Γράφει: Παναγιώτης Σιδηρόπουλος

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε άλμπουμ τού Facebook.
Η σελίδα τού Μωβ Σκίουρου στο Facebook.

Όταν άρχιζε αυτή η περιπέτεια με το Bookia, με αφορμή κάποια γεγονότα, έγραψα ένα άρθρο με τίτλο «Βιβλιοπώλης ή πωλητής;». Εκεί, περιέγραφα το κατ' εμέ πρότυπο τού βιβλιοπώλη.

Εάν έγραφα σήμερα αυτό το άρθρο θα μου ήταν πολύ πιο εύκολο διότι θα πρόβαλα αυτό το πρότυπο βιβλιοπώλη στα πρόσωπα τής Χριστίνας Χαραλαμποπούλου και του Σπύρου Παπαϊωάννου, των δημιουργών τού «Μωβ σκίουρου», το βιβλιοπωλείο στην πλ. Καρύτση, στο κέντρο τής Αθήνας. Όμως σκέφτομαι, ίσως να τους αδικούσα έτσι!

Πρόσφατα ο Μωβ Σκίουρος έκλεισε 2 χρόνια και τα γιόρτασε. Εμείς βρεθήκαμε εκεί, καταγράψαμε εικόνες και μιλήσαμε με «τα παιδιά». Δύο χρόνια; Όσα και το Bookia! Και τα δύο ξεκίνησαν την ίδια χρονιά και την ίδια εποχή, τον Αύγουστο τού 2013.

«Τον Αύγουστο, όντας άνεργοι, δεν πήραμε εφημερίδα για αγγελίες, είπαμε, "κάτι πρέπει να κάνουμε". Με πρότυπο το "Βιβλιοστάτη" τού Γιώργου Τάσου στο Παγκράτι, αποφασίσαμε να ανοίξουμε ένα βιβλιοπωλείο. Μέσα σε 15 ημέρες βρήκαμε αυτό το χώρο, το διαμορφώσαμε μόνοι μας και ξεκινήσαμε», μας είπε ο Σπύρος ξεκινώντας την πραγματικά ενδιαφέρουσα συζήτηση.

Ο Σπύρος σπούδασε Φιλολογία αλλά αργότερα συνέχισε με θεατρολογία ενώ η Χριστίνα τελείωσε το τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών τής Παντείου και το Ιστορικό/Αρχαιολογικό τού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Αυτό που κάνει ιδιαίτερο το βιβλιοπωλείο τους είναι η προσωπική σφραγίδα τους, πρώτα απ' όλα στους τίτλους. Εδώ, ο αναγνώστης δεν θα βρει όλα τα βιβλία που κυκλοφορούν, θα βρει τις προσωπικές επιλογές τού Σπύρου και τής Χριστίνας, μία «ψαγμένη» βιβλιοθήκη με βιβλία όχι πρώτης εμπορικής γραμμής αλλά «πραγματικά λογοτεχνικά διαμάντια», όπως τα αποκαλούν οι ίδιοι. Τίτλοι, συγγραφείς, ακόμα και εκδοτικοί οίκοι, που σίγουρα δεν θα βρούμε σε όλα τα βιβλιοπωλεία.

«Με άξονα τα διαβάσματά μας που όλο τα επεκτείνουμε, κάνουμε τις επιλογές των βιβλίων και το κοινό μας εκτιμά ακριβώς αυτό, το ότι εδώ βρίσκουν αυτά τα συγκεκριμένα βιβλία αλλά και το ότι δεν βρίσκουν κάποια άλλα», σχολίασε ο Σπύρος και συνέχισε, «Ξέρουμε τι διαβάζει ο κόσμος μας, πάμε στους εκδότες, βλέπουμε βιβλία και λέμε, "Αυτό θα αρέσει στον τάδε", ας το πάρουμε».

Προσωπική σφραγίδα όμως και στις σχέσεις με τους πελάτες. Λάθος! «Εδώ δεν έχουμε πελάτες, έχουμε φίλους», είπε Χριστίνα όταν τής ζήτησα να δώσει το στίγμα τής προσπάθειάς τους και συμπλήρωσε με τη χαρακτηριστική προσφώνηση τού, φίλου τους πλέον, ποιητή, Αντώνη Τσόκου, «Είστε οι παιδικοί φίλοι τής ενήλικης ζωής μου». «Εδώ γνωρίσαμε πολύ κόσμο, συγγραφείς, εκδότες, μας αγάπησαν, κάναμε πολλούς φίλους», συμπλήρωσε ο Σπύρος.

Ενδιαφέρον έχει και το πως προέκυψε η εκδοτική δραστηριότητα τού Μωβ Σκίουρου, και απ' ότι φαίνεται, όπως και το βιβλιοπωλείο, από τις ανάγκες και τις ανησυχίες τους. Ο Σπύρος περιγράφει πως ξεκίνησαν όλα, «Σε ένα μπαρ είδα να περιφέρεται ο Μάριος Ποντίκας, ως φιλόλογος τον διάβαζα. Μέσω ενός κοινού φίλου γνωριστήκαμε και δέσαμε. Συζητώντας, ήρθε η κουβέντα στον Προμηθέα Δεσμώτη, "Δουλεύω ένα κείμενο πάνω σε αυτό, να στο στείλω να το δεις; Όχι να το εκδώσεις, απλά να το δεις", μου είπε. Το βράδυ τής ημέρας που το λάβαμε, είπα στη Χριστίνα, "Αν εκδίδαμε κάτι αυτό έπρεπε να ήταν. Δεν του είπαμε τίποτα από ευγένεια, ήταν σε άλλο εκδοτικό. Διαπιστώνοντας όμως αργότερα ότι δεν το πήγε σε άλλο οίκο, τού το προτείναμε". Αυτό ήταν».

Πίσω όμως από τους διανοούμενους βιβλιοπώλες αναδεικνύεται και ένα ώριμο επιχειρηματικό κριτήριο ή ένστικτο, στην ερώτηση εάν μετάνιωσαν για τις αυστηρές επιλογές τους που αντικειμενικά τους περιορίζει την αγορά, απάντησαν κοφτά, «Εάν δεν κάναμε αυτές τις επιλογές, δεν θα είχαμε ούτε αυτόν τον κόσμο που έχουμε!». Φαίνεται λοιπόν ότι αυτή η «ιδιομορφία» τού βιβλιοπωλείου είναι και το ανταγωνιστικό του πλεονέκτημα.

Στην παρέα βρέθηκε και ο συγγραφέας Νικόλας Περδικάρης που το βιβλίο του «Ο σκύλος με το λουλούδι στο στόμα» από τις εκδόσεις Ροδακιό, φιγουράρει στη βιτρίνα τού βιβλιοπωλείου. Επιβεβαίωσε και με την ιδιότητά του τα λεγόμενα τού Σπύρου και τής Χριστίνας, «Δίνουν αξία και προσοχή σε νέους συγγραφείς, σε όσους δεν ενδιαφέρονται μόνον να επιτύχουν εμπορικά, χωρίς να σημαίνει ότι η εμπορική επιτυχία είναι κακό πράγμα. Χρειάζεται μία τρυφερή προσέγγιση των ανθρώπων που αγαπούν τα γράμματα. Πάνω απ' όλα είμαστε φίλοι και στη φιλία πρέπει να ερχόμαστε κοντά».

Όλες οι σχέσεις έχουν μία αρχή και αυτή την αρχή με το Μωβ Σκίουρο μάς περιέγραψε ο Νικόλας, «Ήμουν σε ένα μπαρ όπου ένας νεαρός με ρωτάει αν είμαι ο Νικόλας Περδικάρης για να δηλώσει αμέσως μετά, "Μόλις χθες πήρα το βιβλίο σου από το Μωβ Σκίουρο". Τότε δεν γνώριζα τι ήταν και τον ρώτησα τι είναι ο Μωβ Σκίουρος. "Βιβλιοπωλείο στην Καρύτση, δεν το ξέρεις;", μου απάντησε».

Η τελευταία φράση τού Νικόλα νομίζω ότι συμπυκνώνει αυτή τη σχέση που δημιουργούν ο Σπύρος και η Χριστίνα με όσους συναντούν στο δρόμο τους, «Τους ευχαριστώ, χαίρομαι που τους γνώρισα και μαζί όλη την παρέα του Μωβ Σκίουρου. Γνωριστήκαμε εδώ, μέσω τού βιβλίου μου το οποίο μας έφερε κοντά διότι αγαπάμε όλοι τη λογοτεχνία. Ίσως είναι απόλυτο αλλά επειδή έχουμε την ίδια ηλικία, τις ίδιες ανησυχίες, επικοινωνούμε καλύτερα, δεν ντρεπόμαστε, π.χ. εγώ δεν ήξερα το Γονατά, μου τον πρότειναν τα παιδιά, έχω δηλαδή το θάρρος να ρωτήσω για κάποιον που δεν ξέρω! Σε άλλους ίσως να ντρεπόμουνα. Τους ευχαριστώ για τη φιλία και για όλο αυτό».

Όσο συζητούσαμε, έρχονταν και έφευγαν αναγνώστες, εκδότες, συγγραφείς, όλοι φίλοι, όλοι μία παρέα με ζεστή ανθρώπινη σχέση, χωρίς τυπικότητες.

Ο Μωβ Σκίουρος βρίσκεται πάνω στην πλ. Καρύτση, πίσω από την εκκλησία. Ιδιαίτερα τα σαββατοκύριακα και από το μεησμέρι, το χώρο έξω από το βιβλιοπωλείο και τα παρακείμενα καφέ, επισκέπτονται διανοούμενοι, καλλιτέχνες, συγγραφείς, εκδότες, ακούγεται ζωντανή μουσική, δημιουργείται μία ατμόσφαιρα που θυμίζει άλλες εποχές, ένα στέκι τής Αθηναϊκής διανόησης.

Το Bookia στηρίζει ΚΑΙ τα βιβλιοπωλεία, που το καθένα με το δικό του τρόπο και προσέγγιση προσπαθεί να σταθεί και να στηρίζει το βιβλίο. Περιμένουμε και άλλες τέτοιες εκδηλώσεις για να γνωριστούμε με τους βιβλιοπώλες και να τους γνωρίσουμε στο κοινό.