγαλύτερα αδέλφια του τον βασανίζουν ποικιλοτρόπως. Πιστεύω, όμως, ότι παρόλο που ο όρος Bullying έγινε ευρέως γνωστός τα τελευταία χρόνια, ως κατάσταση συνέβαινε ανέκαθεν στις οικογένειες, στα σχολεία, στις παρέες και γενικά, στις μικρές κοινωνίες. Πάντα υπήρχε ο «τρελός» του χωριού, ο περίγελος, ο παρίας, το «κορόιδο» του σχολείου, που πάνω του ξεσπούσαν τις ανασφάλειές και τα σκληρά ένστικτά τους κάποιοι, νιώθοντας με αυτόν τον τρόπο «δυνατοί» ή «καλύτεροι», μιας και δεν είχαν κάτι άλλο σημαντικό να επιδείξουν.  Θα έλεγα, λοιπόν, ότι ξεπήδησε μέσα από προσωπικά βιώματα περισσότερο - κι εγώ υπήρξα θύμα κάποιες φορές και ο αδερφός μου - και δυστυχώς ακόμα το βλέπω να συμβαίνει καθημερινά στο σχολείο. Είναι μια κατάσταση που με θλίβει και με θυμώνει ταυτόχρονα, όμως δεν είναι εύκολο να σταματήσει αν δεν αλλάξει η νοοτροπία μας σαν κοινωνία. Καλές είναι οι προσπάθειες που γίνονται στα σχολεία σήμερα, μα δεν αρκούν. Κάποια πράγματα, όπως ο σεβασμός προς τον αδύναμο ή τον διαφορετικό, είναι θέμα ευρύτερης «παιδείας» και «πολιτισμού», που η σύγχρονη κοινωνία, όπως και η παλαιότερη, δυστυχώς δεν διαθέτουν. Χρειάζεται πολλή δουλειά και είμαστε ακόμα στην αρχή.

«Από το τίποτε ερχόμαστε και στο τίποτε πάμε. Ολόκληρη η ζωή μας μια χαρακιά πάνω στο χρόνο». Τελικά πόσο το έχουμε συνειδητοποιήσει;

Ελάχιστα, πιστεύω, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα κακό. Από πολύ μικρή ηλικία όλοι γνωρίζουμε ότι θα πεθάνουμε, αυτό είναι το μόνο σίγουρο και το μόνο που δεν μπορούμε να αποφύγουμε. Παρόλα αυτά, η ζωή μας είναι ένας συνεχής αγώνας κατάκτησης, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι όλα όσα κατακτήσουμε θα μείνουν τελικά εδώ, πίσω μας. Αυτό που μας διαφοροποιεί μεταξύ μας είναι ότι άλλοι εστιάζουμε σε υλικά και άλλοι σε πνευματικά αγαθά. Και μπορεί ο συνεχής αυτός αγώνας να μοιάζει μάταιος αλλά σκεφτείτε τι θα ήμασταν ή πού θα ήμασταν, αν ο άνθρωπος δεν διψούσε για γνώση, για εξέλιξη; Αν η ματαιότητα μιας οποιασδήποτε πνευματικής, καλλιτεχνικής ή επιστημονικής αναζήτησης αποτελούσε τροχοπέδη στις προσπάθειες τόσων και τόσων σπουδαίων ανθρώπων; Πιθανότατα στις σπηλιές. Συνεπώς, καλύτερα που δεν μπορούμε να συνειδητοποιήσουμε το θνητό της φύσης μας. Διότι μπορεί να μας κάνει αλαζόνες, διεκδικητικούς και πολλάκις αχόρταγους, μας βοηθά όμως παράλληλα να εξελιχθούμε και σαν είδος.

Ακόμη μια φράση που ξεπήδησε μέσα από τις τάξεις. «Όλα τα παιδιά είναι ίδια, όλα θέλουνε μια δεύτερη ευκαιρία». Ζήσαμε στα παλιότερα χρόνια πώς οι εκπαιδευτικοί οι ίδιοι έβαζαν στο περιθώριο ένα προβληματικό παιδί, χωρίς να ερευνήσουν το οικείο περιβάλλον ή τις συνθήκες που το οδήγησαν εκεί. Πιστεύετε ότι ο ρόλος του εκπαιδευτικού εισχωρεί στα βιβλία σας συνειδητά; Θέλετε να περάσετε μηνύματα μιας άλλης παιδείας; Ελεύθερης και συμμετοχικής ώστε να αλλάξουμε στη σκέψη;

Η περιθωριοποίηση του παιδιού, τόσο από τον εκπαιδευτικό, όσο και από τον περίγυρό του, είναι ένα τεράστιο θέμα που δεν μπορεί να συζητηθεί σε λίγες γραμμές. Παρόλα αυτά, θα κάνω ένα σύντομο σχόλιο. Θέλω να πιστεύω ότι αυτό που σήμερα ονομάζουμε «προβληματικό» παιδί δεν είναι απλά ένα «διαφορετικό» παιδί με «ιδιαιτερότητες», όπως στα παλαιότερα χρόνια, όπως η Δάφνη στο βιβλίο μου. Δεν είναι θέμα προκατάληψης πια. Υπάρχουν παιδιά με έντονες διαταραχές και προβλήματα συμπεριφοράς που ο εκπαιδευτικός, μόνος του, δεν είναι ικανός να αντιμετωπίσει διότι δεν έχει τις γνώσεις, δεν είναι ψυχολόγος. Το θέμα, λοιπόν, δεν είναι μόνο να γνωρίζει κανείς τι οδηγεί ένα παιδί σε προβληματική ή αποκλίνουσα συμπεριφορά αλλά κυρίως το πώς θα το αντιμετωπίσει. Ο εκπαιδευτικός, όσο κατηρτισμένος κι αν είναι, ή πρόθυμος, δεν έχει τις απαιτούμενες γνώσεις να χειριστεί ένα παιδί με σοβαρά προβλήματα, γι’ αυτό χρειάζεται απαραιτήτως ψυχολόγος στα σχολεία μας. Τώρα, σχετικά με το αν ο ρόλος μου ως εκπαιδευτικού εισχωρεί στα βιβλία μου, θα έλεγα πως, ναι. Αναπόφευκτα, καθώς το έργο μου καθρεφτίζει, συνειδητά ή μη, εμένα την ίδια, τις ιδέες μου, το σκεπτικό μου, τις αγωνίες μου. Πρωτίστως νιώθω εκπαιδευτικός κι όταν γράφω είναι λογικό στο κείμενό μου να εισχωρούν όλα όσα με απασχολούν και με προβληματίζουν, όχι μόνο σαν  άτομο, αλλά και στην καθημερινότητά μου. Και η καθημερινότητά μου είναι το σχολείο. Εκεί, λοιπόν, παρατηρώ ότι η παιδεία μας είναι μεν ελεύθερη και συμμετοχική, αλλά δεν είναι γόνιμη. Με κάποιες εξαιρέσεις, για τις οποίες τα εύσημα παίρνει η οικογένεια και όχι το σχολείο, αποτυγχάνει να εκπληρώσει τον στόχο της και να δημιουργήσει μορφωμένους, ελεύθερα σκεπτόμενους, με κριτική ικανότητα και ενσυναίσθηση νέους. Κι αυτό έχει αρχίσει να φαίνεται και στην κοινωνία μας, με τις συμπεριφορές εκείνες που παρατηρούμε γύρω μας και αγανακτούμε.

Σας έχουν ζητήσει οι μαθητές σας να συζητήσετε κάποιο βιβλίο σας μέσα στη τάξη; Κι αν ναι, ποιο;

Για να είμαι ειλικρινής, όχι. Με ρωτούν κάποιες φορές για τα βιβλία μου, κυρίως τι υπόθεση έχουν, πόσο καιρό μου πήρε να τα γράψω, αλλά σταματούν εκεί. Δε δείχνουν κανένα περαιτέρω ενδιαφέρον. Ίσως να φταίει η ηλικία τους, είναι μαθητές Γυμνασίου, ίσως πάλι η αδιαφορία τους για το διάβασμα οποιουδήποτε λογοτεχνικού βιβλίου. Πράγμα που θεωρώ θλιβερό και προσπαθώ να τους παροτρύνω να διαβάσουν βιβλία, όχι απαραίτητα τα δικά μου, αλλά βιβλία που ταιριάζουν με την ηλικία και τα ενδιαφέροντά τους. Όμως αποδεικνύεται μάταιο, δυστυχώς.

Σας οδηγεί συχνά σε σωστές αποφάσεις η εσωτερική σας φωνή;

Με οδηγεί τόσο σε σωστές όσο και σε λανθασμένες αποφάσεις. Πιστεύω ότι το σημαντικό δεν είναι να αποφεύγουμε τα λάθη, αλλά να μαθαίνουμε από αυτά. Να είμαστε αρκετά δυνατοί ώστε να αναλαμβάνουμε τις ευθύνες μας, να σηκωνόμαστε και να προχωράμε. Πιστεύω ότι αναπόφευκτα κάνω, και θα κάνω, λάθη, εκείνο που προσπαθώ όμως είναι να μην επαναλαμβάνω ξανά και ξανά τα ίδια λάθη. Δηλαδή να εξελίσσομαι κάθε φορά, να πηγαίνω λίγο πιο πέρα. Αυτό θεωρώ νίκη.

Τελικά η κοινωνία παίζει πάντα το δικό της ρόλο. Από τη μια λέει «να ψοφήσει η κατσίκα του γείτονα» κι από την άλλη δεν μιλά όταν βλέπει μια οικογένεια με προβλήματα (σωματική, λεκτική, σεξουαλική βία, παραμέληση…).Εσείς που βλέπετε τη νέα γενιά, πιστεύετε ότι κάτι έχει αλλάξει;  Κι αν όχι, τελικά πού πάμε; Ατομική ευθύνη

Θίγετε πολλά θέματα εδώ και ο χώρος είναι περιορισμένος. Η νέα γενιά ακολουθεί τους ρυθμούς που επιτάσσει η εποχή μας. Μια εποχή εξαιρετικά εξελιγμένη τεχνολογικά αλλά ταυτόχρονα συντηρητική, στενόμυαλη και σκληρή. Οι  άνθρωποι είναι στην πλειοψηφία τους ατομικιστές και ενδιαφέρονται μόνο για το προσωπικό τους συμφέρον. Όμως, δεν έφτιαξαν οι νέοι αυτή την κοινωνία μέσα στην οποία καλούνται να ζήσουν∙ είναι δικό μας δημιούργημα, των παλαιοτέρων. Πιστεύω δε, ότι δεν τους δίνουμε τα κατάλληλα εφόδια να την αλλάξουν και να την εξελίξουν σε ανθρωπιστικό επίπεδο.  Ειλικρινά, δεν ξέρω πού πάμε. Θα δούμε, θα δείξει το μέλλον και η ιστορία. Προς το παρόν, δεν μένει τίποτα άλλο παρά να προσπαθούμε σε ατομικό επίπεδο να προσφέρουμε όλοι ότι και όσο μπορούμε, δίνοντας έτσι ένα θετικό παράδειγμα και ελπίζοντας να ακολουθήσουν και οι άλλοι, κυρίως οι νέοι.

Ευχαριστώ την Αφροδίτη Βακάλη για την κουβέντα και της εύχομαι να είναι καλοτάξιδες «Οι χαρακιές πάνω στον χρόνο».

 
 
``

Θέλετε να λαμβάνετε ενημέρωση από το Bookia;

Πηγή δεδομένων βιβλίων



Χορηγοί επικοινωνίας






Κοινωνικά δίκτυα