Γράφει: Τόλης Αναγνωστόπουλος

Αρχικά να ξεκαθαρίσω πως η συνέντευξη είναι χιουμοριστική. Ο Βασίλης Καραναστάσης είναι αυθεντικός και ειλικρινής συγγραφέας. Σε κερδίζει αμέσως με την απλή και ζεστή γραφή του. Με βασικό του πυλώνα το χιούμορ αγγίζει ζητήματα που άλλοι φοβούνται να αναμετρηθούν, σατιρίζοντας και καυτηριάζοντας τα κακώς κείμενα στην ελληνική κοινωνία.

Κύριε Καραναστάση κατά γενική ομολογία είστε ένας στιβαρός, μεγαλοπρεπής και γοητευτικός συγγραφέας. Μεγάλοι συγγραφείς όπως ο Nesbo, ο Fitzek και ο Ferey προσπάθησαν να πάρουν κάτι από την αύρα σας, αλλά δεν μπόρεσαν να σας αντιγράψουν. Πώς αισθάνεστε για όλο αυτό;

Όλα στη ζωή είναι αγαπητέ. Ξεκίνησα σαν απλός γραφιάς και κατέληξα σ’ αυτό που είμαι σήμερα. Δε διεκδικώ τον τίτλο του καλύτερου συγγραφέα, απλά τον έχω κερδίσει με τη δουλειά μου και την έμπνευση που βγάζω. Ελπίζω ότι αποτελώ το λαμπρό παράδειγμα για όποιον ξεκινάει τη συγγραφή βιβλίου. Η ιστορία ελπίζω να με κατατάξει στο πλευρό των μεγάλων Δασκάλων Σελίν, Ντοστογιέφσκι, Δημουλίδου και άλλων.

Δηλώσατε πρόσφατα πως το τελευταίο σας πόνημα «Ο Οράτιος, το μούτρο κι ένα έγκλημα» πούλησε 14 αντίτυπα, όλα σε συγγενείς και φίλους οι οποίοι το βρήκαν και απολύτως χρηστικό για το σπίτι τους. Άλλος για προσάναμμα στο τζάκι, άλλος για να κάνει αέρα όταν δε λειτουργεί το aircondition και άλλος ως επίστρωση σε ελαιοχρωματισμούς και τεχνοτροπίες στα δωμάτια. Σας ζαλίζει αυτή σας η επιτυχία ή παραμένετε προσγειωμένος;

Πάντα προσγειωμένος. Έχω αναπτύξει τις σχέσεις μου με όλο μου το σόι και ελπίζω όλοι οι μακρινοί μου συγγενείς να ανταποκριθούν στο κάλεσμά μου.

Όπως ο Μπουκόφσκι που επινοεί τον Χένρι Τσινάσκι, έτσι και εσείς έχετε σαν δικό σας alter ego τον Οράτιο ίσως τον πιο φουκαρά ντετέκτιβ στην παγκόσμια λογοτεχνία. Αλήθεια πώς στο διάτανο καταφέρατε να τον «χτίσετε» τόσο άσχημα; Ήρεμα ρωτάω.

Αντανακλά τον εαυτό μου, με όλα μου τα ελαττώματα και με το μοναδικό προσόν του χαρακτήρα μου: Τη μετριοφροσύνη.

Διορθώστε με εάν κάνω λάθος αλλά πρέπει να είστε πιο κοντά με τους λογοτέχνες της Σκανδιναβικής λογοτεχνίας δεδομένου του πολικού ψύχους που επικρατεί στις σελίδες των βιβλίων σας από τα κρύα αστεία σας.

Πολύ κοντά. Γι’ αυτό εξ’ άλλου τα βιβλία μου πουλιούνται κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες. Δε νομίζω άλλος συγγραφέας παγκοσμίως να το έχει καταφέρει αυτό.

Ένα προσόν που σας αναγνωρίζω είναι πως σκύβετε υπερβολικά στα ψυχολογικά προφίλ των ηρώων σας. Τους έχουμε ολοζώντανους μπροστά μας, ξέρουμε τι σκέφτονται, νιώθουμε την αγωνία, τον ιδρώτα τους. Προς επίρρωση αυτού, παραθέτω αυτούσια αποσπάσματα του έργου σας και η ερώτηση είναι πώς το πετυχαίνετε αυτό;

«Το πρόσωπο του ήταν παχύ σαν φούσκα, με γουρλωτά μάτια που παρέπεμπαν στην έκφραση ανθρώπου που υπόκειται σε μόνιμη εξέταση προστάτη. Φορούσε κάτι περίεργα γυαλιά που του έδιναν μια απόκοσμη όψη. Ήταν μεγάλα, στρογγυλά και κάλυπταν από το κάτω μέρος της μύτης του μέχρι πάνω από το νοητό τόξο των φρυδιών του. Βγήκε απ’ το δωματιάκι σκουπίζοντας τα χέρια του απ’ την άσπρη ποδιά που φορούσε. Μου ήρθε συνειρμικά η εικόνα εκδοροσφαγέα μετά από γδάρσιμο γουρουνιού. Δεν ξέρω, αλλά η πρώτη εντύπωση είναι και η πιο κρίσιμη στη γνωριμία των ανθρώπων. Ένιωσα ότι, υπό κανονικές συνθήκες, δε θα εμπιστευόμουνα αυτόν τον γιατρό ούτε για να μου κόψει τα νύχια».

«Έφερε το πρόσωπο του κοντά στο δικό μου και με κοίταξε μ’ εκείνο το βλέμμα που θύμιζε διασταύρωση ματιών Σμήγκολ σε λευκή έκδοση, με φώτα σκαραβαίου της Φολκσβάγκεν στη σκάλα πορείας». 

«Ήταν σαν μια γυναίκα να εισέπνευσε μια άλλη γυναίκα. Βαριά βαμμένη, το πρόσωπό της θα πρέπει να είχε τουλάχιστον δυο εκατοστά μέϊκ – απ, με μια θαλασσί σκιά στα μάτια να της είναι μόνιμη εμμονή. Από εμφάνιση να σε κόβει η νίλα και το ψιλό παράπονο, ήταν σαν να πήγε στη δουλειά της με την πυτζάμα κι’ από πάνω το παλτό του παππού. Είχε δώσει στο μαλλί της τη φόρμα “ανέμελη έξοδος με χιονοθύελλα”, κατά πως πρόσταζε η μόδα».

Είναι απλό, έχω πάντα στο μυαλό μου τα πρόσωπα και τις εκφράσεις των συγγενών μου και των αγαπημένων μου φίλων-συγγραφέων. Ένα καλά εξασκημένο μάτι μπορεί να αναγνωρίσει σε ποιο πρόσωπο ταιριάζει κάποιος χαρακτήρας. Να σας διορθώσω κάπως όμως. Ποτέ δε σκύβω υπερβολικά πουθενά, έχω πάντα ένα φόβο.

Ναυαγείτε σε ένα ερημικό νησί με το ταίρι των ονείρων σας. Ποια πέντε βιβλία θα θέλατε να είχατε μαζί σας;

Μόνο τα βιβλία δε θα έχω στο μυαλό μου αγαπητέ εκείνες τις ώρες…

Εάν έκανα εξαίρεση σε ένα, αυτό θα ήταν το «Κάμα Σούτρα».

Τηρουμένων των αναλογιών η βαθμολογία των έργων σας στις βιβλιοφιλικές ομάδες και στο goodreads και στο Bookia είναι ανέλπιστα καλή, φτάνοντας κάποιες φορές και τα δύο αστέρια. Πληρώνετε κόσμο ή προβαίνετε σε κάποιου είδους χορηγία;

Το έπαιξα έξυπνα. Δεν υπόσχομαι χρήματα, αλλά κεράσματα. Για κάθε αστέρι που μπαίνει υποχρεώνομαι στο κέρασμα ενός τσίπουρου (με μεζέ) σ’ αυτόν που θα το πραγματοποιήσει. Επίσης, διάφορες εκδουλεύσεις. Π.χ Αν είναι πωλητής του δείχνω μέρη για διασκέδαση στην πόλη μου π.χ κλαμπ, οίκοι ανοχής κ.λ.π.

«Χειρότερο από το να μιλούν για σένα είναι το να μη μιλούν για σένα» είχε πει ο Oscar Wilde και φαντάζομαι για αυτό και εσείς ενώ σε κάθε σας πόνημα δεινοπαθούν επιμελητές, εκδότες και αναγνώστες επιμένετε να τους ταλαιπωρείτε. Πείτε μας, έχουμε αντέξει πολλά στη λογοτεχνία. Έχετε κάτι νέο στα σκαριά;

Ναι, θέλω να φτιάξω την αποθήκη στο χωριό. Έχει καταρρεύσει η σκεπή και οι γείτονες έχουν εξαγριωθεί με τα μπάζα στον δρόμο. Λογοτεχνικά όχι, δρέπω τις δάφνες και απολαμβάνω την επιτυχία του τελευταίου μου βιβλίου.

Στα σοβαρά τώρα. Βασίλη συνδυάζεις κάτι πολύ δύσκολο στα βιβλία σου. Αστυνομικές ιστορίες και χιούμορ. Δύσκολο το γέλιο σήμερα. Ενεργοποιούνται συγκεκριμένοι νευρώνες. Δεχόμαστε κύματα δυσάρεστων ειδήσεων και καταστάσεων. Είναι για σένα το χιούμορ βαλβίδα εκτόνωσης;

Πράγματι. Είναι τρόπος ζωής. Με το χιούμορ λέγονται πράγματα πολύ σοβαρά, θίγονται θέματα που αφορούν το κοινωνικό σύνολο. Επίσης, είναι ένας τρόπος να γλυτώνω χρήματα για ψυχίατρο. Λειτουργεί για μένα, ακριβώς, σαν βαλβίδα εκτόνωσης.

Τα έργα σου έχουν πλοκή, φαντασία, αληθινούς ήρωες, σε αληθινή εποχή. Πολιτική, δημόσιο, σύστημα υγείας, αστυνομία, εκπαιδευτικό σύστημα, περνάνε από το σχολιασμό σου. Είναι η μέθοδός σου, έχοντας ως υπόστρωμα το χιούμορ, να καυτηριάζεις τα κακώς κείμενα στην κοινωνία και την πολιτική;

Έτσι ακριβώς και αυτό επιτυγχάνεται μέσω του χιούμορ. Έχω βαρεθεί να διαβάζω συγγραφείς και έργα αυτών αποκομμένα από την πραγματικότητα. Λες και φοβούνται να χαλάσουν την εικόνα τους, λες και φοβούνται να εκτεθούν.

Έχεις και εκτός συγγραφής στα social άποψη ισχυρή κοινωνική και πολιτική άποψη που δενδιστάζεις να την εκθέτεις. Μήπως όμως τελικά ζούμε στην εποχή των συνθημάτων σε τοίχους κανονικούς ή αυτών των social media χωρίς διάθεση για δράση και πράξη;

ΚΑΝΑΠΕΣ είναι η αγαπημένη ασχολία των συμπολιτών μας, και όπως αναφέρω στο τελευταίο μου βιβλίο «Σωβρακοφανέλα, καναπές, φραπές, εύκολη κριτική και ετυμηγορία». Αυτοί είμαστε, το κινητό στο χέρι σαν επέκτασή του, να ποστάρουμε το κλαμπ, την παραλία, το μοδάτο αυτοκίνητο… Αυτά είναι. Φιγούρα, επίδειξη και σάχλα.

Οκ, το εμπεδώσαμε πλέον στην Ελλάδα. Γράφουν περισσότεροι από όσους διαβάζουν. Αυξάνονται ποσοτικά, μειώνονται ποιοτικά οι επιλογές θεωρώ, με βιβλία συγκεκριμένης θεματολογίας να επικρατούν και μικροί θησαυροί να χάνονται μέσα στο χάος των χιλιάδων ετήσιων εκδόσεων. Θέλω τη δική σου άποψη για τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία και εκδοτική παραγωγή.

Ξεκινώ απ’ το τελευταίο, υπάρχουν διαμάντια που δεν πήραν την αξία που θα άξιζε να πάρουν. Υπάρχουν πραγματικοί συγγραφείς που είναι παντελώς άγνωστοι. Στη χώρα υπάρχουν 220 εκδοτικοί οίκοι, γύρω στους 20.000 συγγραφείς σε όλα τα είδη και 3-4 χιλιάδες συστηματικοί αναγνώστες. Υποθέτω ότι απάντησα πλήρως. Και μία ταπεινή συμβουλή: Όποιος θέλει να ξεκινήσει τη συγγραφή έχω συνταγή: Ας βάλει Μικρά Ασία, συναίσθημα, ήρωες που τους αδικεί η κακούργα η κοινωνία, φουστανέλα και η επιτυχία του είναι βέβαιη.

Και τώρα οι κλασσικές πέντε φασόν ερωτήσεις που συνηθίζω: 

Ποιον μεγάλο λογοτεχνικό ήρωα θα θέλατε να έχετε φτιάξει και δομήσει εσείς και ποιον θα θέλατε να πνίξετε και να εξαφανίσετε;

Τον Μπαρνταμού του Σελίν και να εξαφανίσω τον -δεν θυμάμαι καν το όνομα- του ήρωα του βιβλίου του Καρίζι, Ο ΥΠΟΒΟΛΕΑΣ.

Τι εκτιμάτε περισσότερο στους ανθρώπους και τι σας απωθεί σε αυτούς;

Η ειλικρίνεια και η ευγένεια. Με απωθεί η υποκρισία και η αγένεια.

Με μια φράση περιγράψτε τον εαυτό σας ή πείτε μου τρία αρνητικά σας γνωρίσματα.

Γλυκύτατο πλάσμα με πολλά ελαττώματα και με ένα κυρίαρχο πλεονέκτημα. Τη μετριοφροσύνη.

Ξεχωρίστε μου αν μπορείτε πέντε βιβλία και συγγραφείς που αγαπάτε (Θεωρώ σίγουρο τον Σελίν και το ταξίδι του, το λέω εκ των προτέρων).

• Ταξίδι στην άκρη της νύχτας, Σελίν
• Η δίκη, Κάφκα
• Αδερφοί Καραμαζώφ, Ντοστογιέφσκι
• Το λάθος, Σαμαράκης
• Η φόνισσα, Παπαδιαμάντης

Το αγαπημένο σας μότο στη ζωή;

«Αν δεις τη γυναίκα σου να φτιάχνεται μία ώρα στον καθρέφτη και σου πει ότι θα βγει με την κουμπάρα, μην την πιστέψεις. Κάτι σου σκαρώνει».

Κύριε Καραναστάση σας ευχαριστώ θερμά για τη συνέντευξη.