Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Η Κλαίρη Θεοδώρου γεννήθηκε στην Ελλάδα και πέρασε τα πρώτα παιδικά της χρόνια στη Γερμανία. Ζει στην Αθήνα με τον άντρα της και τα τέσσερα σκυλιά τους και λατρεύει τα ταξίδια. Είναι απόφοιτος του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής Αθηνών και έχει πραγματοποιήσει μεταπτυχιακές σπουδές στη Διδακτική Ξένων Γλωσσών και την Εκπαιδευτική Αξιολόγηση. Επίσης έχει σπουδάσει φωτογραφία κι έχει εργαστεί ως φωτογράφος και συντάκτρια σε ελληνικά περιοδικά.

Σήμερα εργάζεται σε σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ενώ παράλληλα ασχολείται με την καλλιτεχνική φωτογραφία, συμμετέχοντας σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις.

Κυρία Κλαίρη Θεοδώρου ευχαριστώ για τη συνέντευξη που μου παραχωρείτε για λογαριασμό του Bookia. Ποιο ήταν το κλικ για τη στροφή της γραφής σας από το κοινωνικό μυθιστόρημα στο ιστορικό;

Ήθελα ανέκαθεν να γράψω για την περίοδο του Εμφυλίου, μια εποχή που, αν και τόσο πρόσφατη, εξακολουθεί ακόμα και σήμερα να αποτελεί ταμπού. Επιθυμούσα λοιπόν διακαώς να μάθω πρώτα εγώ η ίδια περισσότερα για τα χρόνια εκείνα, για τα γεγονότα που δεν διδαχτήκαμε ποτέ στο σχολείο και στη συνέχεια να ενσωματώσω αυτές τις γνώσεις στη μυθοπλασία που είχε ήδη αρχίσει να σχηματίζεται στο μυαλό μου. Και κάπως έτσι γεννήθηκαν οι «Άλικες Σιωπές».

Πόσο χρόνο κράτησε η έρευνα για να γραφεί το βιβλίο;

Η ιστορική έρευνα για το βιβλίο αυτό ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2016 και συνεχίζεται ακόμα και σήμερα, αφού και το επόμενο βιβλίο μου θα είναι στην ουσία η αυτόνομη και αυτοτελής συνέχεια των Άλικων Σιωπών, καθώς πραγματεύεται τη ζωή των δίδυμων κοριτσιών της Ηλέκτρας και του Δημήτρη που έχουν χαθεί και μεταξύ τους και από τους γονείς τους στη δίνη του Εμφυλίου. Αποκόμισα πολλά πράγματα ως άνθρωπος από την έρευνα αυτή: γνώσεις και άποψη γύρω από πλήθος γεγονότων και ιστορικών φυσιογνωμιών. Αυτό όμως που θα έλεγα ότι έχει αποτυπωθεί μέσα μου μετά απ’ όλη αυτή την έρευνα είναι ο φόβος: για το πού μπορεί να φτάσει το μίσος, η εμπάθεια και ο φανατισμός του ανθρώπου υπό συγκεκριμένες, όχι και τόσο απίθανες, συνθήκες.

Καταφέρατε να ισορροπήσετε τις δυο πολιτικές πλευρές, δηλαδή των κομμουνιστών και των φασιστών. Μέσα από το βιβλίο βλέπει ο αναγνώστης την προδοσία αλλά και την πίστη στις ιδέες. Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να μεταφέρετε μέσα από τις «Άλικες Σιωπές» στους αναγνώστες;

Πιστεύω ακράδαντα πως η Ιστορία επαναλαμβάνεται, είναι λοιπόν πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε το παρελθόν μας, όσο επώδυνο κι αν είναι πολλές φορές αυτό. Μέσα από το συγκεκριμένο βιβλίο ήθελα να περάσω στην ουσία δύο μηνύματα. Ήθελα να δείξω αφενός σε τι βαθμό μπορεί να τυφλώσει ο φανατισμός τον άνθρωπο και πώς μπορεί ο διχασμός να καταστρέψει οποιαδήποτε σχέση και κοινωνική δομή και αφετέρου επιδίωξα να «φωτίσω» τη δύναμη που μπορεί να έχει ο έρωτας και η ανθρώπινη ψυχή που αγαπά με πάθος γενικότερα.

Το κάθε βιβλίο για σας μπορεί να διαμορφώσει τους χαρακτήρες και των αναγνωστών προβληματίζοντας τους να δουν από άλλη οπτική τη ζωή τους;

Είμαστε το σύνολο των εμπειριών μας και μέσα σε αυτές καταμετρούνται και τα ταξίδια του νου και της ψυχής. Σίγουρα λοιπόν τα βιβλία έχουν τη δύναμη να αφυπνίσουν συνειδήσεις, να αποτελέσουν τροφή για σκέψη, να διευρύνουν τους ορίζοντες μας, ακόμα και να εξελίξουν και να διαμορφώσουν στοιχεία του χαρακτήρα μας.

Τι αξίζει για σας στη συγγραφή του κάθε βιβλίου. Το ταξίδι, τα μηνύματα ή αν θα το αγαπήσει ο αναγνώστης παίρνοντας τα μηνύματα που εσείς είχατε στο νου σας όταν το γράφατε;

Αξίζουν όλα, το καθένα με τον δικό του διαφορετικό τρόπο. Το ταξίδι της συγγραφής είναι για μένα μια απόλυτα ψυχοθεραπευτική διαδικασία. Με ισορροπεί, με γεμίζει ελπίδα και χαρά, με κάνει να νιώθω δημιουργική και δοτική μέσω των μηνυμάτων και των ιδεών που επιχειρώ να μεταβιβάσω στο αναγνωστικό κοινό. Από εκεί και έπειτα η αποδοχή του έργου και η αγάπη των αναγνωστών είναι η καθημερινή «αγκαλιά» που μου δίνει τη ζεστασιά που χρειάζομαι και τη δύναμη για να συνεχίζω. Βρίσκω επίσης άκρως συναρπαστικό το γεγονός ότι το ίδιο βιβλίο σημαίνει πολλές φορές πολύ διαφορετικά πράγματα για τον κάθε αναγνώστη ανάλογα με τα προσωπικά του βιώματα και τη δική του κοσμοθεωρία, ότι ο καθένας ανακαλύπτει μέσα στις λέξεις και στις σελίδες του κομμάτι του εαυτού του.

Η βιβλιογραφία σας, όπως διάβασα είναι αντικειμενική. Και έτσι πρέπει να είναι. Μπορεί όμως να πικράνατε κάποιους. Ας κάνω τον συνήγορο του διαβόλου. Δεν «ανησυχήσατε» αν φέρετε σε απογοήτευση τους αναγνώστες σας κατηγορώντας τον Ζαχαριάδη ή τον Βελουχιώτη;

Εδώ νομίζω πως κάνετε λάθος. Δεν κρίνω κανέναν και σαφέστατα δεν κατηγορώ κανέναν στο βιβλίο αυτό. Νομίζω μάλιστα πως έχω προσπαθήσει και καταφέρει σε μεγάλο βαθμό να παραμείνω απόλυτα αντικειμενική στην αναφορά των γεγονότων όσον αφορά και τις δύο πλευρές. Άλλωστε, στην ουσία, αυτή είναι και η πραγματικότητα. Και οι δύο πλευρές είχαν τα δίκια τους, και στις δύο περιπτώσεις υπήρχε μια σαφής ιδεολογία, αμφότερες δε οι παρατάξεις διέπραξαν φριχτά εγκλήματα στο όνομα της «διαστρεβλωμένης» αυτής ιδεολογίας. Και όλα αυτά εμπεριέχονται με σαφήνεια και καθαρή ματιά στο συγκεκριμένο αφήγημα.

Η Αλκμήνη και ο Χαρίλαος. Δυο χαρακτήρες, που με την αξιοπρέπεια της μιας και του παθιασμένου μίσους του άλλου με προβλημάτισαν. Ήταν τυχαίο που η αξιοπρέπεια ήταν από τη μεριά της Αριστεράς και του μίσους από τη πλευρά των ακροδεξιών; Και οι δυο είχαν κοινό σημείο τα παιδιά τους κι αυτό το κάνει πιο τραγικό για τον δεύτερο.

Θα σας απαντήσω με τον ίδιο τρόπο. Ο Ισίδωρος και ο Καπετάν Μαύρος. Στην περίπτωσή τους η αξιοπρέπεια και η αγάπη είναι από την πλευρά της δεξιάς και το μίσος και ο διχασμός από την πλευρά της αριστεράς. Όπως ανέφερα λοιπόν και προηγουμένως τα πράγματα στο βιβλίο αυτό είναι «ισομοιρασμένα», όπως ακριβώς και η πραγματικότητα.

Συγχρόνως με το ιστορικό κομμάτι, ο αναγνώστης θα διακρίνει πως ψυχογραφήσατε πολύ όμορφα τους χαρακτήρες. Άσχετα ποιους θα συμπαθήσει ή αντιπαθήσει ο αναγνώστης σύμφωνα πάντα με τις πολιτικές του καταβολές. Τους φορτώσατε με μίσος, φόβο και εκδίκηση αλλά και το πάθος για τον αγώνα. Μα και την ελπίδα ότι κάτι μπορεί να αλλάξει. Οι νεότερες γενιές πιστεύετε πώς δεν κουβαλούν μέσα τους όλο αυτό το βάρος των παλιότερων γενεών;

Θέλω να πιστεύω πως οι νεότερες γενιές είναι σε μεγάλο βαθμό απαλλαγμένες από τα βαρίδια του παρελθόντος, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει πως υπό ορισμένες συνθήκες δεν θα μπορούσαν να ξυπνήσουν και πάλι πάθη διχασμού και φανατισμού. Και η μόνη «πρόληψη» για μένα είναι εντέλει η γνώση της Ιστορίας μας και η εις βάθος κατανόηση των σφαλμάτων του παρελθόντος.

Πιστεύετε πώς ο αναγνώστης έχει μεγαλύτερο κέρδος αν κλείσει τη τηλεόραση, αρκεί να μπει σε ένα βιβλιοπωλείο διαβάζοντας ένα οποιοδήποτε βιβλίο;

Δεν μου αρέσουν οι αφορισμοί οποιουδήποτε είδους. Τα πάντα έχουν τον χρόνο τους, το ίδιο ισχύει λοιπόν και για την τηλεόραση. Μπορεί κάποιος να είναι φανατικός αναγνώστης και παράλληλα να επιλέγει να χαλαρώσει για κάποια ώρα το βράδυ βλέποντας μια ταινία ή κάτι άλλο που τον διασκεδάζει στην τηλεόραση. Δεν βλέπω πού είναι το κακό σε αυτό... Και από εκεί και έπειτα, όχι, δεν είναι οποιοδήποτε βιβλίο καλό εξ ορισμού. Υπάρχουν εξαιρετικά λογοτεχνικά έργα και υπάρχουν και βιβλία που αποτελεί άθλο το να τα ολοκληρώσει κανείς.

Για ποιο λόγο πιστεύετε πώς το ιστορικό μυθιστόρημα έχει ανεβεί στις προτιμήσεις των αναγνωστών;

Νομίζω πως όλοι θέλουμε να γνωρίζουμε κομμάτια της Ιστορίας μας, όλοι γοητευόμαστε από το παρελθόν. Έτσι λοιπόν, η ανάγνωση ενός καλού ιστορικού μυθιστορήματος συνδυάζει το τερπνόν μετά του ωφελίμου. Από τη μία βυθιζόμαστε σε ένα φανταστικό κόσμο και ακολουθούμε τις ζωές και την πορεία των ηρώων και από την άλλη μαθαίνουμε εύκολα και ξεκούραστα τα ιστορικά γεγονότα που πλαισιώνουν τη ζωή τους, «αναπνέουμε» τον αέρα της εποχής και «συγχρωτιζόμαστε» με ιστορικές προσωπικότητες στην καθημερινότητά τους.

Ποια είναι η γνώμη σας για το Bookia, όσο αφορά την προβολή των συγγραφέων και των έργων τους;

Το Βookia αποτελεί πλέον θεσμό στο χώρο του βιβλίου στην Ελλάδα. Δίνει στους συγγραφείς το απαραίτητο βήμα, προκειμένου να επικοινωνήσουν με τον καλύτερο τρόπο το έργο τους., ενώ παράλληλα προσφέρει στους αναγνώστες μια εξαιρετική πηγή πληροφόρησης σε σχέση με τα βιβλία, τους συγγραφείς τους, τους εκδοτικούς οίκους, τα νέα της λογοτεχνίας και τις διάφορες σχετικές εκδηλώσεις.

Κλείνοντας τη κουβέντα μας θα ήθελα να σας ρωτήσω πόση αρετή και τόλμη θέλει η ελευθερία κι αν σήμερα που προδόθηκαν πολλές ιδέες έχουμε ανάγκη ως πρότυπα μια Ηλέκτρα, ένα Δημήτρη, έναν Ορέστη….; Να μας ξυπνήσουν αυτό το πάθος που μας λείπει.

Θέλει αρετή και τόλμη η ελευθερία και αυτό είναι ένα διαχρονικό μήνυμα που ίσχυε ανέκαθεν και ισχύει εξίσου και σήμερα. Μπορεί στις μέρες μας να έχουμε την ουσιαστική ελευθερία του να εκφράζουμε τις απόψεις μας, να μην κινδυνεύουμε από πόλεμο και από λιμό, να μην αιχμαλωτιζόμαστε για τις ιδέες και τις πεποιθήσεις μας, παράλληλα όμως η συγκεκριμένη εποχή στερεί ελευθερίες άλλου είδους. Κατά μία έννοια είμαστε λοιπόν όλοι «υποδουλωμένοι» σε αποφάσεις τρίτων που πολλές φορές υποθηκεύουν το μέλλον μας και τη δυνατότητα αυτοδιαχείρισης. Είναι πολύ σημαντικά λοιπόν τα πρότυπα σε όλους τους τομείς του κοινωνικού και δημόσιου βίου και δυστυχώς τέτοιου είδους προσωπικότητες εκλείπουν στις μέρες μας.

Θα ήθελα να προσθέσω τα λόγια του Μάρτιν Λούθερ Κιγκ: «Η ελευθερία ποτέ δεν χαρίζεται από τον καταπιεστή. Πρέπει να απαιτηθεί από τον καταπιεσμένο».

Ας είναι καλοτάξιδες οι «Άλικες σιωπές» και όπως μας ανακοίνωσε θα υπάρχει και συνέχεια. Αναμένουμε!