Γράφει: Μάγδα Παπαδημητρίου-Σαμοθράκη

Ο τίτλος του βιβλίου του με προκάλεσε συνειρμούς κι έπλασα το δικό μου σενάριο πριν καν ανοίξω το βιβλίο των 473 σελίδων. Διαπίστωσα πως δεν έπεσα πολύ έξω από το θέμα, όταν το τελείωσα. Το εξώφυλλο που σχεδίασαν οι εκδόσεις Άνεμος είναι πολύ πετυχημένο και οι αναγνώστες θα το καταλάβουν μόλις διαβάσουν. Πιστεύω πως η γνωριμία σας μαζί του θα είναι πιο ωφέλιμη από μια ακόμη γνώμη.

"Βλέπε, σώπα, άκου", ζητά το σύνθημα στη χώρα των "χιλίων σοφών". "Βλέπε, σώπα, μίλα", ζητά η ελευθερία. "Μην φεύγεις από το μαντρί. Προσαρμόσου. Κανείς ποτέ δεν τα κατάφερε". Φωνάζει ο φόβος και η υποταγή.

Κύριε Φυτιλή ευχαριστώ για τον χρόνο που διαθέτετε. Η σαρακατσάνικη γη ήταν πιθανόν η πηγή έμπνευσης για τα λαογραφικά σας βιβλία. Απ’ ότι είδα στη biblionet, έχετε γράψει κι άλλα λογοτεχνικά βιβλία. Πώς ξεκίνησε το ταξίδι σας στον όμορφο χώρο της λογοτεχνίας;

Τι μου θυμίσατε!

Πάντοτε με γοήτευε, με μάγευε ο γραπτός λόγος. Στο σχολείο ήμουν το παιδί της έκθεσης, με πανελλήνιο βραβείο στην έκθεση για την αποταμίευση. Σαν φοιτητής του οικονομικού τμήματος της νομικής, στα 1966, μάθαινα τη δημοσιογραφία στα γραφεία της εφημερίδας ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, και στο καλλιτεχνικό ρεπορτάζ. Την ίδια χρονιά κέρδισα το πρώτο βραβείο μου στη λογοτεχνία με το διήγημα «ένα παιδί στοχάζεται». Αδημοσίευτο. Ήταν διαγωνισμός του ΔήμουΘεσσαλονίκης.

Ποιο ήταν το ερέθισμα για να γράψετε αυτό το βιβλίο;

Λόγω σπουδών, διαβασμάτων, αλλά και βιωμάτων, είδα, άκουσα κι έπαθα πολλά. Δεν ήθελα να τα κρατήσω για τον εαυτό μου, θα ήταν πολύ εγωιστικό. Μέσα από μια τρυφερή ερωτική ιστορία, ο αναγνώστης θα μάθει για το τέρας που ροκανίζει τα πόδια της δημοκρατίας. Που βάζει εμπόδια στο μέλλον των παιδιών του.

Η χώρα των «χιλίων σοφών» είναι η Ελλάδα, αλλά μια Ελλάδα της διαφθοράς, της δημαγωγίας, του βολέματος, της υποκρισίας. Μια Ελλάδα που δεν έχει σχέση με τον Πολιτισμό, τη Δημοκρατία, που υπερηφανευόμαστε ως λαός σε κάθε δυσκολία. Ελπίζετε ότι θα επανέρθει η χώρα στα «ίσα» της;

Είμαι αισιόδοξος. Η νέα γενιά, τα παιδιά της χώρας των χιλίων σοφών, αντιδρούν θετικά και υπερασπίζονται τον πολιτισμό που κληρονόμησαν και το μέλλον που ονειρεύονται. Βλέπω πολλά παιδιά που ερωτεύονται το όνειρό τους και τραβάνε μπροστά. Το πραγματώνουν. Οι αξίες του ελληνικού πολιτισμού και βέβαια μία απ’ τους κεντρικές, η δημοκρατία του Κλεισθένη και του Περικλή, έχουν τόσο στέρεες βάσεις, που στηρίζουν ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

Στην Ελλάδα του σήμερα έχουμε πάμπολλους μικρούς αυτοκράτορες. Πιστεύετε πώς τους δημιουργήσαμε και τους θρέψαμε εμείς οι ίδιοι γιατί θέλουμε να έχουμε κάποιον πάνω από μας να τον υπακούμε;

Τώρα χτυπήσατε στο κέντρο του προβλήματος. Στο μεδούλι, που λένε στο χωριό μου. Η άγνοια, ο φόβος, η ελπίδα, αλλά και η επιθυμία να κερδίσουμε περισσότερα, χωρίς να καταβάλουμε το αντίστοιχο τίμημα σε ιδρώτα και στερήσεις, γεννούν τους μικρούς αυτοκράτορες. Ξέρετε, πως τα σχολεία παρέχουν εκπαίδευση και η λογοτεχνία παιδεία. Το βιβλίο μου είναι μια μικρή ψηφίδα στο μωσαϊκό της παιδείας. Να πάψουμε, πλέον, να θρέφουμε μικρούς αυτοκράτορες.

Ο Αγαθοκλής Πευκοβελόνας, ο ήρωας σας τα κατάφερε να απεγκλωβιστεί και να μη συμβιβαστεί με το σύστημα. Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του που τον βοήθησαν να τα τινάξει όλα στον αέρα, και εμείς αδυνατούμε; Ποιον πολίτη συμβολίζει για εσάς;

Ο Αγαθοκλής υποτάχτηκε. Μούντζωσε μια κοινωνία που δεν του ενέπνεε εμπιστοσύνη και σεβασμό. Δεν είχε στέρεα αισθήματα ν' αντέξει τη διαπλοκή και τη διαφθορά. Όταν άναψε μέσα του η σπίθα της αγάπης, της αλληλεγγύης και του αλτρουισμού για την αγαπημένη των παιδικών του χρόνων, ξύπνησε απ’ τον λήθαργο. Αγωνίστηκε, πάλεψε και κέρδισε, πρώτα, τον εαυτό του. Αυτό είναι και το μήνυμα του ήρωα. Δε μουντζώνουμε την κοινωνία, αλλά αγωνιζόμαστε με ευγένεια και δύναμη να την αλλάξουμε.

Πιστεύετε πώς ο φόβος που κρύβουμε μέσα μας είναι η βασική αιτία της υποταγής;

Ο φόβος, η ελπίδα, η άγνοια και κυρίως, η έλλειψη παιδείας. Και εσείς το γνωρίζετε πολύ καλά, πως το λογοτεχνικό βιβλίο είναι απ’ τους  κυριότερους μοχλούς για την πνευματική ανύψωση του λαού.

Η διαδικασία της αυτογνωσίας, στην προκειμένη η επιστολή που έγραψε στην κόρη του Ειρήνη, πιστεύετε πώς είναι το μεγάλο βήμα που πρέπει να γίνει σ’ όλους μας ώστε ν’ ανακαλύψουμε τις δυνάμεις μας;

Και τώρα φτάσατε στο κεντρικό σημείο του βιβλίου. Γνώθι σ’ αυτόν! Αυτογνωσία. Όταν ήμουν μικρός, η μάνα μου είπε μια συμβουλή που τη θυμάμαι. Ποτέ μην πεις ψέματα στον εαυτό σου. Οι άνθρωποι που λένε ψέματα στον εαυτό τους, πως μπορούν να πετύχουν το μέγιστο με την ελάχιστη προσπάθεια και το ελάχιστο ταλέντο, αποτυχαίνουν.

Είναι ένα έξυπνο λογοτεχνικό βιβλίο που έχει να δώσει πολλές απαντήσεις στον σημερινό αναγνώστη. Οι συγγραφείς λέμε πώς: έστω αν καταφέρουμε ν’ αλλάξουμε τη σκέψη και τη ζωή ενός αναγνώστη θα είναι επιτυχία. Εσείς το υιοθετείτε;

Το βιβλίο είναι μοχλός παιδείας και βέβαια γυμνάζει τα συναισθήματα και αλλάζει σκέψεις. Αλλάζει ζωές. Έχετε δίκιο.

Δάμων και Φιντίας. Τι συμβολίζουν αυτά τα ονόματα και γιατί τους βάλατε ως άστεγους στο μυθιστόρημα;

Το βασικό «προσόν» του μικρού αυτοκράτορα είναι η επιτήδεια χρήση σπουδαίων ονομάτων και μεγάλων εννοιών! Να εντυπωσιάσει, να παραπλανήσει και να εξαπατήσει. Ο μικρός αυτοκράτορας χρησιμοποιεί το χαμόγελο, την ελπίδα, τον φόβο και την άγνοια. Ποτέ τη βία!

Πολιτική, αθλητική, οικονομική, εκκλησιαστική εξουσία. Γεμίσαμε εξουσίες. Η Λαϊκή εξουσία; Θέλω να μου πείτε ποια είναι η θέση της κι αν είμαστε έτοιμοι ως λαός να αποφασίζουμε για μας ή ακόμη έχουμε πολύ δρόμο να το πετύχουμε;.

Θυμηθείτε, πως η δημοκρατία ξεκίνησε απ’ την αρχαία Αθήνα, έναν οικισμό του 6^ου αιώνα π.Χ. με την απαίτηση των πολιτών να γραφούν οι νόμοι! Να μην είναι άγραφοι στο μυαλό του άρχοντα. Και τότε, ο άρχοντας είχε όλες τις εξουσίες. Η εξουσία πηγάζει απ’ τον λαό και είναι πάντοτε λαϊκή. Αν δεν υπάρχει λαός δεν υπάρχει κι εξουσία. Γι’ αυτό, όταν πάνε στραβά τα πράματα, αλλάζουμε την εξουσία κι όχι τον λαό.

Γιατί στη χώρα των χιλίων σοφών πρέπει να στηριζόμαστε στην παρανομία για να προχωρήσουμε ενώ στις χώρες «που τρώγανε βελανίδια όταν εμείς κάναμε την Ακρόπολη», όπως διατυμπανίζουμε, οι παρανομίες τιμωρούνται;

Σας θυμίζω αυτό που έγραψε ο Ευριπίδης. Εκείνο που συγκρατεί τις πόλεις είναι ο σεβασμός στους νόμους. Όταν κάποιος νόμος δεν εφαρμόζεται και κάποια δικαστική απόφαση δεν εκτελείται, μειώνεται η ποιότητα της δημοκρατίας. Αυξάνεται η διαφθορά.

Επειδή έχουν παρεξηγηθεί οι όροι ελευθερία και Δημοκρατία, τι σημαίνουν για σας;

Υπερασπίσου την ελευθερία και τη δημοκρατία του διπλανού σου, όσο και τη δική σου.

Πώς πιστεύετε πως θ’ αλλάξει η κοινωνία μας αφού οι μικροί αυτοκράτορες, όπως σωστά το γράφετε, υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν; Αν δεν υπάρχει τιμωρία πώς θ’ αλλάξει η κοινωνία που θέλουμε για τα παιδιά μας;

Η δημοκρατία, όπως τουλάχιστον πλάστηκε στην Ελλάδα, ακόμα και την τιμωρία τη χρησιμοποιεί σαν μέσο συνετισμού και διαπαιδαγώγησης. Και όχι εξόντωσης και εκδίκησης. Θυμηθείτε τον Πρωταγόρα. Ο άνθρωπος, έγραψε, είναι δεκτικός συνετισμού. Γι' αυτό και υπάρχουν οι ποινές.

Η χώρα των χιλίων σοφών, όπως γράφετε στη σελίδα 83, είναι ένας πλούσιος και ευλογημένος τόπος. Θα μπορούσαμε να ζούμε πλουσιοπάροχα κι όμως δε ζούμε, θα οφείλουμε για εκατό χρόνια, αφού οι μικροί αυτοκράτορες, έτσι το θέλουν. Να μας έχουν υποταγμένους και να βυθιζόμαστε στο ψέμα. Μήπως φταίμε εμείς για τη μοίρα μας;

Οι νεότερες γενιές θα ζήσουν πλουσιοπάροχα και θα απολαμβάνουν τα αγαθά του ευλογημένου αυτού τόπου, αν πετύχουν να στεριώσουν τρεις απ’ τους βασικού πυλώνες της δημοκρατίας. Παιδεία, παιδεία, παιδεία. Εύχομαι, η δική σας προσπάθεια που τη θεωρώ σημαντική, να συμβάλει αποφασιστικά σ’ αυτόν τον αγώνα.

Όπως είδαμε τα δυο αυτά χρόνια της πανδημίας, ο Πολιτισμός ήταν το πρώτο θύμα, ευτυχώς όχι το βιβλίο Πιστεύετε πως μόνο ο Πολιτισμός θα είναι αυτός που τελικά θα επικρατήσει ,αν φυσικά το επιτρέψουν οι μικροί αυτοκράτορες;

Η ιστορία διδάσκει και ποτέ δεν κάνει λάθος, πως οι αυτοκρατορίες έπεσαν μια στιγμή ύστερα απ’ την πτώση του πολιτισμού.

Όταν επικράτησαν οι μικροί αυτοκράτορες, Κλέων και λοιποί, έπεσε η δημοκρατία του Περικλή. Έπεσε η Αθηναϊκή Συμμαχία των τριακοσίων και, πλέον, πόλεων.Όταν οι Ρωμαίοι αυτοκράτορες απαίτησαν να προσφωνούνται Κύριοι, όπως οι θεοί, έπεσε ο πολιτισμός της Ρώμης.Έπεσε η αυτοκρατορία.

Ποια είναι η γνώμη σας για το Bookia, όσον αφορά την προβολή των συγγραφέων και των έργων τους;

Απ’ όσα γνωρίζω, είστε απ’ τους βασικούς και άοκνους «εργάτες» για την προβολή και προώθηση της ελληνικής λογοτεχνίας και εύχομαι να συνεχίσετε. Ο αγώνας σας δεν είναι εύκολος κι αυτό το αναγνωρίζω. Και συμμετέχω.

Πώς λειτούργησε για σας δημιουργικά η πανδημία κι αν μπορείτε να μας αποκαλύψετε τι ετοιμάζετε στο συγγραφικό σας εργαστήρι.

Ουδέν κακό αμιγές καλού. Η πανδημία άλλαξε μερικά στερεότυπα της ελληνικής κοινωνίας. Το βλέπω στις συναλλαγές και στις συναπαντήσεις με τους ανθρώπους. Γίναμε πιο ευγενικοί, πιο ευπροσήγοροι και πιο ρεαλιστές. Κυρίως, ανέβηκε ο σεβασμός μας. Σύντομα, πιστεύω, θα μοιραστώ μαζί σας τις σκέψεις μου για τα προβλήματα που ροκανίζουν τα πόδια της οικογενειακής και κοινωνικής ευημερίας! 

Ευχαριστώ κύριε Φυτιλή για τη συνέντευξη και εύχομαι ο «Μικρός Αυτοκράτορας» να είναι καλοτάξιδος. Ας γίνει η αφορμή για την αφύπνιση του λαού αλλά και τον αφανισμό της διαφθοράς, της δημαγωγίας, της διαπλοκής.

Κι εγώ σας ευχαριστώ. Πνευματικά συμμετέχω στον αγώνα και στην προσπάθεια να αναδείξετε το ελληνικό βιβλίο.