Γράφει: Λεύκη Σαραντινού

Ο Χρήστος Μαρκογιαννάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου και μεγάλωσε. Με σπουδές στη Νομική και την Εγκληματολογία στην Αθήνα και το Παρίσι, και έχοντας εργαστεί ως δικηγόρος, ζει στη γαλλική πρωτεύουσα εδώ και δεκαπέντε χρόνια. Είναι συγγραφέας αστυνομικής λογοτεχνίας και δοκιμιακών βιβλίων για την αισθητική του εγκλήματος, εμπνευστής της έννοιας criminart και μέλος της Crime Writers’ Association. Το βιβλίο του “Μυθιστόρημα με κλειδί” απέσπασε το Μεσογειακό βραβείο αστυνομικού μυθιστορήματος 2023 (Prix Méditerranée du Polar 2023).

Στο Bookia μας μίλησε για το τελευταίο του μυθιστόρημα με τίτλο «Ομέρο, ο κρυφός γιος».

Έχετε συγγράψει κυρίως αστυνομικά μυθιστορήματα. Τι σας έκανε αυτή τη φορά να στραφείτε  στη συγγραφή ενός μυθιστορήματος και μάλιστα με τις ζωές δύο διάσημων προσωπικοτήτων του 20^ου αιώνα;

Γενικά γράφω για θέματα που με ενδιαφέρουν, θέματα που με παθιάζουν ως αναγνώστη, ως άνθρωπο. Έτσι προέκυψαν τα δοκίμια για το έγκλημα στην τέχνη, τα αστυνομικά μυθιστορήματα (που κυκλοφορούν και στην Ελλάδα) και το «Ομέρο, ο κρυφός γιος». Από τη μία πρόκειται για απόδοση φόρου τιμής στην Κάλλας, της οποίας η φωνή με συνοδεύει από παιδί και της οποίας οι άριες έχουν ήδη θέση στα whodunit μου, από την άλλη μια αναζήτηση ταυτότητας κάποιου που ξαφνικά μαθαίνει πως η ζωή του ως τα δεκαεπτά ήταν μια σκηνοθετημένη φάρσα. Οι διάσημοι βιολογικοί γονείς του δεν είναι παρά φαντάσματα, φαντασιώσεις, γενετικό υλικό, ένα μυστήριο που διεκδικεί να λύσει, να καταλάβει, να οικειοποιηθεί προκειμένου να νιώσει πως ανήκει κάπου. Οι προβληματισμοί αυτοί –τους οποίους μοιράζομαι- είναι στο κέντρο του βιβλίου, που μπορεί να μην είναι αστυνομικό stricto sensu αλλά έχει έρευνα και στοιχειά νουάρ. Ο αναγνώστης θα αναγνωρίσει τη γραφή μου. 

Παρ’ όλο που το βιβλίο σας δεν εντάσσεται στην κατηγορία του ιστορικού μυθιστορήματος, περιέχει, εντούτοις, πολλές ιστορικές πληροφορίες. Θέλετε να μας αναφέρετε μερικές από τις πηγές σας για αυτές;

Οι ιστορικές πληροφορίες ως προς πρόσωπα και πράγματα αποτελούν τον σκελετό πάνω στον οποίο χτίζεται η ζωή και η αναζήτηση του πρωταγωνιστή Ομέρο. Μπήκα στο πετσί του και ξεκοκάλισα με τη δική του πείνα ό,τι μπορούσα να βρω, επίσημες και ανεπίσημες πηγές, βιογραφίες, ντοκιμαντέρ, μαρτυρίες, αλληλογραφία, συνεντεύξεις, άρθρα σε εφημερίδες ή φυλλάδες. Πέρα απ’ τα μεγάλα, τα σημαντικά για την καριέρα και τη ζωή των γονιών του αλλά και των λοιπών δευτεραγωνιστών όπως η Χήρα (Τζάκι) ή ο Π.Π.Π. (Παζολίνι) αυτά που με ενδιέφεραν περισσότερο, ιδίως για την Κάλλας ήταν η καθημερινότητά της, οι μικρές ανθρώπινες συνήθειες, όχι μονάχα η façade της Λυρικής Θεάς. Η πολύχρονη έρευνα για την ιστορία (τους) με βοήθησε να χτίσω το σκηνικό στο οποίο ξεδιπλώνεται η μυθοπλασία και η πορεία του Ομέρο.

Τελικά τι ισχύει στ’ αλήθεια; Είχαν σκεφτεί ποτέ ο Ωνάσης με την Κάλλας να κάνουν παιδί;

Η Κάλλας δεν έκρυβε πως επιθυμούσε παιδί. Ή ίδια έλεγε αρχικά σε συνεντεύξεις (το 1960) πως θέλει να σταματήσει να τραγουδά και να γίνει μητέρα και αργότερα (1970) πως θα είχε παρατήσει ευχαρίστως την καριέρα της για να έχει οικογένεια, αλλά το πεπρωμένο δεν της το επέτρεψε. Όταν ξεκίνησε η σχέση τους ο Ωνάσης είχε ήδη τον πολυπόθητο και αγαπημένο διάδοχο της αυτοκρατορίας του και μια κόρη για την οποία δεν ενδιαφερόταν ιδιαίτερα, δεν νομίζω λοιπόν πως ήθελε άλλα παιδιά. Σε κάθε περίπτωση ένα παιδί εκτός γάμου, όπως είναι στη μυθοπλασία ο Ομέρο, δεν θα ήταν κάτι που θα αποδεχόταν δεδομένων των συνθηκών της εποχής. Αυτό αποτελεί και την ακρογωνιαία λίθο του δράματος.

Ο Ομέρο, ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου σας είναι ένας άνθρωπος που έζησε μια ζωή αλλιώτικη από αυτή που δικαιούταν και αυτό το γεγονός τον σημαδεύει οριστικά. Μπορούσε να είχε κάνει διαφορετικά άραγε; Μπορείς να αγνοήσεις την αληθινή καταγωγή σου όταν τη γνωρίζεις; Μπορείς να κάνεις σαν να μην συμβαίνει τίποτε;

Το ερώτημα αυτό και τα συνεπακόλουθά του –η γνώση είναι ευλογία ή κατάρα; μήπως η άγνοια είναι προτιμότερη;— έδωσαν στο μυθιστόρημά την κατεύθυνση αρχαίας τραγωδίας που ήθελα, μετέτρεψαν το Ομέρο σε άλλον Οιδίποδα, σ’ έναν άλλον Θησέα που αναζητά την οικογένειά του και την αλήθεια. Θα μπορούσε να πράξει αλλιώς από τη στιγμή που η βιολογική του καταγωγή του επιτίθεται σαν τραγούδι από Σειρήνες; Ο ίδιος αναρωτιέται καθ’ όλη τη διάρκεια της σαρανταετούς του έρευνας για τη σκοπιμότητά της, το υγιές ή μη της ανάγκης να βρει τα πάντα για τους γονείς του προκειμένου να καταλάβει τον εαυτό του. Στο τέλος, συνειδητοποιεί το αποτέλεσμα που είχαν όσα εκείνος διακαώς ποθούσε, στη ζωή αυτών που τα έζησαν και καταλήγει σε μια απάντηση την οποία ευελπιστεί να εφαρμόσει για να ξεκινήσει επιτέλους να ζει ως μονάδα, όχι ως το παιδί, το μυστικό, το όνειρο άλλων. Δεν θα προλάβει ωστόσο...

Ο άνδρας κάνει τη γενιά ή η γενιά τον άνδρα; Είμαστε εν τέλει, αυτόνομες οντότητες ή παιδιά των γονέων μας. Εσείς τι πιστεύετε;

Και ναι και όχι. Η άποψή μου, μέσα από τις σκέψεις και τη γραφή του Ομέρο, βρίσκεται ήδη στην αφιέρωση του βιβλίου, «στους γονείς μου, χάρη στους οποίους, εξαιτίας των οποίων, παρά τους οποίους είμαι αυτός που είμαι.» Τα χάρη και εξαιτίας αναφέρονται στην επίδραση που έχει το όνομα, το στενό οικογενειακό περιβάλλον μας στη διαμόρφωση μας και στην κατεύθυνση που παίρνει η ύπαρξή μας, το παρά στην απόφαση και την προσπάθεια να τα ξεφύγουμε. Ο καθείς και καθεμία μας δίνει τη δική του μάχη, και έχει, στο τέλος όταν γίνεται ο λογαριασμός, τα δικά του αποτελέσματα.

Πολλά έχουν ακουστεί για τη θυελλώδη σχέση μεταξύ του Αριστοτέλη Ωνάση και της Ντιβίνας. Εσείς προσωπικά, απ’ όσα έχετε διαβάσει και ακούσει ως τώρα, πιστεύετε ότι ο Ωνάσης αγάπησε, τελικά, πραγματικά την Κάλλας ή όχι; Και για εκείνη ήταν ο Ωνάσης ο έρωτας της ζωής της;

Πολλά έχουν γραφτεί, δηλωθεί και ακουστεί. Θα σας απαντήσω ως Ομέρο, εν μέρει βασισμένος στην έρευνά μου, εν μέρει στις ελπίδες και την εικόνα του ίδιου του ήρωα για τη σχέση αυτή: Η Κάλλας, η Μαριγώ, ήταν για τον Ωνάση η μοναδική γυναίκα ανάμεσα σε ερωμένες και συζύγους που αγάπησε πραγματικά, όσο μπορούσε, όσο ήξερε να αγαπά, και στην οποία είχε εμπιστοσύνη. Και για εκείνη ήταν ο άντρας της ζωής της, εραστής, πατέρας, εν δυνάμει σύζυγος, φίλος. Ήταν μία σχέση, στη φύση και την αλήθεια της οποίας ο πρωταγωνιστής εισάγεται με στερεοτυπικές αντιλήψεις και προκαταλήψεις για θύτη και θύμα, κακό και καλή, κακοποιητή και κακοποιημένη, σατανά και αγία. Με τον καιρό ωστόσο θα ανακαλύψει πως η πραγματικότητας δεν είναι άσπρη και μαύρη όπως πίστευε. Όλα αλλάζουν, η μόνη σταθερά είναι η αγάπη που είχαν οι γονείς του ο ένας για τον άλλο, αγάπη κάθε άλλο παρά τέλεια, αλλά πραγματική.

Σας ευχαριστώ ολόθερμα!

Εγώ σας ευχαριστώ!