Γράφει: Παναγιώτης Σιδηρόπουλος

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε άλμπουμ τού Facebook.
Σχετικά με το Βιβλίο.
Σχετικά με το συγγραφέα Στέλιο Στυλιανίδη.

Οι εκδόσεις Τόπος και ο ΙΑΝΟS παρουσίασαν το βιβλίο του Στέλιου Στυλιανίδη, «Σύγχρονα Θέματα Κοινωνικής και Κοινοτικής Ψυχιατρικής. Για μια κριτική ανθρωποκεντρική ψυχιατρική». Για το βιβλίο μίλησαν:

• ο Βασίλης Δημόπουλος, Ψυχίατρος-Διδάσκων Ψυχαναλυτής της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας,
• η Ελένη Νομίδου, πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Οικογενειών για τη Ψυχική Υγεία,
• ο Δημήτρης Πλουμπίδης, πρόεδρος Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας-καθηγητής στο πανεπιστήμιο Αθηνών,
• η Φωτεινή Τσαλίκογλου, συγγραφέας-καθηγήτρια στο Πάντειο πανεπιστήμιο,
• η Αγγέλα Τριανταφύλλου, πρόεδρος Συλλόγου για την Ψυχική Υγεία Σ.Ο.Ψ.Υ. Πατρών-Γενική Γραμματέας Π.Ο.Σ.Ο.Ψ.Υ.,

ενώ τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Στέλιος Κούλογλου.

Αυτή είναι η δεύτερη παρουσίαση βιβλίου που καλύφθηκε τηλεοπτικά από το Bookia. Έγινε μία σημαντική προετοιμασία στην επικοινωνία, που είχε ως αποτέλεσμα να γεμίσει η αίθουσα τού ΙΑΝΟΥ στη Σταδίου 24. Η παρουσίαση μεταδόθηκε ζωντανά μέσω Ίντερνετ ενώ είναι διαθέσιμη και εδώ για όσους την έχασαν ή θέλουν να τη μελετήσουν, διότι πραγματικά, πρόκειται για παρουσίαση που χρίζει μελέτης, ειδικά από το ακαδημαϊκό κοινό τού γνωστικού πεδίου τού συγγραφέα.

Ο Στέλιος Κούλογλου ευχαρίστησε τούς "ευτυχώς όχι συναδέλφους" στο πάνελ και συνδύασε με διάθεση χιούμορ την ιδιαίτερα φορτισμένη προεκλογική ατμόσφαιρα με την έκδοση τού βιβλίου. "Το έκανε επίτηδες ο Στέλιος (ο συγγραφέας)", είπε και συνέχισε αναλύοντας το σκεπτικό αυτής τής διαπίστωσης, "Έχουμε εκλογές, κυκλοφορεί πολύ τρέλα σκέφτηκε, άρα θα πουλήσουμε καλά!". Δήλωσε ευτυχής για το βιβλίο και παρουσίασε τους ομιλητές και τις ακαδημαϊκές τους περγαμηνές από τις οποίες ο καθένας αντιλαμβάνεται το επίπεδο και τής εκδήλωσης και τού βιβλίου.

Ο κος Βασίλης Δημόπουλος αφού ευχαρίστησε για την τιμή τής παρουσίας του, αντίθετα με τον Στέλιο Κούλογλου που δήλωσε ευτυχής που ο συγγραφέας δεν είναι συνάδελφός του, δήλωσε ευτυχής που ο Στέλιος Στυλιανίδης είναι συνάδελφός του "αν και τον ζηλεύω", όπως δήλωσε. "Τον ζηλεύω για το πολυδιάστατο έργο του και το εύρος των προσεγγίσεων στα διάφορα θέματα".

Μίλησε με την επιστημονική του ιδιότητα για το βιβλίο των 700 και πλέον σελίδων και το περιεχόμενό τους. Στάθηκε ειδικά στα κεφάλαια που τον κέρδισαν περισσότερο, το θέμα που πραγματεύονται και το πως επηρεάζουν την ψυχιατρική επιστήμη.

"Με το Στέλιο ξεκινήσαμε μαζί. Το δικό του έργο είναι πιο συνθετικό από το δικό μου. Ο Στέλιος Στυλιανίδης είναι ψυχαναλυτής με ντιβάνι", είπε για τον ίδιο το συγγραφέα και συνέχισε με μία εκλαϊκευμένη περιγραφή μερικών βασικών θεμάτων τής ψυχαναλυτικής. Πως ο άνθρωπος από βρέφος διαπιστώνει τις ανάγκες του και τους τρόπους να τις ικανοποιήσει, τη διαφορά τής ανάγκης από την επιθυμία και το ρόλο τής "καλής μαμάς". Ακόμα, πως αυτές οι γενετήσιες αρχές προβάλλονται σε επίπεδο οικονομίας.

Συνέχισε την ομιλία του συσχετίζοντας την πολιτική και την κοινωνία με την ψυχανάλυση αναφέροντας και μία παραβολή. "Σε ένα χωριό όπου υπήρχε ένας ράφτης και ένας σιδεράς, ο ράφτης έκανε ένα έγκλημα. Όπως λόγω τού ότι δεν μπορούσαν να καταδικάσουν το ράφτη επειδή των χρειαζόταν, καταδίκασαν στη θέση του το σιδερά".

"Ελπίζω να μην σας μπέρδεψα", είπε κλείνοντας και σημειώνοντας ότι το βιβλίο επικεντρώνει στην πρακτική και όχι στη θεωρία.

Ο Στέλιος Κούλογλου διαβεβαίωσε τον ομιλητή ότι δεν μας μπέρδεψε και χαρακτήρισε πολύ χρήσιμη την παραβολή με το ράφτη και το σιδερά δίνοντας αμέσως το λόγο στο Δημήτρη Πλουμπίδη.

Ο κος Δημήτρης Πλουμπίδης συνέδεσε αρχικά το περιεχόμενο τού βιβλίου με το έτος κυκλοφορίας του, 2014. "Ο συγγραφέας λαμβάνει υπόψη του την τρέχουσα κατάσταση", είπε. "Οι σκέψεις που μου γεννιούνται είναι πως θα διατηρήσουμε τις δομές ενάντια στον κίνδυνο εγκατάλειψης τής ψυχιατρικής υγείας. Τα θέματα τής ψυχικής υγείας είναι αλληλένδετα με τα άλλα κοινωνικά ζητήματα. Όμως, είναι θέματα που εξαρτώνται από την εκλογική συγκυρία".

Μίλησε για το συγγραφέα "τού οποίου η εμπειρία από τη συμμετοχή του σε διεθνείς οργανισμούς φαίνεται σε πολλά κεφάλαια τού βιβλίου", όπως είπε. "Φαίνεται στις αναφορές σε διακηρύξεις και στους πίνακες από μελέτες".

"Ιδιαίτερα σημαντικό είναι ότι αναφέρεται σε παραδείγματα καλών πρακτικών σε μείζονα ζητήματα τής ψυχιατρικής, στη θεραπεία και στη λειτουργία των ομάδων θεραπείας με σκοπό την προαγωγή τής ψυχικής φροντίδας".

Στη συνέχεια ο κος Πλουμπίδης μίλησε για το βιβλίο περιγράφοντας αναλυτικά το περιεχόμενό του, κεφάλαιο προς κεφάλαιο, μένοντας περισσότερα σε κάποια ιδιαίτερα κεφάλαια όπως αυτό για τα δικαιώματα των χρηστών ψυχικών υπηρεσιών ή αυτό με τη μελέτη τού σήμερα και της κρίσης, με όλο το περιεχόμενο τού βιβλίου να τείνει προς τεκμηριωμένες προτάσεις δράσεων.

"Ο Στέλιος Στυλιανίδης έπρεπε να σκεφτεί και τους φοιτητές που απλώς θέλουν να περάσουν το μάθημα, δίνοντάς τους ένα τούβλο 700 σελίδων", είπε κλείνοντας την ομιλία του και πειράζοντας το συγγραφέα.

Ο Στέλιος Κούλογλου, ως συντονιστής, λάμβανε εξ αρχής οδηγίες από το συγγραφέα για το ποιος θα μιλήσει. Σε αυτό το σημείο όμως αντέδρασε, "Ποιος θα μιλήσει τώρα; Όπως βλέπετε είμαι απλά προεδρεύων, μία τηλεοπτική γλάστρα, έτσι με χρησιμοποιεί ανέκαθεν ο Στυλιανίδης".

Η κα Αγγέλα Τριανταφύλλου δήλωσε ότι δεν θα μπορούσε να απουσιάζει σήμερα παρά τις ιδιαίτερες δυσκολίες που είχε. "Όχι μόνον επειδή ο Στέλιος Στυλιανίδης είναι φίλος μου αλλά και διότι ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τις οικογένειες και τους ίδιους τους χρήστες υπηρεσιών ψυχικής υγείας".

Δήλωσε "μητέρα παιδιού που πάσχει από σχιζοφρένεια και όχι ενός σχιζοφρενούς". Δείτε πως οι η διαφορετική χρήση μίας λέξης αλλάζει εντελώς τη στάση μας απέναντι στο υποκείμενο! Μίλησε ιδιαίτερα και με ιδιαίτερη ευαισθησία για την κατάχρηση των όρων τής ψυχιατρικής, π.χ., λέμε "αυτός είναι τρελός", "ζούμε μία σχιζοφρενή κατάσταση". "Αυτά μας ενοχλούν", είπε.

"Ψυχική υγεία δεν είναι τα κονδύλια. Κονδύλια ήρθα πολλά αλλά... είχαμε τη Λέρο. Είναι θέμα αντίληψης. Έχουν γίνει μεγάλες αλλαγές βέβαια, δεν έχουμε πια Λέρο, ο ασθενής δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως αντικείμενο. Όμως, η ψυχιατρικές υπηρεσίες είναι προσαρμοσμένες στα μέτρα των εργαζομένων και όχι των χρηστών των υπηρεσιών. Αντιμετωπίζουμε μία κάκιστη κρατική πολιτική ενώ προσπαθούμε ταυτόχρονα να αλλάξουμε και το δημόσιο λόγο".

"Ο Στέλιος Στυλιανίδης αγωνίστηκε απ' όλες τις θέσεις στις οποίες βρέθηκε, όμως ακόμα δεν λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η δική μας γνώμη στο σχεδιασμό".

"Είναι ένα σπουδαίο βιβλίο", είπε και έκλεισε λέγοντας, "Στα παραδείγματα καλών πρακτικών περιλαμβάνει και πρακτική από το σύλλογό μας. Δεν θέλουμε μόνον ψυχιάτρους και επιστήμονες αλλά ανθρώπους και με άλλα προσόντα που ο Στέλιος Στυλιανίδης τα έχει".

Ο Στέλιος Κούλογλου ενημέρωσε για το ενδιαφέρον τού οίκου Springer να μεταφράσει το έργο στα αγγλικά.

Η κα Φωτεινή Τσαλίκογλου μίλησε για την τρέλα. "Προβάλλεται σαν αίνιγμα. Φοβίζει. Απωθεί. Στο τέλος κερδίζει ο φόβος. Για την ετυμολογία τής λέξης, προέρχεται από τη σανσκριτική -τρες- που σημαίνει τρόμος, τρέπομαι σε φυγή. Αν ένας πολιτισμός κρίνεται από τη φροντίδα που παρέχει στα ευάλωτα μέλη, τότε το βιβλίο είναι κάτι περισσότερο, παράγει πολιτισμικό έργο".

"Ο χώρος των Ψ πάσχει από το μικρόβιο τής διαχειριστικής διεκπεραιωσιμότητας. Είναι σαν να προσπαθείς να αντιμετωπίσεις μία ακατάσχετη αιμορραγία με μία αραχνοΰφαντη γάζα. Το βιβλίο αναδεικνύει δυσκολίες και αδιέξοδα αλλά δίνει και την ελπίδα ίασης. Παρά την πρόοδο υπάρχουν γκρίζες ζώνες".

"Το Στέλιο τον γνωρίζω πολλά χρόνια", είπε για το συγγραφέα και συνέχισε, "Από τις αρχές τού '80 σε ένα συνέδριο. Τρομάζει η ταχύτητα με την οποία κύλισαν τα χρόνια. Τότε ήταν ένας νεαρός ψυχίατρος. Φαινόταν όμως στο βλέμμα του ο προσανατολισμός του στο δίπολο τής ψυχικής οδύνης και ήρθε πρόσωπο με πρόσωπο με αυτήν".

"Το βιβλίο παρέχει τεκμηριωμένες σκέψεις και πρακτικές για έναν άλλο τρόπο συνύπαρξης με τον ψυχικά ασθενή. Η ψυχιατρική δεν είναι ένας απλός κλάδος τής ιατρικής. Δεν λειτουργεί με συμπτώματα και ίαση αλλά με συνύπαρξη. Με ή χωρίς κρεβάτι στον ώμο ενός ψυχιάτρου, είναι μεγάλο το βάρος, το συμβολικό. Στο έργο συμμετέχουν απ' όλο το φάσμα των ειδικοτήτων ψυχικής υγείας όπου αιωρείται ο φόβος τού ηγεμονισμού. Όμως, διαφορετικά, μένει ο καθένας στο γνωστικό του καλύβι παρότι νομίζει ότι είναι παλάτι, καλύβι είναι".

"Ποιος και με τι κριτήρια κρίνει κάποιος τι είναι το φυσιολογικό;", αναρωτήθηκε η ομιλήτρια και κλείνοντας την ομιλία της ανέφερε μία ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα έκφραση, "Καλός ψυχαναλυτής είναι ο τραυματισμένος ψυχαναλυτής".

"Βρέθηκα σε πολλά πάνελ αλλά αυτό τείνει προς group therapy", είπε ο κος Κούλογλου και έδωσε το λόγο στον ίδιο το συγγραφέα.

Ο κος Στέλιος Στυλιανίδης αφού ευχαρίστησε με τη σειρά του όλους τους συντελεστές τής εκδήλωσης, δήλωσε συγκινημένος από αυτά που ακούστηκαν. "Κλείνει ένας κύκλος γνώσεων", είπε.

Περιέγραψε την υπόθεση τής Λέρου όπου την επισκέφθηκε με εκπροσώπους τής Κομισιόν οι οποίοι, όπως είπε, είχαν αντιμετωπίσει πολύ σκληρές καταστάσεις στην επαγγελματική τους καριέρα. Παρόλα αυτά, θυμάται, "έκλαιγαν σαν μικρά παιδιά από αυτό που αντίκρισαν".

"Ως πότε η βλακεία θα έχει τέτοια αποτελέσματα σε άλλους ανθρώπους;", αναρωτήθηκε. "Πάνω σε αυτό προσπαθώ να χτίσω νέες πρακτικές. Ως διευθυντής τού Νταού Πεντέλης έζησα τον ένοπλο ψυχιατρικό λόγο, τον ψυχισμό και τα φάρμακα. Δέχθηκα απειλές για την οικογένειά μου από τους εργαζόμενους που αντιδρούσαν, κυριαρχούσε η ανομία, οι μίζες και η διαπλοκή."

"Η σκυτάλη στους νέους. Να πάνε ένα βήμα πιο πέρα", είπε και ενημέρωσε για το ενδιαφέρον και των Ιταλών να μεταφράσουν το έργο. "Γιατί όμως θέλουν να μάθουν τι κάναμε εμείς εδώ;", αναρωτήθηκε. "Διότι δεν υπάρχει προηγούμενο στην Ευρώπη, κινητοποιεί τη σκέψη, προτείνει αλλαγές με υπέρβαση", απάντησε ο ίδιος ως βαθύς γνώστης τού αντικειμένου.

Ευχαρίστησε όλους τους παρευρισκόμενους, τους ομιλητές, το δημοσιογράφο τής Le Monde που παρευρίσκονταν αλλά ευχαρίστησε ειδικά την οικογένειά του, τα παιδιά του που τόσα χρόνια ανέχτηκαν την τρέλα του, την καλή τρέλα με την οποία δίνεσαι σε ένα σκοπό.

Την εκδήλωση έκλεισε ο Παρασκευάς Αυγερινός, πρώην Υπουργός Υγείας και Πρόνοιας. "Θυμάμαι τη Λέρο! Όταν είχες πάει εσύ (αναφερόμενος στο συγγραφέα) είχαν φτιάξει τα πράγματα, κάπως. Θυμάμαι τις μάνικες, να πετάνε το φαγητό σαν σε ζώα! Είμαι χαρούμενος για το παιδί τού φίλου μου, άκουσα ωραία πράγματα σήμερα, σας ευχαριστώ".

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε άλμπουμ τού Facebook.
Σχετικά με το Βιβλίο.
Σχετικά με το συγγραφέα Στέλιο Στυλιανίδη.