Σύνδεση Τώρα Σύνδεση στη Βιβλιοθήκη μου   ·   Όλες οι Βιβλιοθήκες στο Bookia
Τι είναι το Bookia;   ·   Blog   ·                     ·   Επικοινωνία  
Πως γράφω κριτική; Είμαι Συγγραφέας Είμαι Εκδότης Είμαι Βιβλιοπώλης Live streaming / Video
 

Το Bookia αναζητά μόνιμους συνεργάτες σε κάθε πόλη τής χώρας για την ανάδειξη τής τοπικής δραστηριότητας σχετικά με το βιβλίο.

Γίνε συνεργάτης τού Bookia στη δημοσίευση...

- Ρεπορτάζ.
- Ειδήσεις.
- Αρθρογραφία.
- Κριτικές.
- Προτάσεις.

Επικοινωνήστε με το Bookia για τις λεπτομέρειες.
Λέων Ναρ, «Ξανά στη Σαλονίκη», με την Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη
Διαφ.

Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Το νέο του βιβλίο-μελέτη «Ξανά στη Σαλονίκη, η μετέωρη επιστροφή των Ελλήνων Εβραίων στον γενέθλιο τόπο (1945-1946)» ήταν η ευκαιρία να συναντήσω τον Λέοντα Ναρ να  μου μιλήσει για αυτό το ταξίδι του στην ανεξίτηλη μνήμη, στην Ιστορία ενός λαού που κυνηγήθηκε όσο κανένας άλλος.

Η λήθη είναι ο χειρότερος εχθρός των λαών ώστε να επαναληφθούν τα τραγικά λάθη. Κι ο Λέων Ναρ, απόγονος επιζώντων του Ολοκαυτώματος, δεν το επιτρέπει, αν κρίνω από το συγγραφικό του έργο, να έχει τη διάθεση να φέρει τη λήθη. Έχει ηθικό «χρέος» να αφήσει άσβηστη τη φλόγα. Συντροφιά λοιπόν με τα σεφαραδίτικα τραγούδια του cd που συνόδευαν το θεατρικό του έργο «Δεν σε ξέχασα ποτέ», άρχισε να ξετυλίγεται το κουβάρι της μνήμης. Η κουβέντα μαζί του ήταν απολαυστική….

Λέων Ναρ, Ξανά στη Σαλονίκη, εκδόσεις Πόλις

Λέων Ναρ, ευχαριστώ που μου παραχωρείτε συνέντευξη για το Bookia. Έρχεστε ξανά, μετά το υπέροχο θεατρικό έργο «Δεν σε ξέχασα ποτέ», που ήταν η ευκαιρία της αναγνωστικής μας επικοινωνίας, με μια μελέτη «Ξανά στη Σαλονίκη» από τις εκδόσεις Πόλις. Ποια ήταν η ανάγκη της έκδοσης αυτού του βιβλίου και σε ποιο κοινό απευθύνεται εκτός από τα μέλη της Ισραηλίτικης κοινότητας;

Βασικό ζητούμενο αυτής της έρευνας είναι η μελέτη των συνθηκών που επικράτησαν στη Θεσσαλονίκη μετά από την επιστροφή όλων όσοι επέζησαν του διωγμού. Η έρευνα εστιάζει στις αξεπέραστες δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι επιζώντες τα πρώτα χρόνια της επιστροφής τους, αδυνατώντας συχνά να διεκδικήσουν ακόμα και το ίδιο το σπίτι τους, το οποίο πολλές φορές ήταν καταπατημένο, με δεδομένο μάλιστα το αφόρητο πένθος για τον χαμό των περισσότερων συγγενικών προσώπων. Κι όλα αυτά, την περίοδο που οι όποιες νομοθετικές ρυθμίσεις ψηφίζονταν σχετικά με την Ισραηλιτικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης είτε είχαν αρνητικό πρόσημο είτε παρέμεναν ανενεργές. Την ολιγωρία της ελληνικής πολιτείας, αφού με μια σειρά νόμων επιβεβαιώνεται, τελικά, η διαφορετική αντιμετώπιση των μελών της Ι.Κ.Θ. Το αντικείμενο έρευνας είναι σίγουρα πολύ ενδιαφέρον και τα ερωτήματα που απαντώνται σταδιακά είναι: α) η ενδεχόμενη συνέργεια των πολιτικών και τοπικών αρχών με τη γερμανική διοίκηση κατά τη διάρκεια της Κατοχής στη Θεσσαλονίκη, β) οι συνθήκες κάτω από τις οποίες έδρασε η Υπηρεσία Διαχείρισης Ισραηλιτικών Περιουσιών, η οποία κατάσχεσε τα περιουσιακά στοιχεία της Εβραϊκής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, γ) η μεταφορά των περιουσιών των μελών της Κοινότητας σε «μεσεγγυούχους» Έλληνες πολίτες με επίσημες διαδικασίες του ελληνικού κράτους, και συγκεκριμένα με τον Ν. 205/1943.

Είναι τραγική η εικόνα που φέρνει ο κάθε αναγνώστης διαβάζοντας το. Από τη μια να γεμίζουν τα τρένα του θανάτου κι από την άλλη, τα ανελέητα κοράκια να αρπάζουν με τα γαμψά τους νύχια τις περιουσίες τους. Για ποιο λόγο, όσοι επέστρεψαν από το Άουσβιτς ήθελαν να σωπάσουν και να λησμονήσουν για όλα όσα έγιναν;  

Η έρευνα στοχεύει να αναδείξει τα εμπόδια που συνάντησε η επανένταξη των Θεσσαλονικιών Εβραίων στη συλλογικότητα της πόλης· να εκτιμήσει τις προσπάθειές τους να οργανώσουν και πάλι τις κοινοτικές τους δομές κατά το πρότυπο της προπολεμικής περιόδου. Καταγράφονται, επίσης, τα προβλήματα που έπρεπε να αντιμετωπιστούν άμεσα(στέγη, τροφή και επαγγελματική αποκατάσταση), τα θέματα περίθαλψης, καθώς και άλλων έκτακτων ζητημάτων που παρουσιάζονταν καθημερινά. Πολύ συχνά, οι επανακάμψαντες στην πόλη έβρισκαν τα σπίτια τους κατειλημμένα από καταπατητές με αποτέλεσμα κάποιες εβραϊκές οικογένειες να μοιράζονται δωμάτια του ίδιου διαμερίσματος ενώ άλλες να κοιμούνται σε χώρους που διέθετε η Κοινότητα, οι οποίοι,ωστόσο, δεν πληρούσαν ούτε καν τις στοιχειώδεις συνθήκες υγιεινής. Αν διαβάσει κανείς, λοιπόν, το βιβλίο θα καταλάβει πολύ καλά γιατί οι επιζώντες σώπασαν…

Ένα ερώτημα μου δημιουργήθηκε όσο διάβαζα για τη καταστροφή του Ισραηλίτικου νεκροταφείου: Ενώ γνωρίζουμε ότι ο Αρχιρραβίνος Κόρετς οδήγησε τους Ισραηλίτες στον θάνατο, θελημένα ή αθέλητα, ας το κρίνει η ιστορία, διαβάζουμε στο βιβλίο σας πώς προσπάθησε να αναστείλει την καταστροφή για τρεις μήνες. Το τραγικό της υπόθεσης, το κατέστρεψαν «Έλληνες» αντί τους Γερμανούς. Που οφείλεται τόσο μίσος; Ήταν η θρησκευτική έχθρα ή η απόκτηση περισσότερου χρήματος;

Και τα δύο….Ας μην ξεχνάμε ότι το καλοκαίρι του 1931 είχε προηγηθεί ο εμπρησμός της εβραϊκής συνοικίας Κάμπελ από εθνικιστές.

Είχα πάει το 1979 στο Νταχάου. Τα είδα όλα, το ανθρώπινο κρέας στους φούρνους, τους θαλάμους αερίων, φωτογραφίες κι όλα αυτά που υπάρχουν στο μουσείο.  Έχουν μείνει αποτυπωμένα στο νου μου. Είναι ένα καλό μάθημα για όσους ισχυρίζονται πώς «καλά έκανε ο Χίτλερ» Από τη στιγμή που ο άνθρωπος κάνει τον συνάνθρωπο σαπούνι, δεν πρέπει να αναρωτιόμαστε «Πού πάμε;» Πώς μπορούμε να τους πείσουμε ότι ο φασισμός είναι ο καρκίνος της ανθρωπότητας;

Σκέψου ότι το Νταχάου είναι «κολέγιο» συγκριτικά με το Άουσβιτς. Δεν υπάρχει λογική… Εδώ κάποιοι αμφισβητούν το Ολοκαύτωμα. Πες μου, είναι δυνατόν να αμφισβητεί κάποιος ένα γεγονός που ο θύτης του εγκλήματος έχει παραδεχθεί κατ’ επανάληψη ότι διέπραξε; Είναι πέρα από κάθε λογική. Κι όμως πολλοί επιμένουν να αμφισβητούν…

Σε κάθε λαό υπάρχουν οι καλοί και οι κακοί. Οι άνθρωποι που κινδύνεψαν να σώσουν Εβραίους συνανθρώπους τους και οι δωσίλογοι. Τελικά πόσα λίγα ξέρουμε για όλα αυτά που τράβηξαν και ποιοι ευθύνονται για την άγνοια μας; ΒιτάλΧασόν, Αλμπάλα και σίγουρα θα υπήρχαν και άλλοι. Δωσίλογοι Εβραίοι. Ίσως θα είναι το αδιανόητο για τους περισσότερους που θα διαβάσουν αυτή την ιστορία. Ποιοι μπορεί να ήταν οι λόγοι που πήγαν με τους Γερμανούς και αν τιμωρήθηκαν. Κάποιες φορές τους τιμωρεί η ίδια η ζωή και όχι η δικαιοσύνη. Το απέδειξε η ιστορία.

Όπως το είπες… Υπάρχουν και οι καλοί και οι κακοί. Ο άνθρωπος, αυτό έχει αποδειχτεί πολλές φορές, είναι ικανός για το καλύτερο και για το χειρότερο.

Στις εκλογές που έγιναν στις 2 Απριλίου 1946 κατέβηκαν τελικά τέσσερις συνδυασμοί αντί για ένα ενωτικό. Τελικά αυτοί που ευθύνονταν για τη διχόνοια μάζεψαν…. γρήγορα τους καρπούς που έσπειραν;

Υπήρχε διχασμός και ένταση, ωστόσο οι αντιδράσεις αλλά και η πολυπλοκότητα των συμπεριφορών ήταν κατανοητές. Οι όμηροι των στρατοπέδων τόνιζαν ότι, προκειμένου να γίνουν κοινοτικές εκλογές, έπρεπε να αναλάβουν την Κοινότητα άνθρωποι που υπέφεραν στην ομηρία ή άλλου για να ενδιαφερθούν για τη βελτίωση της θέσης της. Η «Ένωση» τους δεν αντιπροσώπευε καμιά πολιτική τάση, γιατί τα μέλη του είχαν διάφορες ιδεολογικές αποχρώσεις. H «Ένωση», ωστόσο, βρίσκονταν σε χειρότερη μοίρα από τα υπόλοιπα μέλη της Κοινότητας και για αυτό απολάμβανε τη μεγαλύτερη συμπάθεια. Οι προσπάθειες για τη σύνταξη ενιαίου ψηφοδελτίου δεν σταμάτησαν, μιας και δραστηριοποιήθηκαν ακόμα και προσωπικότητες που προσπαθούσαν να πείσουν με την επιρροή τους σχετικά με την ανάγκη ύπαρξης ενιαίου ψηφοδελτίου. Τελικά δεν τα κατάφεραν…

Πιστεύετε πώς η λογοτεχνία και οι  συγγραφείς έχουν μερίδιο της ευθύνης της γνώσης της ιστορίας μέσα από τα λογοτεχνικά τους κείμενα ή είναι καθαρή ευθύνη των ιστορικών που γράφουν τα ιστορικά σχολικά βιβλία;

Η ευθύνη είναι συλλογική. Ο καθένας είναι άξιος της μοίρας του. Ερεθίσματα δίνονται, πρέπει όμως κι ο καθένας μας να είναι έτοιμος να προβληματιστεί, να μάθει… Αλλιώς survivor, λοιπά φτηνά τηλεπαιχνίδια κ.ο.κ.

Ως φιλόλογος, ποια είναι η γνώμη σας για τον τρόπο διδασκαλίας της ιστορίας; Μήπως θα ήταν καλύτερα να προτείνονται παράλληλα λογοτεχνικά έργα ώστε να γίνει η ιστορία κτήμα μας κι όχι μια ακόμη αγγαρεία;    

Αυτό θα βοηθούσε αρκετά, με την προϋπόθεση ότι πρέπει να γίνει ξεκάθαρο πως άλλο πράγμα είναι η ιστορία και άλλο η λογοτεχνία.

Πιστεύετε πώς  το Bookia προβάλλει τους συγγραφείς και τα έργα τους;

Βεβαίως… σε πολύ- πολύ μεγάλο βαθμό.

Ευχαριστώ πολύ για τη συνέντευξη που μου παραχωρήσατε. Θα ήθελα να μου δώσετε για το τέλος με μια φράση το μήνυμα του βιβλίου ή μια ευχή ως καταστάλαγμα  όλης αυτής της έρευνας.

Τόσο τα μηνύματα όσο και οι ευχές είναι δεκάδες. Δεν φτάνουν όμως, δεν αρκούν τα λόγια, πράξεις χρειαζόμαστε.

Να σταματήσουμε να μιλάμε για όσα συνέβησαν στο Ολοκαύτωμα αλλά και στη μετέωρη επιστροφή των Ελλήνων Εβραίων στο γενέθλιο τόπο; Όχι, δεν έχουμε το δικαίωμα απέναντι στη μνήμη και στη νέα γενιά. Στους προγόνους και τους απογόνους. Για να μην εκκολαφθεί το αυγό του φιδιού.

«Μη χαίρεστε που σκοτώσατε το κτήνος. H σκύλα που το γέννησε ζει και είναι πάλι σε οργασμό».

Μπέρτολτ Μπρεχτ 

 
 
``

Θέλετε να λαμβάνετε ενημέρωση από το Bookia;

Πηγή δεδομένων βιβλίων



Χορηγοί επικοινωνίας






Κοινωνικά δίκτυα