Γράφει: Τόλης Αναγνωστόπουλος

Η Ιωάννα Γκανέτσα είναι αστυνομικός και συγγραφέας. Αρθρογραφεί σε ηλεκτρονικές σελίδες  από το 2012, γράφει λογοτεχνικά κείμενα, ποίηση και μυθιστορήματα για μικρούς και μεγάλους. Το πρώτο βιβλίο της «Ο έρωτας δε θέλει τίτλο» κυκλοφόρησε το 2014. Έχει παρακολουθήσει παιδαγωγικά μαθήματα στο Βρετανικό Συμβούλιο και είναι κάτοχος πτυχίου του Πανεπιστημίου Cambridge ως καθηγήτρια αγγλικής γλώσσας. Γνωρίζει επίσης γαλλικά και ισπανικά. Είναι ιδρυτικό μέλος της Δράσης Αστυνομικών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

Ιωάννα είσαι γυναίκα αστυνομικός σε ένα ανδροκρατούμενο περιβάλλον. Πώς ξεπηδά από εκεί μέσα η συγγραφή; Ως εκτόνωση, ανάγκη ή ως άμυνα;

Η συγγραφή ήταν πάντα δεύτερη φύση μου. Έγραφα πολύ πριν γίνω αστυνομικός. Έψαχνα λόγους και αφορμές να αποτυπώνω σκέψεις από την πρώτη στιγμή που έμαθα να παράγω λόγο- συνεπώς γράφω από ανάγκη, για εκτόνωση, ως άμυνα, για να εκφράσω μια άποψη, να  περιγράψω μια ιδέα, να διηγηθώ μια ιστορία και όποιον άλλο λόγο μπορεί να εκφραστεί με λέξεις!

Οι ιστορίες σου είναι τρυφερές και με κεντρική ιδέα τον έρωτα. Κάποιος θα περίμενε μια πιο αυτοβιογραφική ματιά με έργα αστυνομικά ή πιο σκληρά. Είναι μήπως ο έρωτας για σένα καταλύτης και άρχων; Και αλήθεια δεν έχει «κορεστεί» ή εξαντληθεί το θέμα έρωτας στη λογοτεχνία;

Μου αρέσει να παρατηρώ ανθρώπινες συγγραφές και να τις καταγράφω, να εξετάζω λόγους και αιτίες πίσω από τις επιλογές των ανθρώπων να πράξουν ή να μην πράξουν, να επικεντρώνομαι στον αθέατο κόσμο των συναισθημάτων και να ταξιδεύω τον αναγνώστη σε καταστάσεις άλλοτε γνώριμες -γιατί κάποτε τις βίωσε- είτε άγνωστες, δίνοντας του μια άλλη σκοπιά των πραγμάτων. Ο έρωτας, λοιπόν, ως συναίσθημα που κλείνει μέσα του όλα τα υπόλοιπα είτε μιλάμε για πόνο, θυμό, εγωισμό, είτε για αγάπη, επιθυμία, ευτυχία κ.ο.κ είναι η καλύτερη πηγή ώστε να τροφοδοτήσω τους ήρωες μου με λόγους για τις πράξεις και τα συναισθήματά τους. Ο έρωτας –όσο κι αν στις μέρες μας κακοποιείται ως συναίσθημα αλλά και ως θέμα συγγραφής- είναι κινητήριος μοχλός της ζωής.

Αν και «ερωτική» συγγραφέας στο τελευταίο σου έργο «Το άνθος της ζωής» θυμίζεις «αγοροκόριτσο» στη γραφή αφού επιλέγεις να διηγηθείς την ιστορία με τα μάτια άντρα ήρωα, μεταφέρεις την πλοκή σε μέρος που δεν έχεις ζήσει στο εξωτερικό και μπλέκεις με τον κόσμο τη φύσης, τη βοτανολογία και τη φιλοσοφία. Ρισκάρεις επικίνδυνα δηλαδή. Είναι κάτι που σε εξιτάρει και θέλεις να προκαλέσεις τον αναγνώστη;

Μέλημα μου κατά τη συγγραφή ενός έργου δεν είναι να διηγηθώ απλώς μια ερωτική ιστορία. Δεν είναι πάντοτε αυτή το ζητούμενο. Δίνω στον αναγνώστη το φόντο, τις συνθήκες, τον τόπο, καθετί που μπορεί να επηρεάσει με κάποιο τρόπο την εξέλιξη της ιστορίας ή να δικαιολογήσει τις επιλογές των ηρώων. Ο αναγνώστης θα κληθεί κατά την ανάγνωση -χωρίς να το καταλάβει-, να εξετάσει τα γεγονότα, να ψάξει εξηγήσεις, απαντήσεις, να διερωτηθεί για τις επιλογές των ηρώων (ίσως και τις δικές του κάποτε στον χρόνο), να πάρει θέση. Μου αρέσει η ενδοσκοπική ματιά κατά την ανάγνωση ενός έργου. Ρισκάρω, λοιπόν, να μπω σε χωράφια ξένα, γιατί εκεί έξω, στο άγνωστο, μακριά από την προστατευμένη περιοχή μας συμβαίνουν πολύ ωραία πράγματα!

Βάλε τα ποσοστά που κατά την άποψή σου απαιτεί η συγγραφή: ταλέντο έμπνευση, δουλειά, απομόνωση, διάβασμα.

Χρειάζονται όλα τα παραπάνω, αν και σε κάθε συγγραφέα τα ποσοστά σίγουρα διαφέρουν. Βεβαίως ξεκινάς με ταλέντο και έμπνευση αλλά τη διαφορά, θεωρώ, τη θέτει η προσωπική δουλειά και το διάβασμα όχι τόσο αναψυχής όσο μελέτης. Η απομόνωση είναι κάτι που επί των ημερών μας είναι ευσεβής πόθος -λόγω ερεθισμάτων και ρυθμού ζωής-, ωστόσο, αν επιτευχτεί, φέρνει ακόμη καλύτερο αποτέλεσμα. Σε κάθε περίπτωση, ο συγγραφέας, όπως κάθε γνήσιος καλλιτέχνης, δεν εφησυχάζετε. Ψάχνει, μελετά, διαβάζει, αναζητά, παρατηρεί, ενέργειες που του δίνουν τη δυνατότητα να εξελίξει τόσο το έμφυτο ταλέντο του όσο και την οπτική του στα θέματα με τα οποία καταπιάνεται.

Δίνεις περισσότερο βάρος στην πλοκή και στην ανάπτυξη της ιστορίας σου ή στο χτίσιμο των ηρώων που θα την υποστηρίξουν;

Γνωρίζεις και εσύ από πρώτο χέρι πόσο αλληλένδετα είναι αυτά τα δυο. Δεν πρέπει να χωλαίνει κανένα. Δίνω, λοιπόν, ιδιαίτερη βαρύτητα στην πολλαπλή ανάγνωση του έργου και τη διόρθωση της πρώτης γραφής. Το editing είναι το πρώτο πράγμα που θα έπρεπε να μαθαίνουν στα σεμινάρια γραφής. Όσο καλά κι αν γράφει ένας συγγραφέας, δε θα κατακτήσει την αρτιότητα (και το προσωπικό στίγμα), αν δε μάθει να διορθώνει τον εαυτό του και το έργο του.

Πόσο επηρέασε την προσωπικότητά σου ο χώρος της συγγραφής και της έκδοσης με ότι αυτός μπορεί να περιέχει; Έκανες υποχωρήσεις, πήγες κόντρα στον εαυτό σου, υποκρίθηκες, απογοητεύτηκες ή απλά το έζησες και το ζεις against all odds;

Ο δρόμος προς όποιο στόχο έχει ο καθένας μας είναι πάντα μακρύς, δύσκολος, γεμάτος εμπόδια. Περπατώ τον δρόμο της συγγραφής καιρό τώρα και δεν έχω μετανιώσει στιγμή. Είναι ένα υπέροχο ταξίδι.

Απέκτησες πραγματικές φιλίες σε αυτό το ταξίδι ή είσαι επιφυλακτική σε ένα πεδίο που κάλλιστα σε κάποιες εκφάνσεις του μπορεί να γίνει πιο σκληρό και από αστυνομικό τμήμα;

Θα τις χαρακτήριζα περισσότερο γόνιμες συναντήσεις παρά φιλίες. Ο κόσμος της συγγραφής είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας. Θα συναντήσεις και να δεις πολλά. Τίποτε από αυτά δεν ενδιαφέρει τον πραγματικό αναγνώστη. Σε εκείνον απευθύνομαι, για εκείνον γράφω.

Σε μια χώρα που μετά την κατάργηση του Εθνικού Κέντρο Βιβλίου, μεγάλοι εκδοτικοί οίκοι, μεγάλα βιβλιοπωλεία και με μια ελίτ συγγραφέων best sellers κατέχουν τεράστιο κομμάτι της πίτας υπάρχει χώρος και ελπίδα για άλλους;

Πάντα υπάρχει χώρος, απλώς ίσως δε μας δίνεται στον χρόνο που επιθυμούμε. Οι περισσότεροι βιάζονται να φτάσουν κάπου, σε μια κορυφή. Δε με ενδιαφέρει να «εκτοξευτώ» εκεί ή να με «φυτέψει» κάποιος εκεί. Είναι πλασματικό και κυρίως πρόσκαιρο. Θέλω να περπατήσω το βουνό, να φτάσω σε μια κορυφή και μετά να ξεκινήσω για την επόμενη. Με αυτόν τον τρόπο ξέρω ότι κάθε βήμα είναι δικό μου. Μαθαίνω να κατακτώ την ισορροπία, μαθαίνω το «βουνό».

Τι σε έλκει και τι σε ενοχλεί περισσότερο στους ανθρώπους;

Με απωθεί η αχαριστία, η έλλειψη ηθικής στις πράξεις, η απαισιοδοξία. Αγαπώ τη συναναστροφή με ανθρώπους  δημιουργικούς, δοτικούς, αληθινούς. Θεωρώ το βλέμμα τον καλύτερο ανιχνευτή αλήθειας.

Ποιον μεγάλο λογοτεχνικό ήρωα θα ήθελες να είχες φτιάξει και δομήσει εσύ και ποιον θα ήθελες να πνίξεις και να εξαφανίσεις;

Και στις δυο περιπτώσεις η απάντηση είναι η ίδια! Τον Χίθκλιθ της Μπροντέ από το βιβλίο «Ανεμοδαρμένα ύψη».

Ξεχώρισέ μου αν μπορείς 5 βιβλία και συγγραφείς που αγαπάς.

Είναι τόσοι πολλοί και διαφορετικοί, ανάλογα με το είδος βιβλίου που διαβάζω ανά περιόδους, που πραγματικά δεν ξέρω να σου απαντήσω. Λατρεύω για παράδειγμα τον Μπρυκνέρ που είναι πιο δοκιμιακός συγγραφέας και τον έχω διαβάσει πολύ κατά τη μελέτη του έρωτα ως θέμα των βιβλίων μου. Μου άρεσε η αφήγηση της Μπροντέ στα «Ανεμοδαρμένα Ύψη», η φιλοσοφική ματιά του «Γκαίτε στον «Βέρθερο». Ενθουσιάστηκα με τον Τσβάιχ και τον τρόπο που αφηγήθηκε τη «Μέθη της μεταμόρφωσης» και ταξίδεψα στους ανεκπλήρωτους πόθους των ηρώων του «Ταγκό της παλιάς φρουράς» μέσα από τη ματιά του Ρεβέρτε. Αν με αφήσεις, βεβαίως, θα θυμηθώ πολλούς ακόμη, μέσα σε αυτούς και πολλούς Έλληνες.

Ποιο είναι το μότο σου στη ζωή;

«Να μη σε φοβάται κανείς αλλά όλοι να ξέρουν τη δύναμή σου».

Τελικά, ποιο είναι το ωραιότερο άνθος όλων; Ο έρωτας, η αλήθεια, η αξιοπρέπεια ή η επιστροφή στον πραγματικό μας εαυτό;

Η αυτογνωσία, ξεκάθαρα.

Ιωάννα Γκανέτσα, σε ευχαριστώ θερμά για την ωραία μας επικοινωνία και τις «μεστές» απαντήσεις σου στα ερωτήματά μου.