Γράφει: Δημήτρης Μπουζάρας

Η Δήμητρα Σαμλίδου γεννήθηκε το 1996 στη Δράμα, όπου και έζησε μέχρι τα 18 της χρόνια. Μετακόμισε στα Γιάννενα για να σπουδάσει στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, συνεχίζοντας και για μεταπτυχιακές σπουδές στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης πάνω στις Επιστήμες Αγωγής με κατεύθυνση «Ελληνική Γλώσσα και Πολιτισμός». Με τη συγγραφή ασχολήθηκε από μικρή ηλικία, καθώς της άρεσε να πλάθει ιστορίες και να δημιουργεί σενάρια από το μυαλό της.

Ο «Ανθρακίτης» είναι η πρώτη συγγραφική σας προσπάθεια. Τι είδους ανάγκες σας οδήγησαν στη γραφή;

Δε θεωρώ ότι υπήρξε κάποια ανάγκη. Πιστεύω πως ήταν επιθυμία περισσότερο, παρά ανάγκη να αναδειχθεί η ομορφιά της ευρύτερης περιοχής γενικά και του χωριού ειδικά. Να μάθουν για το Ανατολικό Ζαγόρι και τον Ανθρακίτη άνθρωποι που δεν τα ξέρουν και να τα επισκεφθούν.

Τι επιδιώκει ένας συγγραφέας;

Ένας συγγραφέας θέλει να ακουστεί μέσα από τα κείμενά του. Δηλώνει τις θέσεις του, τους προβληματισμούς του, θέτει τα διλήμματά του. Μοιράζεται με τον κόσμο την ψυχή του. Θέλει να ταξιδέψει τους αναγνώστες στα μέρη του μυαλού του.

Τι είδους αποτέλεσμα είναι το βιβλίο; Πώς έγινε κάτι απτό; Είχατε βοήθεια σε αυτό το εγχείρημα;

Το βιβλίο είναι ένα οδοιπορικό λογοτεχνικά γραμμένο με σκοπό να προσκαλέσει τους επισκέπτες να δουν ιδίοις όμμασι όσα περιλαμβάνονται στις σελίδες. Το όλο εγχείρημα ήταν ιδιωτική πρωτοβουλία, του Γιώργου και της Αριστέας Μάρου που κατάγονται από το χωριό και με τους οποίους συνεργάζομαι και μέσα από προσωπική έρευνα - βιβλιογραφική και διαδικτυακή - και συνομιλίες με τους ντόπιους, ήρθε αυτό το αποτέλεσμα. Για αυτό, όπως είπα και στην παρουσίασή του στο πανηγύρι του χωριού (στις 22 Ιουλίου 2022) γράφτηκε από όλους μας.

Τι ιδιαίτερο έχει αυτό το χωριό που στάθηκε ικανό να σας γοητέψει, να σας εμπνεύσει και να σας κερδίσει εν τέλει, δημιουργώντας σας την ανάγκη να του αφιερώσετε το πρώτο σας βιβλίο;

Αρχικά, ήταν η διαδρομή. Δεν είχα πάει ποτέ πριν στο Ανατολικό Ζαγόρι και καθώς περνούσα μέσα από τα χωριά, τα δάση η εικόνα ήταν πραγματικά παρμένη από παραμύθι. Ένιωθα τη μαγεία γύρω μου. Όταν έφτασα στο χωριό, ήταν τόσο ήσυχα, με μια θέα από κορυφοβουνές σε διάφορα επίπεδα, το Μιτσικέλι πίσω από το χωριό, ο ήχος του Ζαγορίτικου ποταμού να φτάνει μέχρι την πλατεία, μού ξύπνησαν όλα αυτά τα αισθήματα όταν πήγαινα στο δικό μου χωριό. Που δεν έχει καμία σχέση με την Ήπειρο – το χωριό μου είναι στον Έβρο – αλλά η αίσθηση ήταν ακριβώς η ίδια.

Η περιοχή των Ιωαννίνων, είναι μια πανέμορφη περιοχή, με εικόνες, που δύσκολα συναντά κανείς σε άλλο μέρος της Ελλάδας. Μοναδική αρχιτεκτονική, πλούσια λαογραφική παράδοση γνωστή για το ασήμι και τους τεχνίτες του και φυσικά, μακρά Ιστορία. Τι είδους έρευνα απαιτήθηκε, πόσο διήρκεσε και εάν στη διάρκεια της ανακαλύψατε κάτι πού σας εντυπωσίασε;

Η Ιστορία ήταν ο πρώτος παράγοντας. Καθώς είχε καεί από τους Γερμανούς, δεν μπόρεσε να ανακτήσει την αρχική του εικόνα. Έπειτα, εντρύφησα στην τοπική ιστορία και λαογραφία. Διάβασα για τα έθιμα, την καθημερινότητα, ακόμα και την ενδυμασία. Περπάτησα στα γεφύρια του χωριού και στα εκκλησάκια που το περιβάλλουν. Μα το πιο εντυπωσιακό ήταν η διαδρομή, την οποία πραγματοποίησα με τον ορειβατικό σύλλογο, από τα Γιάννενα μέχρι το χωριό. Πρόκειται για μια διαδρομή δέκα τριών χιλιομέτρων, ανεβαίνοντας και κατεβαίνοντας το Μιτσικέλι. Η έρευνα διήρκεσε λίγους μήνες, περίπου έξι, και σε κάθε επίσκεψη στο χωριό συνομιλούσα με τους κατοίκους για το εγχείρημά μου και με βοηθούσαν όσο μπορούσαν με διάφορες πληροφορίες.

Ζήσατε τον Ανθρακίτη, ήρθατε σε επαφή με τους ντόπιους, γνωρίσατε λοιπόν, τη μαγεία του τόπου, την ομορφιά και τα πλούτη του. Σήμερα, δυστυχώς οι νέοι δεν ενδιαφέρονται όσο θα έπρεπε για την παράδοση. Διατηρείται η παράδοση από τους νέους; Ενδιαφέρονται για αυτήν; Γνωρίζουν τα έθιμα των τόπου τους, συμμετέχουν; Τι αποκομίσατε;

Νομίζω πως δεν είναι στις προτεραιότητες των νέων. Στην προκειμένη περίπτωση, ο αριθμός των μόνιμων κατοίκων είναι μικρός, οι περισσότεροι έχουν φύγει. Ωστόσο, είδα κόσμο που αγαπά τον τόπο του και το δείχνει μέσα από τους χορούς και τα τραγούδια.

Η αγάπη σας για αυτό τον τόπο είναι εμφανής μέσα από το βιβλίο. Με ποιο τρόπο ένας τόπος, ο οποίος δεν είναι ο τόπος που γεννήθηκε και μεγάλωσε κάποιος «ασκεί» μια δύναμη, που πολλές φορές είναι δυνατότερη και από εκείνη που «ασκείται», από το γενέθλιο τόπο του; Τι ασκεί αυτή την έλξη; Τι δημιουργεί αυτό το δέσιμο και την αγάπη; Ο τόπος; Οι άνθρωποι; Η μήπως και τα δυο μαζί;

Πιστεύω είναι η ανάγκη του ανθρώπου να νιώσει τον γενέθλιο τόπο κοντά του, όταν βρίσκεται μακριά. Ψάχνει να “γαντζωθεί” από κάπου, να θυμηθεί, να βρει ομοιότητες, να συγκρίνει. Το ίδιο έπαθα κι εγώ. Είχα καιρό να επισκεφθώ τις ρίζες μου, έτσι όταν πήγα στον Ανθρακίτη, μέσα από ένα εντελώς διαφορετικό σκηνικό ξύπνησαν όλα τα όνειρα που είχα κάνει κάποτε στα σοκάκια του χωριού μου.

Ο «Ανθρακίτης» είναι ένα συναρπαστικό οδοιπορικό, στο χθες και το σήμερα. Έντεχνα υφασμένο - το οποίο αναδεικνύει το συγγραφικό σας ταλέντο- με πλούσια εικονογράφηση, η οποία, μεταφέρει μεγάλο μέρος της μοναδικότητας της περιοχής. Τι θα βρει ο επισκέπτης στον Ανθρακίτη; Για ποιους λόγους κατά τη γνώμη σας θα πρέπει να επισκεφτεί το χωριό;

Πρώτα από όλα η φύση. Το χωριό βρίσκεται ακριβώς κάτω από το Μιτσικέλι, στο οποίο υπάρχει ένα πυκνό δάσος. Έπειτα, γύρω και μέσα στο χωριό χτίστηκαν έξι γεφύρια, τα οποία αξίζει να περπατήσεις. Τέλος, οι ιστορίες του γερο-πλάτανου καταμεσής της πλατείας είναι οι πιο συναρπαστικές...

Έχετε αποφοιτήσει από το Τμήμα Ιστορίας & Αρχαιολογίας Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, εξαιρετικά ενδιαφέρον ως προς τις γνώσεις που παρέχει. Παρόλα αυτά, εκ του αποτελέσματος, πως βλέπετε το μέλλον του επαγγέλματος σας;

Είναι ένας ενδιαφέρων κλάδος που ανακατεύεται με άλλες επιστήμες και φέρνει στο φως πληροφορίες του παρελθόντος, ωστόσο με τα πιο σύγχρονα μέσα. Δυστυχώς, στην Ελλάδα είναι δύσκολο να γίνει κάποιος αρχαιολόγος, καθώς ο αριθμός των θέσεων είναι μικρός και η άνοδος κουραστική. Παρόλα αυτά, οι γνώσεις που αποκτά κάποιος είναι αρκετά ενδιαφέρουσες.

Ποια τα επαγγελματικά σας σχέδια;

Θα προσπαθήσω να κυνηγήσω το όνειρο της συγγραφής, ενώ παράλληλα θέλω να συνεισφέρω στην Τέχνη και την ανάδειξή της.

Με ποιο τρόπο μπορεί κανείς να προμηθευτεί τον «Ανθρακίτη»;

Το βιβλίο υπάρχει στο καφενείο του χωριού και στον ξενώνα. Επίσης, βρίσκεται στο smart market Μέγα Αστέρας επί της οδού Μαυρογιάννη 24-26 στην περιοχή του Γηροκομείου (οι ιδιοκτήτες είναι ο Γιώργος και η Αριστέα), αλλά και στο καφέ – βιβλιοπωλείο “Το Μικρό Δέντρο” στην οδό Ν. Παπαδοπούλου 10, στο κέντρο της πόλης.

Ετοιμάζετε κάτι για το μέλλον;

Κάτι ετοιμάζω, αλλά δε θα πω τι. Το μόνο σίγουρο είναι πως αν ο “Ανθρακίτης” ξεκλείδωσε κάτι από τον εαυτό μου, το επόμενο θα έχει την ταυτότητά μου...