Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Είναι επάγγελμα ο συγγραφέας; Σε αυτό το ερώτημα κλήθηκε το κοινό στη μια από τις πιο όμορφες πλατείες του Πύργου της Τήνου, στην Αγία Τριάδα, για να ακούσει την απάντηση από τον συντοπίτη συγγραφέα Δημήτρη Δειλινό. Την εκδήλωση διοργάνωσε το Πνευματικό και Πολιτιστικό Κέντρο Πανόρμου “Γιαννούλης Χαλεπάς”.

Ο Δημήτρης Δειλινός, υπάλληλος του Υπ. Εξωτερικών στις Βρυξέλλες και με θητεία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μοιράζει τη ζωή του μεταξύ Βρυξελλών και Ελλάδας και συγκεκριμένα του Πύργου της Τήνου όπου και εμπνέεται.

“Τα επαγγέλματα καθορίζουν τη πορεία του κόσμου μας. Ο Πύργος δεν θα ήταν ένα υπέροχο αρχιτεκτονικό αριστούργημα χωρίς τους ναυτικούς και τους μαρμαράδες. Ο γλύπτης λαξεύει και δίνει μορφή στη πέτρα, ο συγγραφέας αποτυπώνει το έργο στην άσπρη σελίδα. Οι ξερολιθιές και οι πεζούλες στα βουνά της Τήνου και των Κυκλάδων χωρούν εκατοντάδες πυραμίδες και ξεπερνούν σε μήκος τα μακριά τείχη της Κίνας. Ποιος πλάστης δημιούργησε το Κυκλαδικό τοπίο; Έχει επάγγελμα ο ποιητής και είναι επάγγελμα η δημιουργία;”. Έτσι ξεκίνησε η κουβέντα. Αυτό το μικρό κομμάτι ήταν το έναυσμα της συζήτησης του συγγραφέα Δημήτρη Δειλινού με το κοινό.

Τελικά το έργο του συγγραφέα είναι έργο ή πάρεργο; Στην Ελλάδα είναι ελάχιστοι οι συγγραφείς που ζουν από το συγγραφικό τους έργο. Όταν την ίδια στιγμή στην Ευρώπη ο συγγραφέας ενός μόνο έργου αποκτά αμέσως τον τίτλο, παίρνει υποτροφία ή ένα σεβαστό ποσό ώστε να μπορεί να ζει αξιοπρεπώς και να είναι αφοσιωμένος στο έργο του, στην Ελλάδα μετά από μια εξαντλητική ημέρα στον αγώνα της επιβίωσης, τη φροντίδα της οικογένειας, ο συγγραφέας προσπαθεί να απομονωθεί και να γράψει. Γιατί απλά αυτό που αγαπά, η γραφή, θεωρείται χόμπυ και κανείς δεν το αναγνωρίζει ως επάγγελα. Στο μικρό ελεύθερο χρόνο που δικαιούται προσπαθεί να αποτυπώσει στη λευκή σελίδα το έργο του. Όταν οι ξένοι εκδότες τιμούν τον συγγραφέα, στην Ελλάδα τον περιθωριοποιούν.

Όταν βλέπεις στην Ευρώπη, τους πολίτες στα πάρκα, τα μετρό, τις πλατείες με ένα βιβλίο στο χέρι, όταν οι δημόσιες βιβλιοθήκες, τα σχολεία, καλούν τους συγγραφείς να παρουσιάσουν τα βιβλία τους πληρώνοντας τα έξοδα τους, στην Ελλάδα όλα εξαρτώνται από την ιδιωτική πρωτοβουλία που με μύρια βάσανα καλούν ένα αγαπημένο συγγραφέα για να ικανοποιήσουν το μικρό αναγνωστικό τους κοινό.

Ο Δημήτρης Δειλινός ανέφερε ονόματα μεγάλων δημιουργών που το κύριο επάγγελμα τους ήταν τραπεζικοί υπάλληλοι, υπάλληλοι της Νομαρχίας, γιατροί, υπάλληλοι του δημοσίου. Στην ερώτηση, “Ωραίο το βιβλίο σας, αλλά τι δουλειά κάνετε;”, θλίβεται και απαντά, «Το να γραφεί το βιβλίο που διαβάζεις κάποιος το γράφει, αυτή τη δουλειά κάνω, συγγραφέας».

Ακόμη τόνισε ότι τύχη των νέων δημιουργών στη χώρα μας είναι μελανή και ότι ο δρόμος της έκδοσης του βιβλίου στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολος. Πολλές φορές περιμένουν απάντηση από τον εκδοτικό οίκο μέχρι και έξι μήνες και η αρνητική απάντηση αποτυπώνεται σε δυο γραμμές. «Ευχαριστούμε που μας επιλέξατε αλλά λυπούμαστε γιατί έχει γίνει ήδη ο προγραμματισμός των εκδόσεων μας.”. Κι επειδή οι νέοι συγγραφείς πιστεύουν στο έργο τους -θα ήταν λυπηρό αν δεν το υποστήριζαν- προσφεύγουν σε εκδοτικούς οίκους και πληρώνουν την έκδοση τους.

Στο ερώτημα αν ο συγγραφέας είναι επάγγελμα είπε: “κάθε συγγραφέας απαντάει γεμίζοντας άσπρες σελίδες. Η μοναξιά της γραφής γίνεται όπλο και καταφύγιο. Το παράδοξο βρίσκεται στον παροξυσμό του: Οταν ο συγγραφέας γράφει είναι άνεργος. Οταν τελειώσει τη δουλειά του, που είναι το χειρόγραφο, ψάχνει για εκδότη, δηλαδή για δουλειά. Οπως θα έλεγε ο Ηράκλειτος, ο συγγραφέας γράφει, και δεν γράφει. Εχει εκδότη αλλά δεν έχει αφεντικό. Γυρίζοντας την πλάτη, ο δημιουργός δεν αλλάζει τίποτα. Το γραφτό όμως μένει. Η πίστη στη γραφή μπορεί να σώσει το συγγραφέα, όπως και τον αναγνώστη”.

Τα βιβλία του: (1995) Στη γη του έρωτα, Εκδόσεις Καστανιώτη, (1984) Φαρ- Ουέστ στη γαλάζια χώρα, Κέδρος, (1983) Στο βυθό του Αιγαίου, Εκδόσεις Καστανιώτη, (1982) Ταξίδια και όνειρα, Κέδρος, Tο Δίλημμα της Κασσάνδρας και έχει μεταφράσει για τις εκδόσεις Λιβάνη το έργο RIMBAUD. Ακόμη, το 1984, για λογαριασμό των εκδόσεων Καστανιώτη Bazin, Hervé Με την οχιά στο χέρι», και το 1982,για το λογαριασμό των εκδόσεων Λιβάνη μετέφρασε το βιβλίο “Ρεμπό” του Petitfils, Pierre.

To ταξίδι στο έργο του Δημήτρη Δειλινού αρχίζει από Το Φαρ Ουέστ στη γαλάζια χώρα. Ο ήρωας κατεβαίνει στα βιομηχανικά σκοτάδια για να ξαναβρεί τον Πάνορμο και τον γαλάζιο χρυσό των Κυκλάδων. Στη γη του έρωτα, το όραμα μιας κρυστάλινης ομορφιάς και μιας εύθραστης εφηβείας κυριεύει το πνεύμα του ήρωα. Στο μυθιστόρημα Ηλιομανία, η Χριστίνα Παπαδιαμάντη φέρνει στις Βρυξέλλες, ομφαλικό σημείο της γης, το φως του ήλιου της, και υπόσχεται στον Κομισάριο την ιδεομηχανή. Στον Αρχικηπουρό, μια γυναίκα ψάχνει για το παιδί της, και μια έφηβη για το σώμα της, ενώ ο Αρχικηπουρός αναζητάει το μήλο της αγάπης. Ταξίδια και όνειρα, ένα τσιγάρο που φωτίζει τα ταξίδια μιας γενιάς και τα όνειρα μιας άλλης, σ’έναν κόσμο που η ομορφιά του βρίσκεται έξω από τα όρια του καθημερινού και κατεστημένου. Στο βυθό του Αιγαίου, Τα ανθρωπάκια του Γιάννη Γαϊτη, μέσα από τα κείμενα του Δημήτρη Δειλινού, κυνηγούν πεντάμορφες Σειρήνες, αλλά και δράκους κακούς που απειλούν το Αιγαίο με τη μολυσμένη κοιλίδα τους. Και το ταξίδι συνεχίζεται με Τα πρώτα ερωτικά, διηγήματα που μας βυθίζουν στο ταραγμένο βλέμμα των νέων μπροστά στο θαύμα του έρωτα. Με τη μετάφραση στα ελληνικά του Ερβέ Μπαζέν, η γέφυρα της φιλίας ένωσε δυο συγγραφείς, που σημαδεύτηκαν από το πυρωμένο σίδερο της παιδικής τους ζωής.

Αφού τελείωσε ο συγγραφέας, παραχώρησε τη θέση του στην ποιήτρια Ίριδα Λασκώνη, η οποία διάβασε με πολύ εκφραστικό τρόπο, ένα μικρό διήγημα του συγγραφέα, δίνοντας έμφαση και ζητώντας τη προσοχή του κοινού, θέλοντας να τονίσει τη θέση του δημιουργού στην Ελλάδα και την απαξιωτική στάση του εκδότη απέναντι στο έργο του. Ο συγγραφέας σεβόμενος τους Γάλλους φίλους ακροατές μετέφρασε με μια περίληψη το διήγημα και τους εξήγησε τη θέση του συγγραφέα στην Ελλάδα. Ευχαρίστησε το κοινό στο οποίο οι διοργανωτές πρόσφεραν τοπικό γλύκισμα και στροφιλιά όπως άλλωστε συνηθίζουν σε όλες τις εκδηλώσεις πάνω στο νησί.

Τελικά στην Ελλάδα γράφουμε για να ταξιδεύουμε, να ονειρευόμαστε και όχι για να επιβιώνουμε. Μήπως ήρθε η ώρα οι συγγραφείς να ενωθούν και να αγωνιστούν για τα δικαιώματα τους; Γιατί, το να είμαστε στην Ευρώπη και να λεγόμαστε Ευρωπαίοι χωρίς να έχουμε τα θετικά σε όλους τους τομείς, ιδιαίτερα στον Πολιτισμό, δεν αξίζει να περηφανευόμαστε. Ο συγγραφέας πρέπει να πάρει τη θέση που του αξίζει και αυτή η θέση κερδίζεται μόνο από τη Παιδεία. Κι αν φυσικά οι πολίτες πιστεύουν ότι “τα βιβλία είναι επικίνδυνα γιατί ξυπνούν” όπως σωστά τονίζουν οι εκδόσεις Πατάκη στο τρέιλερ, και δεν διαβάζουν, η τύχη του συγγραφέα θα διαιωνίζεται ως πάρεργο.