Γράφει: Παναγιώτης Σιδηρόπουλος

Βραβεία Αναγνώστη 2023
Μουσείο Μπενάκη, Τρίτη, 13 Ιουνίου 2023

Στο ασφυκτικά γεμάτο αμφιθέατρο του Μουσείου Μπενάκη, έγινε η απονομή των Βραβείων του Αναγνώστη για το 2023.

Το βίντεο της τελετής, όπως μεταδόθηκε με Live Streaming σε συνεργασία με τη Streamia.

Το Μεγάλο Τιμητικό Βραβείο για το σύνολο του έργου, απονεμήθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους ποιητές της γενιάς του '70, τον Γιώργο Μαρκόπουλο. Αυτή την αγάπη που έχουν στην ποίησή του οι αναγνώστες του ο φίλος και συνοδοιπόρος της γενιάς του ποιητής Γιάννης Βαρβέρης είχε ερμηνεύσει ως εξής:

«Είναι, ίσως, ο μόνος ποιητής της γενιάς που εμφανίζεται στη δεκαετία 1970, ο οποίος κατορθώνει να ταιριάξει την αισθητική συγκίνηση με τη λαϊκή θυμοσοφία και να παραμείνει από τις αρχικές καταβολές του μέχρι την ποιητική του άνδρωση η αριστοκρατικότερη λαϊκή φωνή της γενιάς του».

Ο Γιώργος Μαρκόπουλος είχε πει γενναία για τον εαυτό του: «Είχα βάλει ένα στοίχημα με τον εαυτό μου. Ό,τι κερδίζω στη ζωή μου και ό,τι καλό κάνω δε θα επικαλεστώ ποτέ την ποίηση, αλλά θα το κάνω ως άτομο με την αξία μου. Ποτέ δε δήλωνα ποιητής. Δεν είμαι ποιητής, είμαι πλανόδιος φωτογράφος με μηχανή το μάτι μου».

Το βραβείο Νίκου Θέμελη απονεμήθηκε στη Νάση Τουμπακάρη για το «Μινόρε μανές», τη μυθιστορηματική ανάπλαση της μουσικής ζωής στη Σμύρνη 1900-1922, από τις εκδ. Άγρα.

Επίσης, φέτος απονεμήθηκε ένα νέο βραβείο, ο εκδοτικός οίκος Le miel des anges επέλεξε ένα από τα βραβευμένα βιβλία να εκδοθεί στη γαλλική γλώσσα σε μετάφραση Michel Volkovitch και Ελένης Ζέρβα. Αυτό το βιβλίο είναι το διακριθέν στην κατηγορία ΔΙΗΓΗΜΑ, Η νοσταλγία της απώλειας, του Γρηγοριάδη Θεόδωρου, από τις εκδόσεις Πατάκη.

Ακολουθούν τα βραβευμένα βιβλία σε κάθε κατηγορία, το καθένα πρώτο στη σειρά, μαζί όμως με τα υπόλοιπα με την πεποίθηση ότι όλα τα βιβλία που μπήκαν στις μικρές λίστες είναι άξια ανάλογης αναγνωστικής προσοχής:

ΔΟΚΙΜΙΑ – ΜΕΛΕΤΕΣ

1. Κωστίου Kατερίνα, «…ως όνομα ψιλόν», Η συγκρότηση και η λειτουργία του προσωπείου στην ποίηση του Κ.Π. Καβάφη, Νεφέλη

• Δανιήλ Χρήστος, «Όλα δεν τα ’χω πει… Η "Αντίστροφη αφιέρωση" για τη Μάτση Χατζηλαζάρου», Άγρα
• Δημηρούλης Δημήτρης, Η ανάγνωση του Ροΐδη. Ο συγγραφέας ως εξαίρεση, Gutenberg.
• Καβανόζης Κώστας, Μεταξύ μυθοπλασίας και πραγματικότητας. Το μυθιστόρημα τεκμηρίων και η λογοτεχνικότητα του αναφορικού λόγου, Πατάκης
• Κασσιώτης Νίκος, Παπαδιαμάντης και Βουτυράς. Σημαδιακοί και αταίριαστοι: κριτικές ενστάσεις και διηγηματικές συνομιλίες στο έργο δύο συγγραφέων, Φαρφουλάς
• Μικέ Μαίρη, Ανθεκτική εκκρεμότητα. Ο Μύθος της Πασιφάης σε νεοελληνικά λογοτεχνικά κείμεα του 20^ου αιώνα, Gutenberg
• Μπουκάλας Παντελής, Ο έρως και το έθνος. Οι φυλές, οι θρησκείες και η δημοτική ποίηση της Αγάπης. Α. Έλληνες, Βλάχοι, Μαύροι, Τούρκοι, Αρβανίτες, Άγρα
• Σταυροπούλου Έρη, Η νεοελληνική ποίηση και το Εικοσιένα. Διάλογος με την Ιστορία., ΕΙΕ
• Φιλοκύπρου Έλλη, Μέσα στις πέτρες κοιμούνται τα πουλιά: Το ποιητικό τοπίο του Γιάννη Ρίτσου, Νεφέλη
• Χατζόπουλος Θανάσης, Η στάση του πελαργού, Στερέωμα

ΠΟΙΗΣΗ

1. Πέτρου Δημήτρης, Εικοστός κόσμος, Πόλις  

• Αμανατίδης Βασίλης, ∞: Αποκατάσταση, Νεφέλη
• Απέργης Ορφέας, Δασκαλόπετρα, Νεφέλη
• Δαράκη Ζέφη, Αόρατη Μαρία, Ύψιλον
• Ζαφειρίου Σταύρος, Πράσινος ουρανός, μπλε χορτάρι, Νεφέλη
• Καλούδη Κορίνα, Χρειάστηκε να κλέψω, Περισπωμένη
• Καψάλης Διονύσης, Καταρράκτης, Άγρα
• Λυμπέρη Κλεοπάτρα, Το δεν είμαι ακόμα, Ίκαρος
• Πολενάκης Σταμάτης, Birds in the night, Ενύπνιο
• Ρακόπουλος Θοδωρής, Στις εθνικές οδούς, Νεφέλη

ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΙ στην Ποίηση

1. Χατζηγεωργίου Νάντη, ήδη προς εξαφάνιση, Θίνες

• Ανδρέου Παύλος, παγωτό δακρυγόνο, Θράκα
• Απέργη Αντωνία, Δέρμα ρυζόχαρτο, Ενύπνιο
• Κολιοπούλου Κατερίνα, Εντωμεταξύ, Ενύπνιο
• Λερούνης Κων/νος, Ζώντες και όμως τεθνεώτες, Αρμός
• Νικολάου Κωνσταντίνος, Βιογραφία ενός χεριού, Περισπωμένη
• Πολυκανδριώτη Γεωργία, Το μανταρίνι, ΑΩ
• τρία έψιλον, γνωρίζω αυτές που πλέκουν στη μέση της θάλασσας, Θράκα
• Φίλιππας Άρης, Αυτοί που πεθαίνουν είναι πάντα οι άλλοι Θράκα

ΠΡΩΤΟΕΜΦΑΝΙΖΟΜΕΝΟΙ στην Πεζογραφία

1. Αλεξανδρής Άρης, Πως ο Ιγνάτιος Καραθοδωρής έχασε τα πάντα, Μεταίχμιο

• Βγένης Σπύρος, Η εποχή του ταράνδου, Αντίποδες
• Καλαϊτζίδης Χάρης, Πολεμική Μηχανή, Εστία
• Κούκου Γεωργία, Ορίζοντας γεγονότων, Ενύπνιο
• Μιχόπουλος Κώστας, Όλα Χαμένα, Νήσος
• Μπαρμπάτσης Κώστας, Λυκοχαβιά, Κέδρος
• Μπιστολάς Ηλίας, Χώμα στα μάτια, στα αυτιά, στο στόμα, Τόπος
• Παπακώστα Βασιλεία, Μάφιν Βανίλια, Σμίλη
• Ιωάννου Χριστίνα, Ταξίδι στο φούρνο, Ιωλκός

ΔΙΗΓΗΜΑ

1. Γρηγοριάδης Θεόδωρος, Η νοσταλγία της απώλειας, Πατάκης

• Γουδέλης Τάσος, Η γοητεία των υποσχέσεων, Πατάκης
• Καλιόρη Μαρία, Οι καλοί πεζοπόροι, Ιωλκός
• Κλεφτογιάννη Βασιλική, Λεύκες, Κέδρος
• Μακρόπουλος Μιχάλης, Ιστορίες από ένα περασμένο μέλλον, Κίχλη
• Μαυρουδής Κώστας, Το αλάτι του Bad Ischl, Κίχλη
• Μπογιάνου Ευγενία, Αυτές, Πόλις
• Στοΐλη Μελίσσα, Απ' το μπαλκόνι να φύγεις!, Κίχλη
• Σωτηροπούλου Έρση, Η τέχνη να μην αισθάνεσαι τίποτα, Πατάκης
• Χαρίτος Κυριάκος, Μικρή εγκυκλοπαίδεια του θανάτου, Στερέωμα

ΝΟΥΒΕΛΑ

1. Πάσχος Γιάννης, Το χρονικό ενός δυσλεκτικού, Περισπωμένη

• Ακρίβος Κώστας, Ανδρωμάχη, Μεταίχμιο
• Γιαγιάννου Μαρία, RIF, Θάνατος στο Φέισμπουκ, Στερέωμα
• Καρακίτσος Δημήτρης, Για να μην αποτύχουμε όπως οι Μπιόρλινγκ και Καλστένιους, Ποταμός
• Νόλλας Δημήτρης, Ματούλα Μυλλέρου: Πάροικος και παρεπίδημος, Ίκαρος
• Φακίνου Μαρία, Κλίμακα Μπόγκαρτ, Αντίποδες
• Φωσκόλου Ούρσουλα, Ήσυχα να πας, Κίχλη
• Χατζηγιαννίδης Βαγγέλης, Το όνομά σου, Το Ροδακιό

ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ

1. Συλλαίου Γεωργία, Ο δικός της καθρέφτης, Πόλις

• Αλμπάτης Μιχάλης, Και οι νεκροί ας θάψουν τους νεκρούς τους, Νήσος
• Γαλανάκη Ρέα, Εμμανουήλ και Αικατερίνη. Τα παραμύθια που δεν είναι παραμύθια, Καστανιώτης
• Δοξιάδης Απόστολος Κ., Το τηλεφώνημα που δεν έγινε, Ίκαρος
• Καρκανέβατος Γιάννης, Ο πατέρας δεν μιλούσε γι’ αυτά, Εστία
• Καρυωτάκη Ισμήνη. Φυγόδικος δεν ήμουν, Ποταμός
• Πανσέληνος Αλέξης, Λάδι σε καμβά, Μεταίχμιο
• Παπαθανασοπούλου Μάιρα, Τα παιδιά της μεγάλης σιωπής, Πατάκης
• Σωτηρίου Κωνσταντία, Brandy Sour. Μυθιστόρημα σε είκοσι δύο δωμάτια, Πατάκης
• Χαρτοματσίδης Χρήστος, Hellga και Hellena, Βακχικόν

Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ

• Δημήτρης Αγγελής, ποιητής, διευθυντής περ. Φρέαρ
• Γιώργος Περαντωνάκης, Δρ. Νεοελληνικής φιλολογίας, κριτικός λογοτεχνίας
• Γιάννης Μπασκόζος, δημοσιογράφος, συγγραφέας
• Βαρβάρα Ρούσσου, ΕΔΙΠ, ΑΣΚΤ, Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών
• Αριστοτέλης Σαΐνης, κριτικός λογοτεχνίας
• Κατερίνα Σχινά, κριτικός λογοτεχνίας, μεταφράστρια
• Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, κριτικός λογοτεχνίας.

ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ

1. Αχιλλέας Ραζής, Είναι τέρας;, Καλειδοσκόπιο

• Ζηνοβία Βασιλειάδη, Θέλω να ’ναι πάντα μέρα, εικ. Μαρίνα Δημοπούλου, Καλειδοσκόπιο
• Σπύρος Γιαννακόπουλος, Η περιπέτεια ενός ιππότη, εικ. Γεωργία Ζάχαρη, Πατάκης
• Δανάη Δάσκα, 1000 τρόποι να στύψεις ένα λεμόνι, εικ. Χρύσω Χαραλάμπους, Παπαδόπουλος
• Θεοδώρα Κατσιφή, Το μπλε αδιάβροχο, εικ. Ίρις Σαμαρτζή, Ηλίβατον
• Λίλη Λαμπρέλλη, Η μέρα που η αλεπού έγινε κόκκινη, εικ. Κέλλυ Ματαθία-Κόβο, Πατάκης
• Κυριάκος Χαρίτος, Το όλο και το λίγο, εικ. Ίρις Σαμαρτζή, Καστανιώτης

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

1. Κυριάκος Χαρίτος, Για φαντάσου, εικ. Ντανιέλα Σταματιάδη, Μεταίχμιο

• Χριστίνα Ανδρέου, Η Λίζα και οι επτά ζωγράφοι, εικ. Μάρια Μπαχά, Καλειδοσκόπιο
• Kanellos Cob, Ο θησαυρός της Βαγίας (γκράφικ νόβελ από το ομώνυμο έργο της Ζωρζ Σαρή), Πατάκης
• Δέσποινα Ηρακλέους, Μελουζίνα, εικ. Χρύσω Χαραλάμπους, Καλειδοσκόπιο
• Άννα Κουππάνου, Στο σκοτάδι των σκοταδιών κι ακόμα παραπέρα, Πατάκης

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΕΦΗΒΟΥΣ

1. Θοδωρής Κούκιας, Τετράγωνα κύματα, ιπτάμενες μέδουσες, Κέδρος

• Αγγελική Δαρλάση, Με κλειστά μάτια, Μεταίχμιο
• Λίλη Λαμπρέλλη, Το πέρασμα. Αϊβαλί-Μυτιλήνη, 1922, εικ. Κατερίνα Βερούτσου, Πατάκης
• Βησσαρία Ζορμπά-Ραμμοπούλου, Ουμπάιντα, Το καραβάνι των ψυχών, Πατάκης
• Φωτεινή Στεφανίδη, Τζιέρι μου 1922, Καλειδοσκόπιο

ΒΙΒΛΙΟ ΓΝΩΣΕΩΝ

1. Μαρία Ανδρικοπούλου, Το βιβλίο των καταστροφών, εικ. Μυρτώ Δεληβοριά, Καλέντης

• Μάρω Βασιλειάδου, Ελευθέριος Βενιζέλος, Ακολουθώντας τα βήματά του στην Ιστορία, εικ. Θέντα Μιμηλάκη, Διόπτρα
• Ιουλίτα Ηλιοπούλου, Ο Ελύτης για παιδιά, Ίκαρος
• Κατερίνα Λαγού, Ιωάννης Κ., Το χρονικό ενός μυστηρίου, εικ. Πετρούλα Κρίγκου, Ψυχογιός
• Χρυσάνθη Τσιαμπαλή, Ρόζα Παρκς: Για μια θέση στον κόσμο, Ψυχογιός

Η Κριτική Επιτροπή των Βιβλίων για Παιδιά

• Ελένη Γεωργοστάθη, συγγραφέας, κριτικός
• Αγγελική Γιαννικοπούλου, Καθηγήτρια Παιδικής Λογοτεχνίας ΕΚΠΑ
• Άντα Κατσίκη-Γκίβαλου, ομότιμη καθηγήτρια ΕΚΠΑ
• Χαρά Μαραντίδου, εικαστικός
• Αγγελική Φουρνάρη, Βιβλιοθηκονόμος

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ και GRAPHIC NOVEL

H Κριτική Επιτροπή σημειώνει ότι τα βιβλία για το Βραβείο Καλλιτεχνικού Σχεδιασμού επιλέχθηκαν για το σύνολο της καλλιτεχνικής απόδοσης τους, όχι μόνο για το εξώφυλλο αλλά και για τα άλλα στοιχεία που κάνουν το βιβλίο καλλιτεχνικά όμορφο και εύχρηστο στην ανάγνωση (σελιδοποίηση, τυπογραφικά στοιχεία, επιλογή χαρτιού κ.ά). Σημειώνει επίσης ότι θεσπίζεται για πρώτη φορά Βραβείο Graphic Novel θέλοντας να ενθαρρύνει τους νέους σχεδιαστές σε ένα είδος που γνωρίζει άνθιση.

ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ

1. Αλμπάτης Μιχάλης, Και οι νεκροί ας θάψουν τους νεκρούς τους, Νήσος

• Καναβέλη Ελιάνα, Κοσσύφογλου Αλίκη, Άπιαστη μητρότητα, Πλήθος
• Κούντερα Μίλαν, Ο ακρωτηριασμός της Δύσης, Εστία
• Μικέ Μαίρη, Ανθεκτική εκκρεμότητα. Ο μύθος της Περσεφόνης σε λογοτεχνικά κείμενα του 20ου αιώνα, Gutenberg

GRAPHIC NOVEL

1. Αποστολίδης Τάσος, Παπαδάτος Αλέκος, Αριστοτέλης, Ίκαρος

• Χαΐνης Δ. Αποστολάκης, Νίκος Μπράτος, Δρακοδόντι, Καστανιώτης
• Δημητρίου Κωνσταντίνος, Παπαδάκη Κάλλια, Κανάκης Αύγουστος, Γιατράς Ντέννις, Διγενής 1, Το σημάδι του Κάιν, Jemma Press
• Λύκαρης Ιερώνυμος, Παναγιώτης Τσαούσης, Πάσα θανάτου, Καστανιώτης

Η κριτική επιτροπή Καλλιτεχνικού Σχεδιασμού και Graphic Novel:

• Δημήτρης Αρβανίτης, γραφίστας
• Γιάννης Κουρούδης, γραφίστας
• Γιώργος Ματθιόπουλος, επ.καθηγητής στο Τμήμα Γραφιστικής και Οπτικής Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής