Γράφει: Αντώνης Σκιαθάς

Η Κατερίνα Σαμψώνα ζει και εργάζεται στην Πάτρα. Το Δεύτερες Ζωές είναι το πρώτο της μυθιστόρημα.

Κάπως έτσι μας συστήνεται η πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέας, με μία πρόταση.

Το Δεύτερες Ζωές είναι η ιστορία μάνας και κόρης, εστιάζοντας κυριώς στην ιστορία της κόρης, της Ειρήνης. Ξεκινάει με την Μαριώ, τη μάνα, αρχες του 20ου αιώνα. Μιά γυναίκα δυναμική για την εποχή εκείνη, που υποχρεώνεται όμως να παντρευτεί έναν άντρα πολύ μεγαλύτερό της, μετά από την πίεση του πατέρα της. Ο γάμος δεν κρατάει πολύ, λήγει με τραγικό τρόπο, με την Μαριώ να επιστρέφει στο πατρικό της αγκαλιά με την μικρή Ειρήνη, ξεκινώντας έτσι μια νέα ιστορία. Τη μεγαλύτερη, με αφετηρία την Κεφαλονιά και κατάληξη στην Θεσσαλονίκη.

Με αφορμή την πρόσφατη έκδοση του βιβλίου της, την συναντήσαμε και της θέσαμε τα ερωτήματά μας.

Θα ξεκινήσω από τον τίτλο του βιβλίου. Δεύτερες Ζωές, πόσες ερμηνείες μπορεί να έχει ένας τέτοιος τίτλος;

Αμέτρητες, εξαρτάται βέβαια και από τη ζωή του καθενός από εμάς. Μπορεί να αφορά κρυφες ζωές, δεύτερες ευκαιρίες, ή την κληρονομική συνέχεια μιας ιστορίας, όπως συμβαίνει και στην συγκεκριμένη του βιβλίου. Από τη Μαριώ στην Ειρήνη.

Διαλέξατε να γράψετε την ιστορία δύο γυναικών που πήγαν κόντρα στα δεδομένα της εποχής τους. Γιατί τις τοποθετήσατε στις αρχές του 20ου αιώνα;

Ο χαρακτήρας της βασικής ηρωίδας μου, της Ειρήνης, ήταν αποτέλεσμα της τυχαίας συνάντησής μου με μία ηλικιωμένη γυναίκα αρκετά χρόνια πριν. Αν θυμάμαι καλά πρεπει να ήταν το 2000. Με είχε εντυπωσιάσει ο δυναμισμός που έβγαζε η γυναίκα εκείνη παρόλο που κόντευε τα 100. Η σκέψη της, ο τρόπος που αντιμετώπιζε το τέλος που ερχόταν. Το κυριότερο ήταν ότι ήταν περήφανη για το τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισε τις δυσκολίες τότε, εξαιτίας της ζωής που επέλεξε. Σήμερα θα ήταν μία συνηθισμένη γυναίκα που εργάζεται, ερωτεύεται και που αποφασίζει η ίδια πως θα πορευθεί. Το γεγονός ότι είχε να κάνει με την εποχή εκείνη, με γοήτευσε ακόμα περισσότερο. Οπότε, η αρχική δομή σχεδιάστηκε εντελώς αβίαστα εμπνευσμένη απο τον χαρακτήρα εκείνης της γυναίκας.

Οπότε έχετε στοιχεία από τη ζωή της;

Από τη ζωή της όχι, από τον χαρακτήρα της ναι. Ήταν στιγμές που ευχόμουν να ζούσε για να μου πει τη γνώμη της, αλλά θα μείνω με την απορία.

Θεωρείτε ότι έχουν διαφοροποιηθεί οι συνθήκες για τις γυναίκες στην εποχή μας;

Σε γενικά πλαίσια ναι, αλλά όχι θεαματικά. Φαινομενικά οι γυναίκες έχουν περισσότερες ελευθερίες, μπορούν να σπουδαζουν, να εργάζονται, να βγαίνουν ελεύθερα και ότι άλλο μπορούμε να σκεφτούμε, αλλά πάντα, σε ένα σεβαστό ποσοστό της κοινωνίας ,θα υπάρχει ένα «αλλά» σύγκρισης, στη δουλειά της, την οικογένειά της, ότι αφορά την ανατροφή των παιδιών της, στην έκφραση των απόψεών της, την σεξουαλική απελευθέρωσή της και ότι άλλο προκύπτει στην πορεία.

Κάποιοι θα ισχυριστούν ότι είστε προκατειλημμένη.

Όχι κάθε άλλο, απλά είμαι γυναίκα και ξέρω τι αντιμετωπίζουμε

Το βιβλίο σας εμπεριέχει και το στοιχείο της απώλειας. Παρατηρείται όμως η διαφορετική διαχείρισή της από την πλευρά των αντρών και διαφορετική από την πλευρά των γυναικών.

Τυχαίο είναι, δεν είναι τόσο θέμα φύλου, όσο χαρακτήρα. Εδώ εξυπηρετούσε την εξέλιξη της ιστορίας. Η απώλεια, ότι μορφή και αυτή να έχει, έχει να κάνει κυρίως με τις ψυχικές αντοχές του κάθε ανθρώπου και την δυνατότητα του να αναλύει τις καταστάσεις, να κρατάει αυτό που χρειάζεται και να συνεχίζει. Ακόμα και η απώλεια ενός ανθρώπου, μπορεί να πάρει χρόνο, αλλά μπορείς να συνεχίσεις κουβαλώντας μέσα σου αυτό που έχεις ανάγκη. Όλοι μας το έχουμε περάσει αυτό το στάδιο.

Πως είναι να βλέπετε το πρώτο σας βιβλίο τυπωμένο; Χρόνια τώρα γράφετε την άποψή σας για άλλα βιβλία. Πως είναι τώρα που περάσατε στην αντίπερα όχθη.

Ομολογώ ότι μόλις είδα το βιβλίο μου και το πήρα στα χέρια μου, συγκινήθηκα και γελούσα σαν μικρό παιδί. Υποθέτω ότι ισχύει για όλους αυτό. Κοιτούσα τις σελίδες, τα γράμματα και σχεδόν δεν το αναγνώρισα μιας και μέχρι τότε είχα να κάνω με σημειωσεις και με το word στον υπολογιστή.

Πως είναι να είσαι στην αντίπερα όχθη; Δύσκολα θα πω, γιατί μπαίνεις σε μία διαδικασία έκθεσης διαφορετικής από εκείνη που είχες συνηθίσει. Αλλά όλα είναι μέσα στο παιχνιδι και εγώ περιμένω τα αποτελέσματα, όποια και να είναι αυτά.

Η διαδικασία της συγγραφής τι αποτύπωμα σας άφησε;

Πάντα έγραφα, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, γράφω και δημιουργώ εικόνες με κάθε μέσο που διέθετα και διαθέτω. Κλασική απάντηση. Όταν όμως μπήκα στη διαδικασία της έκδοσης, τα πράγματα άλλαξαν. Έγινα ένα με την οθόνη του υπολογιστή και με το σημειωματάριο που πάντα έχω μαζί μου. Ακόμα και οι διορθώσεις που ακολούθησαν, οι συζητήσεις για αλλάγές, κορύφωσαν το άγχος μου, αλλά φρόντιζα να κοιτάζω το δημιουργικό κομμάτι της διαδικασίας. Ευτυχώς όλα πήγαν καλά.

Τι διαβάζετε συνήθως με ευχαρίστηση; Ποια βιβλία σας έκαναν τελευταία εντύπωση;

Δεν έχω συγκεκριμένο είδος, εξαρτάται από τις περιόδους και κυρίως κατά πόσο κουρασμένο είναι το μυαλό μου. Αυτό τον καιρό διαβάζω το βιβλίο του Τάσσου Σταθόπουλου για τις Θανατικές εκτελέσεις στην Πάτρα (εκδ. Πικραμένος) και ομολογώ ότι είναι ευχάριστα ανατριχιαστικό. Είχε προηγηθεί Το Ηπειρώτικο Μιρολόι του Κρίστοφερ Κινγκ (εκδ. Δώμα), Το φόρεμα στο υπόγειο της Ελένης Φυσέκη (εκδ. Πικραμένος), Οι πόρνες του Guy de Maupassant (εκδ. Ροές), οι Ναρκωμένες αναμνήσεις του Patrick Modiano (εκδ. Πόλις). Γενικά στη βιβλιοθήκη μου υπάρχει ένας πύργος με βιβλία που θέλω να διαβάσω.

Και σκέψεις για το επόμενο βιβλίο;

Σκέψεις πάντα θα υπάρχουν, ιστορίες αμέτρητες, το θέμα είναι σε ποιες από όλες αυτές θα κάτσει η μπίλια. Πρώτα χρειάζεται μελέτη και ήδη έχω ξεκινήσει τις σημειώσεις για το επόμενο.

Στο οπισθόφυλλο διαβάζουμε:

Σε μία εποχή που ο ρόλος της γυναίκας είναι περιορισμένος, δυο γυναίκες κατορθώνουν να ξεχωρίσουν, πληρώνοντας σκληρό αντίτιμο. Μαριώ και Ειρήνη, μάνα και κόρη. Κεφαλονιά, αρχές του 20ού αιώνα. Η Μαριώ υποτάσσεται στην πίεση του πατέρα της και παντρεύεται. Ο γάμος της καταλήγει σε φιάσκο κι έτσι σύντομα επιστρέφει στο πατρικό της με την κόρη της Ειρήνη.

Τα χρόνια περνούν κι η Ειρήνη, μεγάλη πια, εγκαταλείπει την Κεφαλονιά για την Κέρκυρα, σ’ ένα ταξίδι που πίστευε πως θ’ άλλαζε τη ζωή της. Έρωτες, απώλειες, ελπίδες, σχέδια, χρήμα, εξουσία και πολλές απογοητεύσεις, αλλάζουν τα σχέδια της, οδηγώντας τα βήματά της στη Θεσσαλονίκη, τον τελικό της προορισμό. Οι προτεραιότητές της αλλάζουν κι η Ειρήνη σύντομα αντιλαμβάνεται πως ανεξάρτητα απ’ τους ανθρώπινους σχεδιασμούς και επιθυμίες, η ζωή ακολουθεί τη δική της αυτόνομη πορεία, πέρα από συμβάσεις και κοινωνικά δεδομένα.

Δεύτερες Ζωές, ένα δυνατό μυθιστόρημα για τη δύναμη της ανθρώπινης ψυχής σ’ ένα ταξίδι που ανατρέπει ζωές, ξεπερνώντας Κύκλωπες και Συμπληγάδες για να αποδείξει περίτρανα πως κάθε τέλος σηματοδοτεί μια καινούρια αρχή.