Γράφει: Λεύκη Σαραντινού

Ο Τάκης Καμπύλης γεννήθηκε στο Ναύπλιο. Ξεκίνησε τη δημοσιογραφία στα "Νέα", το 1986, ως ρεπόρτερ και στη συνέχεια ως αρχισυντάκτης. Το 2006 εργάστηκε ως διευθυντής σύνταξης στον "Ελεύθερο Τύπο" και μετά στην "Καθημερινή", από το 2007 ως το 2010, ως επιτελικό στέλεχος και αρθρογράφος. Από το 2010 μέχρι το 2014 ήταν γενικός διευθυντής του δημοτικού ραδιοσταθμού του Δήμου Αθηναίων, του "Αθήνα 9,84". Ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει γράψει ως τώρα δύο μυθιστορήματα και μία νουβέλα, ενώ έχει συμμετάσχει και σε αρκετά συλλογικά έργα.

Στο Bookia μας μίλησε για το τελευταίο του πόνημα με τίτλο «Το κόμμα του καλού θεού».

Στο βιβλίο σας ασχολείστε με τη σύγχρονη ελληνική κοινωνική πραγματικότητα, όπως τη  βλέπει ένας 50άρης καθηγητής πανεπιστημίου. Πιστεύετε πως τα ελληνικά πανεπιστήμια, εκτός από εστίες γνώσης και πολιτισμού, είναι συγχρόνως και εστίες διαφθοράς και διαπλοκής;

Νομίζω ότι ένας σύγχρονος Προμηθέας θα έκλεβε από τους θεούς το αντίδοτο στη διαφθορά, όχι μόνο για την Ελλάδα, παντού. Η διαφθορά είναι σαν το αντίστοιχο της  εντροπίας στη φυσική, τις απώλειες ενέργειας που, δυνητικά, οδηγούν ένα σύστημα σε κατάρρευση. Οι ορισμοί της διαφθοράς συνεχώς εμπλουτίζονται, παρότι οι αντιδράσεις πολλαπλασιάζονται και όπως έχει αποδείξει και η διεθνής ανεξάρτητη ερευνητική δημοσιογραφία, σήμερα υπάρχουν πολλά όπλα εναντίον της. Ωστόσο, μεγάλο πρόβλημα είναι, νομίζω, ότι έχει αυξηθεί η αποδοχή της: πλέον  δημιουργεί νέα κοινωνικά πρότυπα.

Ο πρωταγωνιστής του βιβλίου σας Μάνος Καραργύρης φαίνεται πως περνά την κρίση της μέσης ηλικίας που ταλανίζει τους άνδρες σε αυτή την ηλικία. Αληθεύει ότι όλοι οι άντρες και οι γυναίκες κάποια στιγμή περνούν την κρίση αυτή, απόρροια του γεγονότος ότι όλοι μας αναπόφευκτα μεγαλώνουμε;

Ο Μάνος θα απαντούσε ότι «στα μυρμήγκια, κρίση ηλικίας δεν προβλέπεται από το manual», ενώ ο φίλος του και συνεταίρος, Αρίστος, με τη σειρά του θα έλεγε, μετά από ένα μπλε χάπι, ότι «εξαρτάται από τη δοσολογία». Τι να πω, εγώ, τώρα;

«Το κόμμα του καλού θεού» το κόμμα που αποφασίζουν να ιδρύσουν οι πρωταγωνιστές του βιβλίου σας, τελικά δεν τα πηγαίνει και άσχημα στις εκλογές. Ποια είναι η γνώμη σας για τον πολιτικό κόσμο σήμερα στη χώρα μας. Χρειαζόμαστε νέα κόμματα στον πολιτικό στίβο;

Η διασπορά της ακροδεξιάς προπαγάνδας είναι, κατά τη γνώμη μου, μείζον θέμα: Νομιμοποιεί στη δημόσια ατζέντα άγρια πράγματα, τις τιμωρίες στο σώμα ή στην ταυτότητα, ακόμη και τον φυλετικό διαχωρισμό έναντι του «δικαιώματος να ζω με τους ομοίους μου». Οι θέσεις της επηρεάζουν όλο και περισσότερο, οριζόντια, το πολιτικό πεδίο. Εγγυάται μια κλειστή ευημερούσα κοινωνία –μέσω εκπτώσεων σε θέματα ισότητας και δικαιωμάτων.

Υπάρχει, λένε σύγχρονοι στοχαστές, ένα ζήτημα επανεξέτασης αξιών πίσω από αυτό, συνολικότερο, που αφορά τον “Homo Economicus”.      

Το βιβλίο σας θίγει ακροθιγώς πολλά από τα προβλήματα της σύγχρονης ελληνικής πραγματικότητας: κλιματική αλλαγή, διαφθορά, παρακμή πολιτικής ζωής. Ποιο από όλα αυτά θεωρείτε πως είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας μας σήμερα;

Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι, νομίζω, η ασφυξία στον δημόσιο λόγο: το έλασσον προβάλλεται ως σημαντικό και το νέο δεν καταφέρνει να κόψει το λώρο με το παλιό. Η αμετροέπεια κι η απροκάλυπτη εκδήλωση θυμού στα σόσιαλ μίντια. Ένα νέφος καθήλωσης, την ώρα που όλα αλλάζουν με πρωτοφανείς ταχύτητες κι όπου μια πλειάδα μεμονωμένων δημιουργών, σε κάθε χώρο, δεν καταφέρνει να βρει πεδίο συλλογικότητας, ούτε κίνητρο μεγαλύτερο από μια αποδοτική και γρήγορη εξαγορά. Ο καθένας είναι μόνος του, ασφαλής κυρίως με τον τραπεζικό λογαριασμό του. «Αποτυχημένος» είναι όποιος καταφεύγει/στηρίζεται σε συλλογικούς μηχανισμούς κοινωνικής αλληλεγγύης. Η φτώχεια και η ανάγκη δεν συγχωρούνται, επιλεκτικά.

Ίσως η Πανδημία να  έπαιξε κρίσιμο ρόλο: ο νέος φόβος ότι το απίθανο είναι πιθανό.

Γεννάμε συνωμοσίες, σαν βάλσαμο από κομπογιαννίτη, απέναντι στις ταχύτητες της τεχνολογίας και της επιστήμης. Ίσως γι αυτό να έχουμε ανάγκη τις διαχρονικές κακές μάγισσες: τους ξένους, τους διαφορετικούς, τους φτωχούς. Κι από την άλλη πλευρά, στα αντίβαρα, δυστυχώς δε λείπει η «σαγήνη των Συρακουσών». Τελικά, σαν να αφήνεται ο σκοτεινός, περιχαρακωμένος εαυτός να αλωνίζει, πολεμώντας «βαρβάρους».

Μπορεί, βέβαια, αυτή η περιχαράκωση να μην είναι παρά μια ανακλαστική, φοβική, αντίδραση στο νέο άγνωστο που σκιαγραφείται από τις  πυκνές αλλαγές και από τον πολλαπλασιασμό των δυνατοτήτων του ανθρώπου της εποχής μας. Ωστόσο, φοβάμαι ότι το χρέος από τις «παράπλευρες» απώλειες, διαρκώς μεγαλώνει.   

Τόσο το παρόν σας πόνημα όσο και η προηγούμενη νουβέλα σας με τίτλο «Γενικά συμπτώματα» αντλούν έμπνευση από τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα. Τι άλλο σας εμπνέει συγγραφικά συνήθως;

Από κεκτημένη ταχύτητα θα σας απαντήσω ότι είμαι δημοσιογράφος. Κι ότι, σε μια στροφή της τύχης, από προσωπικό ενδιαφέρον για τον ελληνικό αναρχισμό του 19^ου αιώνα μέχρι τον Μεσοπόλεμο, προέκυψε όχι ένα δοκίμιο αλλά το πρώτο μου μυθιστόρημα, ωστόσο με αφορμή την πρόσφατη μεγάλη κρίση χρέους. Ως δημοσιογράφος πατάω όσο πιο γερά μπορώ σ’ αυτό που λέμε πραγματικότητα της εποχής μας, αυτή είναι η δουλειά μου. Αλλά, αυτό που λέμε πραγματικότητα είναι, μια μεγάλη συζήτηση, που την κάνουν επίσης η λογοτεχνία, οι άλλες τέχνες. Τη φωτίζουν, ίσως και να την ερμηνεύουν, κάπως αλλιώς.

Όσον αφορά την έμπνευση, μετά από πολλά χρόνια στη δημοσιογραφία είναι αρκετές οι ιστορίες που θέλω να διηγηθώ. Κι από αφορμές, η πραγματικότητα –κάθε εποχής- προσφέρει  πολλές.

Πολλοί πιστεύουν πως η ελληνική λογοτεχνία -αλλά και η παγκόσμια ίσως- σήμερα, στην εποχή της οθόνης, διανύει μία φάση παρακμής. Συμφωνείτε με την άποψη αυτή. Ποια είναι τα προβλήματα της ελληνικής λογοτεχνίας σήμερα;

Κάθε χρόνο όλο και περισσότερα βιβλία ελληνικής λογοτεχνίας προσθέτω στα «πρέπει» της νέας χρονιάς. Φυσάει επίσης, ένας φρέσκος αέρας από νέα εγχειρήματα στον εκδοτικό χώρο που ανεβάζουν τον πήχη. Ωστόσο θα σταθώ σε δύο ζητήματα: Το πρώτο είναι το συνεχώς αυξανόμενο, κυρίως νεανικό, κοινό που διαβάζει μόνο στα αγγλικά και επιλέγει αγγλόφωνη λογοτεχνία ή λογοτεχνία μεταφρασμένη στα αγγλικά.

Το δεύτερο, ειδικότερο, είναι η σπανιότητα μυθιστοριοποιημένων βιογραφιών με έρευνα μέχρι το μεδούλι. Να, σαν του Auster για τον Στίβεν Κρέιν στο «φλεγόμενο αγόρι» (Μεταίχμιο) που αναδείχθηκε κι από τη σπουδαία, κατ’ εμέ, μετάφραση της Ιωάννας Ηλιάδη.

Με την ευκαιρία να σημειώσω και τις πολλές επιτυχημένες επιλογές στην ελληνική αγορά  από την ξένη λογοτεχνία, που συνήθως υποστηρίζονται από πολύ καλές μεταφράσεις. Αυτή  η πόρτα  που ανοίγουν οι μεταφραστές, μάλλον, δεν έχει βρει την αναγνώριση που αρμόζει… Τελικά, ποιος ξέρει; Ίσως στο μέλλον αποδειχθεί ότι ανυπέρβλητο στοίχημα του εξελιγμένου ChatGPT θα είναι η καλή λογοτεχνία και μια πολύ καλή μετάφραση.