Γράφει: Διονύσης Λεϊμονής

Ο Κωνσταντίνος Μπούρας γεννήθηκε το 1962 στην Καλαμάτα κι από το 1977 ζει στην Αθήνα. Συγγραφέας 37 εκδοθέντων βιβλίων, κριτικός θεάτρου και βιβλιοκριτικός. Είναι διπλωματούχος μηχανολόγος μηχανικός τού Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (1985), αριστούχος τού Τμήματος Θεατρικών Σπουδών τού Πανεπιστημίου Αθηνών (1994) και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος θεατρολογίας τού γαλλικού Πανεπιστημίου Paris III – La nouvelle Sorbonne (D.E.A. Etudes Théâtrales, 1998). Αριστούχος διδάκτωρ του Τμήματος Ξένων Γλωσσών, Μετάφρασης και Διερμηνείας του Ιονίου Πανεπιστημίου στην Κέρκυρα (2019). Εκπονεί μεταδιδακτορική διατριβή στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του ΕΚΠΑ με θέμα «Το δραματικό στοιχείο στη σύγχρονη ελληνική ποίηση στα χρόνια της Κρίσης (2008-2019)». Αρθρογραφεί σε εφημερίδες και περιοδικά. Συμμετέχει σε τηλεοπτικές εκπομπές για το βιβλίο και το θέατρο.

Συγγραφέας, κριτικός θεάτρου, βιβλιοκριτικός, μεταφραστής, ποιητής… Ποιος από όλους αυτούς τους «ρόλους» μπορεί να επισκιάζει τους άλλους ή συνυπάρχουν αρμονικά;

Δεν είναι ρόλοι, είναι ιδιότητες, κατακτημένες με πολύ πόνο, χρόνο, ιδρώτα και δάκρυ… Πέρασα πολλά χρόνια στην Κόλαση και μόλις βγήκα. Εκτιμώ λοιπόν ιδιαίτερα τους ανθρώπους σαν εσένα, Διονύση Λεμονή, που γράφουν, που διαβάζουν, που διδάσκουν, που συμπονούν, που αναζητούν την Αλήθεια κι εξελίσσονται μέσα από την καλλιτεχνική και λογοτεχνική έκφραση. Από όλες αυτές τις ιδιότητες λοιπόν που συνοδεύουν το όνομά μου, εγώ θα ήθελα να λέγομαι μόνον «Αναζητητής της Αλήθειας, της Ομορφιάς, της Παγκόσμιας Αρμονίας». Όλα τα άλλα έρχονται μετά, είναι αποτελέσματα και συν-πτώσεις. Δεν είναι αιτίες. Η αιτία είναι μία και μόνη: Η ΑΣΙΓΑΣΤΗ ΔΙΨΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ. Αγαπώ τους λογοτέχνες και τους καλλιτέχνες γιατί διαφέρουν από τους άλλους ανθρώπους. Είναι ενσαρκωμένοι άγγελοι από τη γη, ανεξαρτήτως επιδόσεων και αποτελεσμάτων. Η πρόθεση μετράει: να βοηθήσουμε την Ανθρωπότητα, να γίνουμε καλύτεροι κι εμείς και ο κόσμος μας, να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε, να ολοκληρώσουμε την αποστολή μας και να ολοκληρωθούμε, να αφήσουμε κάτι ωφέλιμο πίσω μας, πριν φύγουμε, πριν αναληφθούμε στη Νήσο των Μακάρων. Ας έχουμε συμβάλλει και με ένα πετραδάκι έστω στον Πανανθρώπινο Πολιτισμό. Ο κατηργασμένος λίθος της ύπαρξής μας ας γίνει θεμέλιο ενός καινούργιου Παρθενώνα σε μια Αναγέννηση νέα που ανατέλλει τώρα μέσα από την πολύπλευρη Κρίση της μεταβατικής εποχής μας.

Κουβαλάμε τις αφηγήσεις και τις αναγνώσεις μας… Ποιος είναι το δικό σας «φορτίο»;

Η Φύση στην Μεσσηνία της παιδικής μου ηλικίας. Μια παιδική ηλικία μοναχική και τραυματισμένη, πληγωμένη και αδικημένη παντοιοτρόπως. Κάτω απ’ όλες τις αφηγήσεις μου (άμεσες ή έμμεσες – γιατί ακόμα και οι κριτικές μου είναι αφηγήματα), κάτω από όλα τα έργα μου και πίσω από όλες μου τις ιδιότητες κρύβεται η ανάγκη, η βαθιά και αδήριτη ανάγκη να μεταβολίσω και να μετασχηματίσω τον πόνο σε οίστρο δημιουργικό και την θλίψη σε χαρά και την απελπισία σε δύναμη και την απογοήτευση σε επιμονή παραγωγική και την υφιστάμενη αδικία σε φιλοσοφική επιμονή, φιλειρηνική και κοινωφελή. Κάτω από κάθε κακοποίηση (και δεν είναι η σωματική η χειρότερη) κρύβεται μια ψυχή που κουβαλάει τις δικές της καταβολές και ποιότητες, φέρει μαζί της (συν-φέρει) τις δικές της ποιότητες. Αυτή είναι λοιπόν η αιτία, η βαθύτερη αιτία και οι ανθρώπινες ιδιότητες είναι απλώς τα αποτελέσματά της. Αν με ρωτάς όμως ποιες είναι οι αναγνώσεις και τα αναγνώσματα που με διαμόρφωσαν από την πρώτη τρυφερή ηλικία (ήδη από τις πρώτες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου) θα σου πω: Παπαδιαμάντης, Καζαντζάκης, Βίλχεμ Ράϊχ, Καβάφης, Σεφέρης, Παλαμάς, μα πάνω απ’ όλα η Θεία Λειτουργία, οι βυζαντινοί ύμνοι, τα τροπάρια, η νεκρώσιμος ακολουθία, τα χριστιανικά μυστήρια. Είμαι βαθύτατα θεοσεβούμενος άνθρωπος, πιστεύω στον Θεό, στον Πανάγαθο, στον Ένα και Μοναδικό, στον δημιουργό των Πάντων, που είναι όμως πέρα και πάνω από τα ονόματα που του δίνουμε κι από τις δυνατότητες του πεπερασμένου ανθρώπινου εγκεφάλου… Αυτή είναι η Ιθάκη και ο ανώτερος σκοπός μου. Αυτόν αναζητώ και προς το θείον τείνω.

Πώς αυτό μεταπλάθεται, αξιοποιείται, εντοπίζεται στην τέχνη σας;

Με ταπεινότητα και σεμνότητα αντιπαρέρχομαι όλες τις δυσκολίες, υπερβαίνω όλα τα εμπόδια, μεταβολίζω το μίσος και τη χολή που εξακοντίζουν επάνω μου λόγω Φθόνου, τα μεταβολίζω όλα τα αρνητικά σε θετική ενέργεια, αγάπη, φιλότητα, αλληλεγγύη, ενσυναίσθηση, κοινωνική προσφορά. Δεν παίρνω τίποτα «προσωπικά», για αυτό κι αντέχω ακόμη τις παντοειδείς αδικίες που έχω υποστεί και υφίσταμαι σε όλους τους τομείς. Με σώζουν όμως οι καλοί και σταθεροί φίλοι, σαν εσένα, Διονύση Λεμονή, αθόρυβοι πνευματικοί συνοδοιπόροι και υποστηρικτές την κρίσιμη στιγμή που βρίσκεσαι στην άκρη του όποιου γκρεμού (κάθε φορά κι άλλος) και θα σου τείνουν χείραν βοηθείας αντί να σε δώσουν μια και να σε σπρώξουν μέσα, ολοένα και πιο βαθιά, όπως κάνουν οι άλλοι, οι ελλειπτικοί, οι συμπλεγματικοί, οι μισεροί, οι κατώτεροι των περιστάσεων. Κι από αυτούς έχουμε πολλούς – δόξα τω Θεώ – στην μετριοκρατούμενη κι αναξιοκρατούμενη χώρα μας.

Και το γύρω περιβάλλον σας στενότερο ή ευρύτερο; Ποιο ρόλο έπαιξε ή διαδραματίζει;

Ευχαριστώ τους φίλους που με στήριξαν , ευγνωμονώ τους εχθρούς που με έκαναν, με ανάγκασαν να γίνω καλύτερος άνθρωπος. Γνώρισα τους συγγενείς και αγάπησα τα ζώα. Δεν επιτίθενται ποτέ χωρίς να τα προκαλέσεις και δεν κατασπαράζουν άλλα ζωντανά όταν είναι χορτάτα. Τόσο απλά και με λίγα λόγια. Δεν θέλω να επεκταθώ, γιατί ό,τι κακό επισημαίνεις το δυναμώνεις κι εγώ δεν θέλω να εστιάζω στο Κακό. Το Καλό κι Αγαθό ευελπιστώ για όλους και για όλους. Ξέρεις, η Κακία, ειδικά η τζάμπα-κακία, είναι έλλειψη ευφυΐας, είναι άγνοια των νόμων του Σύμπαντος. Βλέπε την Αντιγόνη του Σοφοκλή. Εκείνη η νεαρά μα ώριμη ψυχή ξέρει περισσότερα κι από όλους τους τυράννους του κόσμου. Η Αλήθεια είναι πως όταν σπρώχνεις έναν συνάνθρωπό σου στον γκρεμό βλέπεις τον δικό σου εαυτό να πέφτει και να κομματιάζεται. Αυτό το ξεχνάμε εμείς οι ατελείς άνθρωποι, γιατί, αντίθετα απ’ όλα τα άλλα έμβια όντα έχουμε απολέσει την επίγνωση της ενότητας των Πάντων. Όλοι είμαστε Ένα, το Ά-Παν, το Ταυτόν.

Αγαπημένο άκουσμα (ιστορία-τραγούδι-φράση);

Το τζιβαέρι (είναι το μόνο τραγούδι που λέω σωστά). Μακάρι να μπορούσα να γράφω έτσι.

Αγαπημένη εικόνα;

Η Παναγία η βρεφοκρατούσα. Και η άλλη, στην Αποκαθήλωση.

Αν δεν αναπνέατε με οξυγόνο, τι θα σας έδινε ζωή;

Η γραφή. Είναι η ζωή μου. Ο έρωτάς μου. Η εκπλήρωσή μου. Το ιδανικό και το όραμά μου. Η Ιθάκη μου. Θέλω φεύγοντας από εδώ, από ετούτον τον πανέμορφο γαλαζοπράσινο πλανήτη Γαία να έχω γράψει τέσσερις στίχους που θα βοηθήσουν έναν άνθρωπο να βγάλει τη μέρα του. Γι’ αυτό ζω. Ετούτο είναι και το μοναδικό στοίχημα που έχω βάλει με τον εαυτό μου. Όλα τα άλλα έρχονται και παρέρχονται. Ή ΔΕΝ έρχονται. Κι ας είναι ευλογημένα…

Αν έπρεπε να στερηθείτε κάτι που αγαπάτε πολύ τι θα ήταν αυτό;

Την Ελλάδα. Και τη γλώσσα μας. Πολλές φορές σκέφτομαι να τα παρατήσω όλα, να πάω στην Ιαπωνία (κυκλοφορεί ένα βιβλίο μου εκεί), να μάθω γιαπωνέζικα και να σταδιοδρομήσω σαν γιαπωνέζος ποιητής και μηχανικός. Όμως, κάτι μέρες σαν αυτή την ηλιόλουστη Κυριακή δεν θα ήθελα να ήμουνα πουθενά αλλού, δεν θα ήθελα τίποτα άλλο…

Αγαπημένο: Όνομα; Λουλούδι; Γεύση; Μυρωδιά;

Μπούμπης. Ο σκύλος μου. Αρχαίος ελληνικός ποιμενικός. Θεόρατος.

Τα ζουμπούλια είναι τα αγαπημένα μου λουλούδια και οι ανεμώνες.

Στη γεύση είμαι απαιτητικός. Καλοφαγάς. Τρελαίνομαι για την παραδοσιακή ελληνική κουζίνα. Σπανακόρυζο, γίγαντες, γεμιστά, κολοκυθοκορφάδες, καλαματιανός καγιανάς…

Η μυρωδιά του νυχτολούλουδου με γαληνεύει. Λέω: «πέρασε κι αυτή η μέρα. Ωραία. Δεν μας κάψανε στο Σύνταγμα. Επιβιώσαμε και σήμερα»…

Ένας κακός εφιάλτης;

Ότι είμαι στο Παρίσι, όπου σπούδαζα, χωρίς λεφτά και με ένα κινητό απηρχαιωμένο που δεν δουλεύει…

Ένας επόμενος στόχος στη ζωή σας, στην πορεία σας;

Ναι, να τελειώσω την μεταδιδακτορική μου έρευνα με θέμα «το δραματικό στοιχείο στην σύγχρονη ελληνική ποίηση (2008-2019)» και να αρχίσω μία διδακτορική διατριβή στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου με θέμα «Πολιτισμός και Τουρισμός στη Σαντορίνη», με επίφαση στην ανάδειξη και αξιοποίηση του αρχαιολογικού και περιβάλλοντος χώρου της αρχαίας Θήρας. Θα μου πείτε: «τι να κάνω όλ’ αυτά τα πτυχία και τα διδακτορικά»; Δεν είναι ματαιοδοξία, μήτε – φυσικά – για να μπω στο βιβλίο Γκίνες. Θα μπορούσα να το είχα κάνει με τα χιλιάδες δημοσιευμένα ποιήματά μου σε όλον τον κόσμο. Όχι, είναι η ΑΝΙΔΙΟΤΕΛΗΣ, ΕΙΛΙΚΡΙΝΗ ΑΝΑΓΚΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ ΣΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ, ΣΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ, ΣΤΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ, ΣΤΟΝ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΠΟΥ ΜΕ ΖΕΙ ΌΛΑ ΑΥΤΑ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ, αφού έτσι βιοπορίζω, ως διπλωματούχος μηχανολόγος μηχανικός του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Θέλω εκτός από τα λογοτεχνήματα να αφήσω και επιστημονικό έργο πίσω μου. Έτσι, για να φύγω γαλήνιος. Προτιμώ να μου χρωστάνε παρά να χρωστώ. Όσο για καταξίωση κι αμοιβή – έστω και ηθική – των κόπων μου. Όχι, δεν την περιμένω. Έμαθα – συν τω χρόνω – πως οι μεγάλες προσδοκίες σκοτώνουν τις αγαθές προθέσεις και δεν ζούμε σε ένα περιβάλλον αξιοκρατίας. Το ΔΙΚΑΙΟ όμως θα επικρατήσει. Πάντα επικρατεί. Έστω και αργά. Ακόμη και μετά τον θάνατό μου θα ξέρουν όσοι με κυνήγησαν πως έκανα κάθε τι καλό και ηθικό, ακόμα και για τους εχθρούς μου. Όχι, δεν είμαι άγιος. Απλώς πικραμένος, πονεμένος και αδικημένος. Εύχομαι λοιπόν σε όλους το καλύτερο και μακάρι να είμαστε πάντα καλά όλοι, ενωμένοι και δυνατοί, σαν μια γροθιά.

Σας δίνω πέντε λέξεις, σας παρακαλώ κάντε μου ένα μικροδιήγημα σε 43 ακριβώς λέξεις, αυτοβιογραφικό ή μη: έρωτας, προσευχή, ήλιος, άγγελος και στίχος.

Ήταν ένας που προσευχόταν. Ήδη από το μαιευτήριο. Έτσι όταν έπεσε πάνω του το σφυρί δεν τον έλιωσε. Λάτρεψε τους αγγέλους. Γιόρταζε με τους Ασωμάτους. Ευλογούσε τους διώκτες του. Πίστευε σε έναν Ήλιο-Μάτι. Σε αυτόν τον Θεό αφιέρωσε τον τελευταίο του στίχο.

Σας ευχαριστώ.

Κι εγώ σας ευχαριστώ από καρδιάς. Σας ευγνωμονώ που υπάρχετε.