Γράφει: Πόπη Ξοφάκη

Ολόκληρο το φωτορεπορτάζ σε άλμπουμ τού Facebook.
Το βιβλίο «Το στίγμα».
Η συγγραφέας Ρούλα Σαμαϊλίδου.
Οι εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη.

Οι εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη παρουσίασαν στο βιβλιοκαφέ Έναστρον, το βιβλίο τής Ρούλας Σαμαϊλίδου, «Το στίγμα», ένα κοινωνικό μυθιστόρημα με κύριο θέμα τον κοινωνικό στιγματικό ως αποτέλεσμα στερεοτύπων.

Για το βιβλίο και τη συγγραφέα μίλησαν:

• Ελευθερία Μεταξά, φιλόλογος-συγγραφέας,
• Κωνσταντίνα Μόσχου, συγγραφέας,
• Νεκτάριος Θεοχαράκης, ψυχολόγος, και
• η ίδια η συγγραφέας,

Αποσπάσματα από το βιβλίο διάβασε η κα Νίτσα Δώρα ενώ την εκδήλωση πλαισίωσαν μουσικά, ο μουσικοδιδάσκαλος Στέφανος Τσατάλμπασης και η σοπράνο Σοφία Καρβουνά. Τη συζήτηση συντόνισε η συγγραφέας Κωνσταντίνα Μόσχου.

Η παρουσίαση άρχισε με τη μελωδική φωνή της σοπράνο Σοφίας Καρβουνά και τη συνοδεία τού Στέφανου Τσατάλμπαση στο πιάνο, σε μια επιλογή τραγουδιών που τραγουδούν και οι ίδιοι οι ήρωες της ιστορίας στο βιβλίο.

Αφού μας ταξίδεψε με τη φωνή της αρκετά χρόνια πίσω, το λόγο πήρε η κα Κωνσταντίνα Μόσχου ως συντονίστρια της εκδήλωσης. Καλησπέρισε και ευχαρίστησε για τη παρουσία τους τούς ομότεχνους συγγραφείς, τους εκπροσώπους ομάδων ανάγνωσης από το διαδίκτυο αλλά πάνω απ' όλα, «Για το αμέριστο ενδιαφέρον όλων σας αγαπητοί φίλοι που με τη φυσική παρουσία σας γεμίσατε το χώρο», όπως είπε.

Συνέχισε συστήνοντας στο κοινό έναν έναν τους ομιλητές στο πάνελ και ξεχωριστά, με ιδιαίτερη έμφαση, «Το τιμώμενο πρόσωπο της σημερινής παρουσίασης, την αγαπημένη μας φίλη και συγγραφέα, κα Ρούλα Σαμαϊλίδου». Δεν παρέλειψε να μιλήσει με τα καλύτερα λόγια για τους συντελεστές παραγωγής τού βιβλίου και τις Εκδόσεις Σιδέρη, «Έκαναν πολύ καλή και σωστή δουλειά» σημείωσε χαρακτηριστικά. Επισήμανε επίσης το γεγονός ότι «Σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα έχουμε τη χαρά να κρατάμε στα χέρια μας τη δεύτερη ανατύπωση και ευχόμαστε να τις χιλιάσει».

Φρόντισε να ενημερώσει χαριτολογώντας όσους δεν έχουν παραστεί σε παρουσίαση βιβλίου της συγγραφέως, ότι τους περιμένουν «πολλές όμορφες στιγμές».

Αναφέρθηκε σε βιογραφικά στοιχεία της κας Σαμαϊλίδου μιλώντας για την πορεία της ως σύζυγος, μητέρα, εργαζόμενη και συγγραφέας. Περιέγραψε αναλυτικά το συγγραφικό της έργο σε εφημερίδες και περιοδικά, σημειώνοντας, «Στα βιβλία της πραγματεύεται θέματα που έχουν να κάνουν με περασμένες εποχές, μεταφέροντας συχνά τη πλοκή στο γενέθλιο νησί της, τη Λήμνο. Περιγράφει είτε αληθινές ιστορίες είτε ιστορίες που έχουν διαδοθεί από στόμα σε στόμα».

Ολοκληρώνοντας, μίλησε επιγραμματικά για τα προηγούμενα βιβλία τής συγγραφέως για να προετοιμάσει το κοινό, πριν καταλήξει στο τελευταίο της πόνημα, «Το στίγμα, που έχει ως στόχο να μας προβληματίσει για τους ανθρώπους που στιγματίζονται από τη κοινωνία και μένουν στο περιθώριο».

Το λόγο έδωσε στον πιο κατάλληλο για να αναλύσει τους λόγους που συμβαίνει αυτό στις κλειστές κοινωνίες, ψυχολόγο κο Νεκτάριο Θεοχαράκη, ο οποίος ξεκίνησε την ομιλία του ενθυμούμενος ένα ερώτημα που είχε θέσει στον καθηγητή του πριν αρκετά χρόνια, «Πως θα γίνω καλός ψυχολόγος;», λαμβάνοντας ως απάντηση, «Κλείσε τα βιβλία και διάβασε λογοτεχνία», όπως είπε και συνέχισε, «Ακολούθησα τη συμβουλή τού καθηγητή μου απαντώντας θετικά και στην πρόταση της συγγραφέως να είμαι εδώ και να κάνω τον πρόλογο για το βιβλίο της. Η πρώτη αντίδραση μου ακούγοντας το τίτλο ήταν, "Ωχ!". Διαβάζοντας όμως το βιβλίο τρεις φορές, επαληθεύτηκε μια θεωρία τού παππού Φρόυντ, "Όσο κι αν προσπαθώ να φτάσω το ασυνείδητο πάντα εκεί έχει φτάσει πριν από μένα ένας λογοτέχνης ή ένας ποιητής". Η Ρούλα αυτό το πέτυχε».

Ορμώμενος από τη φύση της δουλειάς του θέλησε να κάνει ένα παιχνίδι αναφέροντας λέξεις κλειδιά που είχαν αρνητικό νόημα και ρωτώντας το κοινό τι τους έρχεται στο μυαλό ακούγοντας μία μία αυτές τις λέξεις. Αργότερα εξήγησε το λόγο που το έκανε.

«Γνωρίσα το Γιώργο σε μια ομάδα ενός σωφρονιστικού ιδρύματος της Ελλάδας. Πάντα με σκυφτό το κεφάλι. Μια μέρα θέλησε να διακόψει τη συμμετοχή του στην ομάδα λέγοντάς μου ότι δεν αξίζει να είναι μαζί μας και μου εξιστόρησε την τραγική του ιστορία. Με δύο ακατάλληλους γονείς, τη πορεία της ζωής του στα ιδρύματα, τα ναρκωτικά, τις κλεψιές. Στην εφηβεία κάποιος του είπε την αλήθεια για τη μητέρα του και υπό την επήρεια ναρκωτικών, τη σκότωσε. Ένας Γολγοθάς η ζωή του μέχρι και σήμερα. Κάποια στιγμή στην ομάδα, ενώ είχε κάνει χρήση ουσιών, παθαίνει κρίση και τον αγκαλιάζω για να ηρεμήσει. Με κοίταξε με τα δύο μεγάλα μαύρα μάτια του και μου είπε "είναι η πρώτη φορά που με αγκαλιάζει κάποιος"».

Δεν υπήρχε πιο αποτελεσματικός τρόπος από αυτόν του κου Θεοχαράκη, μέσα από μια τραγική ιστορία να δώσει τις κατάλληλες και καίριες απαντήσεις. Ολοκλήρωσε λέγοντας, «Νομίζω τώρα, όλες οι αρνητικές εικόνες που είχατε πριν με τις λέξεις κλειδιά, σήμερα, αύριο, θ' αλλάξουν».

«Έχουμε στα χέρια μας άλλη μία ωραία ιστορία που μπορεί να γίνει βιβλίο από τη Ρούλα», σχολίασε η κα Κωνσταντίνα Μόσχου αναφερόμενη στην ιστορία τού κου Θεοχαράκη και συνέχισε με τη τη γνώμη της για το βιβλίο. «Μου άρεσε πάρα πολύ. Η συγγραφέας παρουσιάζει τους ήρωές της και τον περίγυρό τους αργά και μελετημένα. Μπάζει τον αναγνώστη στο κλίμα και στις αντιλήψεις τής εποχής. Ήρωες τόσο βουτηγμένοι στα πάθη τους που σε παρασύρουν και σένα να νιώσεις το ίδιο. Ανάμεικτα συναισθήματα κατακλύζουν τον αναγνώστη και ανατροπές. Δεν θα σας πω όμως το τέλος, σας αφήνω να το ανακαλύψετε μόνοι σας για να μην χαλάσω τη μαγεία».

Αναφέρθηκε στη συνέχεια σε μία παλαιότερη συνέντευξη της κας Σαμαϊλίδου όπου είχε εκφράσει την επιθυμία της, «Αν της δινόταν η ευκαιρία μ' ένα μαγικό τρόπο ν' αλλάξει το κόσμο, θα μοίραζε ελπίδα, όνειρα, χαρά και αισιοδοξία» και ολοκλήρωσε σημειώνοντας. «Αυτό το πέτυχε μέσα από το συγκεκριμένο βιβλίο. Το μυθιστόρημα ρέει, είναι απλό και άμεσο. Χειρίζεται το δραματικό λόγο με φοβερή άνεση. Αυτό είναι το ύφος της Ρούλας Σαμαϊλίδου. Συγχαρητήρια, καλοτάξιδο και τυχερό και αυτό το βιβλίο!»

«Είμαι πολύ χαρούμενη που βρίσκομαι απόψε εδώ» είπε η συγγραφέας κα Ελευθερία Μεταξά όταν πήρε το λόγο, «Η Ρούλα επειδή ντρεπόταν να μου ζητήσει ευθέως να συμμετέχω στη παρουσίαση τού νέου της βιβλίου, το ζήτησε μέσω μιας κοινής μας φίλης. Είναι πολύ σεμνός και ντροπαλός άνθρωπος». Δήλωσε ότι η ιστορία τής έκανε πολύ καλή εντύπωση και ιδιαίτερα μια φράση του προλόγου, «Η ζωή μας είναι στη διάθεση των άλλων», σχολιάζοντας στη συνέχεια ότι «Η φράση κρύβει μία πολύ μεγάλη αλήθεια».

Το θέμα τής ιστορίας την έκανε να προβληματιστεί περισσότερο και να αναρωτηθεί πολλές φορές, «Είναι οι πράξεις μας είναι το αποτέλεσμα των δικών μας επιλογών ή τελικά διαμορφώνονται από αυτό που θέλουν και περιμένουν οι άλλοι από μας; Είμαστε εμείς ελεύθεροι να καθορίσουμε αυτό που θέλουμε ή μας καθορίζουν οι επιταγές της κοινωνίας;».

Τεκμηρίωσε την άποψή της με υπαρκτά παραδείγματα, όπως όταν άθελά μας ίσως, τις περισσότερες φορές φέρνουμε σε δύσκολη θέση τον άλλον βάζοντάς του μια ετικέτα, «Π.χ. κοιτάζοντας ένα παιδάκι με σύνδρομο Dawn ή σχολιάζοντας μία γυναίκα που έχει κάνει παιδί χωρίς να είναι παντρεμένη».

Στάθηκε ιδιαίτερα στη γνωστή ρήση, «Αμαρτίαι γονέων παιδεύουσι τέκνα» σχολιάζοντας, «Αν και έχει εξελιχθεί η κοινωνία μας, δυστυχώς αυτό το ρητό εξακολουθεί να ισχύει». Η κα Μεταξά συνέχισε αναφερόμενη περιληπτικά στην ιστορία, τους ήρωες τού βιβλίου, τις καταστάσεις που βιώνουν, θίγοντας τα καίρια σημεία, «Οι ήρωες ζουν μια ζωή καθορισμένη και στιγματισμένη από τα λάθη του παρελθόντος που διέπραξαν άλλοι και εξακολουθούν να καταδιώκουν τη μία γενιά μετά την άλλη».

Εναλλάξ, με την ομιλία τής κας Μεταξά, η κα Νίτσα Δώρα διάβαζε, με χαρακτηριστικό και παραστατικό τρόπο, αποσπάσματα από το βιβλίο προκαλώντας το αμέριστο ενδιαφέρον του κοινού κάνοντας όλους να κρέμονται από τα χείλη της.

«Η αφήγηση είναι ολοζώντανη και γλαφυρή» συνέχισε η κα Μεταξά, «Δυνατή και γεμάτη ευαισθησία χωρίς μελοδραματισμούς που προσπαθούν να υφαρπάξουν το συναίσθημα του αναγνώστη. Η Ρούλα πλάθει τους χαρακτήρες δικαιολογώντας ακόμα και τους κακούς, αφού και αυτοί είναι θύματα κοινωνικών στερεοτύπων».

Τελειώνοντας, η κα Μεταξά έκανε μία εξαιρετική σκιαγράφηση των ηρώων του βιβλίου εξάπτοντας ακόμη περισσότερο τη φαντασία των παρευρισκομένων, ενισχύοντας την περιέργεια για το βιβλίο, συνολικά. «Κάποιοι θα καταφέρουν να επιβληθούν στη μοίρα τους μετατρέποντας το πόνο τους σε δύναμη. Όλοι έχουν δικαίωμα στην ευτυχία, στο χαμόγελο, στην ηρεμία, την αγκαλιά που θα μερέψει τη πληγωμένη τους καρδιά. Ανάμεσα στα μηνύματα που ξεχωρίζω πιο πολύ είναι η διεκδίκηση της ευτυχίας που μας αξίζει, αρκεί να το αποφασίσουμε, ποτέ δεν είναι αργά».

Η σοπράνο κα Καρβουνά και ο μαέστρος κος Τσατάλμπασης, σε διαλείμματα των ομιλιών έδιναν το δικό τους ιδιαίτερο τόνο με μελωδίες από άλλες εποχές, ευχάριστες και ξέγνοιαστες.

Τον επίλογο αυτής της όμορφης βραδιάς έκανε η ίδια η συγγραφέας κα Ρούλα Σαμαϊλίδου, «Είμαι πολύ χαρούμενη που βλέπω μπροστά μου τόσους πολλούς συμπατριώτες μου, φίλους από τα παλιά, φίλους νέους από το διαδίκτυο», είπε.

Με τη γλαφυρότητα αλλά και ταπεινότητα που τη διακρίνει, μας εξιστόρησε το πως γράφτηκε αυτό το βιβλίο, ξεκινώντας από την εθελοντική δουλειά της στα Αρχεία τού Κράτους, εκεί όπου έπεσε στα χέρια της ένα βιβλίο με χειρόγραφες συμβολαιογραφικές πράξεις τού 1833,1834. «Από τις μυρωδιές που αναδύονταν νόμιζα πως βρισκόμουν σ' άλλους κόσμους και εποχές. Έκανα παρέα με τους τότε γραφιάδες που είχαν μανσέτες στα μανίκια τους».

«Μία από τις πράξεις αναφερόταν στον κοινωνικό στιγματισμό. Ορμώμενη και από την παιδική μου ηλικία όπου συνάντησα αυτό το φαινόμενο, άρχισα να γράφω πυρετωδώς. Την ένωσα με την ιστορία τής Αγγελικούλας. Βοήθησε και η ιστορία που μου επιστεύτηκε ένας φίλος Μικρασιάτης, ο Αργύρης, που δυστυχώς δεν πρόλαβε να τη δει τυπωμένη».

Ολοκληρώνοντας παρέδωσε τους ήρωές της στα χέρια μας ελπίζοντας να τους αγαπήσουμε όπως τους αγάπησε και κείνη!!! Ευχαρίστησε τις εκδόσεις Μιχάλη Σιδέρη και το Βιβλιοκαφέ Εναστρον που τους φιλοξένησε όπως επίσης και τους ομιλητές της για τα όμορφα λόγια που είπαν γι' αυτήν και το βιβλίο της!