Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Η εικαστικός Μαρία Γρηγοριάδη μας συστήνει το πρώτο της βιβλίο με διηγήματα, με τον τίτλο «Ράουλο» από τις εκδόσεις Άπαρσις που μας έχουν συνηθίσει πλέον στα ιδιαίτερα βιβλία. Με προκάλεσε να το διαβάσω το εξώφυλλο, που είναι έργο της ίδιας, αλλά και ο τίτλος. Καλύτερα να την αφήσουμε να μας μιλήσει η ίδια για το «Ράουλο» αλλά και για πολλά άλλα.

Κυρία Γρηγοριάδη, ευχαριστώ για τον χρόνο σας. Ποια είναι η αφορμή που γράψατε αυτά τα διηγήματα και τι σημαίνει ο τίτλος «Ράουλο».

Αν και γράφω από πολύ μικρή, τα μαθήματα δημιουργικής γραφής με το συγγραφέα Λευτέρη Γιαννακουδάκη και μετά το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα δημιουργικής γραφής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας με έβαλαν σε μια πορεία πιο οργανωμένη.

Αρχίζω με το διήγημα «Μακαράδες» που έχετε βάλει ως αρχή ένα στίχο του Νίκου Καββαδία. Τι τραβούν για σας οι άνθρωποι χωρίς άμυνες και ότι διαλέγουμε μόνοι τον δήμιο μας. Μιλήστε μας λίγο γι’ αυτό;

Οι άνθρωποι χωρίς άμυνες ενδέχεται να εγκλωβιστούν σε ένα περιβάλλον ασφυκτικό για την ύπαρξη τους. Από οκνηρία ή από εξωτερικούς παράγοντες. Μόνοι διαλέγουμε το δήμιο μας, δηλαδή το δρόμο, το ταξίδι που θα μας οδηγήσει στην αυτογνωσία, όπως καθετί που κάνουμε. Είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα.

Στη σελίδα 58 αναφέρετε το όνομα της μαντάμ Κιουρί. Μια δραστήρια γυναίκα, μια φυσικός που κατάφερε να πάρει δυο νόμπελ. Κι όμως, για την τότε κοινωνία έπρεπε να κοιτάξει την οικογένεια. Κατά τη γνώμη μου δεν έχουν αλλάξει πολύ οι νοοτροπίες. Ποια είναι η γνώμη σας;

Οι επιλογές μας και η ευθύνη μας για αυτές τις επιλογές είναι τα κύρια συστατικά της ζωής. Δεν έχει σημασία πού σε τοποθετούν, αλλά πού στέκεσαι, που επιθυμείς να σταθείς.

Βρίσκεις, έστω λίγο, χρόνο μέσα στην καθημερινότητα σου για να κάνεις όσα θεωρείς σημαντικά. Αν όχι εσύ τότε ποιος; Αν περιμένεις τις ιδανικές συνθήκες αυτές δε θα έρθουν ποτέ. Εξάλλου λίγος θυμός βοηθά.

Γράφετε στη σελίδα 128 πώς οι άνθρωποι είναι η μόνη πατρίδα. Κι όταν οι άνθρωποι σε θεωρούν απόβλητο σε όποια πατρίδα, πώς νιώθεις;

Έχεις ακόμα καταφυγή στον τελευταίο άνθρωπο, τον εαυτό σου και στην καρδιά που χτυπά για σένα ασταμάτητα. Από μέσα  σου αντλείς δύναμη μέχρι να συναντηθείς ξανά με άλλους.

Οι πρόσφυγες σας απασχολούν σε μερικά διηγήματά σας, και μάλιστα με πολύ τραγικό αληθινό τρόπο. Με συγκίνησε η γραφή σας. Πιστεύετε πως όσα βιβλία κι αν γράψουν οι συγγραφείς για τους πρόσφυγες, με σκοπό να ευαισθητοποιήσουν την κοινωνία, το έχουν καταφέρει σε μεγάλο βαθμό;

Οι πρόσφυγες εσωτερικά παλεύουν με την αφόρητη νοσταλγία και εξωτερικά προσπαθούν να ενταχθούν σε μία κοινωνία που συνήθως παραμένει περίκλειστη. Δυστυχώς, είναι θέμα ηγεσιών. Εάν οι χώρες δεν ανοίξουν τα σύνορα τους με διάθεση ένταξης των ανθρώπων αυτών, η ευαισθησία βοηθάει βέβαια όπως βοηθούν τα βιβλία και οι συγγραφείς αλλά δεν αρκεί. Εν τω μεταξύ ξεριζώνονται καθημερινά άνθρωποι, δε σταματάει το καραβάνι.

Η εκπαίδευση σκοτώνει τα παιδιά της μέσα από τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις. Αλήθεια, μπορεί να υπάρχει σωστή παιδεία χωρίς Τέχνη; Ευτυχισμένοι άνθρωποι χωρίς χρώμα; Πού πάμε;

Το κείμενο θέτει ένα ρητορικό ερώτημα. Ούτε παιδεία ούτε ζωή υπάρχει χωρίς Τέχνη. Προσπαθώ να διατηρώ την αισιοδοξία μου, παρ’ όλες τις ζοφερές ενδείξεις.

Μου άρεσε η φράση σας: «Ο ποιητής είναι ο τηλεγραφητής του Θεού επί της γης». Τι είναι για εσάς Ποίηση και πόση δύναμη έχει στην ανθρώπινη ψυχή σε αντίθεση με την πεζογραφία;

Η Ποίηση στοχεύει απευθείας στην καρδιά. Διώχνει το σκοτωμένο αίμα, αν υπάρχει, και οδηγεί σε ανάταση. Έχει μίαν αμεσότητα ναυαγοσώστη.

«Τόση ομορφιά λίγοι την αντέχουν». Μα μπορούμε να χαρούμε την ομορφιά σήμερα αφού οι ίδιοι την έχουμε καταστρέψει;

Να περισώσουμε την ομορφιά στα πεδία επίδρασης μας. Να ανακαλύψουμε την ομορφιά μέσα μας δηλαδή την αληθινή μας φύση. Να την διαδώσουμε.

Υπάρχει αλληλεπίδραση μεταξύ ζωγραφικής και γραφής; Έχετε εμπνευστεί διήγημα από ένα πίνακά σας ή το αντίστροφο;

Έχουν προκύψει κάποια εννοιολογικά εικαστικά έργα. Γενικά πάντως νομίζω, για μένα, είναι χωριστά πεδία όπου καλείσαι να λύσεις διαφορετικά θέματα και άρα επιστρατεύονται διαφορετικά εργαλεία. Και στη ζωγραφική και στη γραφή πάντως η μορφή, δηλαδή  το πως θα το πεις, επηρεάζεται από το περιεχόμενο, δηλαδή το τι θέλεις να πεις

Γράφετε στο οπισθόφυλλο πώς «Ο ήλιος του μεσημεριού πρέπει να καταργηθεί. Διά νόμου. Τέτοιες ώρες σαπίζει ο νους του ανθρώπου και τίποτα καλό δεν μπορεί να βγει απ’ αυτό». Θα έλεγα πώς πολλά σαπίζουν τον ανθρώπινο νου κι όχι μόνο ο ήλιος. Είναι αλληγορικός ο ήλιος στη γραφή σας;

Κυριολεκτώ εδώ για να δειχτεί ο χαρακτήρας. Όμως ναι, φωτίζει το σάπιο νου ο ήλιος, εμφανίζει τις θαμμένες σκιές και ίσως θεραπεύει. Ο ήλιος είναι ο χρόνος. Αυγή-ξεκίνημα, μεσημέρι-κορύφωση, σούρουπο-τέλος.

Θα ρωτούσα το ίδιο και για την εικαστική σας τέχνη; Πόση αλληγορία και συμβολισμός υπάρχει στα έργα σας και αν το ελληνικό κοινό λαμβάνει τα μηνύματά σας.

Περισσότερη αλληγορία και συμβολισμός θα έλεγα ότι υπάρχει στα εικαστικά, επειδή το επιτρέπουν τα μέσα. Στη γραφή υπάρχουν διαφορετικοί κανόνες και αυτό με προκαλεί. Ναι, το κοινό λαμβάνει τα εικαστικά μηνύματα μου.

Ποια είναι η γνώμη σας για το Bookia, όσον αφορά την προβολή των συγγραφέων και των έργων τους;

Συγχαρητήρια στους συντελεστές που δίνουν ένα βήμα σε συγγραφείς ώστε να επικοινωνήσουν το έργο τους.

Καλοτάξιδο να είναι το βιβλίο σας!