Γράφει: Αγγελική-Ειρήνη Μήτση

Το βιβλίο

Γνωστό σε όλους μας είναι το βιβλίο “Το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ” ή Het Achterhuis (Το πίσω σπίτι). Πρόκειται για το ημερολόγιο που κρατούσε η έφηβη Άννα Φρανκ, Γερμανοεβραία, στο Άμστερνταμ, για όσο καιρό κρυβόταν με την οικογένειά της από τους Γερμανούς, κατά τη διάρκεια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου στο καταφύγιο της οικογένειας στο Πρίσενγκρατς, που λειτουργεί σήμερα ως μουσείο με την ονομασία “Σπίτι της Άννας Φρανκ”.

Τελικά η Άννα Φρανκ και η οικογένειά της συνελήφθησαν από τη Γκεστάπο. Επέζησε μόνον ο πατέρας της, Όττο Φρανκ, χάρη στον οποίο εκδόθηκε το ημερολόγιο. Το ημερολόγιο έχει μεταφραστεί σε 30 γλώσσες και ως σήμερα έχει πουλήσει χιλιάδες αντίτυπα σε όλο τον κόσμο.

Πολλές οι εκδόσεις που το έχουν δημοσιεύσει και πρόσφατα έχουμε και την έκδοση σε μορφή κομικ. Οι εκδόσεις Πατάκη ανέλαβαν τη μεταφορά του βιβλίου -κόμικ «Άννα Φρανκ: Ένα κόμικ-βιογραφία» του Σιντ Γιάκομπσον και εικονογράφηση Έρνι Κολόν σε συνεργασία με το “Σπίτι της Άννας Φρανκ” στο Άμστερνταμ, σε μετάφραση Μαρίζας Ντεκάστρο. Και φέτος -πάλι από εκδόσεις Πατάκη- έχουμε την έκδοση του βιβλίου κόμικ “Το ημερολόγιο της Άννας Φραν -Graphic Diary” από τους Ισραηλινούς Αρι Φόλμαν (σεναριογράφο και κινηματογραφιστή) και Ντέιβιντ Πολόνσκι (εικονογράφο), πάλι σε μετάφραση Μαρίζας Ντεκάστρο. Οι μεταφορές αυτές έγιναν μέσα στο κλίμα των ημερών όπου οι νέοι διαβάζουν ολοένα και λιγότερο και έτσι το κόμικ είναι πιο ελκυστικό. Δεν θα τοποθετηθώ πάνω στο θέμα.

Το βιβλίο αναφέρεται στη ζωή της οικογένειας Φρανκ κατά τον αναγκαστικό εγκλεισμό της στο σπίτι στο Πρίσενγκρατς. Η οικογένεια που δημιουργεί ο υπολοχαγός Φρανκ και η σύζυγός του Έντιθ, βγαίνοντας σώος από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, ήταν γεμάτη ελπίδες για ένα όμορφο και γαλήνιο μέλλον! Η ευτυχία τους κορυφώθηκε µε τη γέννηση δύο υπέροχων κοριτσιών. Η γλυκιά, ήσυχη Μαργκό και η µικρότερη και πιο ζωηρή Άννα πέρασαν υπέροχα παιδικά χρόνια, ώσπου το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόµµα στη Γερμανία, κέρδισε για τα καλά έδαφος στο γερµανικό κοινοβούλιο και ο Αδόλφος Χίτλερ χρίστηκε καγκελάριος. Ο εφιάλτης που θα ζήσει η οικογένεια και εκατοµµύρια άλλοι Εβραίοι ήταν μπροστά τους. Η ανθρώπινη αγριότητα ποδοπατάει την αξιοπρέπεια και φέρνει τον τρόμο. Η Άννα άρχισε να γράφει το ημερολόγιο της το 1942, από τότε που ξεκίνησε να ζει στο κρησφύγετο. Το ημερολόγιο, δώρο του πατέρα της, ήταν η παρηγοριά και το στήριγμα της. Απευθυνόταν σε μια φανταστική φίλη, την Κίτυ, στην οποία εμπιστευόταν τις χαρές, τις λύπες της, τις αντιπαλότητες και τα παράπονα για την οικογένεια της, τις πρώτες ερωτικές της ανησυχίες.

Ζώντας επίσης καθημερινά την αγωνία της σύλληψης και του θανάτου πέρασε στις σελίδες του ημερολογίου την αγριότητα και τον παραλογισμό του πολέμου. Το ημερολόγιο της Άννας Φρανκ αποτελεί μια συγκλονιστική μαρτυρία για τις θηριωδίες του ναζισμού!

Το βιβλίο κλείνει µε τη µαρτυρία του µοναδικού επιζώντα, του πατέρα της Άννας, αναφορικά µε την ανακάλυψη και δηµοσίευση του ηµερολογίου.

Αγαπητή Κίτι,

...Πίστεψέ με, όταν είσαι κλεισμένος μέσα επί ενάμιση χρόνο, έρχονται φορές που δεν αντέχεις άλλο. Σε πείσμα οποιασδήποτε δικαιοσύνης ή οποιασδήποτε αχαριστίας, είναι αδύνατο να διώξω αυτό το συναίσθημα. Να κάνω ποδήλατο, να χορεύω, να σφυρίζω, ν’ ανακαλύψω τον κόσμο, να νιώθω νέα, να ξέρω ότι είμαι ελεύθερη, αυτά είναι τα πράγματα που θέλω, κι ωστόσο δεν πρέπει να δείξω τίποτα, γιατί –σκέψου το λιγάκι– αν αρχίσουμε κι οι οχτώ να παραπονιόμαστε ή να κυκλοφορούμε με κατεβασμένα μούτρα, πού θα καταλήξουμε;

“Το Ημερολόγιο της Άννας Φράνκ”, ένα βιβλίο που αρνητές του Ολοκαυτώματος όπως ο Ρομπέρ Φωρισσόν και ο Ντέιβιντ Ίρβινγκ επέκριναν ως μερικώς πλαστό. Όμως έστω και ένα θύμα να υπάρξει από την βαναυσότητα στην οποία μπορεί να φτάσει ένα άτομο, ο άνθρωπος πρέπει να αντιστέκεται. Αυτό είναι το πιο βασικό μήνυμα του βιβλίου που διαβάζεται δεκαετίες τώρα από τους νέους του Κόσμου και θέλει να τους οδηγήσει στη δημιουργία ενός φωτεινότερου μέλλοντος!

Η παράσταση

Η Βάσια Παναγοπούλου με σεβασμό στο εμβληματικό βιβλίο – ημερολόγιο της Άννας Φρανκ, δημιούργησε μια παράσταση για εφήβους, γεμάτη από τις σκέψεις της δεκατριάχρονης Άννας. Σκέψεις που οδηγούν κάθε νεαρό θεατή να αναλογιστεί ότι “... δεν χρειάζεται να περιμένω ούτε μία στιγμή πριν αρχίσω να βελτιώνω τον κόσμο!”.

Ο Αλμπέρτο Εσκενάζη εξαιρετικός ως πατέρας, μια επιβλητική παρουσία με την ήρεμη ερμηνεία του και βέβαια με την αφήγηση για το τέλος της οικογένειας Φρανκ, που έκανε τους νεαρούς θεατές να κρατήσουν την ανάσα τους. Η Φανή Γέμτου ως μητέρα με ερμηνευτικό κρεσέντο μετέφερε όλη την εσωτερική ταραχή που επικρατούσε στη σοφίτα. Το ζευγάρι των Βαν Ντάαν, Γιάννης Μπουραζάνας και Τέτα Καμπουρέλη ήταν η ευχάριστη νότα στην σκληρή ατμόσφαιρα στην οποία εξελίσσονταν η ιστορία. Η Μαρτίνα Δημοπούλου ως Μάργκο, η Κατερίνα Καρατζοπούλου ως Μιπ, ο Δημήτρης Μάριζας ως οδοντίατρος Ντούσσελ, ζωντάνεψαν το βιβλίο μπροστά στα μάτια μας. Ο Άρης Αντωνόπουλος ως Πέτερ και η νεαρή ηθοποιός Κωνσταντίνα Δαούτη ως Άννα, γεμάτοι ενέργεια και αλήθεια, μεταμορφώθηκαν σε δύο έφηβους!

Μια παράσταση που μας θυμίζει τις αξίες για τις οποίες θυσιάστηκαν εκατομμύρια άνθρωποι, την Ελευθερία, την Ανεξιθρησκεία, τη Φιλία, την Αξιοπρέπεια!

Σχολεία κατέκλυσαν το θέατρο Χυτήριο με νέους και νέες που γέμισαν το χώρο με γέλια! Το φιλί των δύο νέων (Πέτερ-Άννας) προκάλεσε το χειροκρότημά τους και η τελική αφήγηση του πατέρα Φρανκ τη συγκίνησή τους. Μια παράσταση για όλη την οικογένεια, τροφή για σκέψη, συζήτηση και συν-κίνηση! Μη το χάσετε.

Είχα τη χαρά να συνομιλήσω με την σκηνοθέτη της παράστασης Βάσια Παναγοπούλου, μια δυναμική και συνάμα ευαίσθητη γυναίκα στο χώρο του Θεάτρου.

Άννα Φρανκ

Η Άννα Φρανκ (Annelies Marie (Anne) Frank, γεννήθηκε στις 12 Ιουνίου του 1929 στην Φρανκφούρτη και πέθανε το Μάρτιο του 1945 στο Μπέργκεν-Μπέλζεν. Ήταν Γερμανίδα Εβραιοπούλα που κρατούσε ημερολόγιο με τα γεγονότα της ζωής της ενώ κρυβόταν, μαζί με τους δικούς της και τέσσερις οικογενειακούς φίλους, στη σοφίτα ενός σπιτιού στο Άμστερνταμ κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής της Ολλανδίας.

Η οικογένειά της είχε μετακομίσει στο Άμστερνταμ όταν οι Ναζί πήραν την εξουσία στη Γερμανία, αλλά παγιδεύτηκε όταν η κατοχή επεκτάθηκε και στην Ολλανδία. Καθώς οι διώξεις των Εβραίων εντάθηκαν, η οικογένεια άρχισε τον Ιούλιο του 1943 να κρύβεται σε μυστικά δωμάτια του γραφείου του πατέρα, Όττο Φρανκ, μαζί με την τριμελή οικογένεια του συνεργάτη του και έναν ηλικιωμένο οδοντίατρο. Η ζωή στο κρησφύγετο ήταν πολύ δύσκολη. Την ημέρα δεν έπρεπε να κάνουν τον παραμικρό θόρυβο, ενώ τρόφιμα και εφόδια τους προμήθευαν φίλοι της οικογένειας. Η Άννα πέρασε εκεί δύσκολες μέρες και ήταν τότε που άρχισε να γράφει το ημερολόγιο της.

Μετά από δύο χρόνια τούς κατέδωσαν και η οικογένεια στάλθηκε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Η Γκεστάπο λεηλάτησε τη σοφίτα, όπου κρυβόταν η οικογένειά της, αφήνοντας ανάκατα στο πάτωμα περιοδικά, βιβλία, εφημερίδες κτλ. Λίγες μέρες αργότερα, μια καθαρίστρια βρήκε ανάμεσά τους το ημερολόγιο της Άννας. Χωρίς να ξέρει τι ήταν, το παρέδωσε στη Μιπ και την Έλλη, δύο κορίτσια, που η βοήθειά τους στις εβραϊκές οικογένειες δεν αποκαλύφθηκε ποτέ. Η Άννα και η αδελφή της, Μαργκότ, μεταφέρθηκαν, δύο μήνες πριν το θάνατο της μητέρας τους, στο γερμανικό στρατόπεδο Μπέργκεν – Μπέλζεν. Εκεί η Άννα έδειξε το ίδιο κουράγιο και καρτερικότητα που την είχαν κάνει γνωστή στο Άουσβιτς. Τον Φεβρουάριο του 1945 και τα δυο κορίτσια αρρώστησαν από τύφο. Μια μέρα, η Μαργκότ, προσπαθώντας να σηκωθεί από το κρεβάτι της, που βρισκόταν ακριβώς πάνω από το κρεβάτι της Άννας, έχασε την ισορροπία της και έπεσε κάτω. Στην κατάσταση που βρισκόταν, ο οργανισμός της δεν άντεξε το σοκ.

Ο θάνατος της αδελφής της προκάλεσε στην Άννα αυτό που όλα τα προηγούμενα βάσανά της δεν μπόρεσαν να προκαλέσουν: έσπασε το ηθικό της. Λίγες μέρες αργότερα, στις αρχές Μαρτίου, πέθανε τρεις εβδομάδες πριν από την απελευθέρωση του στρατοπέδου από τους Συμμάχους. Ο πατέρας της, Όττο, ο μόνος που επέζησε από τους οκτώ της σοφίτας, γύρισε μετά το τέλος του πολέμου στο Άμστερνταμ, όπου ανακάλυψε ότι το ημερολόγιό της είχε διασωθεί. Πεπεισμένος ότι αποτελούσε μοναδική μαρτυρία, προχώρησε στην έκδοσή του. Το ημερολόγιο εκδόθηκε στην ολλανδική γλώσσα, με τον τίτλο Het Achterhuis (Το πίσω σπίτι).

Το ημερολόγιο, που είχε δοθεί στην Άννα ως δώρο για τα 13α γενέθλιά της, περιγράφει τα γεγονότα της ζωής της από τις 12 Ιουνίου 1942 μέχρι την τελευταία μέρα που έγραψε σ' αυτό, την 1η Αυγούστου 1944. Γραμμένο στα ολλανδικά, μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες κι έγινε ένα από τα πιο πολυδιαβασμένα βιβλία του κόσμου. Διασκευάστηκε για την τηλεόραση, τον κινηματογράφο, το θέατρο, ακόμα και για την όπερα. Το βιβλίο δίνει μια λεπτομερή περιγραφή της καθημερινής ζωής κατά τη διάρκεια της Ναζιστικής Κατοχής· μέσω των γραπτών της, η Άννα Φρανκ έγινε ένα από τα πιο γνωστά θύματα του Ολοκαυτώματος.

ΑΝΝΑ ΦΡΑΝΚ – ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ
σε σκηνοθεσία Βάσιας Παναγοπούλου
Στο Θέατρο ΧΥΤΗΡΙΟ στο Γκάζι

… Πόσο υπέροχο είναι που κανένας δεν χρειάζεται να περιμένει ούτε μία στιγμή πριν αρχίσει να βελτιώνει τον κόσμο…

Αθώο, τρυφερό, αληθινό, αντιναζιστικό, λυρικό, ειλικρινές, μοναδικό, ιστορικό, γεμάτο ομορφιά εκείνο το ημερολόγιο που στα χέρια ενός κοριτσιού στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο του ζόφου, έγινε σύμβολο αληθινής ελευθερίας. Η Άννα Φρανκ δε σταμάτησε ποτέ να μιλά στις καρδιές των εφήβων, του κόσμου όλου, να επικοινωνεί και να ονειρεύεται, ακόμα και όταν η ναζιστική θηριωδία έβαλε τέλος στη ζωή της.

Τη μοναδική σφραγίδα αυτού του υπέροχου κοριτσιού, όπως και καθενός παιδιού στην ανθρωπότητα, παρουσιάζει το θέατρο Χυτήριο στο Γκάζι, τη θεατρική περίοδο 2017-2018, σε μια συγκινητική απόδοση αλλά και τρυφερή σκηνοθετική προσέγγιση της Βάσιας Παναγοπούλου. Δεν είναι η πρώτη φορά που η ηθοποιός προσεγγίζει το ειλικρινές, ποιητικό κείμενο της Άννας Φρανκ, μιας και είναι ένα από τα βιβλία που άλλαξαν και το δικό της κόσμο, όπως χιλιάδων νέων, δεκαετίες τώρα σε όλο το πλανήτη. Αυτή τη φορά και ως σκηνοθέτης, φωτίζει όχι μόνο την ψυχολογία της ηρωίδας και των πρωταγωνιστικών χαρακτήρων, αλλά και την ιστορική συγκυρία, αναπαριστά την εποχή, παρακινεί σε ομορφιά και αισιοδοξία και επιχειρεί αντιστοιχίες με το σήμερα, έχοντας πάντα σεβασμό στις κρυστάλλινες ευαισθησίες της ψυχολογίας των εφήβων, που όπως η Άννα Φρανκ έγραφε «Δεν σκέφτονται όλη αυτή τη δυστυχία, αλλά την ομορφιά που ακόμα μένει».

Παίζουν: Φανή Γέμτου, Γιάννης Μπουραζάνας, Δημήτρης Μάριζας, Τέτα Καμπουρέλη, Κατερίνα Καρατζοπούλου, Άρης Αντωνόπουλος, Μαρτίνα Δημοπούλου. Στο ρόλο της Άννα Φρανκ η Κωνσταντίνα Δαούτη.
Φιλική συμμετοχή: Αλμπέρτο Εσκενάζη

Συντελεστές:
Μετάφραση: Βάσια Παναγοπούλου
Απόδοση: Βάσια Παναγοπούλου & Δημήτρης Μοθωναίος
Σκηνοθεσία: Βάσια Παναγοπούλου
Σκηνικά: Πάνος Πετρίδης
Χορογραφία: Σοφία Τρανά
Κοστούμια: Εβελιν Σιούπη
Μουσική επιμέλεια: Σταμάτης Γιατράκος
Φωτισμοί: Ολυμπία Μυτηλιναίου
Ειδική Συνεργάτης (σκηνοθεσία & οργάνωση παραγωγής): Χαρά Τσιώλη
Φωτογράφιση παράστασης: Θωμάς Χρυσοχοίδης
Μακιγιάζ: Κυριάκος Κωνσταντινίδης για την Golden Rose – LONDESSA S.A.
Προιόντα Μακιγιάζ: GOLDEN ROSE GREECE της εταιρείας LONDESSA S.A.

Παραγωγή:
Χυτήριο Σημείο Πολιτισμού – Σκηνή Ανδρέας Βουτσινάς & ΘΕΑΤΡΟΚΙΝΗΜΑ
http://www.chytirio.gr
https://www.facebook.com/XYTHPIOTheatreArtCafe
https://twitter.com/chytirio
Facebook: Άννα-Φρανκ-Το-Ημερολόγιο

Παραστάσεις: Κάθε Σάββατο και Κυριακή
Ωρα έναρξης: 18:00
Διάρκεια: 2 ώρες με διάλειμμα.

Γενική είσοδος: 14 ευρώ
Φοιτητικό & άνω των 65: 10 ευρώ
Ανέργων: 8 ευρώ
Ατέλεια: 5 ευρώ (με το πρόγραμμα της παράστασης)

Ειδικές τιμές για ομαδικές κρατήσεις κατόπιν συνεννόησης με το ταμείο του θεάτρου.
Επικοινωνήστε εγκαίρως για την συμμετοχή των μαθητών του σχολείου σας:
Τηλέφωνα: 210 34 12 313 & 695 178 7821
mail: annafrankstochytirio@gmail.com

Η παράσταση, κατόπιν συνεννόησης με τα σχολεία, θα ταξιδέψει σε πόλεις της Ελλάδας. Επικοινωνήστε εγκαίρως για τον προγραμματισμό στο τηλέφωνο: 210 34 12 313 & 695 178 7821, ή στο mail: annafrankstochytirio@gmail.com

Ώρες ταμείου: Καθημερινά 5.00 μ.μ. - 9.00 μ.μ.
Τηλ.: 210 34 12 313 & 695 178 7821

Προπώληση μέσω www.viva.gr

Σημείο Πολιτισμού ΧΥΤΗΡΙΟ
Ιερά Οδός 44
Γκάζι, Αθήνα
(στάση ΜΕΤΡΟ: Κεραμεικός)
Τηλ.: 210 3412313