Γράφει: Διονύσης Λεϊμονής

Η Γωγώ Ατζολετάκη γεννήθηκε στη Σητεία της Kρήτης και σπούδασε θέατρο στη Δραματική σχολή Αθηνών του Γιώργου Θεοδοσιάδη. Από την αρχή της εμφάνισής της στον καλλιτεχνικό χώρο μέχρι σήμερα έχει μια γόνιμη θεατρική πορεία, άλλοτε ως θιασάρχις και άλλοτε σε συνεργασία με διάφορους παραγωγούς, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα ρεπερτορίου – από την επιθεώρηση μέχρι το αρχαίο δράμα. Παράλληλα κάνει μια επιτυχημένη διαδρομή στην τηλεόραση, στον κινηματογράφο και στο ραδιόφωνο.

Επίσης, έχει συνεργαστεί με τις εφημερίδες ΕΒΔΟΜΗ, ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΑΚΡΟΠΟΛΗ, και ΠΕΡΙΣΚΟΠΗΣΗ ως αρθρογράφος-σχολιογράφος και εξακολουθεί να συνεργάζεται με e-newspapers και ειδησεογραφικά sites.

Από το 1989 μπαίνει στον χώρο του βιβλίου με το βιβλίο της «Προσωπική Απόδραση». Άλλα βιβλία της, το «Ηθοποιός, Σκιά και Φως», τα μυθιστορήματα «Σαν άσπρο πούπουλο σ’ απέραντο γαλάζιο», «Η φίλη σου, Ροζαλία», «Το Ζ της Ζωής», «Κι όμως εμείς θα πάμε στον Παράδεισο» και η σειρά διηγημάτων «12 και 5 Αμαρτωλές Ιστορίες».

Τον Δεκέμβριο του 2019 ανέβηκε το θεατρικό της έργο «Καλή αντάμωση» από το Θεατρικό Εργαστήρι Σπερχειάδας-Μακρακώμης. Επίσης, σε δική της μετάφραση έχουν ανεβεί τα θεατρικά έργα «Blood moon» και «Εξαιρετικές περιστάσεις». Ιδιαίτερα έχει δραστηριοποιηθεί στον τομέα «Το θέατρο στην εκπαίδευση».

Από το 1988 μέχρι και το 2009 διετέλεσε μέλος κριτικής επιτροπής του υπουργείου Παιδείας στους Πανελλήνιους Μαθητικούς Θεατρικούς Αγώνες και, κατά την τριετία 2005-2008 υπήρξε τακτικό μέλος της Επιτροπής του υπουργείου Παιδείας για τα Καλλιτεχνικά Σχολεία, υπεύθυνη για την κατεύθυνση «Θέατρο».

Τον Δεκέμβριο του 2009 βραβεύτηκε από τη Διεθνή Εταιρεία Στήριξης Οικογένειας για τη συμβολή της στο τεράστιο πρόβλημα της γυναικείας και παιδικής κακοποίησης μέσα από τα μυθιστορήματά της «Η φίλη σου, Ροζαλία» και «Το Ζ της ζωής».

Είναι μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Θεατρικών Συγγραφέων. 

Ηθοποιός, παραγωγός ραδιοφωνικών εκπομπών, αρθρογράφος, κειμενογράφος, συγγραφέας … Ποιος από αυτούς τους «ρόλους» μπορεί να επισκιάζει τους άλλους ή συνυπάρχουν αρμονικά;

Δεν είναι «ρόλοι», είναι έκφραση. Και φυσικά συνυπάρχουν αρμονικά αφού όλα αυτά είμαι εγώ. Η ψυχή μου και η ανάγκη μου να εξωτερικεύσω τον εσώτερο εαυτό μου. Θα πρέπει όμως να παραδεχθώ πως, αυτό που υπερισχύει ως δεσπόζουσα αρχή, είναι η ιδιότητα του ηθοποιού. Γράφοντας, ας πούμε, ένα βιβλίο ξέρουμε πως ο πλέον γενεσιουργός μηχανισμός είναι η φαντασία. Την οποία διαχειρίζομαι ως ηθοποιός. Γίνομαι, μετουσιώνομαι σε όλους τους ήρωες του κάθε βιβλίου μου. Κλείνω τα μάτια και νιώθω όλα τα συναισθήματα του Παναή, της Ηλέκτρας, της Ροζαλίας, του Μάρκου, της Ελισάβετ, της Διονυσίας… Έτσι, το κάθε πρόσωπο των βιβλίων μου είναι πραγματικός άνθρωπος, δεν είναι χάρτινος, ούτε έχει κενά. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με τους διαλόγους μου. Λένε πως οι διάλογοι των ηρώων μου είναι ζωντανοί, καθημερινοί, και καθένας μιλά ανάλογα με τη μόρφωση και το κοινωνικό του επίπεδο. Κι αυτό είναι κάτι που το έχω καρπωθεί από το θέατρο.

Κουβαλάμε τις αφηγήσεις και τις αναγνώσεις μας… Ποιος είναι το δικό σας «φορτίο»;

Όλα μαζί. Λέω πάντα πως, πριν αποφασίσεις να γράψεις, πρέπει να έχεις διαβάσει πολύ. Για να έχεις βιώσει αυτή την εγκεφαλική και ψυχική ζύμωση. Δεν είναι απλώς οι γνώσεις ‒ το να γράψεις ,ας πούμε, ένα μυθιστόρημα σχετικό με ένα ιστορικό γεγονός (την Μικρασιατική καταστροφή, για παράδειγμα)…  Είναι η ατμόσφαιρα που πρέπει να δημιουργήσεις, οι συγκινησιακές δονήσεις. Και γι’ αυτό, επιβάλλεται η συνεργασία εγκεφάλου και ψυχής. Οι αφηγήσεις, επίσης, είναι σημαντικό κομμάτι. Από τότε που ασχολήθηκα επαγγελματικά με το γράψιμο (χρονογράφημα,  ευθυμογράφημα, διήγημα, μυθιστόρημα) ακούω περισσότερο και μιλώ λιγότερο. Είναι απίστευτο το πόσο υλικό μπορείς ν’ αντλήσεις από τις «ιστορίες των ανθρώπων. Γιατί τα πιο ευφάνταστα μυθιστορήματα τα γράφει η ίδια η ζωή.

Στα παραπάνω πρέπει να προσθέσω την «παρατήρηση». Ο πραγματικός συγγραφέας  είναι σε μόνιμη παρατήρηση. Γιατί και το πιο ασήμαντο στοιχείο μπορεί να αποτελέσει έναυσμα για μια ιδέα, για μια πρόταση, για μία λέξη. Και βέβαια, δεν μπορώ να εξαιρέσω τα προσωπικά βιώματα. Όλοι μας κουβαλούμε τραύματα και εμπειρίες. Κάθε πνευματικό πόνημα περιέχει ένα κάτι και από την ψυχή, τις πληγές, τα οράματα ή τα απωθημένα του συγγραφέα.

Πώς αυτό μεταπλάθεται, αξιοποιείται, εντοπίζεται στην τέχνη;

Μέσω της λογοτεχνίας. Αυτό ακριβώς επιτυγχάνει η τέχνη του λόγου. Όπως είπα και παραπάνω, το ζητούμενο είναι η δημιουργία ατμόσφαιρας. Να περιγράφεις, φερ’ ειπείν, μια σκηνή μάχης με τέτοια γλαφυρότητα, ώστε να νομίζει ο αναγνώστης ότι είναι μέρος της μάχης. Να μυρίζει το μπαρούτι, να νιώθει την πληγή του τραυματισμένου. Να θυμώνει, να ανατριχιάζει, να φοβάται, να αηδιάζει. Εκεί έγκειται η τέχνη της συγγραφής. Ο κινηματογράφος το κατορθώνει αυτό με την εικόνα. Ο συγγραφέας πρέπει να δώσει στον αναγνώστη το υλικό, για να αναπαραστήσει και να βιώσει τα γεγονότα με τη φαντασία του. Κι αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο – πιστέψτε με. Κοντολογίς, ένας ιστορικός συγγραφέας παραθέτει τα γεγονότα. Ένας δημοσιογράφος εξιστορεί τα συμβάντα: Μια πυρκαγιά, τη φτώχεια, μια ληστεία… Ο λογοτέχνης-συγγραφέας τα ζωντανεύει όλα αυτά με κύριο συστατικό τις συναισθηματικές παραμέτρους.

Και το γύρω περιβάλλον σας στενότερο ή ευρύτερο; Ποιο ρόλο έπαιξε ή διαδραματίζει;

Ήμουν τυχερή που μεγάλωσα σ’ ένα σπίτι γεμάτο βιβλία, καθότι ο πατέρας μου ήταν φιλόλογος. Αυτό ήταν ένα πολύ καλό υπόβαθρο. Από μικρή, θυμάμαι, όλο και ξεσκάλιζα τη βιβλιοθήκη του. Κι από τα πρώτα διαβάσματά μου, μικρό κοριτσάκι ακόμα, ήταν τα λαϊκά παραμύθια στη συλλογή του Ν. Πολίτη. Ο άντρας μου επίσης έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην μετέπειτα πορεία μου. Όταν τέλειωσα το βιβλίο μου «Ηθοποιός, Σκιά και Φως» ‒ένα εγχειρίδιο για υποψήφιους και νέους ηθοποιούς– ο Στέλιος μου είπε: «Τώρα είσαι έτοιμη να δοκιμαστείς και σε μυθιστόρημα»… Το φοβόμουνα το μυθιστόρημα. Με τη δική του την ενθάρρυνση ξεκίνησα να γράφω το «Σαν άσπρο πούπουλο σ΄ απέραντο γαλάζιο». Κι εκεί, πολύ σημαντική ήταν και η στήριξη της κόρης μου. Θυμάμαι, μόλις τελείωνα ένα κεφάλαιο, της το διάβαζα. Το παρακολουθούσε με ενδιαφέρον και μετά με ρώταγε: «Τι γίνεται παρακάτω;». Της έλεγα: «Δεν ξέρω. Δεν το ‘γραψα ακόμα»… «Άντε, γράφε, γράφε» μου απαντούσε. «Μη με κρατάς σε αγωνία»…

Μετά το πρώτο μυθιστόρημα είν’ η αλήθεια πως απελευθερώθηκα. Δε ζητούσα πια στήριξη ούτε την επιβεβαίωση των κοντινών μου. Απλώς έγραφα και δεν αποκάλυπτα σε κανέναν το πόνημά μου, μέχρι να είναι έτοιμο να «εκτεθεί».

Αγαπημένο άκουσμα (ιστορία-τραγούδι-φράση);

Είναι ένα ποίημα του Μπέρτολτ Μπρεχτ. Το κουβαλώ από τα 16 μου χρόνια κι όσο περνά ο καιρός γίνεται και ισχυρότερο μέσα μου. Λέει:

Στον τοίχο μου κρέμεται ένα γιαπωνέζικο γλυπτό.
Μάσκα ξύλινη ενός κακού δαίμονα, βαμμένη με χρυσό.
Με συμπάθεια κοιτώ
Τις φουσκωμένες αρτηρίες που δείχνουν
Πόσο κοπιαστικό είναι να είσαι κακός.

Αγαπημένη εικόνα;

Λατρεμένη εικόνα, ένας πίνακας. Το Κορίτσι με το σκουλαρίκι του Γιοχάνες Βερμέερ. Ερωτεύτηκα αυτή την εικόνα σε μικρή σχετικά ηλικία κι είναι ένας έρωτας που δεν ξέφτισε μέχρι τώρα.

Αν δεν αναπνέατε με οξυγόνο, τι θα σας έδινε ζωή;

Η φύση, αναμφισβήτητα. Όσο μεγαλώνω σε ηλικία, καταλαβαίνω πως ποτέ δεν ήμουνα παιδί της πόλης. Το χώμα, τα δέντρα, οι βράχοι, η θάλασσα… αυτά μου έδιναν και μου δίνουν ενέργεια και ζωή. Και αγαπώ το κάθε χαλικάκι που βρίσκεται κάτω από το παπούτσι μου.

Αν έπρεπε να στερηθείτε κάτι που αγαπάτε πολύ τι θα ήταν αυτό;

Ωχ… Εδώ, η απάντηση είναι δύσκολη. Γιατί, δυστυχώς, έχω ένα μειονέκτημα: δένομαι πολύ και με τους ανθρώπους και με τα πράγματα. Όχι από υλικής απόψεως… Απλώς πιστεύω πως και τα πράγματα έχουν ψυχή – έχουν τη δική τους ξεχωριστή οντότητα και είναι συνδεδεμένα μαζί μου, με τις ιδιαίτερες στιγμές της ζωής μου. Αγαπώ τα ρούχα μου, που είναι ποτισμένα με την ενέργειά μου… τα δώρα που μου έκαναν άνθρωποι αγαπημένοι, τα βιβλία μου βέβαια, τα κουζινικά μου, που ένα μέρος τους είναι από το νοικοκυριό της μάνας μου, που δεν υπάρχει πια στη ζωή… Δεν ξέρω ειλικρινά, τι να απαντήσω. Αν έρθει εκείνη η ώρα και αναγκαστώ να αποχωριστώ κάτι που αγαπώ πολύ, υποθέτω πως θα μπορέσω να συνεχίσω τη ζωή μου χωρίς αυτό.

Αγαπημένο: Όνομα; Λουλούδι; Γεύση; Μυρωδιά;

Όνομα: Στέφανος. Ήταν το όνομα του πατέρα μου.
Λουλούδι: Το γεράνι, σε όλα του τα υπέροχα χρώματα.
Γεύση: Εδώ θα σας εκπλήξω… Η γεύση της καλά χυλωμένης φασολάδας. Επειδή είμαι χορτοφάγος, τρώω πολλά όσπρια και η γεύση της φασολάδας είναι από τις αγαπημένες μου.
Μυρωδιά: Η μυρωδιά της φρέσκιας λεβάντας. Αναζωογονητική.

Ένας κακός εφιάλτης;

Αυτός ο εφιάλτης έρχεται και ξανάρχεται ξανά στα όνειρά μου. Βλέπω πως χάνω (ή μου κλέβουν) την τσάντα ή το πορτοφόλι. Φαντάζομαι, πως αυτό έχει να κάνει με το φόβο της απώλειας, που εμφιλοχωρεί στο υποσυνείδητό μου. Δε μ’ αρέσει να χάνω. Κάνω προσπάθειες να το ξεπεράσω όμως, γιατί η ζωή μας – έτσι κι αλλιώς– είναι γεμάτη από απώλειες.

Ένας επόμενος στόχος στη ζωή σας, στην πορεία σας;

Δεν έχω συγκεκριμένους στόχους. Ας είμαστε καλά, κι απέκει ό,τι θέλει ο Θεός. Είμαι πάντα ανοικτή στις προκλήσεις. Αυτό που σίγουρα θα κάνω στο επόμενο διάστημα είναι η έκδοση του πιο πρόσφατου βιβλίου μου, που το τέλειωσα στις εποχές της καραντίνας. Ένα μυθιστόρημα που του ‘χω ιδιαίτερη αδυναμία, γιατί είναι αφιερωμένο στην τρίτη ηλικία. Σ’ αυτά τα κουρασμένα άτομα που, μετά την τόση προσφορά, θεωρούνται απόβλητα της ζωής και «παρκάρονται» σε κάποιο γηροκομείο. Νιώθω πολλή αγάπη για τους παραμελημένους γέροντες και τις γερόντισσες.

Σας δίνω πέντε λέξεις, σας παρακαλώ κάντε μου ένα μικροδιήγημα σε 43 ακριβώς λέξεις (κατά προτίμηση αυτοβιογραφικό): σανίδι, ήχος, απόδραση, φως και πούπουλο.

Η απόδραση από το σανίδι, η οικειοθελής αποχώρηση από τη σκηνή, είναι κάτι το σχεδόν ανέφικτο για τον ηθοποιό. Όταν μολυνθεί από την τοξίνη του θεάτρου, όταν λουστεί από το φως των προβολέων, όταν μεθύσει από τον ήχο που βγάζουν οι φθόγγοι των μεγάλων δημιουργών, έχει παγιδευτεί πλέον.Θα στροβιλίζεται αενάως σαν πούπουλο αναζητώντας τη λύτρωση.

Σας ευχαριστώ.

Σ’ ευχαριστώ εγώ.