Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε Facebook άλμπουμ.
Το βιβλίο «Αγαπημένη λέξη μου έγινε τ' όνομά σου».
Ο συγγραφέας Γιάννης Μεγαλακάκης.
Οι εκδόσεις Captainbook.gr.

Το βράδυ της 11^ης Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε στο  book café του βιβλιοπωλείου Νέστωρ μια όμορφη εκδήλωση που διοργάνωσε το Εργαστήρι Κρητικής Παράδοσης και Πολιτισμού «Ξαθέρι» με αφορμή της παρουσίασης του βιβλίου «Αγαπημένη λέξη μου έγινε τ'όνομά σου» του Γιάννη Μεγαλακάκη από  τις εκδόσεις CaptainBook. Όπως πάντα έτσι και τούτο το βράδυ το αναγνωστικό κοινό γέμισε τον χώρο. Το «Ξαθέρι» πιστό στην παράδοση της Κρητικής μουσικής μακριά από τη Κρήτη συνεχίζει τον αγώνα του για να μην χαθεί ο κρητικός πολιτισμός.

Είδα τις στάλες της βροχής
Πάνω στο πρόσωπο σου,
Δίχως να κάνεις τίποτα
Με έκανες δικό σου
- Γιάννης Μεγαλακάκης

Τον Γιάννη Μεγαλακάκη τον υποδέχτηκε καλωσορίζοντας τον στο βιβλιοπωλείο η Δέσποινα Νέστωρα, μία εκ των ιδιοκτητών  ενώ στο πάνελ μαζί του ήταν η πρόεδρος του «Ξαθέρι» Κυπαρισσία Ζερβουδάκη και οι φιλόλογοι Ειρήνη Παξιμαδάκη και Εύα Ανδρουλιδάκη. Την εκδήλωση πλαισίωσε  το μουσικό σχήμα του Γιώργου Σφακιανάκη όπου και ξεκίνησε με τα θλιβερά μαντάτα του Ερωτόκριτου ενώ μια κοπελιά με κρητική ενδυμασία από το χορευτικό τμήμα του συλλόγου σέρβιρε ρακή στους παρευρισκόμενους. Αφού μίλησε η πρόεδρος Κυπαρισσία Ζερβουδάκη διαβάζοντας κάποιες από τις μαντινάδες του βιβλίου και το πλούσιο βιογραφικό του.

Πήρε τον λόγο η Ειρήνη Παξιμαδάκη που είπε πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία για την μαντινάδα μεταξύ άλλων:  

Πολλοί ρωτούν να μάθουνε, ήντά ΄ναι οι μαντινάδες:
Χαρές, αγάπες και καημούς, να λες σε δυο αράδες!

«Όπως γράφει ο Ερατοσθένης Καψωμένος στην μελέτη του “Η κρητική μαντινάδα: Η δομή, η αισθητική και η θεματολογία της”, "Η μαντινάδα εμφανίζεται ως ουσιώδες συστατικό της συλλογικής ζωής, η οποία για να λειτουργήσει απαιτεί την ενεργή και δημιουργική συμμετοχή των μελών της. Το κοινωνικό μοντέλο που προϋποθέτει την χρήση της μαντινάδας είναι λοιπόν ένα μοντέλο συμμετοχικό, μιας κοινωνίας που επιφυλάσσει στα μέλη της έναν ρόλο δημιουργικό. Όχι τον παθητικό ρόλο του καταναλωτή-τηλεθεατή που επιφυλάσσει στα μέλη της η η σύγχρονη αστική κοινωνία στη φάση της παγκοσμιοποίησης..." Η μαντινάδα ανήκει στα δημοτικά τραγούδια, τα οποία ο Λίνος Πολίτης, στην "Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας" του θεωρεί ως το μέσο με το οποίο ο λαός έδωσε την εγκυρότερη έκφραση στον κόσμο και στο πρόσωπό του. Πώς γεννήθηκε όμως η μαντινάδα στην Κρήτη; Σύμφωνα με τους μελετητές, η ομοιοκαταληξία ήρθε στην Κρήτη κατά την περίοδο της Ενετοκρατίας, από τους Ενετούς ποιητές και, στη συνέχεια, τους Κρητικούς που επηρεάστηκαν από την ευρωπαϊκή ποίηση. Καθοριστικά θεωρείται ότι επηρέασε την εισαγωγή της ομοιοκαταληξίας στην Κρήτη ο Ερωτόκριτος, που η απήχησή του στον κρητικό λαό ήταν τεράστια, ανάλογη με την απήχηση των ομηρικών επών στον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Όπως γράφει ο Στυλιανός Αλεξίου στην εισαγωγή της έκδοσης του Ερωτόκριτου, «Μεγάλη ήταν η επίδραση του «Ερωτόκριτου» κυρίως στο κρητικό λαϊκό δίστιχο, τη “μαντινάδα”. Είναι ζήτημα αν το είδος αυτό υπήρχε πριν από τον Κορνάρο· πάντως μόνο έπειτα από αυτόν αναπτύχθηκε και διαδόθηκε πλατιά».

Στη συνέχεια πήρε το λόγο η Εύα Ανδρουλιδάκη η οποία συμμετέχει στο χορευτικό τμήμα του «Ξαθέρι» και μίλησε για τον Κρητικό χορό. Μεταξύ των άλλων είπε: «Άλλωστε, ο μύθος λέει πως στην Κρήτη δημιουργήθηκε για πρώτη φορά ο χορός. Όταν η Ρέα ήταν έγκυος στον Δία, προκειμένου να τον προφυλάξει από τον πατέρα του τον Κρόνο, κατέφυγε στο Δικταίον Άντρο, στο Λασίθι για να φέρει το μωρό κρυφά στον κόσμο. Σ’ όλη τη διάρκεια της γέννας είχε μαζί της τους πολεμιστές Κουρήτες, φρουρούς ακοίμητους στην είσοδο της σπηλιάς. Και σ’ αυτούς άφησε το νεογέννητο μωρό να το προσέχουν, όσο διάστημα θα έλειπε η ίδια, αφού πρώτα τους έδειξε να πατούν δυνατά τα πόδια τους στη γη και με δυνατές πολεμικές ιαχές, με χτυπήματα στα τύμπανα και στις ασπίδες τους να καλύπτουν τα κλάματα του βρέφους. Η Ρέα, λοιπόν, θα μπορούσε να πούμε ότι ήταν η «εφευρέτρια» του χορού, η πρώτη χοροδιδασκάλισσα. Και που αλλού θα μπορούσε να πρωτογίνει αυτό, παρά μονάχα στην Κρήτη;».

Μετά από ένα όμορφο ριζίτικο τραγούδι πήρε το λόγο  ο  ερευνητής - δάσκαλος κρητικών χορών και συγγραφέας Γιάννης Μεγαλακάκης ο οποίος ευχαρίστησε το αναγνωστικό κοινό  και είπε “Η μαντινάδα λέει ο Νίκος Καζαντζάκης είναι μια κραυγή που αφήνει μια ψυχή αρρενωπή αλλά εξαιρετικά ευαίσθητη: Η κρητική ψυχή. Γράφω μαντινάδες, στίχους και τραγούδια για να βρίσκουν φωλιά οι σκέψεις μου» Η μαντινάδα γεννάται για να εκφράσει την υπερβολή σε όλα, για να νιώσεις την απλότητα αλλά και το μεγαλείο της ζωής. Μας μίλησε ακόμη για το όραμα της ανάγκης σύστασης Ακαδημίας Ελληνικών  χορών, για το πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της παράδοσης στη νέα γενιά, ότι στις εποχές της κρίσης που ζούμε πρέπει να διατηρήσουμε ζωντανή τη παράδοση, πόσο οι ξένοι αγαπούν και θέλουν να μάθουν να χορεύουν. Ακόμη για δικές του ιστορίες, το πώς ξεκίνησε να χορεύει και πώς να ερευνά.

Μύρισα νυχτολούλουδο
Και σ’ ένιωσα κοντά μου,
Αιώνια την άνοιξη
Έφερες στην καρδιά μου
- Γιάννης Μεγαλακάκης

Στο τέλος της παρουσίασης, o συγγραφέας υπέγραψε τα βιβλία του και απάντησε στις ερωτήσεις για το Bookia η οποία θα δημοσιευτεί σε λίγες μέρες.

_____________

Ο Γιάννης Μεγαλάκης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1976. Kατάγεται από τα Χανιά και το Ρέθυμνο. Το 1994 ξεκίνησε να διδάσκει κρητικούς χορούς σε διάφορους πολιτιστικούς φορείς. Πραγματοποιεί επιτόπιες καταγραφές και έρευνες, στα χωριά της Κρήτης. Όραμα ζωής του ίδιου και του αδερφού του Γιώργου είναι να αναδείξουν και να διαδώσουν την φιλοσοφία, την ιστορία και την τέχνη του κρητικού χορού. Το 1997 χορεύει στην τελετή έναρξης του Παγκόσμιου Πρωταθλήματος Στίβου η οποία πραγματοποιήθηκε στο Καλλιμάρμαρο Στάδιο στην Αθήνα υπό την σκηνοθεσία του Βαγγέλη Παπαθανασίου. Το 1998 ιδρύει μαζί με το δίδυμο αδερφό του Γιώργο, την «Ομάδα Έκφρασης Κρητικών Χορών». Το 2002 συμμετέχει με την χορευτική του ομάδα σε μία μεγάλη συναυλία στη μνήμη του Νίκου Ξυλούρη στο θέατρο Λυκαβηττού στην Αθήνα. Το 2004 χορεύει στην τελετή λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Ολυμπιακό Στάδιο (Ο.Α.Κ.Α.) υπό την σκηνοθεσία του Δημήτρη Παπαϊωάννου. Το 2006 κυκλοφορεί την έκδοση: «Όταν ακούω Κρήτη» σε μορφή DVD και CD από την παράσταση την οποία παρουσίασε στο Νέο Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα τον Μάρτιο του 2005. Τον Νοέμβριο του 2006 ιδρύει στην Αθήνα, το Κέντρο Έρευνας και Διδασκαλίας Κρητικού Χορού. Το καλοκαίρι του 2006 εμπνέει τον σκηνοθέτη Γιάννη Σμαραγδή για το στήσιμο της σκηνής του χορού στην ταινία EL GRECO. Τον Ιούνιο του 2008 χορεύει στην παγκόσμια έκθεση EXPO 2008 στην Σαραγόσα της Ισπανίας. Μία πρωτότυπη και εντυπωσιακή παράσταση στην οποία ο κρητικός χορός συναντήθηκε επί σκηνής με το ισπανικό flamenco. Τον Ιανουάριο του 2010 κυκλοφορεί το πρώτο του βιβλίο με τίτλο «Χορογράφοντας». Το 2011 παρουσιάζει στο Ευγενίδειο Ίδρυμα-Πλανητάριο την ταινία-ντοκιμαντέρ «Χορεύω αιώνες στην Κρήτη». Την τηλεοπτική περίοδο 2010 – 2011, αναλαμβάνει την διδασκαλία κρητικών χορών στους πρωταγωνιστές της σειράς «Το νησί» η οποία είναι μεταφορά του μπέστ σέλερ της Βικτόρια Χίσλοπ. Κακογιάννης στην Αθήνα την χοροθεατρική παράσταση «Ο λόγος του Νίκου Καζαντζάκη εν χορώ & οργάνοι» σε σκηνοθεσία & ερμηνεία του Βασίλη Βασιλάκη. Συμμετείχαν φιλικά οι Γεωργία Νταγάκη και η Καλλιόπη Βέττα.Έχει πραγματοποιήσει πάνω από 150 σεμινάρια κρητικών χορών σε όλους τους νομούς της Ελλάδας και σε πολλές πόλεις του εξωτερικού. Έχει συνεργαστεί σε παραστάσεις με τα μεγαλύτερα ονόματα της κρητικής μουσικής. Πολλά άρθρα του σχετικά με την κρητική μουσικοχορευτική παράδοση, έχουν δημοσιευτεί στον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο.