Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε Facebook άλμπουμ.
Το βιβλίο «Δάγκουλας, ο δράκος της Θεσσαλονίκης».
Ο συγγραφέας Ανδρέας Βενιανάκης.
Οι εκδόσεις Επίκεντρο.

Στο βιβλιοπωλείο Νέστωρ έγινε η παρουσίαση του βιβλίου του Ανδρέα Βενιανάκη, «Δάγκουλας, ο δράκος της Θεσσαλονίκης. Συμβολή στην ιστορία των Ταγμάτων Ασφαλείας επί Κατοχής (1941-1944)», από τις εκδόσεις Επίκεντρο.

Μίλησαν για το βιβλίο ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης, ο φιλόλογος, ποιητής  και  ερευνητής της συγγραφικής ιστορίας της Πιερίας, Αντώνης Κάλφας και ο ίδιος ο συγγραφέας. Τους ομιλητές καλωσόρισε ο Νίκος Νέστωρας και τους έδωσε το λόγο αφού πρώτα εξέφρασε τη θετική γνώμη του για το βιβλίο.

Μετά από δεκαετή έρευνα και εξονυχιστικό ψάξιμο σε υπόγεια και αρχεία ο Ανδρέας Βενιανάκης προσέφερε στους απαιτητικούς αναγνώστες ένα κομμάτι της χώρας που δεν το αγγίξαμε όσο έπρεπε. Παρά τις τέσσερις εκδηλώσεις που πραγματοποιούνταν στην πόλη εκείνη την ώρα, το αναγνωστικό κοινό παρακολούθησε με αμείωτο ενδιαφέρον την παρουσίαση και συμμετείχε στη συζήτηση.

Ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης μεταξύ πολλών άλλων  μίλησε για την ιστορική περίοδο όπου έδρασε Δάγκουλας, για τα γεγονότα της μάχης του Κιλκίς, για την οργάνωση του Δάγκουλα η οποία υπαγόταν κατευθείαν στα SS και ότι ήταν ο φόβος και ο τρόμος και των άλλων ομάδων. Ανέφερε τη σχέση του Δάγκουλα με τον Βήχο και τον Πούλο Γεώργιο, για τις εκτελέσεις στον Γαλλικό ποταμό, για τα μπλόκα της Ευκαρπίας.

Στη συνέχεια πήρε το λόγο ο Αντώνης Κάλφας ο οποίος έκανε μια αναλυτική παρουσίαση του βιβλίου. Μεταξύ άλλων είπε, «Το βιβλίο αποτελεί καρπό πολυετούς έρευνας κυρίως σε αρχειακές πηγές (Ιστορικό Αρχείο Μακεδονίας, Γενικό Επιτελείο Στρατού, Υπουργείο Δημοσίας Τάξεως και Προστασίας του Πολίτη, Στρατολογικά Γραφεία, ληξιαρχεία, δημοτολόγια κλπ.) αλλά και σε ποικίλες πηγές πληροφόρησης (θύματα αλλά και θύτες της περιόδου, εφημερίδες και βεβαίως την αναγκαία βιβλιογραφία γύρω από το αντικείμενο).

Ο Αντώνης Δάγκουλας, ο οποίος κατάφερε να μετατραπεί στον εφιάλτη της Θεσσαλονίκης και του δημοκρατικού της κόσμου αφού ο δωσίλογος και συνεργάτης των Γερμανών Δάγκουλας (1907, Αρτάκη Μικράς Ασίας— Θεσσαλονίκη, 21.11.1944) δολοφόνησε τουλάχιστον 334 ανθρώπους. Ο Βενιανάκης μέσα από την έρευνά του βρήκε στοιχεία μόνο για τους 259 (βεβαιώσεις νεκροταφείων, δημοτολόγια) αφού ο Δάγκουλας δεν άφηνε πάνω στα θύματά του κανένα αποδεικτικό στοιχεία ενώ σύμφωνα με τους υπολογισμούς του συγγραφέα οι θάνατοι δυνατόν να είναι περισσότεροι (ίσως και 600).

Όπως δήλωσε ο συγγραφέας της μελέτης στον καλό δημοσιογράφο Απόστολο Λυκεσά (εφημερίδα των συντακτών, 31.7.2016): «Έγραψα το βιβλίο σαν εξιλέωση, γιατί η δράση του Δάγκουλα στοιχειώνει ακόμη τις ψυχές των Θεσσαλονικέων που ποτέ δεν ξέχασαν τη δράση του πρώτου “δράκου”».

Ο συγγραφέας Ανδρέας Βενιανάκης πήρε τον λόγο αμέσως μετά και μίλησε χωρίς χαρτιά, από καρδιάς. Δικαιολογημένα αφού η ιστορία του Δάγκουλα ήρθε στο φως μετά από  δεκαετή έρευνα όπως έγραψα παραπάνω. Θα μπορούσε να μιλά μέχρι το πρωί για τα γεγονότα και την εμπειρία του από  την έρευνα σε ένα ακροατήριο που διψούσε να μάθει.

Μίλησε για τη γυναίκα του Δάγκουλα που προκαλούσε αναμνήσεις ευγνωμοσύνης. Στη διάρκεια του Εμφυλίου πολέμου η Καλλιόπη πάντα ντυμένη στα μαύρα προσέφερε την αμέριστη συμπαράσταση της σε φυλακισμένους αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού που κρατούνταν στις φυλακές του Βαροσίου. Σε αυτούς τους πρώην αντάρτες του ΕΛΑΣ προσέφερε τρόφιμα αλλά και μια βελέντζα για να μη κρυώνουν ενώ δεν έπαυε να κατηγορεί τον σύζυγο της για τα εγκλήματα που διέπραξε. Οι φυλακισμένοι αντάρτες κατασκεύασαν ένα ξύλινο δίσκο με ανάγλυφα στον οποίο χάραξαν τα αισθήματα ευγνωμοσύνης που ένιωθαν για εκείνη. Η Καλλιόπη πέθανε το 1960 πάντα ντυμένη στα μαύρα θρηνώντας για τα εγκλήματα του συζύγου της.

Μίλησε για τους εκβιασμούς που έκαναν οι Δαγκουλαίοι στις γυναίκες, τις αδελφές και μάνες των κρατουμένων για ερωτικές περιπτύξεις προκειμένου να ελευθερωθούν. Με αποτέλεσμα αυτές οι γυναίκες να γυρνούν ως τρελές στους δρόμους της Θεσσαλονίκης. Ακόμη περιέγραψε τη ιστορία της σύλληψης του Δάγκουλα που αν και τραυματισμένος είχε μια βαλίτσα λίρες στο πλευρό του. Ακόμη όταν μεταφέρθηκε στο Δημοτικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης (σημερινό «Γ. Γεννηματάς») που το ανακριτικό του ΕΛΑΣ του πήρε  τη μοναδική κατάθεση που υπάρχει μέσα στο βιβλίο ενώ εκατοντάδες πολίτες είχαν μαζευτεί έξω από το νοσοκομείο για να τον λιντσάρουν. Και πολλά άλλα περιστατικά που θα τα διαβάσετε σ’ αυτό το βιβλίο των 325 σελίδων όσοι δεν κατάφεραν να έρθουν στην παρουσίαση .

Ο συγγραφέας απήντησε στις ερωτήσεις του κοινού οι οποίες ήταν και δικά μου ερωτήματα που γεννήθηκαν ακούγοντας τις ομιλίες. Όπως, τιμωρήθηκαν οι ένοχοι από τη Δικαιοσύνη ή μόνο από τον λαό; Ο συγγραφέας υπέγραψε τα αντίτυπα των βιβλίων του και συζήτησε κατ’ ιδίαν με τους αναγνώστες γιατί όλοι κάτι είχαν να θυμηθούν από εκείνη την εποχή .

Το Bookia εύχεται να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο και τον συγχαίρει για την έρευνα βγάζοντας στο φως το παρασκήνιο της νεότερης ιστορίας. Γι αυτά που ίσως δειλιάζουμε να ονοματίσουμε. Που ίσως ακόμη φοβόμαστε. Μα μέχρι πότε; Αν όχι τώρα, πότε θα μιλήσουμε καθαρά για να αποφύγουμε τα τυχόν λάθη;