Γράφει: Διονύσης Λεϊμονής

Ο Βαγγέλης Τασιόπουλος γεννήθηκε στο Μελιγαλά της Μεσσηνίας. Σπούδασε παιδαγωγικά, ειδική αγωγή και ελληνικό πολιτισμό. Εξειδικεύτηκε στην εκπαίδευση παιδιών με νοητική καθυστέρηση και πολλαπλές αναπηρίες- εγκεφαλική παράλυση και εργάστηκε σέ σχολεία Ειδικής Αγωγής. Δημοσίευσε ποιήματα, δοκίμια, μελέτες, επιστημονικά άρθρα, καθώς και βιβλία για παιδιά. Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα Αγγλικά, Σλαβομακεδονικά, Ιταλικά, Ισπανικά και έχουν συμπεριληφθεί σε ανθολογίες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Διδάσκει σέ σεμινάρια επιμόρφωσης εκπαιδευτικών και σε εργαστήρια: Λογοτεχνία, Διδασκαλία της Ποίησης και Δημιουργική Γραφή. Επίσης δίδαξε, Ανάγνωση και γραφή της ποίησης στο πλαίσιο του Μεταπτυχιακού Προγράμματος Σπουδών του ΑΠΘ, «Δημιουργική Γραφή στη Λογοτεχνία και την Εκπαίδευση».

Εκπαιδευτικός, δάσκαλος ειδικής αγωγής, επιστήμονας, δοκιμιογράφος, επιμορφωτής, ποιητής… Ποιος από όλους αυτούς τους «ρόλους» μπορεί να επισκιάζει τους άλλους ή συνυπάρχουν αρμονικά;

Εκείνο το οποίο με καθόρισε από τα πρώτα χρόνια της ζωής μου, ήταν ο τρόπος που έβλεπα τα πράγματα και αντιλαμβανόμουν το περιβάλλον. Αργότερα, κάπου εκεί στα πρώτα μαθητικά χρόνια, συνειδητοποίησα ότι στο παιχνίδι της ζωής μού είχε ανατεθεί ο ρόλος του αναπληρωματικού στον πάγκο. Αυτό με καθησύχασε. Το αποδέχτηκα και ποτέ δεν το αντιμετώπισα ως ήττα. Διότι έσπευσαν οι λέξεις που έδιναν υπόσταση στα όνειρά μου και ζούσα μέσα απ’ αυτές το δικό μου παραμύθι ερήμην των χορηγών που μακροημέρευαν στον ζοφερό γενέθλιο τόπο μου. Φυσικά κανένας δεν κατάλαβε ούτε υποψιαζόταν πως το δειλό αγόρι θα μπορούσε να ακολουθήσει κάτι διαφορετικό απ’ ό,τι του είχε επιφυλαχτεί. Κρυφά ωρίμαζα και έγραφα. Έκρυβα στιχάκια και σκέψεις ανάμεσα στις πέτρες του σπιτιού μου και γοητευόμουν από τον γαλάζιο ουρανό που έβαφε αδιαλείπτως τον Ταΰγετο και την Ιθώμη. Σχεδίαζα, στιγματισμένος πια, όπως αργότερα έμαθα από τον Τόμας Μαν, το μέλλον μου. Είναι αλήθεια πως μεγαλώνοντας και παίρνοντας θέση παραγωγική διαδικασία ανέλαβα, ή μου ανατέθηκαν ρόλοι τους οποίους θεωρώ ιδιαίτερα σημαντικούς για την ταπεινότητά μου. Τώρα, στα 60 πια, αισθάνομαι, εν είδει απολογισμού ότι υπήρξα πάντοτε ανήσυχος, δοκιμάζοντας και αμφισβητώντας, άλλοτε με αποτυχίες κι άλλοτε με επιτυχίες. Όμως εκείνη που μου στάθηκε αρωγός ήταν η μούσα. Ό,τι κι αν έκανα μ’ ό,τι καταπιανόμουν αυτή καθόριζε τα πάντα: η «αγαπημένη» που τις ανήκουμε ολοκληρωτικά και μας οδηγεί στην αναπότρεπτη πορεία, όσοι φυσικά ήταν της μοίρας να συναντηθούν μαζί της για λίγο, ή περισσότερο.

Κουβαλάμε τις αφηγήσεις και τις αναγνώσεις μας… Ποιος είναι το δικό σας «φορτίο»;

Πιστεύω πως όλοι οι άνθρωποι σ’ ολόκληρη τη ζωή τους κουβαλάνε την παιδική τους ηλικία. Έτσι κι εγώ δεν θα μπορούσα να αποτελώ εξαίρεση. Ο δικός μου παράδεισος ήταν, όπως προείπα, το γαλάζιο του ουρανού, το φως του ήλιου και οι δυο ορεινοί όγκοι που βάφονταν γαλάζιοι για χάρη μου. Θυμάμαι, όταν μαθητής της Β’ Δημοτικού στο μάθημα της Πατριδογνωσίας είχα βάψει γαλάζιο το βουνό και υποστήριζα την πράξη μου αυτή, ενώπιον του ακροατηρίου των συμμαθητών μου για να δεχτώ τη χλεύη και τα επιτιμητικά σχόλια, όπως και την προτροπή να το διορθώσω, είπα: Μα δεν βλέπετε πως είναι γαλάζιο το βουνό δείχνοντας την Ιθώμη που χαμογελούσε συγκαταβατικά. Ήταν τότε που κατάλαβα πως εκείνο που βλέπω εγώ, οι άλλοι δεν το βλέπουν. Έτσι άρχισα κι εγώ να αμφισβητώ τις αφηγήσεις τους. Έλεγα μέσα μου: Δεν σας πιστεύω. Δεν μπορεί να είναι αυτή η αλήθεια. Ξέρετε, στον τόπο μου δεν μεγαλώσαμε με παραμύθια, αλλά με τον Εμφύλιο που ακόμα μαίνεται και τις αφηγήσεις για τους νεκρούς της Πηγάδας και το οφειλόμενο μίσος. Έτσι η λύτρωση έμεινε στα όνειρα: Τις περίτεχνες φανταστικές ιστορίες του νου που σε ταξιδεύουν εκεί που δεν σ’ αγγίζουν οι οιμωγές, το αίμα και το μίσος. Όσο για αναγνώσματα ας μη μιλήσουμε, είναι μια τραγική ιστορία. Ο κανόνας δεν περιείχε τα εξωσχολικά βιβλία. Το εθνικό αφήγημα έπρεπε να προστατευτεί. Ήταν φυσικό επόμενο για μένα να σηκώσω το φορτίο της αγάπης μοναχός σ’ αυτό το περιβάλλον, χωρίς φυσικά να το ομολογώ. Έτσι αγάπησα τους ανθρώπους. Το μίσος τους πια δεν με αφορούσε.

Πώς αυτό μεταπλάθεται, αξιοποιείται, εντοπίζεται στην τέχνη σας;

Ο πυρήνας της ποίησης μου είναι ο άνθρωπος. Tο μεγαλείο αυτής της πεπερασμένης οντότητας, αλλά και η απίστευτη σκληρότητά, όπως και η δημιουργικότητά της πάντοτε με γοήτευαν. Μέσα στον ελάχιστο χρόνο του ο άνθρωπος είναι ικανός για το καλύτερο και το χειρότερο. Οι μικρές στιγμές, αλλά και τα σπουδαία γεγονότα γίνονται το πεδίο όπου δοκιμάζεται η τέχνη μου. Είμαι ένας δημιουργός του δημόσιου χώρου, της αγοράς, εκεί όπου πενθεί και χαίρεται ο άνθρωπος, διασταυρώνεται με τα πυρά και διαλέγει στρατόπεδο. Δεν με ενδιαφέρει το περίκλειστο κάστρο, τα τείχη άλλωστε μου είναι αποκρουστικά. Ζω με τους ανθρώπους μου. Πολλές φορές σπαταλιέμαι, αναίτια για τους πολλούς, όμως ποτέ δεν ξέρεις που σε βγάζει αυτός ο δρόμος και η οδύνη της δημιουργίας δεν κατακτιέται με χέρια καθαρά και λεπτεπίλεπτα. Εκείνο που κατάλαβα στα τόσα χρόνια είναι πως ο ποιητής είναι πολλοί άνθρωποι και χρέος του είναι να σεβαστεί τούτη την ύψιστη τιμή που του έχει απονεμηθεί και με έρωτα και με θάνατο.

Και το γύρω περιβάλλον σας στενότερο ή ευρύτερο; Ποιο ρόλο έπαιξε ή διαδραματίζει;

Όπως εξήγησα παραπάνω, το περιβάλλον είναι το πεδίο της δράσης. Εκεί υπηρετείται και ολοκληρώνεται το ποιητικό γεγονός. Το στενότερο και το ευρύτερο με περιέχουν και με καθορίζουν. Καθώς πιστεύω πως δεν υπάρχει έμπνευση και άνωθεν μαρτυρία ο ρόλος του περιβάλλοντος είναι το άπαν στη λειτουργία της τέχνης. Ο ποιητής δεν είναι δυνατό να μην εκφράζει την εποχή του και να αγνοεί την περιρρέουσα ατμόσφαιρα της οποίας είναι μέτοχος και συνδιαμορφωτής. Η επινόηση που στερείται υλικής υπόστασης για εμένα είναι ένα τέχνασμα-εύρημα, μια φτηνή ασφάλεια η οποία εκ των πραγμάτων συνθλίβεται από την πραγματικότητα.

Αγαπημένο άκουσμα (ιστορία-τραγούδι-φράση);

«Τη συστολή πριν απ’ το θάνατο
Ο έρωτας μονάχα στη μαθαίνει»

Αγαπημένη εικόνα;

Amedeo Modigliani: Ζωγραφική "Γυμνή γυναίκα ξαπλωμένη σε λευκό μαξιλάρι", 1917, Staatsgalerie Stuttgart.

Αν δεν αναπνέατε με οξυγόνο, τι θα σας έδινε ζωή;

Η αίσθηση ότι υπάρχει ο κόσμος.

Αν έπρεπε να στερηθείτε κάτι που αγαπάτε πολύ τι θα ήταν αυτό;

Ο Νότος.

Αγαπημένο: Όνομα; Λουλούδι; Γεύση; Μυρωδιά;

Αγαπώ την παπαρούνα, τη γεύση της καταιγίδας και τη μυρωδιά της Άνοιξης γιατί μπορούν να ονομάσουν τα πράγματα και τους ανθρώπους μου.

Ένας κακός εφιάλτης;

Ο πόλεμος.

Ένας επόμενος στόχος στη ζωή σας, στην πορεία σας;

Δεν υπάρχουν πολλές επιλογές. Άλλωστε το σχέδιο παραμένει το ίδιο κι απαράλλαχτο, νομίζω πια πως έχουν περάσει αιώνες: η ανάγνωση και η γραφή του κόσμου που έχω συνηθίσει.

Σας δίνω πέντε λέξεις, σας παρακαλώ κάντε μου ένα μικροδιήγημα σε 43 ακριβώς λέξεις, αυτοβιογραφικό ή μη: όνειρο, ίχνη, εκτροπή, θάλασσα και σιωπή.

Ο κύριος Φ.

Το όνειρο του ήταν να βρει στη θάλασσα τα ίχνη της και να μιλήσει στη σιωπή της.

Κάποτε, πίνοντας ηδύποτα στράφηκε στον ακίνητο ουρανό με τα φιλέρημα πουλιά.

Θυμάρι κι άγρια μέντα οι έρωτές του. Σε ποιον να μιλήσει γι’ αυτή την εκτροπή.

Σας ευχαριστώ.