Σύνδεση Τώρα Σύνδεση στη Βιβλιοθήκη μου   ·   Όλες οι Βιβλιοθήκες στο Bookia
Τι είναι το Bookia;   ·   Blog   ·                     ·   Επικοινωνία  
Πως γράφω κριτική; Είμαι Συγγραφέας Είμαι Εκδότης Είμαι Βιβλιοπώλης Live streaming / Video
 

Το Bookia αναζητά μόνιμους συνεργάτες σε κάθε πόλη τής χώρας για την ανάδειξη τής τοπικής δραστηριότητας σχετικά με το βιβλίο.

Γίνε συνεργάτης τού Bookia στη δημοσίευση...

- Ρεπορτάζ.
- Ειδήσεις.
- Αρθρογραφία.
- Κριτικές.
- Προτάσεις.

Επικοινωνήστε με το Bookia για τις λεπτομέρειες.
Άννη Παπαθεοδώρου, μιλάει στον Τόλη Αναγνωστόπουλο
Διαφ.

Γράφει: Τόλης Αναγνωστόπουλος

Η Άννη Παπαθεοδώρου γεννήθηκε το 1960 στην Αθήνα. Σπούδασε Οικονομικά στο Οικονομικό Τμήμα της Νομικής στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Δούλεψε σε διάφορες εταιρείες στον ιδιωτικό τομέα και στη συνέχεια εργάστηκε στην Εμπορική Τράπεζα.

Μετά τη συνταξιοδότησή της ασχολήθηκε κυρίως με θέματα της πόλης. Κυψελιώτισα γέννημα θρέμμα, ανήκει σε μια άτυπη συλλογικότητα, την Ομάδα Κατοίκων Κυψέλης.

Δεν εγκατέλειψε ποτέ το ενδιαφέρον της για την οικονομία, καθώς και την πολιτική, διαβάζοντας πάρα πολλά σχετικά βιβλία. Σημαντικό ενδιαφέρον της είναι το σκάκι, και είναι μέλος του Α.Ο. Πήγασος Κυψέλης.

Ζει πάντα στην Κυψέλη και έχει έναν γιο. Από την «Άνεμος εκδοτική» κυκλοφορούν τα δύο πρώτα βιβλία (Τα χρόνια του Μανιφέστου και Η φλόγα της επανάστασης) της τριλογίας  «Ευτοπία».


Κυρία Παπαθεοδώρου ανήκετε στους λίγους αλλά εκλεκτούς εκπροσώπους του δυστοπικού μυθιστορήματος στη χώρα μας. Αλήθεια τι σας ώθησε να ακολουθήσετε αυτό το (δύσ)βατο και (δύσ)κολο λογοτεχνικό δρόμο;

Καταρχήν με τιμάτε ιδιαίτερα, που με χαρακτηρίζετε «εκλεκτό» εκπρόσωπο του είδους και σας ευχαριστώ πολύ γι’ αυτό.  

Η αλήθεια είναι πως δεν διάλεξα εγώ το δυστοπικό μυθιστόρημα. Εκείνο μάλλον διάλεξε εμένα. Όταν ξεκίνησα να γράφω την Ευτοπία, που ακόμα δεν είχε καν τίτλο, δεν ήξερα ούτε εγώ τι θα βγει. Είχα μια κεντρική ιδέα και ξεκίνησα να την αναπτύσσω. Ξεκίνησα να περιγράφω τη ζωή μιας οικογένειας στην κρίση που ζούμε σήμερα και την πήγα παραπέρα. Και το αποτέλεσμα ήταν αυτό το δυστοπικό μυθιστόρημα. Όμως μήπως δεν είναι η εποχή που ζούμε δυστοπική; Στην πραγματικότητα τις συνθήκες τις εποχής μας περιγράφω και τους φόβους μου για την παραπέρα εξέλιξη της κοινωνίας.

Η Ουτοπία του Τόμας Μούρ το 1516 αναφερόταν σε ένα κόσμο που δεν υπάρχει. Η δική σας τριλογία «Ευτοπία» (τα δύο πρώτα μέρη έχουμε τη χαρά να έχουμε στα χέρια μας και αναμένουμε το τρίτο) παρά τις σκληρές αλήθειες και τη μελαγχολία της απάθειας ελπίζει σε ένα κόσμο καλύτερο, ένα τόπο καλύτερο όπως λέει ο τίτλος. Υπάρχει όμως ελπίδα για ένα κόσμο που βαδίζει με μαθηματική ακρίβεια προς τη δυστοπία να αντιστρέψει αυτή την πορεία;

Αν δεν υπάρχει ελπίδα, τότε καλύτερα να δέσουμε μια πέτρα στον λαιμό μας. Πως μπορούμε να υπάρξουμε χωρίς ελπίδα; Πάντα η ζωή και οι άνθρωποι στην ελπίδα στηρίζονται. Με την ελπίδα πορεύονται και είναι η ελπίδα που τους συντηρεί και τους ωθεί να προχωρούν, να εξερευνούν, να ανακαλύπτουν, να καλυτερεύουν, να παλεύουν, να αγωνίζονται και κάποιες φορές να νικούν. Σε όλες τις εποχές, πάντα οι άνθρωποι ονειρεύονται έναν καλύτερο κόσμο. Και πάντα προσπαθούν να τον φανταστούν και να τον σχεδιάσουν. Η λογική αυτή όσο κι αν είναι απλή, είναι απόλυτα πραγματική: Πρέπει να οραματιστείς, να φανταστείς έναν καλύτερο κόσμο, για να θελήσεις να τον φτιάξεις. Πρώτα έρχεται το όραμα και μετά η υλοποίηση. Ο Τόμας Μουρ, αυτό είχε κάνει στην Ουτοπία. Προσπάθησε να περιγράψει έναν καλύτερο κόσμο. Και ναι αυτός ο κόσμος δεν υπάρχει. Αλλά ό,τι δεν υπάρχει δεν σημαίνει πως δεν μπορούμε να το δημιουργήσουμε…

Μη με παρεξηγήσετε για την ερώτηση αλλά μήπως όλα αυτά ακούγονται ευχολόγια, ουτοπικά και Κοελικά δεδομένου πως μέχρι τώρα δεν έχουν αναδειχθεί οι δυνάμεις που θα αντιταχθούν πραγματικά στη δυστοπία που ζούμε;

Είμαι σίγουρη πως οι δυνάμεις αυτές υπάρχουν. Υπάρχουν μέσα στον καθένα μας. Αρκεί να ξυπνήσουν και να δράσουν. Αρκεί να οραματιστούν και να πιστέψουν. Οι αλλαγές δεν μας προειδοποιούν πάντα. Συχνά τις καταλαβαίνουμε μετά την εμφάνιση ή την πραγματοποίησή τους. Η ζωή και η ιστορία είναι γεμάτη από τέτοια παραδείγματα. Άλλωστε και η σημερινή δυστοπία, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια αλλαγή, που προέκυψε χωρίς να την αντιληφθούμε κατά την εξέλιξή της. Μόνο τώρα μπορούμε να καταλάβουμε πως κάποια πράγματα που έγιναν αργά και σταδιακά, οδήγησαν τον κόσμο στην σημερινή του κατάσταση. Με την ίδια λογική, οι αλλαγές που γίνονται μέσα μας σήμερα, μπορεί να μην είναι άμεσα αντιληπτές, αλλά μπορούν κάλλιστα να οδηγήσουν σε έναν διαφορετικά δομημένο κόσμο, σε μια διαφορετική και καλύτερη κοινωνία.

Αν και οικονομολόγος στα δύο σας βιβλία εστιάζεται περισσότερο στην κρίση αξιών παρά στην οικονομική. Ο κόσμος του Μανιφέστου στο πρώτο σας βιβλίο έχει ως αντίδοτο, ως άμυνα, τον κόσμο της ελπίδας. Στον πραγματικό μας κόσμο ψάχνουμε απεγνωσμένα για αντίσταση και άμυνα. Θεωρείτε πως έχουμε πιθανότητες ευτοπίας;

Είναι κάποιες φορές που δεν ξέρω αν η κότα έκανε το αβγό ή το αβγό την κότα. Δεν ξέρω αν η οικονομική κρίση έφερε την κρίση αξιών ή η κρίση αξιών την οικονομική. Για μένα η λύση των οικονομικών προβλημάτων είναι πιο εύκολο πράγμα από την ηθική κρίση που περνάμε ως άνθρωποι και ως λαοί. Γιατί η  οικονομική επιστήμη, ως επιστήμη, τεχνικά μπορεί να προσφέρει λύσεις σε τέτοια προβλήματα. Η ηθική και το σύστημα αξιών όμως, είναι φιλοσοφία, είναι συναίσθημα, είναι άποψη. Δεν μπορεί να μπει εύκολα σε καλούπια, ούτε σε κανόνες. Και αυτό είναι το δύσκολο. Όταν η ηθική καταρρέει, όταν οι αξίες καταρρέουν, είναι πιο δύσκολο να το πολεμήσεις. Η Ευτοπία είναι θέμα κυρίως αλλαγής αξιών. Αν οι αξίες μας αλλάξουν, τότε και ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τις οικονομικές σχέσεις σίγουρα θα αλλάξει και αυτός. Αυτό που συμβαίνει στον πραγματικό κόσμο, είναι πως έχουμε χάσει την πίστη στον εαυτό μας και στις δυνάμεις μας. Έχουμε πειστεί πως δεν μπορούμε να αλλάξουμε τίποτα. Έχουμε πειστεί πως είμαστε αδύναμοι. Αυτό είναι λάθος. Και ναι εγώ πιστεύω πως όλα από μας εξαρτώνται. Όσο κι αν φαίνεται υπεραισιόδοξο, πιστεύω πως έχουμε πιθανότητες ευτοπίας.

Τι γίνεται όταν έχεις μεγαλώσει στη φωλιά του λύκου αλλά εσύ παραμένεις πρόβατο;

Αυτό είναι το καλό σενάριο. Το κακό σενάριο είναι να γίνουμε όλοι λύκοι. Τότε όλοι θα φαγωθούμε μεταξύ μας και δεν θα μείνει τίποτα. Το σενάριο να παραμείνεις πρόβατο, είναι καλό, γιατί σημαίνει πως κρατάς το καλό μέσα σου και δεν αλλοτριώνεσαι από το κακό. Και όσο πιο πολλά πρόβατα παραμείνουν, τόσο το καλό έχει πιο πολλές πιθανότητες να επικρατήσει. Τόσο οι λύκοι θα μπορούν να νικηθούν πιο εύκολα. Γιατί μπορεί τα πρόβατα -καταρχήν- να μην μπορούν να επιτεθούν, μπορούν ωστόσο να αμυνθούν. Και όσο πιο πολλά είναι τα πρόβατα, τόσο πιο πολύ θα μπορούν να αμυνθούν. Και που ξέρουμε; Στο τέλος ίσως και να μάθουν να πολεμούν. Και άμα μάθουν… τότε αλίμονο στους λύκους…

Πολλοί θα χαρακτήριζαν το πόνημά σας προφητικό. Κατά την άποψή μου είναι έξυπνο, διορατικό, δείχνει έναν άνθρωπο με ευαισθησίες αλλά και με διάθεση να κάνει κάτι από το δικό του μετερίζι, να κινητοποιήσει έστω και έναν για να αλλάξει η κατάσταση. Αισθάνεστε πως με αυτό το βιβλίο «κάνετε το χρέος σας» ως άνθρωπος, βάζετε το αποτύπωμά σας στη λογοτεχνία της αφύπνισης συνειδήσεων;

Σας ευχαριστώ τόσο για τους χαρακτηρισμούς σας για την Ευτοπία, όσο και για εμένα.

Όταν ξεκίνησα να γράφω την Ευτοπία, που όπως σας είπα δεν είχε ακόμα τίτλο, δεν σκεφτόμουν καν να την εκδώσω. Έγραφα προκειμένου να εκτονώσω τον θυμό μου και την αγωνία μου. Έγραφα για να δώσω διέξοδο στον ατμό που συγκεντρωνόταν μέσα στο κεφάλι μου και φοβόμουν πως θα εκτινάξει την βαλβίδα. Έτσι ξεκίνησα. Αποφάσισα να το εκδώσω όταν το διάβασα ξανά, αφού είχε τελειώσει. Είπα τότε στον εαυτό μου, πως κάποιο μικρό λιθαράκι θα μπορούσε να προσφέρει στην κοινή υπόθεση. Όμως όχι. Δεν θεωρώ πως κάνω το χρέος μου μ΄ αυτό. Το χρέος είναι μια πολύ μεγάλη κουβέντα και δεν εξαντλείται με ένα, δύο ή ακόμα και τρία βιβλία. Το χρέος είναι μια διαρκής υποχρέωση. Και το έχουμε όλοι.

Γνωρίζω ότι ασχολείστε με το σκάκι. Η συγγραφή απαιτεί και αυτή στρατηγική και υπομονή ή νομίζετε πως η αυθόρμητη γραφή, η έμπνευση και τα άμεσα ερεθίσματα υπερισχύουν στη δημιουργία ενός πονήματος;

Το σκάκι απαιτεί στρατηγική. Χρειάζεται συνήθως μαθηματικό μυαλό και συνδυαστική και προβλεπτική ικανότητα. Η συγγραφή χρειάζεται, κατά την γνώμη μου, έμπνευση. Κυρίως έμπνευση. Μετά μπορεί να υπεισέλθει η στρατηγική και να βοηθήσει στο τελικό αποτέλεσμα. Η Ευτοπία πάντως, προέκυψε από αυθόρμητη γραφή. Τόσο που στο τέλος σκεφτόμουν πως γράφτηκε μόνη της.

Αλλά μια και λέμε για το σκάκι να σας πω μια ρήση του Ισαάκ Ασίμωφ: «Στη ζωή, αντίθετα με το σκάκι, το παιχνίδι συνεχίζεται και μετά το ματ.»

Είστε οργανωμένη και στη γειτονιά που μένετε. Πιστεύετε πως μια καλή αρχή είναι η επιστροφή στη γειτονιά, στον διπλανό, η αλληλεγγύη στο συνάνθρωπο που δοκιμάζεται ή μήπως αυτά «βολεύουν» το κράτος-φάντασμα που έχει γυρίσει την πλάτη σε θέματα πρόνοιας και ομάδων που δοκιμάζονται; Θα το θέσω πιο λαϊκά:  μήπως  έχει ξεχειλίσει η μπανιέρα μας και αντί να κλείσουμε τη βρύση παίρνουμε τις σφουγγαρίστρες;

Είναι πάρα πολύ σωστός ο τρόπος που το θέτετε και με βρίσκετε απόλυτα σύμφωνη. Το κράτος, η πολιτεία έχει τη δική της δουλειά να κάνει -άσχετα αν την κάνει ή αν την κάνει σωστά- να έχει δομές και υπηρεσίες, να φροντίζει τους πολίτες, να παρέχει υγεία, παιδεία και σαφώς πρέπει να έχει μηχανισμούς στήριξης, πρόνοιας και αλληλεγγύης. Αυτά ξεκάθαρα, είναι  πράγματα που αφορούν την πολιτεία. Όμως, η επιστροφή στη γειτονιά, στον διπλανό μας, η αλληλεγγύη, είναι κάτι άλλο. Αφορά το συναίσθημα, τη φιλία, την σύμπνοια. Και αυτό αφορά εμάς, τους πολίτες. Εμείς πρέπει να έχουμε συναισθήματα. Εμείς πρέπει να μπορούμε να αναπτύξουμε δεσμούς φιλίας και ενότητας με τους άλλους ανθρώπους. Πρέπει να έρθουμε κοντά σαν άνθρωποι. Να φύγουμε πια από αυτήν την περιχαράκωση του ατόμου στον μικρόκοσμό του και την απάθεια. Να νοιαστούμε. Να νοιαστούμε για το σύνολο και όχι μόνο για τον εαυτό μας. Αυτό είναι η πρώτη αλλαγή που μπορεί να οδηγήσει σε μια μεγαλύτερη.

Στο δικό μας χώρο τώρα. Στη λογοτεχνική και εκδοτική δυστοπία της χώρας μας, με τις παθογένειες, την εύκολη και χωρίς κόπο επικράτηση συγκεκριμένων συγγραφέων και εκδοτών, από πού αλήθεια μπορεί να ξεπηδήσει η ευτοπία; Πέστε μου πως είστε αισιόδοξη και σε αυτόν τον τομέα.

Τον εκδοτικό χώρο τώρα αρχίζω να τον εξερευνώ και να τον μαθαίνω, αφού μόλις πριν από ενάμιση χρόνο κυκλοφόρησε το πρώτο μου βιβλίο. Βέβαια, η κρίση που υπάρχει και σε αυτόν τον χώρο είναι φανερή και ιδιαίτερα στενάχωρη, ειδικά για όσους αγαπούν το βιβλίο. Όμως ό,τι συμβαίνει στην χώρα και στον κόσμο των επιχειρήσεων, δεν βλέπω γιατί να μην συμβαίνει και στον εκδοτικό χώρο. Όπως στον χώρο των επιχειρήσεων, η τάση είναι η επικράτηση των μεγάλων και η συνεχής συρρίκνωση των μικρών ώσπου αυτές να εξαφανιστούν, συνήθως σε βάρος της ποιότητας των προϊόντων και των υπηρεσιών αλλά και σε βάρος της ίδιας της οικονομίας και του καταναλωτή, η ίδια τάση υπάρχει και στον εκδοτικό χώρο. Αυτό από εμάς όλους εξαρτάται να το εμποδίσουμε να συμβεί. Πως; Ενισχύοντας το βιβλίο γενικά, αλλά και τις μικρές επιχειρήσεις. Ακριβώς αυτό που πρέπει να κάνουμε στο σύνολο της οικονομικής δραστηριότητας, ακριβώς για να προστατεύσουμε όχι μόνο τις επιχειρήσεις (με όλα τα συνεπακόλουθα), αλλά ουσιαστικά και τελικά τον εαυτό μας τον ίδιο. Εγώ πάντως είμαι αισιόδοξη, γιατί βλέπω τελευταία κάτι να αλλάζει στις συνειδήσεις του κόσμου.

Μια γυναίκα με τέτοια ευαισθησία και προσωπικότητα πόσο δοκιμάστηκε και δοκιμάζεται σε αυτόν τον (συνήθως) σκληρό κόσμο της Ελληνικής Λογοτεχνίας;

Σίγουρα και ο χώρος της Ελληνικής Λογοτεχνίας είναι σκληρός, όπως και οι άλλοι χώροι άλλωστε και πολύ περισσότερο υπό τις παρούσες συνθήκες. Όμως, όπως ήδη σας είπα, είμαι πάρα πολύ καινούργια στον χώρο αυτό και δεν έχω προλάβει να νοιώσω πως δοκιμάζομαι ή δοκιμάστηκα.

Ακολουθούν οι ερωτήσεις που κάνω πάντα στο τέλος σε όλους τους συνομιλητές μου:

Βάλτε τα ποσοστά που κατά την άποψή σας απαιτεί η συγγραφή: ταλέντο έμπνευση, δουλειά, απομόνωση, διάβασμα.

Το βασικό και το πρώτο είναι να έχεις κάτι να πεις. Μετά έρχεται το πως θα το πεις. Επομένως, κατά την γνώμη μου η συγγραφή απαιτεί κυρίως  έμπνευση. Το ταλέντο έρχεται αμέσως μετά και δίνει σάρκα και οστά στην έμπνευση. Το διάβασμα είναι κάτι που μπορεί να βοηθήσει στην έμπνευση ή στην επιπλέον καλλιέργεια του ταλέντου. Άλλωστε αυτοί που γράφουν, συνήθως διαβάζουν και πολύ. Γράψιμο και διάβασμα πάνε μαζί. Είναι οι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος. Η δουλειά επίσης είναι απαραίτητη ενώ η απομόνωση όχι πάντα.

Τι σας έλκει και τι σε ενοχλεί περισσότερο στους ανθρώπους;

Με έλκουν ιδιαίτερα το ανοιχτό μυαλό και η «μπέσα». Θεωρώ την «μπέσα»  πολύ σπουδαίο χαρακτηριστικό. Να κάνουμε ότι λέμε και να εννοούμε αυτό που λέμε. Με λίγα λόγια να κρατάμε τον λόγο μας. Αυτό σημαίνει εμπιστοσύνη. Η εμπιστοσύνη που μπορείς να έχεις σε κάποιον. Να ξέρεις πως αυτό που λέει, αυτό είναι. Πως δεν υπάρχουν ψιλά γράμματα, ούτε κρυμμένοι όροι. Αν η «μπέσα» συνδυάζεται με το ανοιχτό μυαλό, τότε ο συνδυασμός είναι τέλειος.

Αυτό που με ενοχλεί περισσότερο είναι η παρεμβατικότητα και η αρνητική κριτική. Όταν οι άνθρωποι κρίνουν συνέχεια τους άλλους και προσπαθούν να παρέμβουν στην ζωή τους, να συμβουλέψουν, να πουν την γνώμη τους, να αλλάξουν την προσωπικότητα του άλλου.

Ποιον μεγάλο λογοτεχνικό ήρωα θα θέλατε να έχετε φτιάξει και δομήσει εσείς και ποιον θα θέλατε να πνίξετε και να εξαφανίσετε;

Οι μεγάλοι λογοτεχνικοί ήρωες είτε είναι καλοί είτε κακοί, είτε είναι συμπαθείς ή το αντίθετο, έχουν όλοι έναν ρόλο και μία σπουδαιότητα. Μ΄ αυτήν την έννοια είναι όλοι σημαντικοί. Πάντως θα ήθελα πολύ να είχα δομήσει -όσο κι αν φαίνεται κοινότοπο- τον Γιάννη Αγιάννη αλλά και την οικογένεια Τζόουτ (ιδιαίτερα τον Τομ) από τα Σταφύλια της Οργής του Στάινμπεκ. Όσο για έναν ήρωα που έχω αντιπαθήσει πολύ -όσο και αν το βιβλίο είναι πραγματικά αριστούργημα της κλασσικής λογοτεχνίας- αυτός είναι η Έμμα Μποβαρύ.  

Ξεχωρίστε μου αν μπορείτε 5 βιβλία και συγγραφείς που αγαπάτε.

Είμαι φανατικός λάτρης του Αλμπέρ Καμύ. Έχω διαβάσει όλα του τα βιβλία και τα θεωρώ αριστουργήματα με προεξέχοντα τον «Επαναστατημένο Άνθρωπο» και την «Πανούκλα». Αγαπώ το ίδιο τον Στάινμπεκ με πρώτο «Τα σταφύλια της οργής», τον Ουμπέρτο Έκο «Το εκκρεμές του Φουκώ», τον Τζακ Λόντον «Το σιδερένιο τακούνι», τον Ισαάκ Ασίμωφ «Ακόμα και οι Θεοί». Αγαπώ επίσης τον Κώστα Βάρναλη, την Λιλή Ζωγράφου, τον Νοάμ Τσόμσκυ και την Ναόμι Κλάιν αλλά και πολλούς άλλους.

Ποιο είναι το μότο σας στη ζωή;

Με εκφράζει ιδιαίτερα η ρήση του Αλμπέρ Καμύ: «Ελεύθερος είναι εκείνος που μπορεί να ζει χωρίς να λέει ψέματα.»

Κα Παπαθεοδώρου νιώθω ιδιαίτερα χαρούμενος για αυτή τη συνομιλία και σας εύχομαι ολόψυχα καλή πορεία στην Ελληνική Λογοτεχνία γιατί το αξίζετε.

 
 
``

Θέλετε να λαμβάνετε ενημέρωση από το Bookia;

Πηγή δεδομένων βιβλίων



Χορηγοί επικοινωνίας






Κοινωνικά δίκτυα